Мемлекеттік органдар жүйесі

Мазмұны

І. Кіріспе


ІІ. Негізгі бөлім
1. Атқарушы билік органдарының түсінігі, түрлері және жүйесі ... ... ...4
2. Үкімет . жоғарғы атқарушы билік органы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3. Орталық атқарушы органдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...


ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Мемлекеттік басқарудың атқарушы билік органдарының ұғымы мен әкімшілік-құқықтық мәртебесі
Жалпы, атқарушы билік мемлекеттік биліктің бір тармағы болып табылады. Атқарушы билік – бұл заң күшіндегі реттеу өкілеттілігін, сыртқы саяси өкілдіктердің өкілеттіліктерін, әртүрлі бақылау түлерін жүзеге асыру бойынша өкілеттіліктерді қоса алғандағы мемлекеттік істерді басқару бойынша өкілеттіліктердің жиынтығы.
Атқарушы биліктің мақсаттары:
1) азаматтардың, қоғамның, мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
2) азаматтардың, қоғамның, мемлекеттің аман-есен өмір сүруіне септігін тигізетін жағдайлар жасау;
3) азаматтардың немесе ұйымдардың өз құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыру үшін, адамдардың саяси, экономикалық, әлеуметтік және рухани өмірлерінің еркіндігіне жағдай жасау.
Атқарушы биліктің негізгі белгілері:
1) жан-жақтылығы –адамдар ұжымдары қызмет еткен жерлердің барлығында болуы және үздіксіздігі;
2) мәжбүрлеушілігі – күшке сүйенеді, ықпал ету шараларын жеке дербес жүзеге асыру мүмкіншілігі;
3) құралдылығы – құқықтық, ақпараттық, техникалық ұйымдық қорларының болуы;
4) ұйымдастырушылық сипатта болуы.

Атқарушы билікті ұйымдастыру қағидалары:
1) халықтық билік қағидасы-бұл халық биліктің бірден-бір көзі болып табылады және атқарушы билік органдары арқылы және тікелей нормативті актілерді қабылдау арқылы жүзеге асырады. Атқарушы билік органдарының қызметіне заң шығарушы, сот биліктері және халық бақылау жасайды. Осы мақсатта тұрғындар алдында атқарушы билік органдарының лауазымды тұлғалары есеп берушілік тәртібі белгіленген.
2) заңдылық қағидасы – бұл барлық мемлекеттік басқару органдары және олардың лауазымды тұлғалары өз қызметінде ҚР Конституциясын және басқа заңдарды қатаң сақтауы қажет дегенді білдіреді.
3) биліктің бөлінуі қағидасы – бұл биліктің үш тармағының (заң шығарушы, атқарушы, сот билігі тармақтары) болатындығын және олардың жеке дербестігін көрсетеді. Мемлекеттік биліктің әр тармағы белгіленген шекте өз функцияларын жүзеге асырады.
4) жариялылық қағидасы – бұл ҚР Конституциясында нормативті-құқықтық актілер ресми жарияланады деп белгіленген. Адамның құқықтары, бостандықтары және міндеттеріне қатысты мемлекеттік басқару органдарының НҚА халыққа жарияланбаған болса, онда олар қолданылмайды, яғни мемлекеттік басқару органдарының қызметі жария түрде жүзеге асырылады.
5) Адам құқығы мен бостандығының мемлекет мүддесі алдында басымдылығы қағидасы. Адам құқығы мен бостандығының мемлекет мүддесі алдында басым болады, өйткені адам құқықтары мен бостандықтары, өмірі мен денсауығы мемлекетіміздің жоғарғы құндылықтары болып табылады, сондықтан барлық мемлекеттік органдар, соның ішінде атқарушы билік органдары азаматтар алдында жауапты болады.
6) Орталықтандыру (централизация) және децентрализация қағидасы. Централизация қағидасы – бұл мемлекеттік функциялардың көп бөлігі орталық атқару органдарының қарамағына кіруі. Централизация атқарушы биліктің бірыңғай жүйесінен туындайды. Децентрализация қағидасы – бұл бұл жоғары органдардың қол сұқпауынсыз, мемлекеттік функцияларды жеке, дербес жүзеге асыруды қандайда бір органның қарамағына беруді және өкілеттілікті бекітуді білдіреді. Децентрализацияның ерекше бір түрі – атқарушы билік органдарының өз өкілеттіліктерінің бір бөлігін бағынышты органдардың өкілеттілігі. [1]
Атқарушы билік органдары - бұл қоғам мен мемлекеттің әкімшілік-саяси, әлеуметтік -мәдени, шаруашылық және сала аралық аумақтық міндеттерді жүзеге асыру үшін атқарушы-бұйырушы өкілеттілік берілген және құрылымы болатын әлеуметтік құрылым немесе ұйым.
Атқарушы билік органдарының өз құрылымы, құзырығы бар мемлекеттік аппараттың бір бөлігі болып табылатын ұйым және заңнамаға сәйкес құрылады. Мемлекеттің тапсырмасы бойынша қызмет етуге қатысуға құқық берілген, атқарушы-бұйырушы қызмет ету тәртібінде шаруашылық, әлеуметтік-мәдени, әкімшілік-саяси сфераларға күнделікті жетекшілік етуге, сала аралық басқарумен шұғылдануға арналған.
Атқарушы билік органдарының әкімшілік -құқықтық мәртебесі мына белгілер бойынша анықталады:
1) оперативті дербестілік берілген;
2) жоғарғы органдар құрады;
3) төменгі атқарушы билік органдарының жоғарғы атқарушы билік органдарына есеп беруі және бақылауда болуы;
4) атқарушы билік органдарының қызметі заң күшіндегі сипатта болады.
5) нормативті-құқықтық актілерді шығаруы, мысалы, қаулы, өкімдер.
Атқарушы билік органдарының негізгі белгілері:
1) атқарушы-бұйырушы қызметті жүзеге асыру;
2) мемлекеттік-биліктік өкілеттілікке ие;
3) белгіленген құзыреті бар;
4) ішкі ұйымдық құралымы, яғни тұрақты шаттары болады;
5) бюджетті орындау мәселелері бойынша белгіленген өкімді органдардың бақылауында болуы.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Ағдарбеков Қ. Мемлекет және құқық теориясы. Қарағанды, 2001.
2. Байжанова Г.Т., Әділбекова Қ.Қ. Мемлекет және құқық теориясы пәні бойынша мемлекет бөліміне арналған дәрістер жинағы. Қарағанды, 2003.
3. Жоламан Қ.Д., Мұқтарова А.К., Тәуекелов А.Н. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы, 1999.
4. Ибраева А.С., Сапарғалиев Ғ.С. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы, 1998.