Қазақстанның сыртқы саясатының көп бағыттылығы. Н.Ә. Назарбаевтың Евразиялық идеясы

1. Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа енуі. Қазақстан және халықаралық ұйымдар. (ООН, ОБСЕ, НАТО, ШОС, ОДКБ т.б.).
2. Жаңа уақыттағы Қазақстан Республикасының сыртқы саяси қарым қатынастары.
3. ҚР мәдени қарым.қатынасы.

1.1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы Декларация жариялады, сөйтіп дүниежүзілік қоғамдастыққа енуге мүмкіндік алды. 1992 жылы қаңтардан 9 шет мемлекетпен дипломатиялық қатынас орнатты. Тәуелсіз Қазақстанды әлем мемлекеттерінің арасында бірінші болып бауырлас Түрік Республикасы таныды. 1992 жылдың ортасына қарай Республика тәуелсіздігін жер шарының 30-дан астам елі мойындады: АҚШ, Қытай, Иран, Пакистан, Канада, Швейцария т.б.
Қазахстан өзінің тәуелсіздігін алғаннан кейін, егемен мемлекет ретінде халықаралық байланыс жасауға, өзінің сыртқы саясатына айрықша көңіл бөледі, әсіресе, басты үш мәселеге ерекше назар аударады. Біріншіден, басқа елдермен, соның ішінде бұрынғы Одаққа кірген республикалармен, Азия, Тынық мұхит, Таяу Шығыс аймағы, Еуропа елдері және Америка Құрама Штаттармен халықаралық байланыста өркендету. Екіншіден, шет елдермен тек дипломатиялық байланыс қана орнатып қоймай, сонымен қатар олармен мәдени-экономикалық байланысты күшейту, сол арқылы алдыңғы қатарлы өркениетті елдердің қатарына қосылу. Үшіншіден, Қазақстанның қауіпсіздігін сақтау, дүниежүзілік соғысты болғызбау, ядролық қаруды қолдануды болдырмау.
Қазақстанның сыртқы саясатында ерекше назар аударып отыратын мәселе, ол - өзінің ең жақын және ірі көрші мемлекеттерімен, соның ішінде солтүстікте Ресейдей, ал шығыста Қытай Халық Республикасымен ойдағыдай қарым- қатынас орнату. Осы саясаттың нәтижесінде Қазақстан Республикасының егемен ел ретіндегі алдағы болашағы да байланысты. Сондықтан қалай дегенде де солтүстігімізді жайлаған ұлы елмен әрқашан жақын болу керек.
Қазақстан мен Ресей 1991 ж. КСРО тарап, тәуелсіздікке қол жеткеннен кейін өздерінің сыртқы саясатында халықаралық құқық принциптері негізінде бір-бірімен стратегиялық байланыс, достық, тату-тәтті көршілік және өзара тиімді ынтымақтастық қатынастарды дамытуға айрықша көңіл аударды.
Бауырлас халықтардың достығы мен ынтымақтастығын нығайтуда 1996 ж. 27-ші сәуірде Федерацияның Президенті Б. Ельцин мен Қазақстан Президенті Н.Ә. Назарбаев Алматыда кездесіп, Қазақстан мен Ресей бірлескен Декларациясына қол қоюының маңызы оте зор болды. Онда Қазақстан мен Ресейде жүргізіліп жатқан демократиялық қайта құрулар мен саяси - экономикалық реформалардың екі ел халықтарының болашағы үшін үлкен мәні бар екендігі атап көрсетілді. Мемлекеттің басшылары бұдан былайда екі ел арасындағы егемендікті, тәуелсіздікті құрметтеу, аумақтық тұтастық пен бір - бірінің ішкі істеріне араласпау принциптерін сақтау негізінде дами беретінін қуаттады.
Ал 2002 ж. желтоқсан айында Қазақстан Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Мәскеуге ресми сапары барысында Қазақстан мен Ресей арасында қалыптасқан достық байланыстарды барынша тереңдетуге күш салынатыны баса айтылды. Олардың ішінде Байқоңыр Ғарыш кешенін одан әрі бірлесіп пайдалану мәселесі тағыда сөз болды. Сондай - ақ, аймақтар және халықаралық көкейкесті проблемалар төңірегінде жан-жақты пікір алмасылды. Екі жақты деңгейдегі ТМД, ЕурАзӘҚ, ұжымдық қауіпсіздік, ШЫҰ шеңберіндегі ынтымақтастық қарым-қатынастар аймақтағы елдер қауіпсіздігінің, интеграциялануының басты кепілі болып табылатыны атап көрсетілді.

Негізгі әдебиеттер тізімі:

1. Абилев А. Казахстан в древности. - Караганда, 1991.
2. Абдакимов А. История Казахстана. - Астана, 1999.
3. Артыкбаев Ж. История Казахстана. 12 лекций. - Алматы, 1997.
4. Артыкбаев Ж. История Казахстана: Учебник – хрестоматия, Астана, 1999.
5. БарманкуловМ.. Тюркская вселенная. - Алматы, 1996.
6. ГумилевЛ. Древние тюрки. М., 1993.
7. История Казахстана: белые пятна. - Алма-Ата, 1991.
8. История Казахстана. Очерк. - Алматы, 1993.
9. История Казахстана в 5-ти томах. - Алматы, 1996.
10. Казахи. Историко-этнографическое исследование. - Алматы, 1995.
11. Кан Г.В. История Казахстана. - Алматы, 2001.
12. А. Кузембайулы, Еркин Абил. История Республики Казахстан. - Алматы, 1998.
13. Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан. Летопись трех тысячелетий. - Алма-Ата, 1992.
14. Масанов Н. Кочевая цивилизация казахов. - Алматы, 1995.
15. Момынова Ш.Р. Материалы по истории Казахстана (ХІІІ-ХVІІІ вв.).
16. Назарбаев Н.А. «На пороге ХХІ века». - Алматы, 1996.
17. Назарбаев Н.А. «В потоке истории». - Алматы, 1989.
18. Назарбаев Н.А. «Эпицентр мира». - Алматы, 2001.
19. Назарбаев Н.А. «Критическое десятилетие». - Алматы, 2002.
20. Тожутов А. Куманы, половцы, кипчаки и казахи. - Алматы, 1998.
21. Нұғман Б.Ғ., Абдрахманова А.А., Жетписбаев А.О. Көшпелі өркениет тарихындағы Қазақстан: Оқу құралы. - Қарағанды, 2008.
22. Нұғман Б.Ғ., Шаймуханова С.Д. Ұлы Дала өркениеті: Оқу құралы. - Қарағанды, 2009.

• Әдебиеттер тізімі:


Қосымша әдебиеттер тізімі:

1. Агапов П., Кадырбаев А. Сокровища древнего Казахстана. - Алма-Ата, 1979.
2. Акишев К.А., Байпаков К.М. Вопросы археологии Казахстана. - Алма-Ата, 1973.
3. Акишев К.А. Курган Иссык. М., 1978.
4. Акишев К.А. Древнее золото Казахстана. - Алма-Ата, 1983.
5. Акишев К.А. Искусство и мифология саков. - Алма-Ата, 1984.
6. Акишев К.А. Древние кочевники и мировая цивилизация: генезис, проблемы, перспективы// Вестник АН КазССР. 1991. № 10.
7. Акишев К.А., Кушаев Г.А. Древняя культура саков и усуней долины реки Или. - Алма-Ата, 1963.
8. АргынбаевX.А. Этнографические очерки по скотоводству. - Алма-Ата,1969.
9. Ахинжанов С.М. Кыпчаки в истории средневекового Казахстана. - Алма-Ата, 1989.
10. Абусеитова М.Х. Казахстан и Центральная Азия в ХV-ХVII вв.: история,политика, дипломатия. - Алматы, 1998.
11. Абдиров М.Ж. История казачества Казахстана. - Алматы, 1994.
12. Бартольд В.В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. Сочинения.Т. 1-2, М., 1963.
13. Бартольд В.В. Чингизхан. Сочинения. Т. 5. М., 1968.
14. Байпаков К.М. История древнего Казахстана. - Алматы, 1996.
15. Бичурин НЛ. Сборник сведений о народах, обитавших в Средней Азии вдревние времена. М.-Л., 1950.
16. Валиханов Ч.Ч. Собрание сочинений. В 5-ти томах. - Алма-Ата,1961-1968.
17. Галиев В.З. Анырахайская битва/Вестник Военной АкадемииВооруженных сил Республики Казахстан. 1999. №4.
18. Галиев В.З. Битва при Буланты // Мысль. 2000. № 6.
19. Де Оссон К. От Чингизхана до Тамерлана. - Алматы, 1996.
20. Ерофеева И.В. Хан Абулхаир: полководец, правитель и политик. -
Алматы, 1999.
21. Загадки древнего Туркестана / Сост. СмагуловЕ. Алматы, 1998.
22. Златкин И.Л. История Джунгарского ханства (1633-1758 гг.). М., 1983.
23. Исмагулов О.И. Этническая антропология Казахстана. - Алма-Ата, 1982.
24. Кадырбаев А.Ш. История Казахстана: первобытный мир и древность. -Алматы, 1998.
25. Касымбаев Ж.К. Кенесары хан. - Алматы, 1996.
26. Кенесарин А. Кенесары и Садык. - Ташкент, 1988.
27. Козыбаев М.К. История и современность. - Алма-Ата, 1991.
28. Кычанов Е. Жизнь Темучжина, думавшего покорить мир. - Алма-Ата,1992.
29. Левшин А.И. Описание киргиз-казачьих или киргиз-кайсацких ордистепей / Сост. И.В.Ерофеева. - Алматы, 1996.
30. Маргулан А.Х., Акишев К.А., Кадырбаев М.К., Оразбаев А.М. Древняякультура Центрального Казахстана. - Алма-Ата, 1966.
31. Моисеев В.А. Джунгарское ханство и казахи в ХVII-ХVIII вв. - Алма-Ата, 1991.
32. Рашид-ад-Дин. Сборник летописей. Т. 1. Кн. 1,2. М.-Л., 1952.
33. Хара-Даван Э. Чингисхан как полководец и его наследие. - Алма-Ата,1992.