Жасөспірімдердің кәсіптік бағдарларының медициналық аспектілері
Жоспары
Кіріспе
1. Жасөспірімдердің кәсіптік бағдарларының медициналық аспектілері
2. Жасөспірімдердің дәрігерлік.кәсіптік кеңесі мен кәсіптік бағдардың медициналық қамтамасыздануы.
Кіріспе
1. Жасөспірімдердің кәсіптік бағдарларының медициналық аспектілері
2. Жасөспірімдердің дәрігерлік.кәсіптік кеңесі мен кәсіптік бағдардың медициналық қамтамасыздануы.
КІРІСПЕ
Оқушылардың сұраныстары жасөспірімдер «кәсіптік әлемді» аз білетінін, таңдаған қызметтің жағдайы мен сипаты туралы нашар мәлімет алатынын, денсаулық жағдайына өндіріс факторларының жағымсыз әсерін білмейтінін көрсетеді.
Кәсіпті таңдау кезінде өзі жасөспірімдер мен олардың ата-аналарыда еңбектің қызметінің процессі кезінде, денсаулық бұзылыстары мен оның нашарлауына көңіл аудармайды.
Қазіргі уақытта 9-11 сыныптар оқушыларының 80% денсаулық жағдайының ауытқуларына байланысты, кәсіпті таңдау барысында шектеулер болады, себебі олардың еңбектік қызметінің зиянды өңдірістік факторлары жүзеге асырылады, сол себептен патологияның күшеюіне әкеледі. Оқушылар кәсіпті таңдау кезінде, шектеулері созылмалы аурулардың 65% және 35% айқын функционалдық бұзылыстары себепші болады.
Алғашқы кәсіптік мамандықты алған 12-28% оқушыларда таңдап алған және оқып білген тікелей медициналық қарсы дәлелдер болады. Кәсіптік-өңдірістік факторлар мұнан былай жас жұмыскерлердің денсаулық жағдайын айтарлықтай нашарлатуы мүмкін, патологияның күшеюіне, асқынулардың дамуына және ерте мүгедектілікке әкеледі.
Жасөспірімдердің денсаулық жағдайының анықталған бұзылыстарына байланысты дәрігерлік кәсіптік кеңес (ДКК) жүргізгенде, бөлек кәсіптік-өңдірістік факторлардың, мамандықтар мен олардың қызмет түрінің әсеріне кәсіптік жарамдылықтың жеке шектеулері анықталады.
Кәсіптік жарамдылық (медициналық көрсеткіштері бойынша) дегеніміз ұсынылған мамандыққа, организмнің талаптарына толық функционалдық мүмкіндіктердің сәйкестігі. Кәсіпке жарамды санауға болады, егер жасөспірім ойдағыдай кәсіпті игерсе және денсаулық үшін онда зиян келтірмей жұмыс жасаса.
Адамның кәсіптік бағытының құрылуы мектеп жылдарында болады. Оқу орындарының кәсіптік мамандықтарын, кәсіптік жолдарын таңдау, кейіңгі орындылық жұмысқа орналасу, жасөспіріммен шешілген маңызды міндет болып табылады.
Егер бой жеткен қыздар мен жігіттерде созылмалы аурулар мен функционалдық бұзылыстар болған жағдайд, оларға кәсіптік қызметті дұрыс таңдауда көмек көрсетуге жасөспірімдерге дәрігерлік-кәсіптік кеңес (ДКК) ұсынылған, ол медициналық кәсіптік бағдардың бөлігі болып табылады.
Кәсіптік бағдар беру дегеніміз- талабына, қабілеттілігіне, денсаулығына, жеке ерекшеліктеріне және де қоғамның қажеттілігінің ескерілуіне сәйкес жастардың саналы және еркін түрде кәсіп түрлерін таңдауына дайындау бойынша жүргізілетін шаралардың ғылыми-тұжырымдалған жүйесі.
Кәсіптік бағдар беру бірнеше аспектілерден тұрады:
1) кәсіптік білім беру (педагогикалық аспект) — кәсіпке оқушылар қызығушылығының құрылуы, оқу орындарының қазіргі кездегі оқушылар мен мектеп бітірушілердің еңбектік қызметінің түрімен, әртүрлі кәсіптердің әлеуметтік-экономикалық және психофизиологиялық ерекшеліктермен, танысу. Кәсіптік ағарту жастарда дәлелдік кәсіптік ниеттерді құрастырады, оның негізінде психофизиологиялық мүмкіндіктер мен әлеуметтік-экономикалық ұғыныстар жатады.
2) кәсіптік кеңес беру — оқушыларға кәсіптік қызметті таңдауда көмек көрсету және кәсіптік қызметте ықтимал бағыттарды ұсыну. Психологиялық, психофизиологиялық және медициналық диагностиканың қортындысының негізінде, ең қолайлы психологиялық, психофизиологиялық және медициналық ерекшеліктеріне сай болуы
3) психологиялық – кәсіпті таңдағанда оқушының жеке басының ерекшеліктерін ескерту
4) әлеуметтік-экономикалық – қоғамның мамандарға қажеттілігін, сұранысын ескерту;
5) медико-физиологиялық – кәсіпті таңдағанда медициналық – кәсіптік кәсіп таңдау және кәсіптік кеңес беруді жүргізу.
Медициналық кәсіптік бағдар - бұл мәселедегі негізгісі, себебі оқушыларға кәсіп таңдауға бағдар беру, біздің елімізде жасөспірімдердің денсаулығын сақтау және нығайту мақсатында жүргізіледі. Бұл жұмысқа міндетті түрде медицина қызметкерлері қатысады: балалар емханасының мектепке дейіңгі және мектеп бөлімшелерінің дәрігерлері, ересектер емханаларының жасөспірімдер бөлімшелерінің дәрігерлері, КТУ медициналық персоналы, мектеп және санитарлық дәрігерлер.
Кәсіптік бағдардың 2 бағыты бар: дәрігерлік-кәсіптік кеңес және психофизиологиялық кәсіптік бағдар.
Дәрігерлік-кәсіптік кеңес дәрігер нақты оқушы үшін, денсаулығы бойынша неғұрлым тиімді болатын, организмнің психологиялық-физиологиялық ерекшеліктерін ескеретін, денсаулық жағдайында бар ауытқуларды ушықтырмайтын, қайта оны түзеуге, денсаулықты және жасөспірімнің табиғи дамуын нығайтуда бағытталған кеңес береді;
Психофизиологиялық кәсіптік бағдар жасөспірімдерді еңбек жағдайларымен, оның ұйымдастырылуымен, тәртібімен, кәсіптік зияндылықтың барлығымен және оның организмге мүмкін болар әсерімен жан-жақты таныстыру бойынша дәрігерлердің жұмысы.
Оқушылардың сұраныстары жасөспірімдер «кәсіптік әлемді» аз білетінін, таңдаған қызметтің жағдайы мен сипаты туралы нашар мәлімет алатынын, денсаулық жағдайына өндіріс факторларының жағымсыз әсерін білмейтінін көрсетеді.
Кәсіпті таңдау кезінде өзі жасөспірімдер мен олардың ата-аналарыда еңбектің қызметінің процессі кезінде, денсаулық бұзылыстары мен оның нашарлауына көңіл аудармайды.
Қазіргі уақытта 9-11 сыныптар оқушыларының 80% денсаулық жағдайының ауытқуларына байланысты, кәсіпті таңдау барысында шектеулер болады, себебі олардың еңбектік қызметінің зиянды өңдірістік факторлары жүзеге асырылады, сол себептен патологияның күшеюіне әкеледі. Оқушылар кәсіпті таңдау кезінде, шектеулері созылмалы аурулардың 65% және 35% айқын функционалдық бұзылыстары себепші болады.
Алғашқы кәсіптік мамандықты алған 12-28% оқушыларда таңдап алған және оқып білген тікелей медициналық қарсы дәлелдер болады. Кәсіптік-өңдірістік факторлар мұнан былай жас жұмыскерлердің денсаулық жағдайын айтарлықтай нашарлатуы мүмкін, патологияның күшеюіне, асқынулардың дамуына және ерте мүгедектілікке әкеледі.
Жасөспірімдердің денсаулық жағдайының анықталған бұзылыстарына байланысты дәрігерлік кәсіптік кеңес (ДКК) жүргізгенде, бөлек кәсіптік-өңдірістік факторлардың, мамандықтар мен олардың қызмет түрінің әсеріне кәсіптік жарамдылықтың жеке шектеулері анықталады.
Кәсіптік жарамдылық (медициналық көрсеткіштері бойынша) дегеніміз ұсынылған мамандыққа, организмнің талаптарына толық функционалдық мүмкіндіктердің сәйкестігі. Кәсіпке жарамды санауға болады, егер жасөспірім ойдағыдай кәсіпті игерсе және денсаулық үшін онда зиян келтірмей жұмыс жасаса.
Адамның кәсіптік бағытының құрылуы мектеп жылдарында болады. Оқу орындарының кәсіптік мамандықтарын, кәсіптік жолдарын таңдау, кейіңгі орындылық жұмысқа орналасу, жасөспіріммен шешілген маңызды міндет болып табылады.
Егер бой жеткен қыздар мен жігіттерде созылмалы аурулар мен функционалдық бұзылыстар болған жағдайд, оларға кәсіптік қызметті дұрыс таңдауда көмек көрсетуге жасөспірімдерге дәрігерлік-кәсіптік кеңес (ДКК) ұсынылған, ол медициналық кәсіптік бағдардың бөлігі болып табылады.
Кәсіптік бағдар беру дегеніміз- талабына, қабілеттілігіне, денсаулығына, жеке ерекшеліктеріне және де қоғамның қажеттілігінің ескерілуіне сәйкес жастардың саналы және еркін түрде кәсіп түрлерін таңдауына дайындау бойынша жүргізілетін шаралардың ғылыми-тұжырымдалған жүйесі.
Кәсіптік бағдар беру бірнеше аспектілерден тұрады:
1) кәсіптік білім беру (педагогикалық аспект) — кәсіпке оқушылар қызығушылығының құрылуы, оқу орындарының қазіргі кездегі оқушылар мен мектеп бітірушілердің еңбектік қызметінің түрімен, әртүрлі кәсіптердің әлеуметтік-экономикалық және психофизиологиялық ерекшеліктермен, танысу. Кәсіптік ағарту жастарда дәлелдік кәсіптік ниеттерді құрастырады, оның негізінде психофизиологиялық мүмкіндіктер мен әлеуметтік-экономикалық ұғыныстар жатады.
2) кәсіптік кеңес беру — оқушыларға кәсіптік қызметті таңдауда көмек көрсету және кәсіптік қызметте ықтимал бағыттарды ұсыну. Психологиялық, психофизиологиялық және медициналық диагностиканың қортындысының негізінде, ең қолайлы психологиялық, психофизиологиялық және медициналық ерекшеліктеріне сай болуы
3) психологиялық – кәсіпті таңдағанда оқушының жеке басының ерекшеліктерін ескерту
4) әлеуметтік-экономикалық – қоғамның мамандарға қажеттілігін, сұранысын ескерту;
5) медико-физиологиялық – кәсіпті таңдағанда медициналық – кәсіптік кәсіп таңдау және кәсіптік кеңес беруді жүргізу.
Медициналық кәсіптік бағдар - бұл мәселедегі негізгісі, себебі оқушыларға кәсіп таңдауға бағдар беру, біздің елімізде жасөспірімдердің денсаулығын сақтау және нығайту мақсатында жүргізіледі. Бұл жұмысқа міндетті түрде медицина қызметкерлері қатысады: балалар емханасының мектепке дейіңгі және мектеп бөлімшелерінің дәрігерлері, ересектер емханаларының жасөспірімдер бөлімшелерінің дәрігерлері, КТУ медициналық персоналы, мектеп және санитарлық дәрігерлер.
Кәсіптік бағдардың 2 бағыты бар: дәрігерлік-кәсіптік кеңес және психофизиологиялық кәсіптік бағдар.
Дәрігерлік-кәсіптік кеңес дәрігер нақты оқушы үшін, денсаулығы бойынша неғұрлым тиімді болатын, организмнің психологиялық-физиологиялық ерекшеліктерін ескеретін, денсаулық жағдайында бар ауытқуларды ушықтырмайтын, қайта оны түзеуге, денсаулықты және жасөспірімнің табиғи дамуын нығайтуда бағытталған кеңес береді;
Психофизиологиялық кәсіптік бағдар жасөспірімдерді еңбек жағдайларымен, оның ұйымдастырылуымен, тәртібімен, кәсіптік зияндылықтың барлығымен және оның организмге мүмкін болар әсерімен жан-жақты таныстыру бойынша дәрігерлердің жұмысы.
Әдебиеттер
1. Кучма В.Р..Гигиена детей и подростков. //Учебник для студентов мед.институтов. -М. Медицна,2001. -стр.382.
2. "Руководство к лабораторным занятиям по гигиене детей и подростков" под. ред. В. Н. Кардашенко, - М: Медицина, 1983.
3. А.Г.Швецова. Избранные лекции по гигиене детей и подростков.- Караганда, 1997г. с.150
4. Актуальные вопросы формирования здорового образа жизни, профилактики заболеваний и укрепления здоровья. МЗ РК, НЦПФЗОЖ, Алматы, 2002, 134 с.
1. Кучма В.Р..Гигиена детей и подростков. //Учебник для студентов мед.институтов. -М. Медицна,2001. -стр.382.
2. "Руководство к лабораторным занятиям по гигиене детей и подростков" под. ред. В. Н. Кардашенко, - М: Медицина, 1983.
3. А.Г.Швецова. Избранные лекции по гигиене детей и подростков.- Караганда, 1997г. с.150
4. Актуальные вопросы формирования здорового образа жизни, профилактики заболеваний и укрепления здоровья. МЗ РК, НЦПФЗОЖ, Алматы, 2002, 134 с.
Жоспары
Кіріспе
1. Жасөспірімдердің кәсіптік бағдарларының медициналық аспектілері
2. Жасөспірімдердің дәрігерлік-кәсіптік кеңесі мен кәсіптік бағдардың
медициналық қамтамасыздануы.
КІРІСПЕ
Оқушылардың сұраныстары жасөспірімдер кәсіптік әлемді аз білетінін,
таңдаған қызметтің жағдайы мен сипаты туралы нашар мәлімет алатынын,
денсаулық жағдайына өндіріс факторларының жағымсыз әсерін білмейтінін
көрсетеді.
Кәсіпті таңдау кезінде өзі жасөспірімдер мен олардың ата-аналарыда
еңбектің қызметінің процессі кезінде, денсаулық бұзылыстары мен оның
нашарлауына көңіл аудармайды.
Қазіргі уақытта 9-11 сыныптар оқушыларының 80% денсаулық жағдайының
ауытқуларына байланысты, кәсіпті таңдау барысында шектеулер болады, себебі
олардың еңбектік қызметінің зиянды өңдірістік факторлары жүзеге асырылады,
сол себептен патологияның күшеюіне әкеледі. Оқушылар кәсіпті таңдау
кезінде, шектеулері созылмалы аурулардың 65% және 35% айқын функционалдық
бұзылыстары себепші болады.
Алғашқы кәсіптік мамандықты алған 12-28% оқушыларда таңдап алған және
оқып білген тікелей медициналық қарсы дәлелдер болады. Кәсіптік-өңдірістік
факторлар мұнан былай жас жұмыскерлердің денсаулық жағдайын айтарлықтай
нашарлатуы мүмкін, патологияның күшеюіне, асқынулардың дамуына және ерте
мүгедектілікке әкеледі.
Жасөспірімдердің денсаулық жағдайының анықталған бұзылыстарына
байланысты дәрігерлік кәсіптік кеңес (ДКК) жүргізгенде, бөлек кәсіптік-
өңдірістік факторлардың, мамандықтар мен олардың қызмет түрінің әсеріне
кәсіптік жарамдылықтың жеке шектеулері анықталады.
Кәсіптік жарамдылық (медициналық көрсеткіштері бойынша) дегеніміз
ұсынылған мамандыққа, организмнің талаптарына толық функционалдық
мүмкіндіктердің сәйкестігі. Кәсіпке жарамды санауға болады, егер
жасөспірім ойдағыдай кәсіпті игерсе және денсаулық үшін онда зиян келтірмей
жұмыс жасаса.
Адамның кәсіптік бағытының құрылуы мектеп жылдарында болады. Оқу
орындарының кәсіптік мамандықтарын, кәсіптік жолдарын таңдау, кейіңгі
орындылық жұмысқа орналасу, жасөспіріммен шешілген маңызды міндет болып
табылады.
Егер бой жеткен қыздар мен жігіттерде созылмалы аурулар мен
функционалдық бұзылыстар болған жағдайд, оларға кәсіптік қызметті дұрыс
таңдауда көмек көрсетуге жасөспірімдерге дәрігерлік-кәсіптік кеңес (ДКК)
ұсынылған, ол медициналық кәсіптік бағдардың бөлігі болып табылады.
Кәсіптік бағдар беру дегеніміз- талабына, қабілеттілігіне,
денсаулығына, жеке ерекшеліктеріне және де қоғамның қажеттілігінің
ескерілуіне сәйкес жастардың саналы және еркін түрде кәсіп түрлерін
таңдауына дайындау бойынша жүргізілетін шаралардың ғылыми-тұжырымдалған
жүйесі.
Кәсіптік бағдар беру бірнеше аспектілерден тұрады:
1) кәсіптік білім беру (педагогикалық аспект) — кәсіпке оқушылар
қызығушылығының құрылуы, оқу орындарының қазіргі кездегі оқушылар мен
мектеп бітірушілердің еңбектік қызметінің түрімен, әртүрлі кәсіптердің
әлеуметтік-экономикалық және психофизиологиялық ерекшеліктермен, танысу.
Кәсіптік ағарту жастарда дәлелдік кәсіптік ниеттерді құрастырады, оның
негізінде психофизиологиялық мүмкіндіктер мен әлеуметтік-экономикалық
ұғыныстар жатады.
2) кәсіптік кеңес беру — оқушыларға кәсіптік қызметті таңдауда көмек
көрсету және кәсіптік қызметте ықтимал бағыттарды ұсыну. Психологиялық,
психофизиологиялық және медициналық диагностиканың қортындысының негізінде,
ең қолайлы психологиялық, психофизиологиялық және медициналық
ерекшеліктеріне сай болуы
3) психологиялық – кәсіпті таңдағанда оқушының жеке басының
ерекшеліктерін ескерту
4) әлеуметтік-экономикалық – қоғамның мамандарға қажеттілігін,
сұранысын ескерту;
5) медико-физиологиялық – кәсіпті таңдағанда медициналық – кәсіптік
кәсіп таңдау және кәсіптік кеңес беруді жүргізу.
Медициналық кәсіптік бағдар - бұл мәселедегі негізгісі, себебі
оқушыларға кәсіп таңдауға бағдар беру, біздің елімізде жасөспірімдердің
денсаулығын сақтау және нығайту мақсатында жүргізіледі. Бұл жұмысқа
міндетті түрде медицина қызметкерлері қатысады: балалар емханасының
мектепке дейіңгі және мектеп бөлімшелерінің дәрігерлері, ересектер
емханаларының жасөспірімдер бөлімшелерінің дәрігерлері, КТУ медициналық
персоналы, мектеп және санитарлық дәрігерлер.
Кәсіптік бағдардың 2 бағыты бар: дәрігерлік-кәсіптік кеңес және
психофизиологиялық кәсіптік бағдар.
Дәрігерлік-кәсіптік кеңес дәрігер нақты оқушы үшін, денсаулығы бойынша
неғұрлым тиімді болатын, организмнің психологиялық-физиологиялық
ерекшеліктерін ескеретін, денсаулық жағдайында бар ауытқуларды
ушықтырмайтын, қайта оны түзеуге, денсаулықты және жасөспірімнің табиғи
дамуын нығайтуда бағытталған кеңес береді;
Психофизиологиялық кәсіптік бағдар жасөспірімдерді еңбек жағдайларымен,
оның ұйымдастырылуымен, тәртібімен, кәсіптік зияндылықтың барлығымен және
оның организмге мүмкін болар әсерімен жан-жақты таныстыру бойынша
дәрігерлердің жұмысы.
ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ КӘСІПТІК БАҒДАРЛАРЫНЫҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Дәрігерлік кәсіптік кеңес жұмысының 2 түрі бар:
Ақпараттық қамтамасыз ету –жасөспірімдердің олардың ата-анасы мен
оқытушылардың кәсіпті таңдауда медициналық аспектілермен, негізігі
кәсіптік-өңдірістік факторларымен танысу, әсіресе денсаулық жағдайының
нашарлануы, созылмалы аурулары мен функционалдық бұзылыстары бар
оқушыларда.
Жеке дәрігерлік кәсіптік кеңес, дәрігердің негізгі міндеті болып, кеңес
алушы жасөспірімнің денсаулық жағдайында күшейген ауытқулар мен қауіпті
дәрежесін анықтау және мамандық пен кәсіпті таңдау бойынша нақты
ұсыныстарды, оқыту түрін зерттеу және тиімді жұмысқа орналастыру.
Психофизиологиялық кәсіптік бағдар –жасөспірімдердің жеке және
психологиялық ерекшеліктерінің есебімен мамандықты таңдауға көмек көрсету.
Кәсіптік бейімделу –Кәсіпорында жасөспірімдердің жұмыс тәртібіне
еңгізілген, біртіндеп бейімделуіне, кәсіптік бағдар бойынша шаралар
жүйесіндегі аяқталған бөлім.
КБ (кәсіптік бағдар) өзектілігі мен қажеттілігі қазіргі уақытта
мыналар бойынша өседі:
• елде тұрғындардың еңбекке жарамдылық санының тез төмендеуі және туып
көбеюшіліктің және теріс демографиялық үрдістері;
• қазіргі уақыттағы жасөспірімдердің денсаулық жағдайының жағымсыз
үрдістері;
• нарықтық қатынастардың құрылуымен және еңбектің сапасы мен
қарқындылығына талаптардың үлкеюі, еңбектік қызмет процессінде
организмге жүктеменің көбеюін шақырады және денсаулық жағдайына
талаптарды жоғарлатады;
• кәсіптік-өңдірістік факторлардың жұмыскерлеріне жағымсыз әсерінің
төмендемеуі, ол өнеркәсіптердің саласында кәсіптік және жалпы
сырқаттанушылықтың өсуіне әкеледі;
• жалпы және кәсіптік білімдерінің аяқталуы бойынша мектеп
бітірушілердің өзіндік жұмысқа орналасу қажеттілігі;
• еңбек туралы Кодексына сәйкес жасөспірімдерді жұмысқа қабылдау жасының
төмендеуі.
Әр жас жігіт пен бой жеткен қыз мамандықты ерікті таңдауға құқығы бар
немесе өзінің қабілеттілігі мен бейімділігіне сай мамандықты таңдауға
құқығы бар.
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы бойынша дәрігердің негізгі
міндеті болып, жасөспірімдердің денсаулық жағдайының есебімен, болашақ
мамандықты таңдауға көмек көрсету болып табылады.
Жасөспірімдердің дәрігерлік-кәсіптік кеңесі мен кәсіптік бағдардың
медициналық қамтамасыздануы
Оқушыға тиімді кәсіпті таңдауына көмектесу, таңдалған кәсіптің
кәсіптік жарамдылығын анықтау – жасөспірімдердің денсаулығын күшеюі мен
сақталуының, тұлғасының гармониялық дамуының бір жолы болып табылады.
Кәсіптік жарамдылығын уақытында анықтау, оқушылар мен ата-аналарға
профильді сыныптарды таңдауға мүмкіндік береді және таңдалған жоғары оқу
орнына қабылдау үшін қажетті оқу тәртіптерімен анықталады.
Психоәлеуметтік кемелділіктін құрылуын еске алғанда, оның ішінде
жасөспірімдермен кәсіпті таңдауында, балалар дәрігерінің оқытушымен және
психологтармен тығыз байланыстары ескеріледі.
Дәрігерлік-кәсіптік кеңес мектептік және кәсіптік оқу мерзімінің барлық
бойында балалар мен жасөспірімдерді медициналық қамтамасыздандырудың
қажетті элементі болып табылады.
ДКК жүргізуне шартты келесі этаптары бөлінеді:
• алғашқы этап – кәсіптік өзін-өзі құқығының құру процессінде 4-8 сынып
оқушыларының жеке кеңесі;
• толық емес (9 сынып) және толық орта білімді (10-11 сынып) аяқтау
кезінде кәсіпті таңдау кезеңі;
• кәсіптік оқытудың деңгейлері.
Әрбір кезеңде балалар дәрігері баланың жасы мен кәсіптік деңгейіне қарай
әр түрлі мәселелерді шешеді.
Уақыт тәртібін қадағалаушы қосымша дәрігерлік алдын алу тексерісі 11-12
жастағы балалардың дәрігерлік кәсіптік тексерісін маңызды санайды.
Аурулардың асқыну жағдайына байланысты немесе кәсіпке байланысты
құлшыныстың дамуы, немесе нақты мамандықты таңдау қосымша кәсіптік
консультацияны 9-11 сыныптарда қажет етеді.
Алдын алу шаралары кезінде балаларды кәсіби тексерістен өткізу кезінде
он және он екі жас аралығындағы балалардың бастапқы кезеңдегі күйлерін
зерттегендегі балалар дәрігерлерінің басты мақсаты, оларда кездесетін
патологиялық аурулардың пайда болуын, олардың алдын алу шараларын өткізу
болып табылады.
Бұл жаста жеке кәсіптік қадағалау әсіресе, анатомиялық ауытқулары бар,
созылмалы аурулармен ауыратын, ішкі қызметтерінің жұмысы бұзылған
балалармен жүргізіледі. Мұндай балалардың ата-аналары, балаларының
жағдайларын анық біліп, кәсіби мамандануды денсаулық мүмкіндігіне орай
таңдауды қадағалау қажет. Бұл дерек жасөспірімнің кәсіби таңдау кезінде ата-
аналармен, педагаогтармен, психологтармен және мектеп дәрігерімен
қадағаланып отыру қажет. Мұндай балаларды денсаулық жағдайына
сәйкестендіріп, денсаулығына зиян келтірмейтін мамандық бойынша жұмыс
істеуін уақытында бағыттау керек.
Кәсіби кеңестің тәжірибесі бойынша жасөспірімдер психологиялық
ерекшеліктерімен немесе жасына байланысты болашақ мамандықты таңдауда
денсаулық жағдайын ескермейтінін дәлелдейді. Жасөспірімдердің көпшілігі
денсаулық жағдайын білсе де, таңдалған мамандық бойынша қатердің болуын,
оның болашақта келеңсіз жағдайға әкеліп соқтыратынын, асқынуды біле
бермейді.
Ең таңдаулы мамандықтар қала мектептерінің 7-9 сыныптардағы
жасөспірімдер арасында кездеседі. Бірінші орында заңгер, екінші орында
жүргізуші, үшінші орында сатушы, шаштараз, төртінші орында есепші,
программист, бесінші орында дизайнер, менеджер, алтыншы орында жетекші,
жетінші орында электрик, инженер, дәрігер, автомеханик, сегізінші орында
машинист, полиция қызметкері, тоғызыншы орында педагог, психолог,
фармацевт, сақшы, құрылысшылар мамандықтары тұрады.
Еңбек нарығында жаңа мамандықтардың пайда болуына, қосымша әдебиеттердің
тапшылығына, жасөспірімдерде құрама патологиялардың болуына байланысты ДКК
міндеттемелері жүктелген мектеп дәрігерлері мен мамандарына қадағалаулар
көпшілік жағдайда мүмкін бола бермейді.
Бронхиалды астма ауруының ауыр түрінде келесі мамандықтарды таңдау
мүмкіндіктері қарастырылады: әкімшілік менеджері, екі тілдің маманы,
мәдениет менеджері, салық инспекторы, компьютер маманы, программист,
компьтерді безендіру дизайнері, жүйе сарапшысы, аудитор, көрмелер мен
конференцияларды ұйымдастырушы менеджер, бизнес-кеңесші (екі тіл маманы),
франчайзинг менеджері, жоғары біліктіліктегі менеджерлер мамандарын іздеу,
бұқаралық ақпараттар қатынасын реттеу менеджері, салық кеңесшісі, қаржы
сарапшысы, салық инспекторы,сақтандыру және биржа брокері, online –
сатушысы (интернет арқылы сатылым), маркетолог, психолог, әлеуметтанушы,
философ, саясаттанушы, әлеуметтік жұмыскер.
Қант диабеті ауруының орташа деңгейінде келесі мамандықтар есепке
алынады: әкімшілік менеджері, екі тілді жетік білетін хатшы, салық
инспекторы, салық сарапшысы, компьютерлік жүйелер байланысын реттеуші
маман, программист, ақпараттар қауіпсіздігінің инженері, техник-
электронщик, компьютерді безендіру дизайнері, жүйе сарапшысы, жарнама
менеджері, аудитор, көрмелер мен конференцияларды ұйымдастырушы менеджер,
бизнес-консультант (екі тіл маманы), жылжымайтын мүлік менеджері, бұқаралық
ақпараттар қатынасын реттеу менеджері, web-мастер, қаржы сарапшысы,
сақтандыру және биржа брокері, бизнестің жаңа түрлерінің кеңесшісі,
маркетолог, косметолог, психолог, әлеуметтік психолог, әлеуметтанушы,
саясаттанушы, философ, әлеуметтік қызметкер.
Осылайша, жасөспірімдерге денсаулық жағдайында ауытқулары бар мүмкіндік
беретін және дұрыс профильді сыныпты және қорытынды емтихандарының оқу
тәртібінің медико әлеуметтік алдын алу негізгі буыны болып табылады. Олар
жоғарғы оқу орнына түсу үшін және қазіргі таңдағы әлеуметтік-экономикалық
жағдайына бейімделуі үшін өзінің физиологиялық және интеллектуалды
мүмкіндігін жетілдіру үшін қажет.
Оқушылардың кәсіптік кеңесін жүзеге асырылуындағы негізгі ролі мектеп
дәрігеріне және мектеп психологына артылады. Басты маңызды мәселе болып,
созылмалы аурулардың, даму ақауларының, функционалды ауытқулардың және оның
пайда болу қаупі жасөспірімдердің дәрігерлік-кәсіптік кеңесі табылады.
ДКК толық жүзеге асырылу жағдайының біріне еңбек жағдайының және еңбек
шарттарының толық білуі олардың өсіп келе жатқан организміне әсері болып
табылады.
Кәсіптік бағдар жұмыстары бұқаралық жұмысшылар кәсібіне негізделген,
сондықтан біздің елімізде әсіресе мамандар тапшылығы сезіледі.
Жасөспірімдердің, олардың денсаулық жағдайына кәсіптік жарамдылығының
есебі, медициналық қызметкерлердің алдында ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1. Жасөспірімдердің кәсіптік бағдарларының медициналық аспектілері
2. Жасөспірімдердің дәрігерлік-кәсіптік кеңесі мен кәсіптік бағдардың
медициналық қамтамасыздануы.
КІРІСПЕ
Оқушылардың сұраныстары жасөспірімдер кәсіптік әлемді аз білетінін,
таңдаған қызметтің жағдайы мен сипаты туралы нашар мәлімет алатынын,
денсаулық жағдайына өндіріс факторларының жағымсыз әсерін білмейтінін
көрсетеді.
Кәсіпті таңдау кезінде өзі жасөспірімдер мен олардың ата-аналарыда
еңбектің қызметінің процессі кезінде, денсаулық бұзылыстары мен оның
нашарлауына көңіл аудармайды.
Қазіргі уақытта 9-11 сыныптар оқушыларының 80% денсаулық жағдайының
ауытқуларына байланысты, кәсіпті таңдау барысында шектеулер болады, себебі
олардың еңбектік қызметінің зиянды өңдірістік факторлары жүзеге асырылады,
сол себептен патологияның күшеюіне әкеледі. Оқушылар кәсіпті таңдау
кезінде, шектеулері созылмалы аурулардың 65% және 35% айқын функционалдық
бұзылыстары себепші болады.
Алғашқы кәсіптік мамандықты алған 12-28% оқушыларда таңдап алған және
оқып білген тікелей медициналық қарсы дәлелдер болады. Кәсіптік-өңдірістік
факторлар мұнан былай жас жұмыскерлердің денсаулық жағдайын айтарлықтай
нашарлатуы мүмкін, патологияның күшеюіне, асқынулардың дамуына және ерте
мүгедектілікке әкеледі.
Жасөспірімдердің денсаулық жағдайының анықталған бұзылыстарына
байланысты дәрігерлік кәсіптік кеңес (ДКК) жүргізгенде, бөлек кәсіптік-
өңдірістік факторлардың, мамандықтар мен олардың қызмет түрінің әсеріне
кәсіптік жарамдылықтың жеке шектеулері анықталады.
Кәсіптік жарамдылық (медициналық көрсеткіштері бойынша) дегеніміз
ұсынылған мамандыққа, организмнің талаптарына толық функционалдық
мүмкіндіктердің сәйкестігі. Кәсіпке жарамды санауға болады, егер
жасөспірім ойдағыдай кәсіпті игерсе және денсаулық үшін онда зиян келтірмей
жұмыс жасаса.
Адамның кәсіптік бағытының құрылуы мектеп жылдарында болады. Оқу
орындарының кәсіптік мамандықтарын, кәсіптік жолдарын таңдау, кейіңгі
орындылық жұмысқа орналасу, жасөспіріммен шешілген маңызды міндет болып
табылады.
Егер бой жеткен қыздар мен жігіттерде созылмалы аурулар мен
функционалдық бұзылыстар болған жағдайд, оларға кәсіптік қызметті дұрыс
таңдауда көмек көрсетуге жасөспірімдерге дәрігерлік-кәсіптік кеңес (ДКК)
ұсынылған, ол медициналық кәсіптік бағдардың бөлігі болып табылады.
Кәсіптік бағдар беру дегеніміз- талабына, қабілеттілігіне,
денсаулығына, жеке ерекшеліктеріне және де қоғамның қажеттілігінің
ескерілуіне сәйкес жастардың саналы және еркін түрде кәсіп түрлерін
таңдауына дайындау бойынша жүргізілетін шаралардың ғылыми-тұжырымдалған
жүйесі.
Кәсіптік бағдар беру бірнеше аспектілерден тұрады:
1) кәсіптік білім беру (педагогикалық аспект) — кәсіпке оқушылар
қызығушылығының құрылуы, оқу орындарының қазіргі кездегі оқушылар мен
мектеп бітірушілердің еңбектік қызметінің түрімен, әртүрлі кәсіптердің
әлеуметтік-экономикалық және психофизиологиялық ерекшеліктермен, танысу.
Кәсіптік ағарту жастарда дәлелдік кәсіптік ниеттерді құрастырады, оның
негізінде психофизиологиялық мүмкіндіктер мен әлеуметтік-экономикалық
ұғыныстар жатады.
2) кәсіптік кеңес беру — оқушыларға кәсіптік қызметті таңдауда көмек
көрсету және кәсіптік қызметте ықтимал бағыттарды ұсыну. Психологиялық,
психофизиологиялық және медициналық диагностиканың қортындысының негізінде,
ең қолайлы психологиялық, психофизиологиялық және медициналық
ерекшеліктеріне сай болуы
3) психологиялық – кәсіпті таңдағанда оқушының жеке басының
ерекшеліктерін ескерту
4) әлеуметтік-экономикалық – қоғамның мамандарға қажеттілігін,
сұранысын ескерту;
5) медико-физиологиялық – кәсіпті таңдағанда медициналық – кәсіптік
кәсіп таңдау және кәсіптік кеңес беруді жүргізу.
Медициналық кәсіптік бағдар - бұл мәселедегі негізгісі, себебі
оқушыларға кәсіп таңдауға бағдар беру, біздің елімізде жасөспірімдердің
денсаулығын сақтау және нығайту мақсатында жүргізіледі. Бұл жұмысқа
міндетті түрде медицина қызметкерлері қатысады: балалар емханасының
мектепке дейіңгі және мектеп бөлімшелерінің дәрігерлері, ересектер
емханаларының жасөспірімдер бөлімшелерінің дәрігерлері, КТУ медициналық
персоналы, мектеп және санитарлық дәрігерлер.
Кәсіптік бағдардың 2 бағыты бар: дәрігерлік-кәсіптік кеңес және
психофизиологиялық кәсіптік бағдар.
Дәрігерлік-кәсіптік кеңес дәрігер нақты оқушы үшін, денсаулығы бойынша
неғұрлым тиімді болатын, организмнің психологиялық-физиологиялық
ерекшеліктерін ескеретін, денсаулық жағдайында бар ауытқуларды
ушықтырмайтын, қайта оны түзеуге, денсаулықты және жасөспірімнің табиғи
дамуын нығайтуда бағытталған кеңес береді;
Психофизиологиялық кәсіптік бағдар жасөспірімдерді еңбек жағдайларымен,
оның ұйымдастырылуымен, тәртібімен, кәсіптік зияндылықтың барлығымен және
оның организмге мүмкін болар әсерімен жан-жақты таныстыру бойынша
дәрігерлердің жұмысы.
ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ КӘСІПТІК БАҒДАРЛАРЫНЫҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Дәрігерлік кәсіптік кеңес жұмысының 2 түрі бар:
Ақпараттық қамтамасыз ету –жасөспірімдердің олардың ата-анасы мен
оқытушылардың кәсіпті таңдауда медициналық аспектілермен, негізігі
кәсіптік-өңдірістік факторларымен танысу, әсіресе денсаулық жағдайының
нашарлануы, созылмалы аурулары мен функционалдық бұзылыстары бар
оқушыларда.
Жеке дәрігерлік кәсіптік кеңес, дәрігердің негізгі міндеті болып, кеңес
алушы жасөспірімнің денсаулық жағдайында күшейген ауытқулар мен қауіпті
дәрежесін анықтау және мамандық пен кәсіпті таңдау бойынша нақты
ұсыныстарды, оқыту түрін зерттеу және тиімді жұмысқа орналастыру.
Психофизиологиялық кәсіптік бағдар –жасөспірімдердің жеке және
психологиялық ерекшеліктерінің есебімен мамандықты таңдауға көмек көрсету.
Кәсіптік бейімделу –Кәсіпорында жасөспірімдердің жұмыс тәртібіне
еңгізілген, біртіндеп бейімделуіне, кәсіптік бағдар бойынша шаралар
жүйесіндегі аяқталған бөлім.
КБ (кәсіптік бағдар) өзектілігі мен қажеттілігі қазіргі уақытта
мыналар бойынша өседі:
• елде тұрғындардың еңбекке жарамдылық санының тез төмендеуі және туып
көбеюшіліктің және теріс демографиялық үрдістері;
• қазіргі уақыттағы жасөспірімдердің денсаулық жағдайының жағымсыз
үрдістері;
• нарықтық қатынастардың құрылуымен және еңбектің сапасы мен
қарқындылығына талаптардың үлкеюі, еңбектік қызмет процессінде
организмге жүктеменің көбеюін шақырады және денсаулық жағдайына
талаптарды жоғарлатады;
• кәсіптік-өңдірістік факторлардың жұмыскерлеріне жағымсыз әсерінің
төмендемеуі, ол өнеркәсіптердің саласында кәсіптік және жалпы
сырқаттанушылықтың өсуіне әкеледі;
• жалпы және кәсіптік білімдерінің аяқталуы бойынша мектеп
бітірушілердің өзіндік жұмысқа орналасу қажеттілігі;
• еңбек туралы Кодексына сәйкес жасөспірімдерді жұмысқа қабылдау жасының
төмендеуі.
Әр жас жігіт пен бой жеткен қыз мамандықты ерікті таңдауға құқығы бар
немесе өзінің қабілеттілігі мен бейімділігіне сай мамандықты таңдауға
құқығы бар.
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы бойынша дәрігердің негізгі
міндеті болып, жасөспірімдердің денсаулық жағдайының есебімен, болашақ
мамандықты таңдауға көмек көрсету болып табылады.
Жасөспірімдердің дәрігерлік-кәсіптік кеңесі мен кәсіптік бағдардың
медициналық қамтамасыздануы
Оқушыға тиімді кәсіпті таңдауына көмектесу, таңдалған кәсіптің
кәсіптік жарамдылығын анықтау – жасөспірімдердің денсаулығын күшеюі мен
сақталуының, тұлғасының гармониялық дамуының бір жолы болып табылады.
Кәсіптік жарамдылығын уақытында анықтау, оқушылар мен ата-аналарға
профильді сыныптарды таңдауға мүмкіндік береді және таңдалған жоғары оқу
орнына қабылдау үшін қажетті оқу тәртіптерімен анықталады.
Психоәлеуметтік кемелділіктін құрылуын еске алғанда, оның ішінде
жасөспірімдермен кәсіпті таңдауында, балалар дәрігерінің оқытушымен және
психологтармен тығыз байланыстары ескеріледі.
Дәрігерлік-кәсіптік кеңес мектептік және кәсіптік оқу мерзімінің барлық
бойында балалар мен жасөспірімдерді медициналық қамтамасыздандырудың
қажетті элементі болып табылады.
ДКК жүргізуне шартты келесі этаптары бөлінеді:
• алғашқы этап – кәсіптік өзін-өзі құқығының құру процессінде 4-8 сынып
оқушыларының жеке кеңесі;
• толық емес (9 сынып) және толық орта білімді (10-11 сынып) аяқтау
кезінде кәсіпті таңдау кезеңі;
• кәсіптік оқытудың деңгейлері.
Әрбір кезеңде балалар дәрігері баланың жасы мен кәсіптік деңгейіне қарай
әр түрлі мәселелерді шешеді.
Уақыт тәртібін қадағалаушы қосымша дәрігерлік алдын алу тексерісі 11-12
жастағы балалардың дәрігерлік кәсіптік тексерісін маңызды санайды.
Аурулардың асқыну жағдайына байланысты немесе кәсіпке байланысты
құлшыныстың дамуы, немесе нақты мамандықты таңдау қосымша кәсіптік
консультацияны 9-11 сыныптарда қажет етеді.
Алдын алу шаралары кезінде балаларды кәсіби тексерістен өткізу кезінде
он және он екі жас аралығындағы балалардың бастапқы кезеңдегі күйлерін
зерттегендегі балалар дәрігерлерінің басты мақсаты, оларда кездесетін
патологиялық аурулардың пайда болуын, олардың алдын алу шараларын өткізу
болып табылады.
Бұл жаста жеке кәсіптік қадағалау әсіресе, анатомиялық ауытқулары бар,
созылмалы аурулармен ауыратын, ішкі қызметтерінің жұмысы бұзылған
балалармен жүргізіледі. Мұндай балалардың ата-аналары, балаларының
жағдайларын анық біліп, кәсіби мамандануды денсаулық мүмкіндігіне орай
таңдауды қадағалау қажет. Бұл дерек жасөспірімнің кәсіби таңдау кезінде ата-
аналармен, педагаогтармен, психологтармен және мектеп дәрігерімен
қадағаланып отыру қажет. Мұндай балаларды денсаулық жағдайына
сәйкестендіріп, денсаулығына зиян келтірмейтін мамандық бойынша жұмыс
істеуін уақытында бағыттау керек.
Кәсіби кеңестің тәжірибесі бойынша жасөспірімдер психологиялық
ерекшеліктерімен немесе жасына байланысты болашақ мамандықты таңдауда
денсаулық жағдайын ескермейтінін дәлелдейді. Жасөспірімдердің көпшілігі
денсаулық жағдайын білсе де, таңдалған мамандық бойынша қатердің болуын,
оның болашақта келеңсіз жағдайға әкеліп соқтыратынын, асқынуды біле
бермейді.
Ең таңдаулы мамандықтар қала мектептерінің 7-9 сыныптардағы
жасөспірімдер арасында кездеседі. Бірінші орында заңгер, екінші орында
жүргізуші, үшінші орында сатушы, шаштараз, төртінші орында есепші,
программист, бесінші орында дизайнер, менеджер, алтыншы орында жетекші,
жетінші орында электрик, инженер, дәрігер, автомеханик, сегізінші орында
машинист, полиция қызметкері, тоғызыншы орында педагог, психолог,
фармацевт, сақшы, құрылысшылар мамандықтары тұрады.
Еңбек нарығында жаңа мамандықтардың пайда болуына, қосымша әдебиеттердің
тапшылығына, жасөспірімдерде құрама патологиялардың болуына байланысты ДКК
міндеттемелері жүктелген мектеп дәрігерлері мен мамандарына қадағалаулар
көпшілік жағдайда мүмкін бола бермейді.
Бронхиалды астма ауруының ауыр түрінде келесі мамандықтарды таңдау
мүмкіндіктері қарастырылады: әкімшілік менеджері, екі тілдің маманы,
мәдениет менеджері, салық инспекторы, компьютер маманы, программист,
компьтерді безендіру дизайнері, жүйе сарапшысы, аудитор, көрмелер мен
конференцияларды ұйымдастырушы менеджер, бизнес-кеңесші (екі тіл маманы),
франчайзинг менеджері, жоғары біліктіліктегі менеджерлер мамандарын іздеу,
бұқаралық ақпараттар қатынасын реттеу менеджері, салық кеңесшісі, қаржы
сарапшысы, салық инспекторы,сақтандыру және биржа брокері, online –
сатушысы (интернет арқылы сатылым), маркетолог, психолог, әлеуметтанушы,
философ, саясаттанушы, әлеуметтік жұмыскер.
Қант диабеті ауруының орташа деңгейінде келесі мамандықтар есепке
алынады: әкімшілік менеджері, екі тілді жетік білетін хатшы, салық
инспекторы, салық сарапшысы, компьютерлік жүйелер байланысын реттеуші
маман, программист, ақпараттар қауіпсіздігінің инженері, техник-
электронщик, компьютерді безендіру дизайнері, жүйе сарапшысы, жарнама
менеджері, аудитор, көрмелер мен конференцияларды ұйымдастырушы менеджер,
бизнес-консультант (екі тіл маманы), жылжымайтын мүлік менеджері, бұқаралық
ақпараттар қатынасын реттеу менеджері, web-мастер, қаржы сарапшысы,
сақтандыру және биржа брокері, бизнестің жаңа түрлерінің кеңесшісі,
маркетолог, косметолог, психолог, әлеуметтік психолог, әлеуметтанушы,
саясаттанушы, философ, әлеуметтік қызметкер.
Осылайша, жасөспірімдерге денсаулық жағдайында ауытқулары бар мүмкіндік
беретін және дұрыс профильді сыныпты және қорытынды емтихандарының оқу
тәртібінің медико әлеуметтік алдын алу негізгі буыны болып табылады. Олар
жоғарғы оқу орнына түсу үшін және қазіргі таңдағы әлеуметтік-экономикалық
жағдайына бейімделуі үшін өзінің физиологиялық және интеллектуалды
мүмкіндігін жетілдіру үшін қажет.
Оқушылардың кәсіптік кеңесін жүзеге асырылуындағы негізгі ролі мектеп
дәрігеріне және мектеп психологына артылады. Басты маңызды мәселе болып,
созылмалы аурулардың, даму ақауларының, функционалды ауытқулардың және оның
пайда болу қаупі жасөспірімдердің дәрігерлік-кәсіптік кеңесі табылады.
ДКК толық жүзеге асырылу жағдайының біріне еңбек жағдайының және еңбек
шарттарының толық білуі олардың өсіп келе жатқан организміне әсері болып
табылады.
Кәсіптік бағдар жұмыстары бұқаралық жұмысшылар кәсібіне негізделген,
сондықтан біздің елімізде әсіресе мамандар тапшылығы сезіледі.
Жасөспірімдердің, олардың денсаулық жағдайына кәсіптік жарамдылығының
есебі, медициналық қызметкерлердің алдында ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz