Қазақстан Республикасындағы биліктің бөліну теориясы

Жоспар
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1 Билік және оның түрлері
2.2 Мемлекеттік биліктің ерекшеліктері
2.3 Биліктің бөліну принципі
III. Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер:
Т.Ағдарбеков

Қазақстан Республикасындағы биліктің бөліну теориясы
Билік- жалпы түрде субъектінің (инвидтердің, ұйымдардың, ұжымдардың), басқа субъектінің тәртібін (жеке адамның, ұжымның), еркін жеке пайдасына,не басқаның назарына бағындыру қабілеттілігі.
Билік құбылыс ретінде мынандай белгілермен сипатталады:
1) Билік- әлеуметтік құбылыс, яғни қоғамдық;
2) Билік қоғамның барлық даму кезеңдеріндегі белгісі болып табылады(бөлінбейтін компоненттері ретінде).(Сондықтан, «әлеуметтік билік» деген сөз тіркесі өзінің мазмұнына сай келмейді, себебі билік әр уақытта әлеуметтік).
Билік қоғамның тұрақты қосағы, себебі қоғамның өзі күрделі ұйымдасқан жүйе, ол әр уақытта басқаруды қажет етеді,яғни жүйені жөнді қызметке қабілетті жағдайда болуын қолдау процесін тәртіпке салу- қызмет істеу жағдайлары. Генезис көзқарасынан қоғамды басқару қажеттілігі , онда мынандай феноменнің болуын қамтамасыз етеді, яғни биліктің. Бірақ, керісінше емес, әлеуметтік процестерді тәртіпке салу көзделіп жүргізіле бастағанда, себебі қоғамда билік және оның орындаушылары пайда болды. Билік әлеуметтік басқарудың, нақты құралы, себебі басқару тек әлеуметтік емес, көбінесе техникалық , яғни техникалық жүйені басқару . Сонымен, басқару – өте үлкен құбылыс болып табылады.Оның мәні биліктің белгілерінде толығырақ көрсетіледі.
3) Билік қоғамдық қатынастардың қалпында ғана өмір сүре алады, яғни адамдар арасындағы қатынастарда . Билік қатынастарды адам мен заттың және адам мен жануардың арасында болуы мүмкін емес. Осындай қасиеттер биліктің келесі ерекшеліктерінің сипатына байланысты қамтамасыз етіледі.
4)Билікті іс жүзіне асыру интеллектуалды-ерекше прцесс, билік импульс, билік ететін субъектіден шығатын, алдымен бағынушының еркін және тәртібін анықтаудан бұрын, олар саналы түрде оны қабылдауы керек. Осыған байланысты билік қатынасының субъектісі бола алмайтындарға санасы мен еріктерінің бұзылғандары жатады.
5)Қоғамдық қатынастардың қалпындағы биліктер өмір сүреді және іс жүзіне асырылады, қоғамдық қатынастардың түрлеріне жатады және билік қатынастарының айтары бар. Билік қатынастары әр уақытта екі жақты қатынастар, біреуі билік субъектісінен , ал екіншісі – билікке бағынушылар. Жалпыәлеуметтік тұрғыдан олар нағыз субъектілер, яғни санасы және еркі бар адамдар, дегенмен нақты билік қатынастарында билікке бағынушы субъектілер билік етуші субъектінің билік ықпалын жүргізетін объект ретінде болады.
6) Биліктің маңызды белгілеріне оның әр уақытта өз күшіне негізделгені жатады. Нақтылы күштің болуы әрбір субъектінің билеушілік санасын белгілейді. Билік күшінің әртүрлі табиғаты болуы мүмкін: ол дене күші ,мылтықтың күші,интеллектуалды күш, беделдік күш, сендіру, эстетикалық ықпал жасау, т.с.с Соған байланысты күшті мәжбүрлеумен ауыстыруға болмайды: «күштің беделі » және «беделдің күші »- бұлар әртүрлі заттар. Мәжбүрлеу алдын ала субъектінің еркіне қарсы ықпалы дене кшін жұмсау арқылы жүргізуді болжайды, не сондай қорқыту арқылы мәжбүрлейді.
7)Билік тек саналы еріктегі қатынастарда болуы мүмкін болғандықтан, әр уақытта билікке бағынушының еркінің билік етуші субъектіге бағынушылығын болжайды, ондай бағынушылық белгілі қатынастарда болмаса, мұндай қатынаста билік те болмайды.