Компьютерлік телекоммуникация
Мазмұны:
1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
2. Желі арасындағы протокол ( ІР ) ... ... ... 4
3. Интернетпен байланысу ... ... ... ... ... 7
4. WWW қызметі ... ... ... ... ... ... ... 9
5. Телеконференция ( UseNet) ... ... ... ... . 10
Телеконференция аттары ... ... ... . 11
Орыс тіліндегі телеконференциялар ... 12
Жұмысқа кіріспе ... ... ... ... ... 12
6. Электрондық почта ... ... ... ... ... ... 13
Хат аты ... ... ... ... ... ... ...13
Хат денесі ... ... ... ... ... ... . 14
Ақысыз электрондық почта ... ... ... 15
Почталық программалар ... ... ... . 16
7. Домен аты қызметі (DNS) ... ... ... ... ..17
Домендік жүйе құрылымы ... ... ...18
8. Іздеу системалары ... ... ... ... ... ... . 19
Yandex ... ... ... ... ... ... ... 20
Aport ... ... ... ... ... ... ... .. 21
Alts Vista ... ... ... ... ... ... ... 21
8 . Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... 23
1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
2. Желі арасындағы протокол ( ІР ) ... ... ... 4
3. Интернетпен байланысу ... ... ... ... ... 7
4. WWW қызметі ... ... ... ... ... ... ... 9
5. Телеконференция ( UseNet) ... ... ... ... . 10
Телеконференция аттары ... ... ... . 11
Орыс тіліндегі телеконференциялар ... 12
Жұмысқа кіріспе ... ... ... ... ... 12
6. Электрондық почта ... ... ... ... ... ... 13
Хат аты ... ... ... ... ... ... ...13
Хат денесі ... ... ... ... ... ... . 14
Ақысыз электрондық почта ... ... ... 15
Почталық программалар ... ... ... . 16
7. Домен аты қызметі (DNS) ... ... ... ... ..17
Домендік жүйе құрылымы ... ... ...18
8. Іздеу системалары ... ... ... ... ... ... . 19
Yandex ... ... ... ... ... ... ... 20
Aport ... ... ... ... ... ... ... .. 21
Alts Vista ... ... ... ... ... ... ... 21
8 . Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Кіріспе.
Информациялық қоғамда адамзаттың байланыс құралының өзгеше екенін практика көрсетіп отыр. Олай болса, жалпы білім беретін орта мектептегі Информатиканы оқыту әдістемесіндегі “Компьютерлік телекоммуникация” тақырыбы курстың өзекті тақырыптарының бірі болып табылады. Енді дүние жүзілік байланысты қамтып отырған Internet желісінің мүмкіндіктеріне, қызметіне толығырақ тоқталайық. Internet деген не ? Ол әлемнің әрбір түкпіріндегі компьютерлер байланысы болып табылатын кең көлемді, тармақталған желі. Кейбір мәліметтер бойынша Internet жүздеген мемлекеттерді және 1,7 млн. байланыс компьютерлері қосылған 18 мың жеке желілерді біріктіреді, және де оның 35 млн қолданушылары бар. Егер 1985 жылы Internet 100-ге тарта желілерден тұрса , ал 1989 жылы оның саны 500-ге , 1990 жылы 2218 желіге артты. 1991 жылы АҚШ-тың Ұлттық ғылыми қорының желілі ақпараттық ортасы, желілер санын 4 мыңға жуық деп бағалады. Ал одан кейін олардың саны 4 есеге артты. Дәл қазіргі уақытта желілерге қосылу санының өсуі айына 15%-ті құрайды. Компьютерлерді қолданушылардың көбі үйде де , жұмыста да Internet –ке қосылудың мүмкіндігін алғылары келеді. Мұның ең қарапайым шешімі- модем және телефон сымы арқылы байланыс компьютерлеріне жалғану.
1-сурет. Желіге қосылу .
Бүгінгі күнге дейін Internet-ке кіру қиын болды, бірақ желіде қызмет көрсетушілер санының көбейуі жағдайды өзгертті. Internet-ті ойлап шығарушы АҚШ-тың қорғаныс министірлігінің жетекшісі,Зерттеу Жобалары Агенттігінің өтініші бойынша 1969 жылы Bold,Beranek and Newman (BBN) компаниялары ашқан APRANET желісі болды. Онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен территорияда шашырап жатқандығына және олардың бір-бірімен қосылу өрнектерінің күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің өзара байланысты жылдам қайта құрылып қалыптағы жағдайына келе алатыны айқындалды.
Дегенмен INTERNET тек желі ғана емес , ол-желілердің желісі. INTERNET көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең үлкен компьютерлер торабын құрайды.
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, фирмаларда, тіпті мектептерде де орналасқан.
INTERNET информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады, ол үшін INTERNET-тегі жүйенің нөмірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі (қала, мемлекет) желі нүктесімен байланысып, өзіңізге қажет материалдарға қол жеткізесіз. Керек етсеңіз NASA құжаттарын да, ЦРУ құпия архивтерін де оқуыңызға болады екен.
Информациялық қоғамда адамзаттың байланыс құралының өзгеше екенін практика көрсетіп отыр. Олай болса, жалпы білім беретін орта мектептегі Информатиканы оқыту әдістемесіндегі “Компьютерлік телекоммуникация” тақырыбы курстың өзекті тақырыптарының бірі болып табылады. Енді дүние жүзілік байланысты қамтып отырған Internet желісінің мүмкіндіктеріне, қызметіне толығырақ тоқталайық. Internet деген не ? Ол әлемнің әрбір түкпіріндегі компьютерлер байланысы болып табылатын кең көлемді, тармақталған желі. Кейбір мәліметтер бойынша Internet жүздеген мемлекеттерді және 1,7 млн. байланыс компьютерлері қосылған 18 мың жеке желілерді біріктіреді, және де оның 35 млн қолданушылары бар. Егер 1985 жылы Internet 100-ге тарта желілерден тұрса , ал 1989 жылы оның саны 500-ге , 1990 жылы 2218 желіге артты. 1991 жылы АҚШ-тың Ұлттық ғылыми қорының желілі ақпараттық ортасы, желілер санын 4 мыңға жуық деп бағалады. Ал одан кейін олардың саны 4 есеге артты. Дәл қазіргі уақытта желілерге қосылу санының өсуі айына 15%-ті құрайды. Компьютерлерді қолданушылардың көбі үйде де , жұмыста да Internet –ке қосылудың мүмкіндігін алғылары келеді. Мұның ең қарапайым шешімі- модем және телефон сымы арқылы байланыс компьютерлеріне жалғану.
1-сурет. Желіге қосылу .
Бүгінгі күнге дейін Internet-ке кіру қиын болды, бірақ желіде қызмет көрсетушілер санының көбейуі жағдайды өзгертті. Internet-ті ойлап шығарушы АҚШ-тың қорғаныс министірлігінің жетекшісі,Зерттеу Жобалары Агенттігінің өтініші бойынша 1969 жылы Bold,Beranek and Newman (BBN) компаниялары ашқан APRANET желісі болды. Онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен территорияда шашырап жатқандығына және олардың бір-бірімен қосылу өрнектерінің күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің өзара байланысты жылдам қайта құрылып қалыптағы жағдайына келе алатыны айқындалды.
Дегенмен INTERNET тек желі ғана емес , ол-желілердің желісі. INTERNET көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең үлкен компьютерлер торабын құрайды.
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, фирмаларда, тіпті мектептерде де орналасқан.
INTERNET информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады, ол үшін INTERNET-тегі жүйенің нөмірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі (қала, мемлекет) желі нүктесімен байланысып, өзіңізге қажет материалдарға қол жеткізесіз. Керек етсеңіз NASA құжаттарын да, ЦРУ құпия архивтерін де оқуыңызға болады екен.
Әдебиеттер:
1. Балапанов Е.Қ. “ Информатикадан 30 сабақ ”
2. Муртазин Э.В. “ Internet ”
3. Зелинский С.Э. “ Эффективное использование ПК ”
4. Желтые страницы Internet
5. Ю.Шафрин « Основы компьютерной технологии »
6. А.М.Кенин , Н.С.Печенкина « IBM PC для пользователей или как научиться работать на компьютере »
7. Журнал «Компьютерра». № 120 – 167 1996 жыл;
№ 180 – 190 1997 жыл.
8. “ Мир Internet ” журналы.
1. Балапанов Е.Қ. “ Информатикадан 30 сабақ ”
2. Муртазин Э.В. “ Internet ”
3. Зелинский С.Э. “ Эффективное использование ПК ”
4. Желтые страницы Internet
5. Ю.Шафрин « Основы компьютерной технологии »
6. А.М.Кенин , Н.С.Печенкина « IBM PC для пользователей или как научиться работать на компьютере »
7. Журнал «Компьютерра». № 120 – 167 1996 жыл;
№ 180 – 190 1997 жыл.
8. “ Мир Internet ” журналы.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны:
1. Кіріспе __________________________________ 3
2. Желі арасындағы протокол ( ІР ) ____________ 4
3. Интернетпен байланысу____________________ 7
4. WWW қызметі____________________________ 9
5. Телеконференция ( UseNet) _________________ 10
Телеконференция аттары _____________ 11
Орыс тіліндегі телеконференциялар ___ 12
Жұмысқа кіріспе____________________ 12
6. Электрондық почта________________________ 13
Хат аты ___________________________13
Хат денесі _________________________ 14
Ақысыз электрондық почта___________ 15
Почталық программалар_____________ 16
7. Домен аты қызметі (DNS)__________________17
Домендік жүйе құрылымы ___________18
8. Іздеу системалары _________________________ 19
Yandex ____________________________ 20
Aport______________________________ 21
Alts Vista___________________________ 21
8 . Әдебиеттер _______________________________ 23
Кіріспе.
Информациялық қоғамда адамзаттың байланыс құралының өзгеше
екенін практика көрсетіп отыр. Олай болса, жалпы білім беретін орта
мектептегі Информатиканы оқыту әдістемесіндегі “Компьютерлік
телекоммуникация” тақырыбы курстың өзекті тақырыптарының бірі болып
табылады. Енді дүние жүзілік байланысты қамтып отырған Internet желісінің
мүмкіндіктеріне, қызметіне толығырақ тоқталайық. Internet деген не ? Ол
әлемнің әрбір түкпіріндегі компьютерлер байланысы болып табылатын кең
көлемді, тармақталған желі. Кейбір мәліметтер бойынша Internet жүздеген
мемлекеттерді және 1,7 млн. байланыс компьютерлері қосылған 18 мың
жеке желілерді біріктіреді, және де оның 35 млн қолданушылары бар. Егер
1985 жылы Internet 100-ге тарта желілерден тұрса , ал 1989 жылы оның саны
500-ге , 1990 жылы 2218 желіге артты. 1991 жылы АҚШ-тың Ұлттық ғылыми
қорының желілі ақпараттық ортасы, желілер санын 4 мыңға жуық деп бағалады.
Ал одан кейін олардың саны 4 есеге артты. Дәл қазіргі уақытта желілерге
қосылу санының өсуі айына 15%-ті құрайды. Компьютерлерді қолданушылардың
көбі үйде де , жұмыста да Internet –ке қосылудың мүмкіндігін алғылары
келеді. Мұның ең қарапайым шешімі- модем және телефон сымы арқылы
байланыс компьютерлеріне жалғану.
1-сурет. Желіге қосылу .
Бүгінгі күнге дейін Internet-ке кіру қиын болды, бірақ желіде
қызмет көрсетушілер санының көбейуі жағдайды өзгертті. Internet-ті ойлап
шығарушы АҚШ-тың қорғаныс министірлігінің жетекшісі,Зерттеу Жобалары
Агенттігінің өтініші бойынша 1969 жылы Bold,Beranek and Newman (BBN)
компаниялары ашқан APRANET желісі болды. Онда соғыс жағдайында байланыс
желілерінің жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен территорияда
шашырап жатқандығына және олардың бір-бірімен қосылу өрнектерінің
күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің
өзара байланысты жылдам қайта құрылып қалыптағы жағдайына келе алатыны
айқындалды.
Дегенмен INTERNET тек желі ғана емес , ол-желілердің желісі.
INTERNET көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең
үлкен компьютерлер торабын құрайды.
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде,
университеттерде, фирмаларда, тіпті мектептерде де орналасқан.
INTERNET информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп
терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады, ол үшін INTERNET-тегі жүйенің
нөмірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі (қала, мемлекет) желі
нүктесімен байланысып, өзіңізге қажет материалдарға қол жеткізесіз. Керек
етсеңіз NASA құжаттарын да, ЦРУ құпия архивтерін де оқуыңызға болады
екен.
INTERNET-тің бар мүмкіндігін , онда жиналған мәліметтерді де
түгел айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп
түсіп жатады.
“Желі арасындағы протокол” (ІР)
Қандай мәліметтерді қайда жіберу керек екенін INTERNET қайдан
біледі?
Почталық жәшікке конвертсіз хат салып жіберсеңіз, хатыңыз
жіберілген жерге барады деп ойлай аласыз ба? Хатты конвертке салып,
конвертке адресті жазып, марка жабыстыру керек екенін біз білеміз. Тура
осылай, почталық бөлім өзіндік ережелерді ұстайды, олар почталық желінің
жұмысының тәртібін анықтап, анықталған ережелер INTERNET жұмысының тәртібін
реттейді. Бұл желіні Интержелі протоколы деп атайды. Интержелі протоколы
(ІР) адресацияға жауап береді, яғни сіздің мәліметіңіз түскен кезде,
маршрут не істеу керек екенін білетініне кепілдік береді.
2-сурет. Internet-тің аппараттық құрылғылары.
мәліметтер
ІР пакеті
қайдан 192.112.361
қайда 128.174.56
INTERNET-пен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын
мекемелер әрбір компьютерді INTERNET-ке қосып бере алады. Желіге
қосылудың бірнеше түрі бар, олар:
- тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары);
- қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары);
- почталық байланыстар;
Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыс-мұнда жеке компьютер тікелей
ТСРІР желісіне қосылған (Transmission Control ProtocolInternet Protocol-
тасымалдауды басқару протоколыинтержелі протоколы) түрде болады, бұд
INTERNET –тің бір шеткі бөлігі, яғни жеке компьютер мекемедегі желімен
тұрақты байланыстағы негізгі компьютермен жалғасып тұр. Мұндай байланыс
белгіленген немесе тұрақты тікелей байланыс түрі деп аталады.
Белгіленген немесе тұрақты байланыс тек ірі компаниялар мен
коорпорацияларда болады. Провайдер компания осындай мекемеде бағыттама
орнатып, бағыттаманы INTERNET-ке қызмет ететін компьютермен (хост-
компьютер) қосатын телефон каналын жалдап алады. Телефон каналы мен
INTERNET арасындағы байланыс тұрақты сақталады, сондықтан провайдер
компанияның компьютерімен байланысуға телефон шалу қажет емес, жалпы
желіге әрбір адам өз компьютерімен кіреді де , қалаған жеріне INTERNET
арқылы мәлімет жібере береді.
Қосылып тұратын тікелей байланыс көбінесе SLIP, CSLIP немесе
РРР деп аталады (Serial Line Internet Protocol-тізбекті желі үшін Internet
протоколы , Compessed Slip-тығыздалған Slip , Point-to-Point Protokol –
“нүкте-нүкте” протоколы.). Ал Xremote деп аталатын байланыс түрі сирек
кездеседі, бұл да ТСРІР секілді , бірақ телефон каналын тұрақты
пайдалануға негізделген, ыңғайлылығы жағынан бұл түр тұрақты қосылып
тұрмайтын байланыстан кейінгі орында тұр.
Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыс қымбаттылығына қарай әр
компьютерге қойылмайды да, оның орнына SLIP (арзан болғандықтан)
қолданылып келеді. Ол желіге телефон арқылы қосылатындықтан, модем және бір
телефон номері қажет болады. Солар арқылы хост-компьютермен байланыс
аралығында (жылдамдығынан басқа) ешбір өзгеріс жоқ.
Почталық байланыс. INTERNET –пен қосыла алатын бірнеше
почталық байланыс түрлері бар. Провайдері CompuServeAmerica Online болып
келген компьютерлер бірден INTERNET-пен почталық байланысқа кіре алады.
Compu Serve жүйесінде почта адресі алдына INTERNET деп жазып қойылады. Бұл
ортада әртүрлі тақырыптардағы дискуссияларға қатысу үшін LITSERV жүйесін
пайдаланған абзал. Осы секілді почталық байланыстар желілік шлюздер
(network gateways) деп аталады, олар INTERNETжелісімен шектеулі тәсілдер
арқылы байланысады.
“INTERNET-пен байланысу”
Бізге кенеттен бір файл керек болып қалды делік және оның қай
жерде екені бізге белшілі болсын. Ол файл тегін берілетін программа,
жұмысқа керекті ақпарат (құжат), сурет немесе кітап та болуы мүмкін. Енді
сол файлды өз компьютерге қалай әкелу жолын қарастырайық.
Мұндай мақсат үшін файлды тасымалдау протоколы деп аталатын
жүйе қолданылады (File Transfer Protocol- FTP). Практикада ҒТР не ftp
термині жиі ұшырасады. Каталогта немесе почталық хабарда файлды алу үшін
компьютерде ftp жеткізу деген сөздер кездесуі мүмкін. Ол осы файлды алу
үшін FTP жүйесі қолданылатынын білдіреді. FTP арқылы қызмет ететін
арнаулы программасы бар желіге қосылған компьютер FTP-сервер деп аталады.
Көптеген FTP –серверлер барлық адамдар үшін ашық болады, кез-келген жан
одан администратор рұқсатымен әртүрлі мәліметтер ала-алады. Бұл тәсіл
анонимдік ftp деп аталады, өйткені мәлімет алу үшін ешкім өз атын
айтпайды, белгісіз болып қала береді. Көбінесе пароль ретінде әркім өзінің
почталық адресін енгізеді. Ал кей жағдайда мәліметті пайдалану үшін (кіру
үшін) кіру атауын (named) немесе паролін (password) білу қажет болады.
