Гидротазалау

Мазмұны:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4

1. Процесті әдебиеттік шолу ... ... ... ... ... ... ... ... . 5

2. Процестің өсу тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 5
2.1. Процестің физико . химиялық негізгі ... ... ... ... .. 6
2.2. Процестің нәтижесіне әртүрлі факторлар әсері ... .. 13
2.3. Процесті жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... . 20
2.4. Процестің жетік технологиясы ... ... ... ... ... ... ...24
2.5. Процестің принципналды технологиялық жүйесі ... 28

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29

Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ...30

Спецификация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 31

Кіріспе.

Гидротазалау гидрогенизациялық процестердің тереңдігі ең аз процеске жатады. Гидротазалауға алғашқы айдау дистилляттарымен қатар (бензин, реактив және дизел отына, вакуум газоилі) қайта өңдеумен алынған дистилляттарды да (бензин, кокстеумен каталитикалық крекингтеудің жеңіл газойлдері), тағы да мұнай майлары компоненттері мен парафиндерді де салады.
Соңғы жылдары дизел фракцияларын гидротазалауға көп көңіл бөлінуде. Бұл көлік құралдарын жаппай дизел қозғалтқышына ауыстыруымен, күкіртті және жоғары күкіртті мұнайларды өңдеу көлемінің күрт өсуімен (80% астам дизел фракциясы гидрокүкіртсіздендіреді) және оларды терең өңдеу қажеттілігімен байланысты. Нәтижесінде соңғы кездері аз күкіртті дизел отынын (0,02 – 0,05 % S) шығару көлемі өсуде (90% жетті).
Дизель отынына сұраныстың күрт өсуіне байланысты қайта өңдеу процестерінің дистилляттарының – кокстеудің, висбрекингтің, термокрекинг пен каталитикалық крекингтің гидроасилдендіру есебінен оның қорын көбейту актуалды проблема болып отыр. Бұл шикізаттар алғашқы өңдеу өнімдерімен салыстырғанда құрамында күкіртті және азотты қосылыстардың, шайыр заттарының, алкендердің және көпсақиналы ароматикалық көмірсутектердің едәуір көптігімен сипатталады. [4]

Қолданылған әдебиеттер:

1. Гуревич И.Л технология перероботки нефти и газа. Ч.1.- М: химия 1972-347с.
2. Смидович Е.В технология перероботки нефти и газа ч.2 М: химия 1980-382с.
3. Құрылымды өзгертпей өңдеу процестері. Алматы білім 2001-400б.
4. Омаралиев Т.О Мұнай мен газды өңдеудің арнайы технологиясы. 2-бөлім.
Құрылымды өзгертіп өңдеу процестері. Алматы, білім 2002-276б.
5. Черножуков Н.И технология перероботки нефти и газа ч.1. – М: химия 1978-428с.
6. Cала өндірісінің, академиялардың және жоғары білім беру саласының ғылыми және ғылыми – техникалық мерізімді журналдары: / Отын және майлар химиясы және технологиясы./ Мұнай және газ. ЖОО Хабарламасы. М. Мұнайхимия РФОТА – М. Мұнайгаз технологиясы.,/ /Мұнай өңдеу және мұнай химия, - М, // Мұнай және газ. Алматы және т.б.
7. Омаралиев Т.О, Айтымбетов Н.Ш мұнай мен газдың катализі. Алматы 1999ж.

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Гидротазалау

Мазмұны:

Кіріспе ----------------------------------- -------------
-------- 4
1. Процесті әдебиеттік шолу------------------------------- --
5
2. Процестің өсу тарихы----------------------------- --------
- 5
2.1. Процестің физико – химиялық негізгі------------------ 6
2.2. Процестің нәтижесіне әртүрлі факторлар әсері------ 13
2.3. Процесті жетілдіру жолдары---------------------------- -
20
2.4. Процестің жетік технологиясы----------------------- ----24

2.5. Процестің принципналды технологиялық жүйесі---- 28
Қорытынды-------------------------- ---------------------
---- 29
Қолданылған әдебиеттер ---------------------------------
--30
Спецификация----------------------- -----------------------
31

Кіріспе.

Гидротазалау гидрогенизациялық процестердің тереңдігі ең аз процеске
жатады. Гидротазалауға алғашқы айдау дистилляттарымен қатар (бензин,
реактив және дизел отына, вакуум газоилі) қайта өңдеумен алынған
дистилляттарды да (бензин, кокстеумен каталитикалық крекингтеудің жеңіл
газойлдері), тағы да мұнай майлары компоненттері мен парафиндерді де
салады.
Соңғы жылдары дизел фракцияларын гидротазалауға көп көңіл бөлінуде.
Бұл көлік құралдарын жаппай дизел қозғалтқышына ауыстыруымен, күкіртті және
жоғары күкіртті мұнайларды өңдеу көлемінің күрт өсуімен (80% астам дизел
фракциясы гидрокүкіртсіздендіреді) және оларды терең өңдеу қажеттілігімен
байланысты. Нәтижесінде соңғы кездері аз күкіртті дизел отынын (0,02 – 0,05
% S) шығару көлемі өсуде (90% жетті).
Дизель отынына сұраныстың күрт өсуіне байланысты қайта өңдеу
процестерінің дистилляттарының – кокстеудің, висбрекингтің, термокрекинг
пен каталитикалық крекингтің гидроасилдендіру есебінен оның қорын көбейту
актуалды проблема болып отыр. Бұл шикізаттар алғашқы өңдеу өнімдерімен
салыстырғанда құрамында күкіртті және азотты қосылыстардың, шайыр
заттарының, алкендердің және көпсақиналы ароматикалық көмірсутектердің
едәуір көптігімен сипатталады. [4]

1. Процесті әдебиеттік шолу.

1.1. Процестің өсу тарихы.
Мұнай өңдеу зауыттарында гидротазалау процесінің маңызы өте зор болып
табылады. Мұнай құрамында күкірт мөлшері шектен тыс көбейгендіктен оған
гидротазалау процесі жүргізіледі. Ол екі бағытта, яғни, керосин және дизель
отынынан күкіртті тазалауда жүргізіледі.
Дизель отынын гидротазалау қондырғысы 1995 ж. құрылып, ол СоМо –
ктализаторының қатысуымен 500 млн-1 мөлшерлі дизел отынын гидротазалау үшін
жобаланған. 1999 жылдың наурыз айында бұл қарапайым катализатор жаңа
типтегі СоМо катализаторына ауыстырылды. Қазіргі кезде бұл қондырғыда
құрамында 10 – 20 млн-1 мөлшерлі күкірті бар дизел отынын алады, яғни,
(оны) бұл жаңа катализатордың көлемі арқылы. Бұл қондырғыда шикізат
есебінде жеңіл газойльді қолданады, яғни, оны колтүстік мұнайынан әкеледі.
Шикізат, соңғы қайнау температурасы 3400 – 3700С, гидрокүкіртсіздендіруге
қиын беріледі. (бұл Скандинавиялық қалалық дизел отынымен салыстырғанда,
оның соңғы қайнау температуралары 280 - 3200С).
Бұл жаңа катализатордың ерекшелігі:
––– өнімде күкірт құрамы 10 - 20 млн-1 шамасында.
––– өнімде полициклді ароматтың (ди +) 3% масс. көп емес құрамы.
––– өнімнің цетандық индексі 2 – 3 пунктке жоғарылайды, яғни 54 – 59 – ға
жетеді.
Дизел отынын терең күкіртсіздендіру үшін мұнай өңдеу зауытының
иеленушілері әртүрлі газойль өңдейтін, жеңіл газойль, висбрекинг өнімін
өңдейтін, жоғары қысылды қондырғыда жұмыс істейтін жаңа NiMo катализаторын
қолдануды ойластырды. 2000 жылдың орталарына қарай қондырғы тұрақты режимге
келтірілді және 30 – 40 млн-1 мөлшерлі өнім берді. Оның цетандық индексі 5
пунктке жоғарылады, ал реактордағы температура 330 - 3450С аралығында
болды.
Жаңа көріністері. Дизель отынының специвикация талабы бойынша
келешекте өте активті катализаторды қолдану керек болады. Құрамында күкірт
мөлшері 50 млн-1 болатын отынды шығаратын қондырғыда жаңа NiMo катализаторы
өте күшті активті көрсетуі мүмкін, яғни, ол СоМо катализаторынан 2 есе
активті болады. Яғни тексеру бойынша NiMo катализаторлары құрамында 10 млн-
1 күкірт мөлшері болатын дизель отынын алуға үлкен үлесін қосады. [7].

2.2. Процестің физико – химиялық негізі.

Гидротазалау – мүнай дистилляттарынан гидрлеумен қатар гидрогенолиз
реакциялары арқылы гетероатомды көмірсутектерден күкіртті, азотты және
оттегін бөлу. Сонымен қатар диендер, олефиндер және аздап көпсақиналы
ароматикалық көмірсутектері гидрленеді және шикізат металлоорганикалық
қосылыстардағы металдардан да тазарады. Гидротазалауда гидрлеуге бейімді,
күкіртке төзімді катализатордың қатысуымен жүргізеді.

Процестің химизмі, термодинамикасы және кинетикасы.
Мұнай заттарындағы күкірт қосылыстары гидротазалау процесінде мынадай
реакцияларға түседі:

1. Меркаптандар күкіртті сутегіне көмірсутекке дейін гидрленеді:
RSSR1 + H2 → RSH + R1SH
2. Сульфидтер меркаптандар түзілу сатысы арқылы гидрленеді:
RSR1 + H2 → RH + R1SH
R1SH + H2 → R1H + H2S
3. Қоссульфидтер күкіртті сутегіне және көірсутектеріне дейін
меркаптандар түзілу сатысы арқылы гидрленеді:
RSSR1 + H2 → RSH + R1SH
4. тиофендер осыған сәйкес алифатикалық көмірсутектер түзілу арқылы
гидрленеді:

+2Н2 С4Н10+Н2S

S

+2Н2 С5Н12+Н2S

S

5. тиофендер тиофендер сияқты заттар береді:

+4Н2 С4Н10+Н2S

S
6. бенз және қосбензтиофендер мынадай жүйеге сәйкес гидрленеді:

C2H5
+H2
+H2
+H2S

S S

C=C C2H5
+H2

+H2S
H2
+H2S

H2

H2

Практикалық мәні бар температураларда күкіртті қосылыстарда гидрлеу
реакциялары тепе-тнңдігі көмірсутек және күкіртті сутегі түзілетін бағытына
ығысады, меркаптандар, сульфидтер және қоссульфидтер температураның
көтерілуінен гидрлегенде Гиббс энергиясының кемуі артады. Тиофанда үшін
температураның көтірілуі гидрлегенде Гиббс энергиясының кемуі төмендейді,
бірақ 2000С –де олар 104-тен көп және реакция тепе-теңдігі түгелімен оңға
жылжиды. Әсіресе температураның көтерілуі метилтиофенді гидрлеу
реакциясының тепе-тнңдігі күшті төмендейді. Басқа тиофендер үшін
термодинамикалық мәндер жоқ. Бағалау есептері көрсеткендей бұл заттарға
тиісті гидрлеу тепе-теңдігі температураның өсуінен күшті кемиді. Барлық
күкірторганикалық қосылыстар үшін, тиофендерден бөлек, 300-800К аралығында
гидрлеудің термодинамкалық шектеу жоқ. Сутегінің төменгі сыбағалы қысымында
гидрогенолизбен қатар мынадай реакция жүруі мүмкін 2RSH → H2S+RSR; Осы
реакцияларды тұншықтыру үшін сутегінің жоғары сыбағалы қысымы қажет.
Тиофендер үшін гидрлеудің жоғары тереңдігіне аса жоғары емес температурада
жетуге юолады, температураның жоғарлауы гидрлеу тереңдігінің
термодинамикасын шектейді.
Күкірторганикалық қосылыстарды гидрлеу кинеткасы олардың құрылымына
күшті байланысты. Гидрлеу жылдамдығы мына қатарда көбейеді: тиофендер
меркаптандар.
Күкірторганикалық қосылыстың молекуласында ароматикалық және
сақинапарафиндердің сақина саны көбейген сайын олардың гидрогенолизге
салыстырмалы тұрақтылығы өседі. Сонымен гидрогенолиздің салыстырмалы
жылдамдық константасы (К) берілген жағдайда мынандай:

S S
S
К=2,9. К=2,8. К=1,3.
К=1,0

Құрылымы бірдей болғанда гидрлеуге тұрақтылық мынадай қосылыстар қатарына
өседі:
Күкірторганикалық оттегіорганикалық азоттыорганикалық.
Азоторганикалық қосылыстардың мұндайдағы жоғары тұрақтылығы себебінен
азот гидротазалау кезінде өте қиындықпен бөлінеді. Азоторганикалық
қосылыстардың гидрлеуі күкірт қосылыстарының гидрленуіне ұқсас болуы керек.
Мысалы: негізінен мынадай схемамен гидрленеді:

C3H7 C3H7

+Н2 +Н2 +Н2 +
NH3

N NH NH2

Сақиналы құрылымды құрамынада азоты бар қосылыстар азотамин түрінде
кездесетіндерге қарағанда анағұрлым қиын гидрленеді. Бензиламиннің
анилинмен салыстырғанда гидрлеу жылдамдығының C6H5NH2 байланыстың C6H5 –
CH2 – NH2-тағы байланыстан анағұрлым бекемдеу екенін көрсетеді. Сақиналы
құрылымда азоты бар қосылыстар азоттың амин тобындағы түріне қарағанда
анағұрлым гидрленуі нашар жүреді. Мұнда хиолин изохинолинмен салыстырғанда
гидрлеу жылдамдығының көптігі С6Н5 – NH2 байланыстың С6Н5 – СН2 NH2
байланысқа қарағанда күштілігіне сәйкес болады.
Гидротазалау процесінде металлоорганикалық қосылыстар әжертеуір
катализаторға отырады.
Жеке күкірт қосылыстары гидротазалау жағдайында реакцияға бірінші
дәрежеліжолмен түседі. Шағын фракциялы (қайнау аралығы жақын фракцияны)
гидротазалағанда күкіртті бөліп тастау да бірінші дәрежелі реакция
теңдеуімен, есептегенде, жазыауа мүмкін, ал амиак фракцияларда
гидротазалауда, олардың құрамында, реакцияға қабілетті (жоғары күкірт
қосылыстарының) әртүрлі күкірт қосылыстары болғандықтан бірінші дәрежелі
теңдеуді қолдануға болмайды. Бұл жағдайда реакцияға қабілеті жоғары
теңдеуді қолдануға болмайды. Бұл жағдайда реакцияға қабілеті жоғары күкірт
қосылыстарының көп ыдырап кеткен сайын реакция жылдамдығының тұрақтысы
бірінші дәрежеден үнемі төмен болмайды.
Әртүрлі жағдайларда анықталғандай, күкіртке есептегенде тәжірибелік
мәндер екінші дәрежелі кинетикалық теңдеумен жазылады.

Мұнда S0 – күкірттің шикізаттағы мөлшері, %; S – күкірттің шыққан
заттағы мөлшері, %; K – жылдамдық кожтантысы; V – шикізатты өсрудің
көлемдік жылдамдығы, сағ-; 2 – ші дәреже, қиялды түрде деуге болады және ол
реакция жылдамдығы оның теңдеуімен, 1 – ші дәрежелі реакцияға қарағанда
анағұрлым тез кемиді. 2 – ші дәрежелі теңдікті кез келген шикізатқа
қолдануға болмайды;
Күкірт қосылыстарының құрамына байланысты күкіртсіздену жылдамдығының
мына түрдегі теңдеуі W=кSn . Мұнда n және 0 – ден кіші және 2 – ден көп
дәрежеде болуы мүмкін.
Реакция дәрежесі сутегіне есептегенде гидротазалау жағдайына және
шикізаттың қасиетіне байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Шикі зат гез (бу)
фазасында болғанда, күкірттің бөлінуі сутегінің парциалды қысымының 3,0 –
3,5 МПа ( 30 – 35 кг · с см2 ) дейін өсуінен көбейтеді. Одан әрі реакция
сутегіне есептегенде ноль дәрежесіне ауысады, себебі катализатор беті
сутегімен қанығады. Шикі зат сұйық фазада болғанда, реакцияның жүруі
сутегін сұйықтың жұқа қабатынан катализатор бетіне жеткізумен анықталады,
осыған байланысты. Бұл жағдайда реакция, сутегіне есептегенде, 1 – ші
дәрежелі теңдеумен сутегінің өте жоғары қысымына дейін жүреді. Бұл жағдайда
сутегінің катализатор бетіне дегенін диффизия жылдамдығы сұйықтықтың
пленкесының мөлшеріне және сутегінің сұйықтықта еріткіштігіне байланысты.
Осыған байланысты ноль дәрежесі күкіртсіздену реакциясы сутегінің өте
жоғары мәнінде жүруі мүмкін. Күкірт қосылыстарының гидрлеуінің қиялды
активтеу энергиясы алюкобальтмомб – деп катализаторларда 340 – 4250С
температура аралығында 46 – 88 кДжмоль (ІI – 21 ккалмоль) болады. Барлық
жағдайда шенемен осы температура аралығында реакция ішкі диффузия
шеңберінде жүреді.
Реакция жылу эффектісі. Гидротазалау процесі термодинамикалық жағынан
температуралы процеске жатады. Сутегінің қосылу реакциясы көлемінің
азаюымен жүретіндікпен, реакциялық аумақтағы қысым процес тереңдігіне
жетуші ықпал жасайды. Гидротазалаудың қосынды жылу эффектісі оң және
алғашқы айдау фракциясына оның мәні 20 – 87 кДж шикі

кг
затқа есептегенде құрайды алғашқы айдау шикізатына 30% дейін қайта өңдеу
процестерінің фракцияларын қосу, шикізаттағы қанықпаған көмірсутектерінің
мөлшеріне байланысты, реакция жылуын 125 – 187 кДжкг дейін көтереді.
Құрамында қанықпаған көмірсутектері жоғары, сонымен қабат ауыр отындарды
гидротазалауда реакция жылу эффектісі 260 – 500 кДжкг жетеді. Артық жылуды
реакция аумағынан бөліп алу үшін катализатор қабаттары арасына сұйытылған
айналушы газды немесе сұйық гидрогенизат қоспасын беруді пайдаланады.
Бензин фракцияларын гидротазалауда негізінен оларды каталитикалық
риформинг процесінің шикізатын дайындау мақсатында, ондағы күкіртпен азот
мөлшеріне қойылатын талабын өте жоғары болуына байланысты жүреді. Әдетте
бензинді гидротазалау процесі каталитикалық риформинг қондырғысымен бірге
немесе құрастырма кешенінің ( мысалы, лк – 6 У ққ ) құрамында болады. Бұл
өндірістік процестің шикізатты берудің көлемдік жылдамдығын арттырумен ( 6
– 8 сағ-1 ), қысыммен температураны төмендетумен, СГ қайта айналуын
азайтып, тиімді катализаторларды пайдаланып, жүру мерзімін ұзартып
тиімділігін арттырады.
Керосин фракцияларының гидротазалауын көбінесе құрамында
гетероорганикалық қосылыстары өте аз жоғары сапалы реактив отындарын (
0,002 – 0,005% ) немесе жарық керосинін және еріткіштер алу мақсатында
жүргізеді. Құрамында арендердің мөлшері шектеулі реактивті отындар алу үшін
керосин фракциясын гидротазалауда екі сатыда жүргізеді: күкіртті
қосылыстармен улануға тұрақты арнайы катализаторда гидротазалау және
гидрлеу. Реактивті отындар өндіруде Л – 24 – 9 РТ типтес арнайы қондырғыны
ЛК – 6У құрастырма қондырғыларында гидротазалау блогын пайдаланады.
Гидротазалау катализаторлары. Гидротазалау процестерінде
алюмокобальтмолибден (АКМ), алюмоникельмолибден (АНМ),
алюмоникельмолибденкремний (АНМК), катализаторларының қолданады. Бұл
катализаторлардың қаттылығы жоғары, оларға тұрақты және көп уақыт
активтілігін сақтайды. АКМ катализаторы жоғары талғамды, оның қатысуымен С-
С байланыстарын үзілуі немесе ароматикалық сақинаның қанығуы іс жүзінде
жүрмейді десе болады. Ол қанықпаған көмірсутектерін қанықтыруда активтілігі
төмендеу болғанмен, ароматикалық көмірсутектерді және азотты қосылыстарды
гидрлеуде АКМ-ға қарағанда активтеу. Бірақ тұрақтылығы, активті және
механикалық қаттылығы аздау. АНМ-ге S-7% SiO2 АНМС алады, оның механикалық
жоғарылау, аздап гидрлеуші активтігі өсік.
Гидрогенизациялық процестердің катализаторын жетілдірудің келесі
кезеңі, бастапқы реагенттер табиғатын оптимизациялау (РО-30-7, ГО-70
катализаторы), гидрлеуші металдар мөлшерін өсіру (ГО-116,ГО-117
катализаторы) есебінен тағыда құрылымдықпен химияның модификаторларды –
гидроксилденген кремнийзелді, алюмосиликаты (ГС-168) немесе жасанды
цеолиттерді (ГК-3S) өндірумен, олардың гидрокүкіртсіздендіру активтігін
көтеру болып саналады.
Өндірістік ГК – 3S пен ГС-168 катализаторларын бірінші кезеңдегі
гидрокүкіртсіздендіру катализаторларымен салыстыру нәтижелері төмендегідей.

1 Кесте

Көрсеткіштер АКМ АКМ-АНМС ГК-35 ГС-168ш
Процесс температурасы, 0С 364 380 362 365
Басқы
800 сағаттан кейін 395 406 384 370
гидрогенизаттағы күкірт мөлшері,
% (масс) 0,12 0,13 0,10 0,07
күкіртсіздену дәрежесі, % 85 84,7 88,2 85,9
регенерация аралық мерзім, аймен11 11 24 24

Бұл катализаторлардың ерекшелігі бірдей күкірсіздену дәрежесінде
процестің көлемдік жылдамдығының өсуі және жұмыс істеу температурасының
төмендеуі. Оларды қолдану өнімді күкірсіздендірудің басқы температурасын 20-
230С төмендетеді, температураны көтеру жылдамдығын 20-22% кемітеді,
қондырғы қуатын 10-20% өсіреді және регенерациялау аралық мерізімін екі есе
ұзартады.
Кейінірек цеолитті компоненттерді және төсегіш құрылымын
модификациялаумен жаңа тиімдірек ГКД-202 катализаторы жасалады. Ондағы ГК-
3S салыстырғанда гидрлеуші металл компоненттінің 30% аздығы процестің басқы
температурасының 120С төмендетеді, қуатын өсіреді және регенерация аралық
мерізімін екі есе ұзартады. Бұл катализатор керосинмен дизель фракцияларын
гидротазалау негізгі болып табылады.
Гидротазалау катализаторларын одан әрі жетілдіру негізінен алюминий
оксидіне, активті металдарды отырғызуда, сіңіру технологиясына көшуге
байланысты. Осы технология негізінде дайындалған цеолитті катализаторлар
төменгі температураларда жоғары, көлемдік жылдамдықта жұмыс істейді.
Гидротазалау процесінде мақсатты өнімдерден (тазаланған бензин, керосин,
дизель фракциялары, вакуум газойлі), газ (сутегі, метан, этан, пропан мен
бутан) бензин айдалымы, күкіртті сутек шығады. Газды зауытта отын есебінде,
бензин айдалымын тауарлы бензин алуда платформинг шикізатына пайдаланады.
Күкіртті сутегі күкірт немесе күкірт қышқылын өндіруде қолданады.
Азоторганикалық қосылыстар кобальтты никельмен алмастырылған
алюмоникельмолибден (АНМ) катализаторларында жақсы гидрленеді.
Алюмоникельмолибден катализаторлары 10-15% металдардан тұрады, олардың
атомдық қатнастары СоNiMo 112-ден 126 дейін. Гидротазалау
катализаторының сыбағалы беті 160-330м22, кеуектің орташа 30-50л0 (3-5
нм).
Нефедов Б.К. және басқалардың жұмысынан алынған деректерге қарап (№2
кесте) мөлдір фракциялардың біздің елдің және шетел катализаторларында
гидротазалаудың тиіділігінің салыстырмалы жағдайда олардың мәндері шамамен
бірдей екенін көрсетеді. Бірақ белгілі – бір айырмашылығы байқалады, бұл
катализатордың патенциалды мүмкіндігімен байланысты. Шетелдің өндірістік
катализаторының түйіршік диаметрі көбінесе 1,0-1,S мм біздердің өндіріске
пайдаланатын катализаторлардың 2-3мм, бұл соңғының тиімділігін 20-25%
кемітеді. Одан бөлек катализаторларының фазалық құрамы оптималдығы жақын.
[7]

2 кесте - мөлдір фракцияларды гидротазалаудағы катализаторлар тиімділігінің
сипаты

Көрсеткіштер Гидротазалау катализаторлары
Бензин фракциясы Дизель фракциясы
Шет елдер АКМ ГО-70
күкірт азот металдар
Бензин 85-180 0,05 Ізі - -
Керосин 140-240 0,1 0,003- -
Дизель отыны 180-240 1,3 0,01 - -
Вакуум
газойлі 350-500 1,6 0,11 0,3 0,3
Вакуум
газойлі 350-500 4,8 0,14 0,8 0,8

Сонымен қабат, шикізат ауыр болған сайын гидротазаланған өнімге
күкірттің мөлшері жөнінен қойлатын талап бәсеңдей береді. Мысалы күкірт
мөлшерінің гидрогенизаттағы шегі – көпметалды катализаторларды жүретін
каталитикалық риформинг қондырғысының шикізаты құрамында 1млн-1, реактив
отыны, құрамында ол 0,05% - дан аспау керек, дизель отынында 0,2%, ал
вакуум дистиллятында 0,3%. Бұл шикізатты әртүрлі фракциялық құрамдағы
тазалауды реттейді. Сутегі шығынын гидротазалауға шикізаттың табиғатына
және ондағы күкірт б мөлшеріне байланысты.

4 кесте - әртүрлі шикізаттарды гидроасылдандырудың қазіргі өндірістік
қондырғылары жұмысының орталанған көрсеткіштері.

Көрсеткіштер Бензин Дизель Вакуум Мұнай
(керосин) отыны газойлі қалд.
Тығыздық, 0С 300-400 340-400 380-410 380-410
Қысым, мПа 1,5-2,0 2,5-4,0 4,0-5,0 7,0-15,0
Шикізатты берудің көлемдік
жылдамдығы, сағ-1 5,0-10,0 3,5-5,0 1,0-2,0 0,5-1,0
Сутекті газдың қайта
айналуы, м3м3 150 200 500 1000
Қалдық күкірт мөлшері, % 0,00001 0,1-0,2 0,1-0,3 0,3-0,5
Күкіртсіздендіру дәрежесі, %99 92-97 85-95 70-75
Катализаторды пайдалану
қоры, шикізаткг 100 150-200 50-80 -
Катализаторды пайдалану
уақыты, жыл 5-8 4-6 2-4 1-2
Регенерация саны 2-3 2-4 2-3 1-2

Тура айдалған бензин фракциясында күкірт мөлшері 0,02 – ден, 0,12% -
дейін, жай кокстеу, висбрекинг және күйе алуға қажетті шикізат өндіретін
термокрекинг қондырғылардың бензинде ол 0,6 – 0,8% болады.
Күкіртсіздену тереңдігі сонымен қатар катализатор құрамына,
температураға, шикізатты беру көлем жылдамдығына, қысымға, шикізат
сапасына, СГ қайта айналуына, оның сапасына т.б. байланысты температураның
және шикізатты берудің көлемдік жылдамдығының дизель отынын
күкіртсіздендірудің 4 МПа АКМ катализаторында әсері кітапта келтірілген.
Өндірістік жағдайға сәйкес келетін 3400С және көлемдік жылдамдық
күкіртсіздендіру тереңдігі 60% - тен жоғары еместігі көрінеді. Көлемдік
жылдамдық шикізаттың 2,5 сағ-1 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.