Адвокат-қорғаушының алдын-ала тергеуде дәлелдемелерді жинауға қатысу мәселелері

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Қолжазба құқығында

НҰРМАҒАНБЕТ ЕРМЕК ТАЛАНТҰЛЫ

Адвокат-қорғаушының алдын-ала тергеуде дәлелдемелерді жинауға қатысу мәселелері

12. 00. 09 - қылмыстық процесс; криминалистика және

сот сараптамасы; жедел іздестіру қызметі

Заң ғылымдарының кандидаты

ғылыми атағын алу үшін дайындалған диссертация

Ғылыми жетекшісі

заң ғылымдарының докторы,

профессор Е. О. Алауханов

Қазақстан Республикасы

Алматы, 2010

МАЗМҰНЫ

АНЫҚТАМАЛАР

Адвокат - жоғары заң білімі бар, адвокатық қызметпен айналысуға арнайы лицензиясы бар, Қазақстан Республикасының азаматы.

Алдын-ала тергеу - уәкілетті оргадардың өкілеттік шегінде істің мән-жайының жиынтығын анықтау, белгілеу, бекіту және қылмыс жасаған адамдарды қылмыстық жауаптылыққа тарту жөніндегі сотқа дейінгі қызметінің іс жүргізу нысаны.

Қорғаушы -Заңда белгіленген тәртіппен сезіктілер мен айыпталушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды жүзеге асыратын және оларға заң көмегін көрсететін адам.

Дәлелдеу - істі заңды, негізделген және әділ шешу үшін маңызы бар мән-жайларды анықтау мақсатында деректемелерді жинаудан, зерттеуден тұрады.

Белгілеулер мен қысқартулар тізімі

БҒМ - Білім және ғылым министрлігі

БСТ - Басты сот талқысы

ГФР - Германия Федеративтік Республикасы

ЖІҚ - Жедел іздестіру қызметі

КІІД - Көліктегі ішкі істер департаменті

ҚСжАЕК - Құқықтық статистика және арнайы есеп комитеті

ҚІЖК - Қылмыстық іс жүргізу кодексі

ОҚО - Оңтүстік Қазақстан облысы

СИЗО - Тергеу изоляторы

ТБ - тергеу бөлімі (басқармасы)

ТК - Тергеу комитеті

ТҚД - Техникалық қызмет департаменті

ҰҚК - Ұлттық қауіпсіздік комитеті

УҰИ - Уақытша ұстау изоляторы

ІІБ - Ішкі істер басқармасы

ІІД - Ішкі істер департаменті

ІІМ - Ішкі істер министрлігі

ЭСҚКА - Экономикалық және сыбайлас қылмыстармен күрес агенттігі

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Бұл зерттеу алдын-ала тергеуде адвокат-қорғаушының дәлелдемелер жинауда және оған қатысу барысында құқық қорғау органдарымен қарым-қатынасы, адвокат-қорғаушының құқықтары мен міндеттері және қылмыстық процеске қатысушы тұлғаларды қорғауда қандай талаптарға ие немесе қай жерде құқықтары шектеулі жайлы көрініс табады.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Алдан-ала тергеу процесінде дәлелдемелерді жинау кезінде адвокаттың қызметін құқықтық қамттамасыз ету, адвокат ісіндегі кәсіпқойлықты, тәуелсіздікті баянды ете отырып, адвокатура ісін жетілдірудің тиімділігін жоғарғы дәрежеге жеткізу диссертациялық жұмысымыздың өзекті мәселесі болып табылады.

