Кальций туралы түсінік

Кальций IV период, II топтың негізгі топшасының элементі. Реттік немірі 20, ендеше ядросында 20 протон мен 20 нейтроны бар (Аr=40), электрондарының жалпы саны да 20. Кальцийдің электрондық формуласы ls22s22p63s23p64s2, валенттілік электрондары 4s2 болғандықтан кальций косылыстарында II валентті.
Табиғатта таралуы
Табиғи қосылыстары:
• сульфаттар CaS04• 2Н20 ғаныш,
• карбонаттар - СаС03, доломит СаС03 • 2MgC03;
• фосфаттары - фосфорит Са3(Р04)2, апатит Са5(Р04)30Н, фторапатит Са5(Р04)3Ғ, флюорит СаҒ2.
Алынуы:
Кальцийді кальций хлоридінің балқымасын электролиз'- деп алады.
Физикалық қасиеттері
Кальций ақ түсті, жеңіл (р=1,55 г/см3), сілтілік металдардан қаттырақ зат, t°балқу = 851°С, керосиннің астында сақталады.
Ат. н. 20; ат. м. 40,08; балқу t 842°С; қайнау t 1495°С тығыздығы 1,55 г/см2. Кальцийді 1808 жылы ағылшын ғалымы Г.Дэви ашқан. Түсі күмістей ақ, жеңіл металл, белгілі изотоптары 14, табиғи изотоптары 6. Негізгі минералдары:кальцит, ангидрит, гипс, флюорит, апатит, т.б.
Химиялық қасиеттері:
Кальций белсенді металл болғандықтан көптеген реакцияларға түседі.
Жай заттармен
1. Са + Н2 = СаН2 кальций гидриді
2. Са + Сl2 = СаСl2 кальций хлориді
3. 2Са + О2 = 2СаО кальций оксиді
4. 6Са + 2N2СаN кальций нитриді
5. Ca + 2С =СаС2 кальций карбиді
Күрделі заттармен
1. Ca + 2НОН = Са(ОН)2 + Н2↑
2. Ca + 2HCl=СаСl2 + Н2↑
Осы реакциялардың барлығында кальций - тотықсыздандырғыш.
Оттекпен оңай әрекеттесіп, қыздырғанда жанады. Металлоидтармен тікелей әрекеттеседі. Кальций металын өнеркәсіпте екі жолмен алады:
1. электролиз әдісімен алу үшін балқыған Калций хлориді (CaCl2) арқылы тұрақты ток жіберіп, катодта таза Калций металын алады;
2. екінші әдіс Al не Mg ұнтағының әктаспен аралас қоспасын вакумда 1100 – 1200°С-та қыздыру арқылы алады. Кальций көмегімен уран, торий, ванадий, хром, цирконий, бериллий, тантал сияқты қиын балқитын, сирек те шашыранды, ілеспе металдарды тотықсыздандырып өндіреді.

Пайдаланылған әдебиеттер
1. Химия: Усманова М. Б., Сақариянова Қ. Н. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2009. - 288 бет.
2. Қазақстан Энциклопедиясы
3. Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретті.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кальций туралы түсінік
Табиғатта таралуы
Физикалық қаситтері
Химиялық қасиеттері
Кальцийдің қосылыстары
Табиғаттағы кальций қосылыстарының айналымы
Қолданылуы
Пайдаланылған әдебиеттер

Кальций IV период, II топтың негізгі топшасының элементі. Реттік немірі 20, ендеше ядросында 20 протон мен 20 нейтроны бар (Аr=40), электрондарының жалпы саны да 20. Кальцийдің электрондық формуласы ls[2]2s[2]2p[6]3s[2]3p[6]4s[2], валенттілік электрондары 4s[2] болғандықтан кальций косылыстарында II валентті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Табиғатта таралуы
Табиғи қосылыстары:
* сульфаттар CaS04:: 2Н20 ғаныш,
* карбонаттар - СаС03, доломит СаС03 :: 2MgC03;
* фосфаттары - фосфорит Са3(Р04)2, апатит Са5(Р04)30Н, фторапатит Са5(Р04)3Ғ, флюорит СаҒ2.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алынуы:
Кальцийді кальций хлоридінің балқымасын электролиз'- деп алады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Физикалық қасиеттері
Кальций ақ түсті, жеңіл (р=1,55 гсм[3]), сілтілік металдардан қаттырақ зат, t°балқу = 851°С, керосиннің астында сақталады.
Ат. н. 20; ат. м. 40,08; балқу t 842°С; қайнау t 1495°С тығыздығы 1,55 гсм[2]. Кальцийді 1808 жылы ағылшын ғалымы Г.Дэви ашқан. Түсі күмістей ақ, жеңіл металл, белгілі изотоптары 14, табиғи изотоптары 6. Негізгі минералдары:кальцит, ангидрит, гипс, флюорит, апатит, т.б.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Химиялық қасиеттері:
Кальций белсенді металл болғандықтан көптеген реакцияларға түседі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жай заттармен
1. Са + Н2 = СаН2 кальций гидриді
2. Са + Сl2 = СаСl2 кальций хлориді
3. 2Са + О2 = 2СаО кальций оксиді
4. 6Са + 2N2СаN кальций нитриді
5. Ca + 2С =СаС2 кальций карбиді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Күрделі заттармен
1. Ca + 2НОН = Са(ОН)2 + Н2↑
2. Ca + 2HCl=СаСl2 + Н2↑
Осы реакциялардың барлығында кальций - тотықсыздандырғыш.
Оттекпен оңай әрекеттесіп, қыздырғанда жанады. Металлоидтармен тікелей әрекеттеседі. Кальций металын өнеркәсіпте екі жолмен алады:
1. электролиз әдісімен алу үшін балқыған Калций хлориді (CaCl2) арқылы тұрақты ток жіберіп, катодта таза Калций металын алады;
2. екінші әдіс Al не Mg ұнтағының әктаспен аралас қоспасын вакумда 1100 - 1200°С-та қыздыру арқылы алады. Кальций көмегімен уран, торий, ванадий, хром, цирконий, бериллий, тантал сияқты қиын балқитын, сирек те шашыранды, ілеспе металдарды тотықсыздандырып өндіреді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кальцийдің қосылыстары
Кальций оксиді -- ақ түсті қиын балқитын зат. Техникада оны "сөндірілмеген әк" деп атайды. Оны әктасты жоғарытемпературада (1000 C[0] шамасында) қыздырып, ыдырату арқылы алады:
СаС03 =[t]= СаО + СО2↑- 180кДж
Кальций оксиді -- нағыз негіздік оксид. Кальций сілтілікжер металл болғандықтан, оның оксиді сумен оңай әрекеттесіп кальций гидроксидін, яғни сілтісін түзеді:
СаО + Н20 = Са(ОН)2 + 70 кДж
Бұл реакция өте қуатты жүреді, су бұрқылдап "қайнап" жатады, тіпті біразы буланады. Нөтижесінде, сөндірілген әк деп аталатын көпсіген кеуек ақ ұнтақ түзіледі. Кальций гидроксиді суда аз ериді. Оның қанық ерітіндісі лабораторияда әк суы деген атпен жиі колданылады. Кальций гидроксиді ерітіндіде иондарға толық диссоциацияланады:
Са(ОН)2 = Са[+2] + 2ОН
Сілті ерітіндісінің түзілгені фенолфталеиннің таңкурай түске боялуынан байқалады. Кальций гидроксиді қышқылдармен және қышқылдық оксидтермен әрекеттесіп бейтараптанады. Бұл реакцияны лабораториядакөмірқышқыл газын анықтау үшін қолданады. Әқ суына көмір қышқыл газын жібергенде, ол алдымен ерімейтінкарбонат түзіп, лайлана бастайды:
Са(ОН)2 + CO2 = СаСО3↓ + Н2О
Газды одан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.