FTP-серверінің мәліметтерімен қатынас жасау үшін әркім
стандартты кіру сұхбатын орындауы керек. Оның бір мысалы мынадай болуы
ықтимал:
Open ftp.relcom.ru named password-FTP –серверге кірердегі
сұраныс тізбегі, мұндағы:
Open FTP-сервермен қатынас жасауды сұрау;
ftp.relcom.ru - FTP-серверінің қажетті информациямен
толықтырылған аты немесе anonimous,
password-сұраушы адамның паролі немесе оның почталық адресі
(E-mail) адресі;
Парольді немесе өз атын дұрыс енгізбегенде, FTP –сервер тек
шектеулі командалар жиынын орындай алады, атап айтқанда:
Help-сервер командалары туралы анықтама беру;
Quit-сеансты аяқтау.
Парольді мен атау дұрыс болса, қатынасу құқығына байланысты
командалар орындауға болады. Олардың құрамына мыналар кіреді:
сd – каталог аты-каталогты ауыстыру;
cd ...- жоғары деңгейдегі каталогқа көшу;
get – файл аты-FTP –серверден файл алу;
binary – екілік файлдарды жіберуалу режиміне ауысу (типтері
exe, com, arj, rar, tar, zip және т.б.)
dir – ағымдағы каталог файлдары тізімін беру;
get Oindex.txt – FTP-серверден аты көрсетілшен текстік
файылды ашу;
binary-екілік файылдарды өңдеуге көшу;
get far 140b.zip –екілік алу;
quit – FTP – серверден ажырау(байланысты үзу).
Осы мысалдан командалық интерфейстің қолайсыз екені көрініп тұр.
Ал егер әртүрлі каталогтардан файлдар алу керек болса және олар ішкі
деңгейлерде орналасса, олардың аттары да ұзақ 256 символға дейін созылса,
бір сеанстағы жұмыс өнімділігінің онша болмайтынына көз жеткіземіз.
Мысал ретінде Microsoft Internet Explorer 3.01 программасын
пайдалану кезіндегі FTP –сервермен ftp.relcom.ru қатынас
жасау сеансын талқылап шығайық. Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан
немесе тапсырмалар панелінен Internet Explorer іске қосар алдында желімен
алыстан қатынас жасау программасы іске кіріседі, ол провайдер серверімен
сіздің компьютеріңізді байланыстырады.
Мұндайда үш терезеге мәліметтер енгізілуі тиіс. Сіздің
желідегі аты жөніңіз және пароль (бұлар сізге провайдер компаниясы арқылы
Internet-ке қосылып тізімге тіркелген кезде бекітіледі), оған қоса
провайдер серверімен байланыстыратын олардың телефон нөмірі болады. Сіздің
сеанс алдындағы ең соңғы әрекетіңіз “Установить связь” кнопкасын басу
болып табылады. Осы сәттерде сіздің экраныңызға алыстағы компьютғермен
қатынас жасатқан программаның бірнеше терезелері шығады. Сеанс кезінде кез-
келген сәтте “Отмена” кнопкасын басу арқылы байланысты үзуге болады.
World Wide Web (дүниежүзілік өрмек).
World Wide Web (дүниежүзілік өрмек)- INTERNET –тің
графиктік, аудио және видеозапистерге, документтік ресурстарына кіру
сервисі. WWW әдетте INTERNET-тің синонимі деп атайды, бірақ ол қате пікір.
Дүние жүзілік өрмек бүгінгі күнгі INTERNET -тің белгілі сервистарының
бірі. World Wide Web-ті қарағанда сіз қайда барғыңыз келеді және не
істегіңіз келеді өзіңіз білесіз. Бұл мультимедиалық және гиперссылкалық
амалдар арқылы жүзеге асады.
Мұнда бір-бірімен байланысқан сөздер арқылы іздеу
жүргізіледі. Өзіңізге керекті тақырыпты таңдап алып, соған байланысты
информацияны қарап шығасыз, сол информация ішінен тағы бір тақырыпты
таңдап алсаңыз, соған байланысты ғана мәліметтерді оқи бастайсыз. Осылай
бір тақырыптан екіншісіне ауысып көре бересіз, бірақ , қажет болса, кейін
оралуыңыз да қиын емес.
Гиперссылка-бұл INTERNET-тің әртүрлі ресурстарын біріктіретін
сілтеу. Қандай да WWW-дегі құжатты алсақ , оның ішінде басқа құжаттарға,
фотографияларға, программалық құжаттарға сілтеу болады. Мысалы: Аквариумдық
балықтарды өсіру Web бетпен жұмыс істеуде , сіз гиперссылканы қолданып ,
балықтардың фотосуреттеріне және одан кері өте аласыз. Бұл сіздің бірнеше
минут уақытыңызды алады.
INTERNET- ті тек бір адам ойлап шығармағанын сіз білесіз , ал
WWW басқаша. WWW-ң негізгі технологиясы мен концепциясын Тим Бернерс-Ли
жасады.
Бернерс-Ли Оксфордтың жанындағы Королевский колледжінде
білім алды. Өзінің қызмет жолының басында екі жыл Plessey
Telecommunications компаниясында жұмыс істеді. Сонынан Тим D.G.Nash
жұмыс істеді, ондағы оның міндеті операциялық жүйе, принтер үшін шрифті
дайындау.
Бірнеше жылдан кейін Тим техникалық консультант болып
Европалық физика лабораториясына ауысады. Сонда жұмыс істеп жүріп, Тим
Enquire программасын жазады, бұл тілде сілтеме қолданылады. Бұл тіл
жарияланған жоқ.
1989 жылы Бернес-Ли глобальды гипертексті проект ұсынады
және оны World Wide Web деп атайды. Келесі жылдың октябірінде WWW –
үшін программалау жұмысын бастады. 1991 жылы бірінші WWW объектілері
INTERNET қосылады. Өзінің еңбектері үшін Тим Бернерс-Ли бірнеше
премиялар алды.
Дүниежүзілік өрмектің әрбір ресурсының адресі болады. URL
(Uniform Resource Locator –универсалды ресур көрсеткіші) дер талатын
адрестер құжаттардың координаттарын немесе INTERNET сервистарын көрсетеді.
Мысалы: URL бір адресті алсақ:
http: www.geocities.com
Url-дің бірінші бөлігі http (hypertext trancfer protocol-
гипертексті жіберу протоколы) мәліметке қосылужолын анықтайды. ( )
және ( ) арасында құжаттын адресі көрсетіледі. Біздің мысалымызда бұл
geocities.com
Телеконференция (UseNet).
Егер сіз WWW-пен танысып , желінің барлық мүмкіндіктерін
білем десеңіз ,сіз қателесіз! WWW-пен қатар жаңалықтар әлемі-
телеконференция UseNet немесе жаңалықтар тобы бар. UseNet – тің
миллиондаған жан-күйерлері бар. Шамасы жағынан UseNet электронды
почтадан және WWW-дан қалыспайды.
Жаңалықтар тобының негізгі ерекшелігі- дүниежүзінің
миллиондаған адамдарымен әңгімелесу, оның ішінде әңгімелесушіні өзіңіз
таңдап аласыз.
UseNet термині жүйе деп түсініледі , ол Internet
қолданушыларға топтық дискуссияларға (телеконференцияларға) қатысуға
мүмкіндік береді. Басында ол техникалық мамандар арасында информация
алмасу үшін ойлап шығарылған.
Қазіргі кезде UseNet 40 мың телеконференцияны қолдайды,
оның тақырыптары әр түрлі. Айтып кететін жәйт , UseNet Internet-те
бөлек сервес болып табылады , ол желі емес.
Барлық хабарламалар қолданушы адрестеріне емес , арнайы
телеконференцияларға жіберіледі. Хабарлама электрондық почта сияқты болады,
бір ескертетіні алушы нақты бір адам болмайды , ол жаңалықтар тобы
болады. Жіберілген информация әрбір қолданушыға ашық , оған кіру үшін
қолданушы телеконференцияға тіркелген болуы тиіс. Жіберілген
хабарламалардың сақталу мерзімінің ұзақтығы бір күннен бірнеше күнге
дейін. Сол уақыт өткенне кейін олар жойылады, себебі олард жаңа
хабарламаларға орын босатады.
Жіберілген сообщениялар жаңалықтар серверіне түседі.
Көпшілік провайдерлербелгілі жаңалықтар серверларының локальді
түпнұсқаларын қолдайды , олардың арасында сообщение желілік жаңалықтар
тасымалдау протоколы (NNTP –Net News Transport Protocol) арқылы
орындалады. Барлық жаңалықтар серверлары өзара қарым-қатынаста болады,
сондықтан да жаңа текстермен алмасып отырады. Бұл процесс лавиндық
маршрутизация деп аталады (flooding). Барлық хабарламалар сіздің
провайдеріңіздің сервері бір жаңалықтар серверімен байланыста, ал ол
сервер бірнеше серверлермен байланыста болуы мүмкін.
UseNet жұмысы электрондық почтаның жұмысына ұқсас болып
келеді. Телеконференцияға жіберілген хат хабарлама немесе статья
(article) деп аталады. Ал жіберілген хабарлама публикация (posting) деп
аталады.
Телеконференция аттары.
Телеконференция атауы әртүрлі деңгейдегі бірнеше бөліктен
тұрады. Олардың әр біреуі информация береді. Бірінші деңгей-негізгі
идентификатор , ол жаңалықтар тобының бағытын көрсетеді. Олар техникалық,
әлеуметтік, музыкалық және т.с.с. болады. Бұл телеконференцияның
аттарының домендік аттардан айырмашылығы , бұнда жоғарғы деңгейдегі
идентификатор сол жағында тұрады, арықарай төменгі деңгейлер тұрады. Жие
кездесетін жоғары деңгейлі идентификаторлар :
Идентификатор Категория
Biz Бизнес
Comp Компьютерлер
News Жалпы жаңалықтар
Rec Мәдениет , хобби
Sci Ғылым
Soc Әлеуметтік тақырыптар
Talk Дискуссиялар
Misc Жоғарыда көрсетілген тақырыптарға
келмейтін тақырыптар
Орыс тіліндегі конференциялар.
Орыс тіліндегі конференциялардың ... жалғасы
1. Кіріспе __________________________________ 3
2. Желі арасындағы протокол ( ІР ) ____________ 4
3. Интернетпен байланысу____________________ 7
4. WWW қызметі____________________________ 9
5. Телеконференция ( UseNet) _________________ 10
Телеконференция аттары _____________ 11
Орыс тіліндегі телеконференциялар ___ 12
Жұмысқа кіріспе____________________ 12
6. Электрондық почта________________________ 13
Хат аты ___________________________13
Хат денесі _________________________ 14
Ақысыз электрондық почта___________ 15
Почталық программалар_____________ 16
7. Домен аты қызметі (DNS)__________________17
Домендік жүйе құрылымы ___________18
8. Іздеу системалары _________________________ 19
Yandex ____________________________ 20
Aport______________________________ 21
Alts Vista___________________________ 21
8 . Әдебиеттер _______________________________ 23
Кіріспе.
Информациялық қоғамда адамзаттың байланыс құралының өзгеше
екенін практика көрсетіп отыр. Олай болса, жалпы білім беретін орта
мектептегі Информатиканы оқыту әдістемесіндегі “Компьютерлік
телекоммуникация” тақырыбы курстың өзекті тақырыптарының бірі болып
табылады. Енді дүние жүзілік байланысты қамтып отырған Internet желісінің
мүмкіндіктеріне, қызметіне толығырақ тоқталайық. Internet деген не ? Ол
әлемнің әрбір түкпіріндегі компьютерлер байланысы болып табылатын кең
көлемді, тармақталған желі. Кейбір мәліметтер бойынша Internet жүздеген
мемлекеттерді және 1,7 млн. байланыс компьютерлері қосылған 18 мың
жеке желілерді біріктіреді, және де оның 35 млн қолданушылары бар. Егер
1985 жылы Internet 100-ге тарта желілерден тұрса , ал 1989 жылы оның саны
500-ге , 1990 жылы 2218 желіге артты. 1991 жылы АҚШ-тың Ұлттық ғылыми
қорының желілі ақпараттық ортасы, желілер санын 4 мыңға жуық деп бағалады.
Ал одан кейін олардың саны 4 есеге артты. Дәл қазіргі уақытта желілерге
қосылу санының өсуі айына 15%-ті құрайды. Компьютерлерді қолданушылардың
көбі үйде де , жұмыста да Internet –ке қосылудың мүмкіндігін алғылары
келеді. Мұның ең қарапайым шешімі- модем және телефон сымы арқылы
байланыс компьютерлеріне жалғану.
1-сурет. Желіге қосылу .
Бүгінгі күнге дейін Internet-ке кіру қиын болды, бірақ желіде
қызмет көрсетушілер санының көбейуі жағдайды өзгертті. Internet-ті ойлап
шығарушы АҚШ-тың қорғаныс министірлігінің жетекшісі,Зерттеу Жобалары
Агенттігінің өтініші бойынша 1969 жылы Bold,Beranek and Newman (BBN)
компаниялары ашқан APRANET желісі болды. Онда соғыс жағдайында байланыс
желілерінің жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен территорияда
шашырап жатқандығына және олардың бір-бірімен қосылу өрнектерінің
күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің
өзара байланысты жылдам қайта құрылып қалыптағы жағдайына келе алатыны
айқындалды.
Дегенмен INTERNET тек желі ғана емес , ол-желілердің желісі.
INTERNET көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең
үлкен компьютерлер торабын құрайды.
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде,
университеттерде, фирмаларда, тіпті мектептерде де орналасқан.
INTERNET информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп
терминалы арқылы оған жеңіл кіруге болады, ол үшін INTERNET-тегі жүйенің
нөмірін теру керек. Мұнан кейін керекті жердегі (қала, мемлекет) желі
нүктесімен байланысып, өзіңізге қажет материалдарға қол жеткізесіз. Керек
етсеңіз NASA құжаттарын да, ЦРУ құпия архивтерін де оқуыңызға болады
екен.
INTERNET-тің бар мүмкіндігін , онда жиналған мәліметтерді де
түгел айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп
түсіп жатады.
“Желі арасындағы протокол” (ІР)
Қандай мәліметтерді қайда жіберу керек екенін INTERNET қайдан
біледі?
Почталық жәшікке конвертсіз хат салып жіберсеңіз, хатыңыз
жіберілген жерге барады деп ойлай аласыз ба? Хатты конвертке салып,
конвертке адресті жазып, марка жабыстыру керек екенін біз білеміз. Тура
осылай, почталық бөлім өзіндік ережелерді ұстайды, олар почталық желінің
жұмысының тәртібін анықтап, анықталған ережелер INTERNET жұмысының тәртібін
реттейді. Бұл желіні Интержелі протоколы деп атайды. Интержелі протоколы
(ІР) адресацияға жауап береді, яғни сіздің мәліметіңіз түскен кезде,
маршрут не істеу керек екенін білетініне кепілдік береді.
2-сурет. Internet-тің аппараттық құрылғылары.
мәліметтер
ІР пакеті
қайдан 192.112.361
қайда 128.174.56
INTERNET-пен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын
мекемелер әрбір компьютерді INTERNET-ке қосып бере алады. Желіге
қосылудың бірнеше түрі бар, олар:
- тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары);
- қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары);
- почталық байланыстар;
Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыс-мұнда жеке компьютер тікелей
ТСРІР желісіне қосылған (Transmission Control ProtocolInternet Protocol-
тасымалдауды басқару протоколыинтержелі протоколы) түрде болады, бұд
INTERNET –тің бір шеткі бөлігі, яғни жеке компьютер мекемедегі желімен
тұрақты байланыстағы негізгі компьютермен жалғасып тұр. Мұндай байланыс
белгіленген немесе тұрақты тікелей байланыс түрі деп аталады.
Белгіленген немесе тұрақты байланыс тек ірі компаниялар мен
коорпорацияларда болады. Провайдер компания осындай мекемеде бағыттама
орнатып, бағыттаманы INTERNET-ке қызмет ететін компьютермен (хост-
компьютер) қосатын телефон каналын жалдап алады. Телефон каналы мен
INTERNET арасындағы байланыс тұрақты сақталады, сондықтан провайдер
компанияның компьютерімен байланысуға телефон шалу қажет емес, жалпы
желіге әрбір адам өз компьютерімен кіреді де , қалаған жеріне INTERNET
арқылы мәлімет жібере береді.
Қосылып тұратын тікелей байланыс көбінесе SLIP, CSLIP немесе
РРР деп аталады (Serial Line Internet Protocol-тізбекті желі үшін Internet
протоколы , Compessed Slip-тығыздалған Slip , Point-to-Point Protokol –
“нүкте-нүкте” протоколы.). Ал Xremote деп аталатын байланыс түрі сирек
кездеседі, бұл да ТСРІР секілді , бірақ телефон каналын тұрақты
пайдалануға негізделген, ыңғайлылығы жағынан бұл түр тұрақты қосылып
тұрмайтын байланыстан кейінгі орында тұр.
Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыс қымбаттылығына қарай әр
компьютерге қойылмайды да, оның орнына SLIP (арзан болғандықтан)
қолданылып келеді. Ол желіге телефон арқылы қосылатындықтан, модем және бір
телефон номері қажет болады. Солар арқылы хост-компьютермен байланыс
аралығында (жылдамдығынан басқа) ешбір өзгеріс жоқ.
Почталық байланыс. INTERNET –пен қосыла алатын бірнеше
почталық байланыс түрлері бар. Провайдері CompuServeAmerica Online болып
келген компьютерлер бірден INTERNET-пен почталық байланысқа кіре алады.
Compu Serve жүйесінде почта адресі алдына INTERNET деп жазып қойылады. Бұл
ортада әртүрлі тақырыптардағы дискуссияларға қатысу үшін LITSERV жүйесін
пайдаланған абзал. Осы секілді почталық байланыстар желілік шлюздер
(network gateways) деп аталады, олар INTERNETжелісімен шектеулі тәсілдер
арқылы байланысады.
“INTERNET-пен байланысу”
Бізге кенеттен бір файл керек болып қалды делік және оның қай
жерде екені бізге белшілі болсын. Ол файл тегін берілетін программа,
жұмысқа керекті ақпарат (құжат), сурет немесе кітап та болуы мүмкін. Енді
сол файлды өз компьютерге қалай әкелу жолын қарастырайық.
Мұндай мақсат үшін файлды тасымалдау протоколы деп аталатын
жүйе қолданылады (File Transfer Protocol- FTP). Практикада ҒТР не ftp
термині жиі ұшырасады. Каталогта немесе почталық хабарда файлды алу үшін
компьютерде ftp жеткізу деген сөздер кездесуі мүмкін. Ол осы файлды алу
үшін FTP жүйесі қолданылатынын білдіреді. FTP арқылы қызмет ететін
арнаулы программасы бар желіге қосылған компьютер FTP-сервер деп аталады.
Көптеген FTP –серверлер барлық адамдар үшін ашық болады, кез-келген жан
одан администратор рұқсатымен әртүрлі мәліметтер ала-алады. Бұл тәсіл
анонимдік ftp деп аталады, өйткені мәлімет алу үшін ешкім өз атын
айтпайды, белгісіз болып қала береді. Көбінесе пароль ретінде әркім өзінің
почталық адресін енгізеді. Ал кей жағдайда мәліметті пайдалану үшін (кіру
үшін) кіру атауын (named) немесе паролін (password) білу қажет болады.
FTP-серверінің мәліметтерімен қатынас жасау үшін әркім
стандартты кіру сұхбатын орындауы керек. Оның бір мысалы мынадай болуы
ықтимал:
Open ftp.relcom.ru named password-FTP –серверге кірердегі
сұраныс тізбегі, мұндағы:
Open FTP-сервермен қатынас жасауды сұрау;
ftp.relcom.ru - FTP-серверінің қажетті информациямен
толықтырылған аты немесе anonimous,
password-сұраушы адамның паролі немесе оның почталық адресі
(E-mail) адресі;
Парольді немесе өз атын дұрыс енгізбегенде, FTP –сервер тек
шектеулі командалар жиынын орындай алады, атап айтқанда:
Help-сервер командалары туралы анықтама беру;
Quit-сеансты аяқтау.
Парольді мен атау дұрыс болса, қатынасу құқығына байланысты
командалар орындауға болады. Олардың құрамына мыналар кіреді:
сd – каталог аты-каталогты ауыстыру;
cd ...- жоғары деңгейдегі каталогқа көшу;
get – файл аты-FTP –серверден файл алу;
binary – екілік файлдарды жіберуалу режиміне ауысу (типтері
exe, com, arj, rar, tar, zip және т.б.)
dir – ағымдағы каталог файлдары тізімін беру;
get Oindex.txt – FTP-серверден аты көрсетілшен текстік
файылды ашу;
binary-екілік файылдарды өңдеуге көшу;
get far 140b.zip –екілік алу;
quit – FTP – серверден ажырау(байланысты үзу).
Осы мысалдан командалық интерфейстің қолайсыз екені көрініп тұр.
Ал егер әртүрлі каталогтардан файлдар алу керек болса және олар ішкі
деңгейлерде орналасса, олардың аттары да ұзақ 256 символға дейін созылса,
бір сеанстағы жұмыс өнімділігінің онша болмайтынына көз жеткіземіз.
Мысал ретінде Microsoft Internet Explorer 3.01 программасын
пайдалану кезіндегі FTP –сервермен ftp.relcom.ru қатынас
жасау сеансын талқылап шығайық. Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан
немесе тапсырмалар панелінен Internet Explorer іске қосар алдында желімен
алыстан қатынас жасау программасы іске кіріседі, ол провайдер серверімен
сіздің компьютеріңізді байланыстырады.
Мұндайда үш терезеге мәліметтер енгізілуі тиіс. Сіздің
желідегі аты жөніңіз және пароль (бұлар сізге провайдер компаниясы арқылы
Internet-ке қосылып тізімге тіркелген кезде бекітіледі), оған қоса
провайдер серверімен байланыстыратын олардың телефон нөмірі болады. Сіздің
сеанс алдындағы ең соңғы әрекетіңіз “Установить связь” кнопкасын басу
болып табылады. Осы сәттерде сіздің экраныңызға алыстағы компьютғермен
қатынас жасатқан программаның бірнеше терезелері шығады. Сеанс кезінде кез-
келген сәтте “Отмена” кнопкасын басу арқылы байланысты үзуге болады.
World Wide Web (дүниежүзілік өрмек).
World Wide Web (дүниежүзілік өрмек)- INTERNET –тің
графиктік, аудио және видеозапистерге, документтік ресурстарына кіру
сервисі. WWW әдетте INTERNET-тің синонимі деп атайды, бірақ ол қате пікір.
Дүние жүзілік өрмек бүгінгі күнгі INTERNET -тің белгілі сервистарының
бірі. World Wide Web-ті қарағанда сіз қайда барғыңыз келеді және не
істегіңіз келеді өзіңіз білесіз. Бұл мультимедиалық және гиперссылкалық
амалдар арқылы жүзеге асады.
Мұнда бір-бірімен байланысқан сөздер арқылы іздеу
жүргізіледі. Өзіңізге керекті тақырыпты таңдап алып, соған байланысты
информацияны қарап шығасыз, сол информация ішінен тағы бір тақырыпты
таңдап алсаңыз, соған байланысты ғана мәліметтерді оқи бастайсыз. Осылай
бір тақырыптан екіншісіне ауысып көре бересіз, бірақ , қажет болса, кейін
оралуыңыз да қиын емес.
Гиперссылка-бұл INTERNET-тің әртүрлі ресурстарын біріктіретін
сілтеу. Қандай да WWW-дегі құжатты алсақ , оның ішінде басқа құжаттарға,
фотографияларға, программалық құжаттарға сілтеу болады. Мысалы: Аквариумдық
балықтарды өсіру Web бетпен жұмыс істеуде , сіз гиперссылканы қолданып ,
балықтардың фотосуреттеріне және одан кері өте аласыз. Бұл сіздің бірнеше
минут уақытыңызды алады.
INTERNET- ті тек бір адам ойлап шығармағанын сіз білесіз , ал
WWW басқаша. WWW-ң негізгі технологиясы мен концепциясын Тим Бернерс-Ли
жасады.
Бернерс-Ли Оксфордтың жанындағы Королевский колледжінде
білім алды. Өзінің қызмет жолының басында екі жыл Plessey
Telecommunications компаниясында жұмыс істеді. Сонынан Тим D.G.Nash
жұмыс істеді, ондағы оның міндеті операциялық жүйе, принтер үшін шрифті
дайындау.
Бірнеше жылдан кейін Тим техникалық консультант болып
Европалық физика лабораториясына ауысады. Сонда жұмыс істеп жүріп, Тим
Enquire программасын жазады, бұл тілде сілтеме қолданылады. Бұл тіл
жарияланған жоқ.
1989 жылы Бернес-Ли глобальды гипертексті проект ұсынады
және оны World Wide Web деп атайды. Келесі жылдың октябірінде WWW –
үшін программалау жұмысын бастады. 1991 жылы бірінші WWW объектілері
INTERNET қосылады. Өзінің еңбектері үшін Тим Бернерс-Ли бірнеше
премиялар алды.
Дүниежүзілік өрмектің әрбір ресурсының адресі болады. URL
(Uniform Resource Locator –универсалды ресур көрсеткіші) дер талатын
адрестер құжаттардың координаттарын немесе INTERNET сервистарын көрсетеді.
Мысалы: URL бір адресті алсақ:
http: www.geocities.com
Url-дің бірінші бөлігі http (hypertext trancfer protocol-
гипертексті жіберу протоколы) мәліметке қосылужолын анықтайды. ( )
және ( ) арасында құжаттын адресі көрсетіледі. Біздің мысалымызда бұл
geocities.com
Телеконференция (UseNet).
Егер сіз WWW-пен танысып , желінің барлық мүмкіндіктерін
білем десеңіз ,сіз қателесіз! WWW-пен қатар жаңалықтар әлемі-
телеконференция UseNet немесе жаңалықтар тобы бар. UseNet – тің
миллиондаған жан-күйерлері бар. Шамасы жағынан UseNet электронды
почтадан және WWW-дан қалыспайды.
Жаңалықтар тобының негізгі ерекшелігі- дүниежүзінің
миллиондаған адамдарымен әңгімелесу, оның ішінде әңгімелесушіні өзіңіз
таңдап аласыз.
UseNet термині жүйе деп түсініледі , ол Internet
қолданушыларға топтық дискуссияларға (телеконференцияларға) қатысуға
мүмкіндік береді. Басында ол техникалық мамандар арасында информация
алмасу үшін ойлап шығарылған.
Қазіргі кезде UseNet 40 мың телеконференцияны қолдайды,
оның тақырыптары әр түрлі. Айтып кететін жәйт , UseNet Internet-те
бөлек сервес болып табылады , ол желі емес.
Барлық хабарламалар қолданушы адрестеріне емес , арнайы
телеконференцияларға жіберіледі. Хабарлама электрондық почта сияқты болады,
бір ескертетіні алушы нақты бір адам болмайды , ол жаңалықтар тобы
болады. Жіберілген информация әрбір қолданушыға ашық , оған кіру үшін
қолданушы телеконференцияға тіркелген болуы тиіс. Жіберілген
хабарламалардың сақталу мерзімінің ұзақтығы бір күннен бірнеше күнге
дейін. Сол уақыт өткенне кейін олар жойылады, себебі олард жаңа
хабарламаларға орын босатады.
Жіберілген сообщениялар жаңалықтар серверіне түседі.
Көпшілік провайдерлербелгілі жаңалықтар серверларының локальді
түпнұсқаларын қолдайды , олардың арасында сообщение желілік жаңалықтар
тасымалдау протоколы (NNTP –Net News Transport Protocol) арқылы
орындалады. Барлық жаңалықтар серверлары өзара қарым-қатынаста болады,
сондықтан да жаңа текстермен алмасып отырады. Бұл процесс лавиндық
маршрутизация деп аталады (flooding). Барлық хабарламалар сіздің
провайдеріңіздің сервері бір жаңалықтар серверімен байланыста, ал ол
сервер бірнеше серверлермен байланыста болуы мүмкін.
UseNet жұмысы электрондық почтаның жұмысына ұқсас болып
келеді. Телеконференцияға жіберілген хат хабарлама немесе статья
(article) деп аталады. Ал жіберілген хабарлама публикация (posting) деп
аталады.
Телеконференция аттары.
Телеконференция атауы әртүрлі деңгейдегі бірнеше бөліктен
тұрады. Олардың әр біреуі информация береді. Бірінші деңгей-негізгі
идентификатор , ол жаңалықтар тобының бағытын көрсетеді. Олар техникалық,
әлеуметтік, музыкалық және т.с.с. болады. Бұл телеконференцияның
аттарының домендік аттардан айырмашылығы , бұнда жоғарғы деңгейдегі
идентификатор сол жағында тұрады, арықарай төменгі деңгейлер тұрады. Жие
кездесетін жоғары деңгейлі идентификаторлар :
Идентификатор Категория
Biz Бизнес
Comp Компьютерлер
News Жалпы жаңалықтар
Rec Мәдениет , хобби
Sci Ғылым
Soc Әлеуметтік тақырыптар
Talk Дискуссиялар
Misc Жоғарыда көрсетілген тақырыптарға
келмейтін тақырыптар
Орыс тіліндегі конференциялар.
Орыс тіліндегі конференциялардың ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz