Кредиттік технология жүйесі бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ережесі

Кіріспе

Қазақстан Республикасының 1997 жылы Лиссабонда Еуропа қауымдастығы мен ЮНЕСКО жоғары білім туралы конвенциясына қосылуы бүкіл дүниежүзілік кеңістігіне кіруін қамтамасыз етумен қатар, оған жоғарғы талаптар да қойды.
Қазіргі кезеңде, Қазақстан жоғары мектебінің алдында осы проблемаларды шешу жолдарын қарастыру, оның теориялық-әдістемелік негіздерін жасау, практикалық жолдарын көрсету сияқты жұмыстар қарқынды жүргізілуде.
1999 жылғы Болон декларациясынан бастап бүкіл Еуропа елдерінде оқу, білім беру үрдісін нарық қатынастарына бейімдей отырып, бір жүйеге келтіруге бет бұрды. Қазақстан Республикасының бұл декларация принциптерін қабылдауына байланысты елдегі білім беру процесі осы жүйеге қарай бейімделуде.
Осыған байланысты, мемлекеттік деңгейде көптеген құжаттар қабылданды. Оған білім берудің көп сатылы концепциясын, ҚР білім берудің 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын, оқыту процесінде студент еңбегінің өлшемі ретінде кредиттік жүйені ендіруді және білім сапасын ISO – 9000 талаптарына сәйкестендіру жұмыстарын атауға болады. Оқытудың кредиттік жүйесі – білім берудің бейсызықтық (нелинейный) жаңа технологиясы. Бұл жүйе – студентке өз бетінше, шығармашылық негізде, білім алуды өз жағдайын бейімдеп, оқуға мүмкіндік беретін технология. Сонымен қатар, бұл жүйенің бұрыңғы дәстүрлі жүйеден баста ерекшелігі – мемлекеттік стандарт талаптарына сай жоғары деңгейдегі кәсіптік білімді студент, негізінен, өз белсенділігі арқылы меңгереді.
Оқу процесінің кредиттік жүйеге өтуіне байланысты білім беру жүйесін ұйымдастыруда және оны іске асыруда деканат пен кафедра, студент пен оқытушы арасында жаңа қарым-қатынас қалыптасып, оқытушылар еңбегін ескеруде, студент білім бағалауда және т.б. жаңа сипаттағы талаптар мен қатынастар туындайды.
Ұсынылып отырған ереже жинағы ХҚТУ кредиттік оқу жүйесіне өткен құрылымдар үшін аталған проблемаларды тез арада шешуге және кредиттік технологияны оқу процесіне енгізуді жеңілдету мен жеделдетуге жәрдемдесетін құрал ретінде дайындалды. Ережені дайындауда Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бұйрығымен кредиттік технология бойынша білім беруді ұйымдастыру туралы уақытша ережесі (Правила кредитной системы обучения. Проект, Астана – 2003) және Қазақстан Республикасында кредиттік технология жүйесіне өткен жоғарғы оқу орындарының (ҚБСҚА, ҚТКА, ҚМҚПИ) дайындаған нұсқау құжаттары басшылыққа алынды.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Кредиттік технология жүйесі бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ережесі
Қазақстан Республикасының 1997 жылы Лиссабонда Еуропа қауымдастығы мен
ЮНЕСКО жоғары білім туралы конвенциясына қосылуы бүкіл дүниежүзілік
кеңістігіне кіруін қамтамасыз етумен қатар, оған жоғарғы талаптар да қойды.
Қазіргі кезеңде, Қазақстан жоғары мектебінің алдында осы проблемаларды
шешу жолдарын қарастыру, оның теориялық-әдістемелік негіздерін жасау,
практикалық жолдарын көрсету сияқты жұмыстар қарқынды жүргізілуде.
1999 жылғы Болон декларациясынан бастап бүкіл Еуропа елдерінде оқу,
білім беру үрдісін нарық қатынастарына бейімдей отырып, бір жүйеге
келтіруге бет бұрды. Қазақстан Республикасының бұл декларация принциптерін
қабылдауына байланысты елдегі білім беру процесі осы жүйеге қарай
бейімделуде.
Осыған байланысты, мемлекеттік деңгейде көптеген құжаттар қабылданды.
Оған білім берудің көп сатылы концепциясын, ҚР білім берудің 2005-2010
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын, оқыту процесінде студент
еңбегінің өлшемі ретінде кредиттік жүйені ендіруді және білім сапасын
ISO – 9000 талаптарына сәйкестендіру жұмыстарын атауға болады. Оқытудың
кредиттік жүйесі – білім берудің бейсызықтық (нелинейный) жаңа
технологиясы. Бұл жүйе – студентке өз бетінше, шығармашылық негізде, білім
алуды өз жағдайын бейімдеп, оқуға мүмкіндік беретін технология. Сонымен
қатар, бұл жүйенің бұрыңғы дәстүрлі жүйеден баста ерекшелігі – мемлекеттік
стандарт талаптарына сай жоғары деңгейдегі кәсіптік білімді студент,
негізінен, өз белсенділігі арқылы меңгереді.
Оқу процесінің кредиттік жүйеге өтуіне байланысты білім беру жүйесін
ұйымдастыруда және оны іске асыруда деканат пен кафедра, студент пен
оқытушы арасында жаңа қарым-қатынас қалыптасып, оқытушылар еңбегін
ескеруде, студент білім бағалауда және т.б. жаңа сипаттағы талаптар мен
қатынастар туындайды.
Ұсынылып отырған ереже жинағы ХҚТУ кредиттік оқу жүйесіне өткен
құрылымдар үшін аталған проблемаларды тез арада шешуге және кредиттік
технологияны оқу процесіне енгізуді жеңілдету мен жеделдетуге жәрдемдесетін
құрал ретінде дайындалды. Ережені дайындауда Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым министрлігінің бұйрығымен кредиттік технология бойынша
білім беруді ұйымдастыру туралы уақытша ережесі (Правила кредитной системы
обучения. Проект, Астана – 2003) және Қазақстан Республикасында кредиттік
технология жүйесіне өткен жоғарғы оқу орындарының (ҚБСҚА, ҚТКА, ҚМҚПИ)
дайындаған нұсқау құжаттары басшылыққа алынды.

ОҚЫТУДЫҢ КРЕДИТТІК ТЕХНОЛОГИЯСЫ
Білім беру саласына оқытудың кредиттік технология жүйесін алғаш рет
1869 жылы америкадағы Гарвард университетінің ректоры Чарльс Эллиот
енгізген болатын. Бұл жүйе білім саласын жетілдіру мақсатында мектептен
бастап жоғары оқу орындарына дейін қолданылды. 1988 жылдан бастап Еуропа
елдері де кредиттік жүйені пайдалана бастады. 1999 жылғы 18-19 маусым
айында Еуропа мемлекеттерінің білім министрлерінің бірлескен отырысында
кредиттік оқудың еуропалық жүйесі қабылданды.
Халықаралық жоғары білім саласында кредиттік оқытудың төрт түрлі моделі
қолданылуда. Олар: Еуропалық жүйе – ESTS (European Credit Transfer System),
американдық – USCS, британдық – CATS, Азия мемлекеттерінде және Тынық
мұхиты кеңістігіндегі жүйе – UCTS. Қазақстанда қазіргі білім саласында
Еуропалық ESTS және американдық – USCS кредит жүйелерінің элементтерін
қолдана отырып, ұлттық моделін жасау үстінде.
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінің кредиттік технологияға
өтуіндегі басты мақсаттары:
• Елдегі білім беру жүйесін Лиссабон конвенциясы (1997) мен Болон
декларациясының (1999) таптарына бейімдеу;
• Ұлттық білім беру жүйесін бүкіл әлемдік деңгейге сәйкестендіру;
• Мамандарды әлемдік білім стандарты талаптарына сай дәрежеде дайындау;
• ҚР жоғары оқу орындары дипломдарын басқа ел дипломдарымен теңестіру.
Кредит термині білім алушы студент еңбегінің өлшемі. Кретиттік
сағат деп бүкіл оқу процесі кезінде аудиторияда өтілетін сабақ және
онымен қатар жүретін,студенттің өзіндік жұмыстарына (СӨЖ) жұмсалатын
уақыттардың қосындысына тең шаманы айтады. Егер пәнді игеру 15 аптаға
созылса және осы уақыт ішінде апта сайын 1 академиялық сағатқа тең
аудиториялық сабақ, (лекция, семинар, т.б) және сол пәннен 2 сағаттық
аудиториядан тыс СӨЖ өтілетін болса, онда 1 кредиттік сағат = ( 1
аудит,сағат + 2 СӨЖ сағаты) *15 апта= 45 сағат болады.
Кредиттік оқу жүйесіне сәйкес студент әр семестрдегі 12-18 кредит, ал
4 жылда ең кемі 128 кредит жинауы тиіс.
Кредиттік технология жүйесінде 1 сағаттық аудиториялық дәріске 2
сағаттық аудиториядан тыс сабақ сәйкес келеді. Оқу процесін жаңа
талаптарға сәйкес ұйымдастырғанда, осы мәселеге баса назар аудара
отырып,студенттік өзіндік жұмысына маңызын, оның пайдалылығын күшейтуге
мейлінше ықпал ету қажет.
Кредиттік жүйеде оқу процесі екі бөліктен тұрады: аудиториялық (33%) +
аудиториядан тыс (67%) сабақтар. Ал аудиториядан тыс өтілетін сабақтың 50%-
ы оқытушы басшылығымен орындалады да (ОБСӨЖ) Office Hours) да қалған 50%-ы
студенттік өзіндік жұмысы (СӨЖ) ретінде орындалады. Сабақтың ОБСӨЖ бөлігі
оқытушы жүктемесіне ендіріледі және оқу кестесінде көрсетіледі, ал СӨЖ
бөлігі оқытушы жүктемесіне енбейді.
Кредиттік технологияның негізгі принциптеріне сәйкес студенттің
өзіндің жұмысын бақылау және оған кеңес беру үшін бөлінетін ОБСӨЖ мөлшері
осы пәнге берілген аудиториялық сағат санынан кем болмауы тиіс.
ҚР Білім және ғылым министрлігінің кредиттік технология ережелеріне
сәйкес студент кредиттік балды жинақтау әдісі арқылы топтайды.
Студенттің оқу процесі кезіндегі жинақтайтын жалпы кредиттік балы оның
оқу іс-әрекеттеріне берілетін балл жиынтығынан құралады, яғни 100%
кредиттік балы 40% үлесін студент оқу процесінде (күнделікті аудиториялық
сабаққа қатысу белсенділігі, мерзімдік бақылау, ОБСӨЖ, СӨЖ) жинақтауы
тиіс, ал қалған 60% - емтихан арқылы жинақтайды. Студенттің білімі мен
біліктілік деңгейін, яғни рейтингтік балын оқу процесінің төмендегідей
негізгі элементтері арқылы анықтауға болады:
• Студенттің күнделікті аудиториялық сабаққа қатысу белсенділігі;
• Шептік (рубежный) бақылау;
• Студенттің оқытушы басшылығымен орындайтын өзіндік жұмысы (ОБСӨЖ);
• Қорытынды бақылау – емтихан.
Кредиттік технолгия жүйесінде студент білімі мен біліктілігінің
көрсеткіштері әріптік, балдық немесе пайыздық түрде белгіленеді.
Студент барлық пәндерді ойдағыдай тапсырып, оқу процесін толық
аяқтаған соң, тіркеу қызметі (офис Регистратора) студенттің оқу процесі
мерзімі ішінде (бір семестр, бір оқу дылы) жинаған барлық кредит шамасын –
СТ мен оның үлкерімінің көрсеткіші болып табылатын – орташа өту балын -
GPA кредит ережесіне сәйке есептейді.
Егер студенттің таңдаған мамандығы бойынша оқу процесі кезінде жинаған
барлық кредит шамасы СТ мен оның оқу жетістіктері деңгейінің орташа балы
GPA келісілген немесе алдын-ала көрсетілген шамадан кем болмаса, студент
келесі курсқа көшіріледі.
Оқытудың кредиттік жүйесіне сәйкес типтік оқу жоспары (ҚР МЖМБС) үш
топтан (циклдан) тұрады. Олар:
• Жалпы білім пәндер тобы (ЖБП);
• Базалық пәндер тобы (БП);
• Кәсіптік (мамандық) пәндер тобы (МП).
Әр топ міндетті және таңдау (элективтік) пәндерінен құралады. Міндетті
пәндер тобына мемлекеттік білім стандартында айқындалған міндетті пәндер
кіреді. Оның шамасы 71-86 кредитке тең. Бұл пәндерді студенттердің
міндетті түрде оқып үйренуі және меңгеруі шарт.
Әр жоғары оқу орны таңдау пәндер тобын студенттің болашақта игеретін
мамандығын ескере отырып анықтайды және оның мөлшерін 57-72 кредитке тең
болады. Бұл пәндерді студенттердің оқып үйренуі қажет, бірақ оларды
меңгеру ретін студенттің өзі таңдайды.
Әр топтағы міндетті және таңдау пәндерінің кредиттік мөлшерінің өзара
бөлінуі төмендегі кестеде берілген.

Топ (цикл) аттары Кредит мөлшері
Жалпы білім пәндері (ЖБП): 35-45
а) Міндетті пәндер 23-28
б) таңдау пәндері 12-17
Базалық пәндер (БП) 60-70
а) Міндетті пәндер 30-35
б) таңдау пәндері 30-35
3. Кәсіптік (мамандық) пәндер (МП): 33-43
а) Міндетті пәндер 18-23
б) таңдау пәндері 15-20
Барлығы 128-158

Студенттің білімін бақылау және бағалау
Университетте кредиттік оқу жүйесіне өткен академиялық топтарда
студенттің білімі мен біліктілігін бақылау және бағалау рейтингтік жүйеде,
әріп-сан (пайыздық) түрінде іске асырылады.
Студенттердің білім дәрежесін бақылау мақсатында күнделікті, аралық
және қорытынды бақылаулар (емтихан) қолданылады.
Күнделікті бақылау студенттің әр сабақта меңгеру дәрежесін тексеру үшін
жүргізіледі. Ол 5 балдық жүйе бойынша бағалануы мүмкін.
Студенттің пәнді игеру дәрежесін және білімін тексеру үшін күнделікті
бақылаудың мынандай түрлері қолданылуы мүмкін:
• Бақылаудың ауызша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.