Еліміз егемендіккке қол жеткізіп, құқықтық-демократиялық мемлекет ретінде орнығып, оның азаматтарының өміріне тірек болатын барша құқық актілері қайта қаралып, жаңалап құру қажеттілігі туындады. Осы жолда қыруар ғылыми зерттеу-зерделеу жұмыстары жазылуда. Адам мен азаматтың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер қабылданып, іске асуда. Заңдарды тиянақты және қолайлы жасауға заңгер-ғалымдар мен заңгер-практиктер қатысып, бұл заң актілері халықаралық ұйымдар мен шетел мамандарының белсенді сараптауларынан өткен болатын. Қазақстан Республикасының Конституциясы - Ата заңы бұған дәлел.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-бабының 1-тармағында: «Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары» - деп жазылған [1, 4 б. ] . Бүгінгі күні Конституция және оған негізделген заңдармен қамтамасыз етілген адам мен азаматтардың құқықтары, заңды мүдделері мен бостандықтарын адвокатпен қорғау қажеттілігі туындап отыр. Сондай-ақ Конституциямыздың 1-бабы 1-тармағында да «Мемлекеттің ең қымбат қазынасы - адам мен оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары» деп атап көрсетілген. Адамның ұсталуы, тұтқындалуы немесе адамға айып тағу - оның басты қазынасы - бостандығына қауіп төндіреді. Демек, уақытша болса да өз бостандығынан айырылу қаупі туғанда әрбір адам өзін, бостандығын қорғауға бағытталған конституциялық құқығын жүзеге асыруға, әлбетте, мейлінше мүдделі.

Конституцияда көрсетілген құқықтық мемлекеттің алғашқы белгісі болып адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарының мемлекеттік және өзге де мүдделердің алдындағы басымдылығы танылатындығын ескергеніміз жөн. Сондықтан еліміз өркениетті қоғамға тән белгі ретінде адам мен азаматтың өмірі, құқықтары мен бостандықтарын ең жоғарғы құндылық деп таныды. Оның мәні - мемлекеттік саясат адам мен азаматтың өмірі, құқықтары мен бостандықтарын ендігі жерде мемлекет мүддесінен жоғары қоюды және әрбір жеке адамның лайықты өмірі мен еркін жетілуін қамтамасыз етуді мақсат етеді.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 16-бабы 3-тармағына сәйкес, «ұсталған, тұтқындалған, қылмыс жасады деп айып тағылған әрбір адам сол ұсталған, тұтқындалған немесе айып тағылған кезден бастап адвокаттың (қорғаушының) көмегін пайдалануға құқылы».

Ал, өзінің осы мүддесіне лайықты әрекет ету - әуелі азаматтардың құқықтық сауаттылығына, қала берді, сол заңды құқығын жүзеге асыруға деген табандылығына да тікелей байланысты. Осы тұста, келеңсіз болса да шындықты айту керек, ұсталған, тұтқындалған адамдардың қорғаушысының болмауына, олардың қорғаушы қызметіне «мұқтаж еместігі» жөнінде арыз жазуына - кейбір тергеушілер мүдделі екініне де ешкім кепілдік бермейді. Себебі, кәсіби қорғаушысыз адам - тергеушінің «айтқанына көніп, айдауына жүруіне» оңтайлы, тергеу ісін тергеушінің өз қалауынша, статистикалық көрсеткіштеріне нұқсан келмейтіндей деңгейде жүргізуіне ыңғайлы.

Осындай құқықтық келеңсіздіктерден қалай арылуға болады, азаматтардың өздерінің конституциялық құқықтарын жүзеге асыруға, өзін заң тұрғысынан қорғауға қалай қол жеткізуге болады, сол алдын-ала тергеуде адвокаттардың дәлелдемелер жинауда қандай құқықтары мен міндеттері бар немесе оларды жетілдіру мәселелері қалай болады деген сұрақтар осы диссертациялық жұмыста кең ауқымды түрде қарастыру көзделіп отыр.

Сондықтан, қазіргі қолданылып жүрген заңдарға адвокаттардың құзыретін кеңейтетін, олардың қызметіне жалпы халықтың қолжетімдігін қамтамасыз ететін өзгерістер енгізу - заман талабы әрі мемлекетіміз жүргізіп отырған құқықтық реформаның бір құрамдас бөлігі дер едім. Құқықтық реформа тек мемлекеттік органдарды, заңдарды реформалаумен шектелмей, сол қоғамдық қатынастардың бірден-бір бастауы - қоғамның әрбір мүшесінің санасын да қамтуы тиіс. «Адвокатым (қорғаушым) келмей, ешбір сұраққа жауап бермеймін, ешқандай құжатқа қол қоймаймын!» деп кез келген құзырлы органның алдында (салық, тергеу, сақтандыру, әлеуметтік қорғау, тіпті нотариалдық қызмет тұтыну саласында да) өзін байыпты, салиқалы ұстайтын батыстық үрдіс бізде де қалыптасуы қажет.

Шыны керек, көп жағдайда адвокаттардың зерттеген, ізденген материалдары дәйексіз келіп жатады. Толық зерделенбеген іс нәтижесіз қалып жататыны анық. Көп жағдайда сот процесінде судьялар сотқа қатысушылардың тең құқылылығын қадағаламайды. Сайыстыру кезінде тергеушінің тіркеген құжаттарына басымдық береді.

Әсіресе, сот өндірісінде судьялар тергеушінің, прокурордың зерттеуі мен дәлелдемелеріне сүйенеді. Адвокаттың дәлелдерін жеткіліксіз, дәйексіз деп жатады. Осылайша айыпталушы мен адвокаттың заңды құқығы бұзылады. Алдын ала тергеудегі басты кемшілік тараптарды сайыстыру кезінде тең дәрежелі ортақ құқылық қағидаларына сәйкес келмейді. Алдын ала тергеудің негізгі міндеті - сот үшін материал жинау.

Қылмыстық істе айыпталушыға қатысты бұлтартпау шарасын қолдана отырып, тергеуші өз шешімінің дәйексіздігіне қарамастан толық зерделенбеген іске қисынсыз құжаттар тіркеп, нанымсыз деректер жинап көрсетеді. Өз ісінің аяқсыз қалмауын және істі толық ашқанының дәлелі ретінде түрлі айыптар тағып, өз дәлелдемелерін қорғайды. Бұл тергеуші жұмысының сапасын көрсетеді. Егер, тағылған айып негізсіз болса, тергеуші кінәлі болады. Сайысу сотқа дейін жүргізілуі тиіс болғандықтан, тараптар сотқа айыптау және ақтау дәлелдемелерімен келуі керек.

Сондықтан, дәлелдемелер жинауда адвокаттың өкілеттігіне қатысты бірқатар өзгертулер енгізілуі қажет

Заң адвокаттың көмек көрсетіп отырған адаммен теңдестіруге және кәсіптік қызметін атқару кезінде, оған белгілі болған мән-жайлар туралы куәгер ретінде тергеуге қатаң тыйым салады. Алайда, соңғы кездері құқық қорғау органдары адвокаттарды қорғауындағы адамдармен тең бағалап жүргені байқалады. Мысалы, адвокаттарға тергеу абақтысында заңсыз тексеріс-тінтулер жүргізеді, қорғауындағы адамдарына құқықтық көмек көрсетуіне, сондай-ақ қылмыстық істерді тергеу кезінде кедергі жасайды.

Адвокаттар заңда жазылған кепілдемелерге ие бола алмай отыр. Олардың мәртебесі мен өкілеттігі тиісті дәрежеде іске асырылып жатқан жоқ. Сондықтан, кейбір адвокаттар жалпақ тілмен айтқанда көбінесе өз қызметін жүзеге асыруға сескенеді. Бұл Конституция кепілдік беретін адам құқықтарының бұзылуын көрсетеді. Сондықтан, мен құқықтық көмек көрсетудің сапасын көтеру үшін адвокаттық қызметті күшейтудің және оған қатысты жедел іздеу шараларын жүргізудің ерекше тәртібін енгізу аса маңызды дер едім.

Диссертациялық жұмыста двокат-қорғаушының алдын-ала тергеуде дәлелдемелерді жинауға қатысуы жөніндегі мәселелер түбегейлі қарастырылып, сындарлы ғылыми тұжырымдамалар жасалған.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында: «Біз мүлде жаңа экономикалық жүйенің, демократиялық құқықтық мемлекеттің іргетасын нық қалап, осы заманғы қоғамдық институттарды нығайтып, өмірдің сапасын өзгерте білдік» - деп атап көрсетілген болатын [2, 2 б. ] .

Елде құқықтық мемлекет принциптерін оддан әрі бекіту процесінде, бір жағынан, адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асырудың ең жоғары ықтимал кепілдігіне қол жеткізу, ал екінші жағынан барлықмемлекеттік органдардың, лауазымды тұлғалардың, азаматтар мен ұйымдардың конституциялық міндеттерді бұлжытпай және толық орындауы маңызды [3] .

Процессуалист-ғалым К. Х. Халиқов: «Құқық қорғау органдары мен ұйымдар жүйесінде адвокатура маңызды орын алады. Қазақстан Республикасында адвокатура азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын және заңды мүдделерін қорғауға, сот әділдігін жүзеге асыруға, заңдылықтың сақталуы мен нығаюына, азаматтарды, заңдарды әділ және әрі мүлтіксіз орындау, халық игілігіне ұқыпты қарау, еңбек тәртібін сақтау, басқа адамдардың құқықтарын, ар-намысы мен қадір-қасиетін, ортақ тұрмыс ережелерін құрметтеу рухында тәрбиелеуге жәрдемдеседі» - деп жазған болатын [4, 136 б. ] . Ғалымның адвокатураны құқық қорғау органдары жүйесіне кіргізгені құлаққа қонымды және біз де аталмыш ой-пікірді қолдаймыз.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Зерттеу жұмысы қазіргі таңда демократиялық және құқықтық мемлекетті нығайту жағдайындағы адам мен азаматтың Конституцияда баянды етілген құқықтары мен заңды мүдделері үшін өкілдік ету жөніндегі ғылыми ізденіс-зерттеулер мемлекет тарапынан айтарлықтай қолдау тауып отырғаны белгілі.

Зерттеу жұмысына қатысты кеңінен теориялық зерттеуге айтарлықтай мол үлес қосқан С. Тыныбековтың «Қазақстан Республикасындағы адвокатура және адвокаттық қызмет» оқулығы (Алматы: Данекер, 2003) және оның «Институт адвокатуры в правовой системе Республики Казахстан» атты тақырыптағы докторлық диссертациясы (Алматы, 2005) ; С. М. Жалыбиннің «Организационно-правовые формы участия профессионального защитника в уголовном судопроизводстве» атты тақырыптағы кандидаттық диссертациясы (Алматы, 1998) және «Защита граждан в уголовном судопроизводстве» атты монографиясы (Алматы: Жеті-жарғы, 2002) ; Ж. М. Абаева «Роль института адвокатуры в обеспечении прав и свобод граждан в Республике Казахстан» атты тақырыптағы кандидаттық диссертациясы (Алматы, 2006) .

Диссертациялық зерттеу кезінде К. К. Арсеньев, М. О. Баев, Р. С Белкин, А. М Ларина, С. А Шейфера, В. П. Божьев, Л. В. Владимиров, А. С. Кобликов, А. Ларин, П. А. Лужинская, Е. А. Матвиенко, А. Ф. Романенков, И. Д. Перлов, И. Л. Петрухин, В. М. Савицкий, Г. П. Саркисянц, Ю. И. Стецовский, М. С. Строгович, И. Я. Фойницкий сияқты революцияға дейінгі, кеңестік кезеңдегі және бүгінгі ресей ғалымдарының еңбектері зерделеніп, тиісті бағасын алды.

Қазақстанда мұндай тақырып А. Н. Ахпанов, Е. О. Алауханов, К. Беков,
Л. Ш. Берсүгірова, Т. К. Биятов, А. А. Исаев, К. Ж. Капсалямов, М. Ч. Қоғамов,
Д. Н. Канафин, Ш. К. Құсайынов, Е. Я. Лопушной, С. С. Молдабаев, Г. М. Нам,
К. И. Нұржаубаева, А. С. Нұралиева, С. Д. Оспанов, Б. Саломов, Т. Е. Сәрсенбаев, А. Ж. Садыков, Б. А. Сериев, Б. Х. Төлеубекова, А. К. Түгел, А. Ж. Тукеев, С. Т. Тыныбеков, Ш. М. Шарипов, Б. К. Шынарбаев, Р. Н. Юрченко сияқты ғалымдардың еңбегінен көрініс тапқан. Бұл ғалымдардың еңбектері қылмыстық процеске білікті заң көмегін алу құқығын қамтамасыз ету проблемасын шешуге тиянақты теориялық негіз болады.

Бұл ғалымдардың еңбектері қылмыстық процеске білікті заң көмегін алу құқығын қамтамасыз ету проблемасын шешуге тиянақты теориялық негіз болады. Бірақ бұл тақырыптың едәуір зерделенгендігіне қарамастан, жалпы адвокат-қорғаушының алдын-ала тергеуде дәлелдемелер жинауға қатысуының қамтамасыз ету мен олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қылмыстық сот ісін жүргізу кезінде қорғауға байланысты мәселелер жөнінде ортақ пікір жоқ, ол жағдай қылмыстық іс жүргізу нормаларын қолдану кезінде байқалмай қалмайды.

Қылмыстық процеске қатысушы бұл адамдар арасындағы қатынастардың психологиялық жағы да осылармен анықталады және олардың психологиялық қасиеттеріне үлкен мән беріледі.

Заң психологиясының едәуір дамығанына қарамастан, қылмыстық қорғау психологиясы бойынша, адвокат-қорғаушы қызметінің психологиясы бойынша жұмыстар өте аз.

Халықтың сауаттылығының және мәдениетінің көтерілуі, демократияның дамуы, оның негізгі принциптерінің насихатталуы, соның ішінде адам мен азаматтың мүдделерін құқықтық қамтамасыз ету маңызды болып отыр.

Дегенмен дамыған елдерде тұлғаның мүддесін адвокат арқылы қорғау аса жоғары бағаланады, себебі адвокатқа тұлғаның тағдырына араша түсу міндеті жүктелген. Бүгінгі күні заман талабына орай Қазақстан Республикасының адвокатура институтының қажеттілігі арта түсуде.

Қазақстан Республикасында демократиялық қоғам орнату мен құқықтық мемлекетті құру үшін барынша жағдай жасалып, тұлғалардың мүдделерін қорғау кепілденуі тиіс. Тұлғаның қорғануға құқығын қамтамасыз ету алдын-ала тергеу процесінде дәлелдемелерді жинау адвокат арқылы кәсіби қорғаудың болуын талап етеді. Бүгінгі күні адвокат-қорғаушының алдын-ала тергеуде дәлелдемелерді жинау үшін қатысу мүмкіндігі кеңейді.

Елдегі құқықтық-демократиялық өзгерістер тұлғаның мүддесін адвокат арқылы қорғау, сондай-ақ адвокат-орғаушысының алдын-ала тергеуде дәлелдемелерді жинау кезінде құқықтық мәртебесін анықтаудың, оның білікті заң көмегін алуға құқығын іске асыратын ұйымдық шаралар керектігін көрсетіп отырғандығының айғағы.

Зерттеу мақсаты. Диссертациялық зерттеудің мақсаты дәлелдемелерді жинаудағы қорғаушының құқықтарының кеңеюіне мүмкіндік беретін негіздер, дәлелдемелерді жинауда қорғаушының қатысу шегін анықтау және қорғаушымен жиналатын дәлелдемелердің нақты жолдарын дайындау болып табылады.

Жалпы мақсатқа жету үшін жеке тапсырмалар қатарын шешу қажет, олардың қатарына:

1) түсінігін анықтау және дәлелдемелерді жинау құрылымы;

2) ҚР заңнамалары бойынша дәлелдемелерді жинаудағы субъектілерді қарау;

3) ҚР әрекет етуші заңнамалары бойынша дәлелдемелерді жинаудағы қорғаушының қатысуын қарау;

4) дәлелдемелерді жинау барысындағы қорғаушының құқықтық жағдайының даму перспективаларын дайындау.

Зерттеу жұмысы мынадай негізгі міндеттерді шешуге бағытталды:

• Адвокат-қорғаушының дәлелдемелер жинауда ролі мен орнын анықтау;
• Қылмыстық іс жүргізу заңнамасының ережелерін негізге ала отырып, адвокат-қорғаушы алдын-ала тергеуде дәлелдемелер жинауда процессуалдық құқықтары қандай, соны анықтап білу;
• адвокат- қорғаушылардың дәлелдер жинауға қатысу құқығы заңнамалық түрде кеңейту қажеттілігін туындату;
• адвокат-қорғаушының қылмыстық іс бойынша мәліметтер және қайнар көздерін жинақтау;
• адвокат-қорғаушы қорғалушының қатысуымен тергеу әрекеттеріне қатысуға рұқсат беруге өтініш білдіру жолдарын қарастыру,
• қылмыстық іс бойынша сезікті мен айыпталушыны тергеу кезінде қорғаушылардың неғұрлым жоғары белсенділігін қарастыру;
• Адвокат-қорғаушылардың алдын-ала тергеуде сараптамалық қортындылар беру үрдісіндегі рөлін арттыру.

Зерттеу объектісі. Диссертациялық зерттеу жұмысының объектісі алдын-ала тергеу сатысында адвокат-қорғаушының дәлелдемелер жинауда пайда болатын қылмыстық процессуалдық және қоғамдық қатынастар болып табылады.

Зерттеу пәні. Диссертациялық жұмыстың пәні қылмыстық процестегі жарысу барысындағы даму шарттары бойынша адвокат-қорғаушының дәлелдемелерді жинау кезіндегі құқықтық жағдайының жақсару жолы және мүмкіндіктерін анықтау болып табылады.

Зерттеудің теоретикалық негіздерін алдын-ала тергеу мен сотқа дейінгі сатыда адвокат-қорғаушының әрекеттер мен дәлелдемелер жинаудағы міндеттерін зерттеген революцияға дейінгі, Кеңес заманындағы және қазіргі кездегі авторлардың еңбектері болып саналады.

Зерттеудің методологиялық негізін Қазақстан Республикасының Конституциясы, халықаралық құқықтық актілер, қазіргі уақытқа дейінгі қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу, әкімшілік және азаматтық нормативтік құқықтық актілер, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының қаулылары, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесінің және Үкіметінің қаулылары және шет мемлекеттердің заңдылықтары, сонымен қатар құқықтық қатынастардың жалпы теориясы, қылмыстық іс жүргізудің құқықтық қатынастардың теориясы, танымның қазіргі әдістері, оның ішінде жалпы және жалпы ғылыми да (диалектикалық, жүйелік-құрылымдық, институционалдық өлшеу, құрылымдық-функционалдық, социологиялық және т. б. ), арнайы да (тарихи-заңдық, формальды-заңдық) әдістер құрайды.

Автор жүйелік тәсілдің, сондай-ақ талдау мен синтездің, индукция мен дедукция, статистикалық және салыстырмалы құқықтық әдістердің мүмкіндігіне сүйенді. Диссертациялық зерттеудің эмпирикалық негізін құраған материалдарды зерделеу үшін автор талдау, сұрау және сараптық баға беру түріндегі нақты-социологиялық әдістерді пайдаланды.

Зерттеудің эмпирикалық базасын: Алматы қаласының (Бостандық және Алмалы аудандарының), Алматы облыстық (Қарасай және Талғар аудандарының) аудандық соттары және Қызылорда қалалық соты 2007-2010 жылдары қараған 400 қылмыстық істің материалдары; Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің 150 қызметкерінен алынған сауалнама жауаптары; ІІМ-нің ТҚД мен Бас прокуратураның ҚСжАЕ Комитетінің Қазақстан Республикасындағы тергеу практикасының жайы туралы статмәліметтері (1997-2010 жылдарғы) құрады.

Сонымен қатар, басқа авторлар жүргізген осыған ұқсас зерттеулердің нәтижелері де зерделенді, олар бойынша тұжырымдар өз зерттеуіміздің нәтижелерімен салыстыру үшін ғана пайдаланылды.

Зерттеудің нормативтік базасын Қазақстан Республикасы Конституциясының негізгі ережелері, халықаралық-құқықтық актілер және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдары (заңдар, жарлықтар, кодекстер, Жоғарғы сот қаулылары және т. б. ), сонымен қатар бірқатар шет елдердің (АҚШ, Англия, Италия және т. б. ) заңдары құрады.

Диссертациялық зерттеудің ғылыми жаңалығына осы мәселені зерттеудегі тәсілдің өзін жатқыза отырып, жалпы адвокаттың құқық қорғау қызметінде құқықтары мен міндеттерін кеңейтуге мән беретін өзінше дербес зерттеу болып табылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс