Темперамент туралы ілім

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1. Темперамент туралы ілім.

2. Нерв процесінің күші.

3. Мінез темпераментімен тығыз байланысы.

1. Темперамент туралы ілім

Темперамент дегеніміз - белгілі бір адамға тән және өмір әсерлеріне жауап реакцияларының динамикасы, тонусы мен бірқалытылығында көрініс беретін мінез-кұлықтын табиғи ерекшеліктері.

Темперамент туралы ілімінің негізін салған гректін ұлы ғалымы Гиплократ болды.

Ол аламдардың арасындағы айырмашылықтар, олардын денесінде түрлі сұйықтың бар екендігімен анықтайды. /қан, шырын, қара өт, сары өт/.

Адамның денесінде 4 турлі сұйықтықтың қайсысы молырақ болса, адам сол бір белгілі типке жатады.

1 тнп - холерик (латын сөз холе - сары ет) .

2 тнп - сантвиник (сангвис - қан)

3 тип - флегматик (флегма - шырын) .

4 тип - меланхолик (меланахоле - кара өт) .

Гиппокрапын бұл пікірі қазіргі физиологаялық ғылымының зерттеулеріне қарсы келеді. Темперамент тұрлеріне сол Гиплократтың атауларын қалдырсақ та, олардың физиологиялық негізін анықтауда академик И. П. Павловтын жоғарғы нер қызметінін типтері туралы іліміне сүйенеміз.

Павловтың ілімі бойынша, мінез-құлықтың жеке ерекшелікгері, психикалык әрекеп ету динамикасы нерв системасынын жеке ерекшеяігіне байланысты.

Жоғарғы нерв кызметініц типтері - темпераментгін табиғи негізі. Павлов-шарт рефлекстер арқылы жоғарғы нерв қызметінің негізгі қасиеттері мен тежелу зандылықтарын ашты.

Қозу және тежелу процесстерінін 3 қасиеттері анықталады;

1. Қозу және тежелудің күші.

2. Қозу мен тежелу процесстерініц тепе-тендігі.

3. Қозу мен тежелу процесстерінін қозғалыстығы

2. Нерв проиесінің күші

Нерв проиесінің күші - бүкіл нерв жүйесі мен нерв клеткаларының жұмыс қабілеттлігінің көрсеткіші. Күшті нерв жүйесі тірлі тітіркендіргіштерге төзімді келсе, әле мұндайда шамасы келмей, морт сынып кетеді.

Нерв процесінің тепе-тендігі - козу мен тежелудің бір-біріне тен келуі. Бір адамдарі козу мен тежелу бір-біріне сайма-сай келеді, ал екіншілерінде не қозу басымырақ не тежел; басымырақ болады.

Нерв процесінің қозғалғыштығы деп - қозу мен тежелудің -бірінін екіншісіне алмас алу қабілетгілігін айтамыз.

Осы принципті негізге ала отырып, И. Павлов нерв жүйесінің мынадай типтерін ашты

1) . Холерик темпераментіндегінін кимыл - козғалысы өте тез, шапшаң. Олар күйіп пісуге ылғи да дайын тұратын, кұйгел, екі ұстамсьв болады.

2) . Сангвиник темпераментіндегі бала қуатты, ширақ тигп. Көніл-күйі эп-сәтте өзгеріп тұрады, жұмысқа қабідетті, беріліп істейді. Іс жоқ кезде сылбыр күйге түсіп кетеді, бірде женіл мінезділікке салынады. Басқа аяамдармен тез тіл таба біледі. Мимика, кимылы көп, ақ жарқын, ашық келеді.

3) . Флегматик темпераментіндегілер көбіне салыакты, устамды, сабырлы келеді. Қимыл козғалысы баяу, асықпайды, сезімі тұрақты. Жарқырап қуану, жабырқап кайгыруы киын Аз қозғалады. Жай қимылдайды.

Меланхолик темпераментіндегілер аса сезімтал, тұйық, олак, оқшау болып келеді. Әі нэрседен ауыр эсер алып, олар бойын билеп кетеді. Көңіл-күйі біркалыпты ұзақ сақталады көңілі көбінесе жабыркау, кейде қайтылы да болады. Сыртқы жағдайдан-үрейленіп, сескеніг тұрады. Адачдармен көп араласпайды, іс-тірліисе бірден кіріспейді.

3. Мінез темпераментпен тығыз байланыс.

Мінез деп - өзіне, өмір сүрген ортасына, табиғатқа катынасын бшдіретін негізгі, тұрақты психикалық сипаттарды айтады. Мінез ерекшеліктерінен адамның тіршілік әрекеті, оның сәттілігі немесе сәтсіздігі көрінеді. Мінездің жағымды жақтары максатка жетуде кездескен киыншылықтарды жеңуге көмектеседі.

Мінездің тек жеке адамның өзі үшін ғана емес, қоғам үшін де маньпы зор. Коллективтегі жұмыс пен өмір, адамдардын көңіл-күйі көпшілік жагдайда мінезге байланыеты. Жағымды мінез бггісгері көрінетін адамдар коллективте жаксы жолдастык карым-катынас орнатады, коллективтіч тіршілік эрекетін белсендіреді, онын өмірін кызыкты етеді. Ал, керісінше, жагыпсыз мінез бггісі бар адам - көнілсіз, ашулы, тунеріякі, кабагына кар жауып отыратын, коллективтің өмір сүруіне кедергі жасайды, коллективте конфлшгпк ситуациялар тудырады, нервоздық, шиеленісушілік, ашушандык жагдайларды тугьвып отырады.

Мінез темпераментпен және қабілетпен тығыз байланысты болады. Темперачскг мінездін көрініс беруіне әсер етеді. Мысалы, холсрикгін қайсарлыгы қайнап тұрған әрекетте көрінеді. Адамның жеке басына бөкен мінезін құрайтын және белгілі жағдайда оның мінез-құлқының қандай қатыпта болатынын жобалауға мүмкіншілік беретін психиканың қасиетті -мінез бітістері дейміз. Мысалы, адалдық еңбек сүйгіштік, адалинттілік пысықтық, жігерлік, жүрексіздік т. б. мінез сипаттары.

Мінез бітістері бір-бірімен тығыз байланыста болады. Мінез бітістерін былайша жіктеуге болады:

1) Адамның өзінің еңбек, оқу және басқа әрекеттерге қатынасын білдіретін мінез бітістері: /еңбексүйгіштік, жұмыс кабілетгілігі, ынталылық, творчестволық қатынас, адал-ниеттілік, қайраттылық жалқаулық, жауапкерсіздік, артта қалушылық, селсоқтық, керітартпалық т. б.

2) Адамның қоғамға, коллективке, баска адамдарға қатынасын білдіретін мінез бітістері. Бұған жататындар: коллективтілік, ұйымшылдық әдептілік, сыпайылық кішіпейілдік, шыншылдык, тілектестік, адалдық, сыйластық және оларға қарама-қарсы мінез бітістері - ұйықтық, индивидуалист (коллективтен оңашаланатын, жекешеленетін адам), әдепсіздік, дөрекілік, қаталдық, өгіріктік, көреалмаушылық, екіжүзділік, именбеушілік т. б.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.