HTML - базалық технологиясы туралы ақпарат
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.ИНТЕРНЕТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК.
1.1Интернеттың даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2 WWW пайда болу тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
2.HTML. БАЗАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.1 Өлшеуіш тілдер. HTML ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
2.2 Негізгі тегтер. Мәтінді енгізу. Font элементі Гиперсілтемелер Бейнелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.3 Мультимедиа: аудио.мен видеоклиптер және оларды қолдану ... ... ... ... ... 19
2.4 Фреймдер. Формалар. Форма элементтерінің түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
3.ФИЛЬТРЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.ИНТЕРНЕТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК.
1.1Интернеттың даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2 WWW пайда болу тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
2.HTML. БАЗАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.1 Өлшеуіш тілдер. HTML ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
2.2 Негізгі тегтер. Мәтінді енгізу. Font элементі Гиперсілтемелер Бейнелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.3 Мультимедиа: аудио.мен видеоклиптер және оларды қолдану ... ... ... ... ... 19
2.4 Фреймдер. Формалар. Форма элементтерінің түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
3.ФИЛЬТРЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
КІРІСПЕ
WWW пайда болу тарихы. Клиент-сервер технологиясы. Қарау программалары (браузерлер). Web – серверлер. URL. Домендік есім. IP– адрес.
Интернеттің өте атақты қызметі – Бүкілдүниежүзілік тармақ. Web негізін қалаушы Тима Бернеса-Ли. Ол алғашқы рет ақпаратты жүйеге “байланысты” идеяны қалыптастырды. Ақпаратты иерархиялық сақтау керек емес болды, гиперсілтемеге сынау жұмыстары жүргізілді.
WWW – Интернеттің бірнеше протоколдарын ұстайтын және өлшеуіш тілдерін қолданатын интерактивті, мультимедиялық, гиперсілтемелік орта. Оны желідегі компьютерде сақталатын үлкен гипермедиақұжаттар жиынтығы деп білуге болады.
Web қарау қызметтеріне қатынау үшін браузер деп аталатын арнайы программа қолданылады. Бірінші браузер - Mosaic. Қазіргі уақытта ең көп таралған браузерлер: Netscape Communications – Netscape Navigator фирмалары және Microsoft - Internet Explorer (IE) фирмасы. Браузерлер пайдаланушымен екі тәсілде әрекет жасайды:
- негізгі – қажетті ақпарат алу үшін сұраныс енгізеді, оны Интернеттен автоматты түрде көшіреді және монитордан экранына шығарады;
- браузердің өзімен басқару – құжаттың орналасу орнын енгізу, кезектегі бетті баспаға шығару, артқа қайту немесе көріністі үзу.
WWW – бұл Web-браузерлер арқылы қол жетуге болатын ақпараттар жиынтығы. WWW технологиясы Internet ресурстарда орналасқан және басқа беттермен байланыстыруға мүмкін болатын гиперсілтемелермен қолданушыларға беттер құруға мүмкіндік береді.
WWW идеясы 1983 жылы Женевада CERN зертханасында пайда болды. Онда Тим Бернерс-Ли бір компьютерден екінші компьютерге ақпаратты таратудың, жеткіздің жәй тәсілін іздеген болатын. Және де ол тәсіл әртүрлі операциялық жүйелерде, мысалы UNIX және Windows жұмыс істейтін екі компьютер арасында ақпаратты жеткізу мүмкін болатын тәсіл. Бұл тәсіл 1992 жылы жалпыхалықтық сотқа ұсынылды. Тура осы жылды Интернет желісі пайда болған жыл деп айтуға да болады.
Қазіргі уақытта Интернет технологиялары мен стандарттарының өсу қызметінің үлкен бөлігі CERN-нен Интернет-консорциум басқаруына көшті.
WWW туралы көп білу үшін немесе білгіңіз келсе, онда мына адрес бойынша http://www.w3.org осы ұйымның Web-бетіне кіруіңізге болады.
WWW 3 типке негізделеді:
- URL (Uniform Recourse Locator, ресурстың унифицирленген көрсеткіші);
- HTTP (Hyper Text Transfer Protocol, гипермәтін жеткізу протоколы);
- HTML (Hyper Text Mark-Up Language, Гипермәтін өлшем тілі).
WWW пайда болу тарихы. Клиент-сервер технологиясы. Қарау программалары (браузерлер). Web – серверлер. URL. Домендік есім. IP– адрес.
Интернеттің өте атақты қызметі – Бүкілдүниежүзілік тармақ. Web негізін қалаушы Тима Бернеса-Ли. Ол алғашқы рет ақпаратты жүйеге “байланысты” идеяны қалыптастырды. Ақпаратты иерархиялық сақтау керек емес болды, гиперсілтемеге сынау жұмыстары жүргізілді.
WWW – Интернеттің бірнеше протоколдарын ұстайтын және өлшеуіш тілдерін қолданатын интерактивті, мультимедиялық, гиперсілтемелік орта. Оны желідегі компьютерде сақталатын үлкен гипермедиақұжаттар жиынтығы деп білуге болады.
Web қарау қызметтеріне қатынау үшін браузер деп аталатын арнайы программа қолданылады. Бірінші браузер - Mosaic. Қазіргі уақытта ең көп таралған браузерлер: Netscape Communications – Netscape Navigator фирмалары және Microsoft - Internet Explorer (IE) фирмасы. Браузерлер пайдаланушымен екі тәсілде әрекет жасайды:
- негізгі – қажетті ақпарат алу үшін сұраныс енгізеді, оны Интернеттен автоматты түрде көшіреді және монитордан экранына шығарады;
- браузердің өзімен басқару – құжаттың орналасу орнын енгізу, кезектегі бетті баспаға шығару, артқа қайту немесе көріністі үзу.
WWW – бұл Web-браузерлер арқылы қол жетуге болатын ақпараттар жиынтығы. WWW технологиясы Internet ресурстарда орналасқан және басқа беттермен байланыстыруға мүмкін болатын гиперсілтемелермен қолданушыларға беттер құруға мүмкіндік береді.
WWW идеясы 1983 жылы Женевада CERN зертханасында пайда болды. Онда Тим Бернерс-Ли бір компьютерден екінші компьютерге ақпаратты таратудың, жеткіздің жәй тәсілін іздеген болатын. Және де ол тәсіл әртүрлі операциялық жүйелерде, мысалы UNIX және Windows жұмыс істейтін екі компьютер арасында ақпаратты жеткізу мүмкін болатын тәсіл. Бұл тәсіл 1992 жылы жалпыхалықтық сотқа ұсынылды. Тура осы жылды Интернет желісі пайда болған жыл деп айтуға да болады.
Қазіргі уақытта Интернет технологиялары мен стандарттарының өсу қызметінің үлкен бөлігі CERN-нен Интернет-консорциум басқаруына көшті.
WWW туралы көп білу үшін немесе білгіңіз келсе, онда мына адрес бойынша http://www.w3.org осы ұйымның Web-бетіне кіруіңізге болады.
WWW 3 типке негізделеді:
- URL (Uniform Recourse Locator, ресурстың унифицирленген көрсеткіші);
- HTTP (Hyper Text Transfer Protocol, гипермәтін жеткізу протоколы);
- HTML (Hyper Text Mark-Up Language, Гипермәтін өлшем тілі).
Әдебиеттер тізімі
1. Дейтел Х.М., Дейтел П.Дж., Нието Т.Р. Как программировать для Internet& WWW – М.: ЗАО Издательство БИНОМ, 2002
2. Дейтел Х.М., Дейтел П.Дж., Нието Т.Р., Лин, Садху Как программировать на XML – М.: ЗАО Издательство БИНОМ, 2001
3. Ратшиллер Т., Геркен Т. РНР: Разработка Web – приложений - СПб.: Питер, 2001
4. Фролов А.В., Фролов Г.В. Базы данных в Интернете: практическое руководство по созданию Web-приложений с базами данных – М.: Издательско-торговый дом «Русская Редакция», 2000
5. Холмогоров В. Основы WEB – мастерства. – СПб.: Питер, 2001
6. Шафран Э. Создание WEB – страниц – СПб.: Питер, 2000
7. Хоумер А., Улмен К. Dynamic HTML – СПб.: Питер, 1999
8. Пек С., Аррантс С. Все необходимое для создания WEB – узла - Киев, Bhv, 1997
9. Штайнер Г. MS Internet Explorer - М. ЛБЗ, 2000
10. Дмитриева М.В. JavaScript. Быстрый старт - СПб.: БХВ-Петербург, 2002
11. Комер Д. Принципы функционирования Интернета - СПб.: Питер, 2002
12. Пайк М. Internet – С-Петербург, Bhv, 1996
13. Солоницын Ю., Холмогоров В. Интернет. Энциклопедия. 3-е издание – СПб.: Питер,2002
1. Дейтел Х.М., Дейтел П.Дж., Нието Т.Р. Как программировать для Internet& WWW – М.: ЗАО Издательство БИНОМ, 2002
2. Дейтел Х.М., Дейтел П.Дж., Нието Т.Р., Лин, Садху Как программировать на XML – М.: ЗАО Издательство БИНОМ, 2001
3. Ратшиллер Т., Геркен Т. РНР: Разработка Web – приложений - СПб.: Питер, 2001
4. Фролов А.В., Фролов Г.В. Базы данных в Интернете: практическое руководство по созданию Web-приложений с базами данных – М.: Издательско-торговый дом «Русская Редакция», 2000
5. Холмогоров В. Основы WEB – мастерства. – СПб.: Питер, 2001
6. Шафран Э. Создание WEB – страниц – СПб.: Питер, 2000
7. Хоумер А., Улмен К. Dynamic HTML – СПб.: Питер, 1999
8. Пек С., Аррантс С. Все необходимое для создания WEB – узла - Киев, Bhv, 1997
9. Штайнер Г. MS Internet Explorer - М. ЛБЗ, 2000
10. Дмитриева М.В. JavaScript. Быстрый старт - СПб.: БХВ-Петербург, 2002
11. Комер Д. Принципы функционирования Интернета - СПб.: Питер, 2002
12. Пайк М. Internet – С-Петербург, Bhv, 1996
13. Солоницын Ю., Холмогоров В. Интернет. Энциклопедия. 3-е издание – СПб.: Питер,2002
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.ИНТЕРНЕТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК.
1.1Интернеттың даму тарихы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...4
1.2 WWW пайда болу
тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .6
2.HTML- БАЗАЛЫҚ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
9
2.1 Өлшеуіш тілдер.
HTML ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...9
2.2 Негізгі тегтер. Мәтінді енгізу. Font элементі Гиперсілтемелер
Бейнелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.3 Мультимедиа: аудио-мен видеоклиптер және оларды қолдану
... ... ... ... ... 19
2.4 Фреймдер. Формалар. Форма элементтерінің
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
3.ФИЛЬТРЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .30
КІРІСПЕ
WWW пайда болу тарихы. Клиент-сервер технологиясы. Қарау программалары
(браузерлер). Web – серверлер. URL. Домендік есім. IP– адрес.
Интернеттің өте атақты қызметі – Бүкілдүниежүзілік тармақ. Web негізін
қалаушы Тима Бернеса-Ли. Ол алғашқы рет ақпаратты жүйеге “байланысты”
идеяны қалыптастырды. Ақпаратты иерархиялық сақтау керек емес болды,
гиперсілтемеге сынау жұмыстары жүргізілді.
WWW – Интернеттің бірнеше протоколдарын ұстайтын және өлшеуіш тілдерін
қолданатын интерактивті, мультимедиялық, гиперсілтемелік орта. Оны желідегі
компьютерде сақталатын үлкен гипермедиақұжаттар жиынтығы деп білуге болады.
Web қарау қызметтеріне қатынау үшін браузер деп аталатын арнайы
программа қолданылады. Бірінші браузер - Mosaic. Қазіргі уақытта ең көп
таралған браузерлер: Netscape Communications – Netscape Navigator фирмалары
және Microsoft - Internet Explorer (IE) фирмасы. Браузерлер пайдаланушымен
екі тәсілде әрекет жасайды:
- негізгі – қажетті ақпарат алу үшін сұраныс енгізеді, оны Интернеттен
автоматты түрде көшіреді және монитордан экранына шығарады;
- браузердің өзімен басқару – құжаттың орналасу орнын енгізу,
кезектегі бетті баспаға шығару, артқа қайту немесе көріністі үзу.
WWW – бұл Web-браузерлер арқылы қол жетуге болатын ақпараттар
жиынтығы. WWW технологиясы Internet ресурстарда орналасқан және басқа
беттермен байланыстыруға мүмкін болатын гиперсілтемелермен қолданушыларға
беттер құруға мүмкіндік береді.
WWW идеясы 1983 жылы Женевада CERN зертханасында пайда болды. Онда Тим
Бернерс-Ли бір компьютерден екінші компьютерге ақпаратты таратудың,
жеткіздің жәй тәсілін іздеген болатын. Және де ол тәсіл әртүрлі операциялық
жүйелерде, мысалы UNIX және Windows жұмыс істейтін екі компьютер арасында
ақпаратты жеткізу мүмкін болатын тәсіл. Бұл тәсіл 1992 жылы жалпыхалықтық
сотқа ұсынылды. Тура осы жылды Интернет желісі пайда болған жыл деп айтуға
да болады.
Қазіргі уақытта Интернет технологиялары мен стандарттарының өсу
қызметінің үлкен бөлігі CERN-нен Интернет-консорциум басқаруына көшті.
WWW туралы көп білу үшін немесе білгіңіз келсе, онда мына адрес
бойынша http:www.w3.org осы ұйымның Web-бетіне кіруіңізге болады.
WWW 3 типке негізделеді:
- URL (Uniform Recourse Locator, ресурстың унифицирленген көрсеткіші);
- HTTP (Hyper Text Transfer Protocol, гипермәтін жеткізу протоколы);
- HTML (Hyper Text Mark-Up Language, Гипермәтін өлшем тілі).
1. ИНТЕРНЕТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1.Интернеттың даму тарихы
ARPANET желісі. TCPIP протоколдарының пайда болуы. Коммуникациялық
АҚ мен ПҚ құрылуы. 60-70 жылдары – LAN (Local Area Network) жергілікті
желісі кең түрде дамыды. LAN технологиясы алыс емес қашықтықтарға өңделді.
Нақты бір уақытта, жергілікті желілердің әртүрлі технологиялары бір-
бірімен толық бірікпейтіні белгілі болды. Желі тұрғызудың жаңа технологиясы
пайда болды. Ол үлкен географиялық аймақты байланыстыруға қажетті алыс
қашықтағы желі немесе аймақты-таратылған WAN (Wide Area Network) желісі.
Көптеген әртүрлі жергілікті аумақты таратылған желілер бар, бірақ олады
көбісі бір-бірімен байланысты емес. Жай қарапайым әдіс арқылы екі желіні
үлкен бір желіге келтіру мүмкін емес.
70 жылдардың аяғында АҚШ-ның қорғаныс Министрлігі электронды желі құру
керектігін ойлады. АҚШ-та ғылыми зерттеулерді бсқаруда жергілікті желі мен
алыстағы байланыс желісін қосатын жаңа тәсіл ойлап табылды. ARPA (Advanced
Research Project Agency) орталығы зерттеудің кілттік сұрағы болып табылады.
LAN ( WAN ( Internet.
ARPANet желісі - бір уақытта өңдеушілерге бір-бірімен дерек алмасуға
мүмкіндік беретін стандартты желі және жаңа программалық қамтама мен
қосымшаны құратын экспериментальды желі. Негізігі желілік протокол ретінде
желіаралық IP (Internet Protocol) протоколы қабылданды. Интернеттің
программалық қамтамасының екі бөлігі өте қажетті. IP программалары негізгі
коммуникацияны қамтамасыз етеді. TCP программалары қосымшаны керекті
мәліметтермен қамтамасыз етеді.
Интернеттің барлық коммуникациялық программалық қамтамасы жиынтығын
TCPIP деп атайды. Бұл программалар бірігіп жұмыс істейді, себебі олар
біртекті жүйе иллюзиясын қамтамасыз етеді және нақты бір аппаратура
қызметінің ерекшелігін жасырады.
80 жылдардың ортасында NSF (National Science Foundation) – АҚШ ұлттық
ғылыми қоры ғылымға компьютерлік байланыстар керек екендігін және
Интернеттің қызметін бағалап магистральды желіні ұсынды. Ал Калифорнияның
Беркли Университеті желілік операциялық жүйе ретінде құрылған Unix
операциялық жүйесін ұсынды. 1982 жылы Интернеттің бірінші прототипі пайда
болды және TCPIP – технологиясын тестілеу басталды. Осыдан кейін Интернет
экспоненциальды түрде шарықтады.
Бір-бірімен өзара тығыз байланысқан кмпьютерлер тобы желіні құрайды.
Internet – бұл әлем бойынша әр жерде орналасқан мыңдаған кіші желілерден
тұратын өте үлкен, кең ауқымды компьютерлер желісі деп айтсақ қате емес.
Компьютерді бір үлкен ағаштың жапырағы деп ойлаңыз: оның әр бұтағы көптеген
жапырақтардан тұрады, сол сияқты көптеген компьютерлерден тұратын бұтақты –
біз оны желі деп айтамыз. Яғни бұтақтың орнына желі, ол үлкен бір ағашты
құрайды, ал ағаштан орман пайда болады емес пе, міне осыдан барып
компьютерлік термин – Internet пайда болады.
Internet-тегі компьютерлер бір тілде сөйлеседі, немесе пікір
алмасады делік, ал ұл тіл протоколдарда бекітілген. Протокол деп – желідегі
компьютерлердің өзара іс-әрекеті механизмін анықтайтын жалпы қабылданған
ережелер жинағын айтамыз. Internet-тегі мәліметтермен алмасу үшін
қолданылатын негізгі стандартты протокол болып - TCP (Transmission Control
Protocol, Ақпарат алмасуды басқарудың протоколы) и IP (Internet Protocol,
желіаралық протокол) табылады. Бұл бізге TCPIP комбинациясы түрінде
белгілі. TCPIP желіден ақпарат алмасудың алдында ақпаратты тиянақты түрде
кішкентай пакеттерге салып қояды. Әрбір пакет бейнеленетін ақпараттан
тұрады, яғни ол қандай ақпарат, ол қайдан және қайда жіберіледі. Internet
арқылы жіберу ол бір бөлмеге мозайканы оң жақ немесе сол жағына қарай
құруы сияқты. Оларды тез жинап алу үшін оларды шашып тастағаннан кейін,
оларды рет-ретімен тізбектей жинап алу болып табылады.
Енді бұдан ары қарай Internet жұмысын түсіндіріп жатудың қажеті жоқ
сияқты, одан да ең негізгісіне келіп тоқталалық. Бұл технологияның негізгі
үш түрін атап көрсетейік:
- ақпарат орналасқан сервер;
- оны қарауға мүмкіншілігі бар клиент;
- оларды бір-бірімен байланыстыратын ақпарат алмасу протолы.
WWW қызметі үшін құрамында мәтін, графика, музыка және көптеген басқа
да ақпараттар бар құжаттар компьютер-серверде орналасады. Ол клиенттің
көмегімен қаралады және біріншіден екіншіге HTTP (Hyper Text Transfer
Protocol, гипермәтінді жіберу протоколы) протоколы көмегімен беріледі.
Сонымен бірге, web-мастер үшін FTP (File Transfer Protocol, Файлдарды
жіберу протоколы) протоколы өте маңызды. Оның көмегімен сайттар үй
компьютерінен серверге сақтайды.
TCPIP протоколдары әмбебап тиімді және қызметтің көп түрін ұстай
алады. Интернет ашық жүйе болып табылады, сол сияқты TCPIP программалық
қамтамасын құру үшін керекті спецификациялары барлық пайдаланушылар үшін
ашық.
Интернет – бұл глобальды ақпараттық инфрақұрылым. Бірақ ол көптеген
қызметтерді ұсынғанымен интернеттің бас жетістігі - TCPIР протоколдарында
құрылған программалық қамтамаға негізделуі. Олар компьютерлік және желілік
технологияларды, сол сияқты жаңа қызметтердің пайда болуын өзгертуге
икемделген.
Клиент-сервер моделі. WWW қызметі мәліметтер алмасатын әртүрлі екі
жүйенің өзара қарым-қатынасын ұйымдастыруға арналған. Web-бетті жүктейтін
жүйе клиент – деп аталады. Бұл үшін клиенттік жүйеде (негізінен қарапайым
үй компьютерінде) Web-браузер деп аталатын программа-клиент жүктеледі. Яғни
олар Netscape Communicator, Internet Explorer, Opera. Міне осылай Сіздің
World Wide Web-ке қатынауға мүмкіндігіңіз бар. Web-браузер сізді бұл алаңда
және Web –бетте барлық навигациялармен қамтамасыз етеді.
Web-байланыстың екінші ұшында Web-сервер деп аталатын жүйе орналасқан.
Ол белгілі бір бетке клиенттік сұрау қабылдайды, оны жергілікті дискіде
табады және Web-браузер клиентіне жібереді.
Сервер
Клиент
Клиент
Хранилище
документов
Сеть
Клиент-серверлі жүйелерде сервер дегеніміз – алыс қашықтықтағы
қолданушыларға өзінің құжаттарына немесе ресурстарына қатынау мүмкіншілігін
қамтамасыз ететін компьютер (немесе қосымшапрограмма). Клиент дегеніміз –
осы құжаттарды немесе ресурстарды сұрайтын компьютер (немесе
қосышапрограмма). Көп жағдайда сервер – үлкен машина, ал клиент – ол жай
жеке компьютер.
1.2 WWW пайда болу тарихы
Кіріспе. WWW пайда болу тарихы. Клиент-сервер технологиясы. Қарау
программалары (браузерлер). Web – серверлер. URL. Домендік есім. IP–
адрес.
Интернеттің өте атақты қызметі – Бүкілдүниежүзілік тармақ. Web негізін
қалаушы Тима Бернеса-Ли. Ол алғашқы рет ақпаратты жүйеге “байланысты”
идеяны қалыптастырды. Ақпаратты иерархиялық сақтау керек емес болды,
гиперсілтемеге сынау жұмыстары жүргізілді.
WWW – Интернеттің бірнеше протоколдарын ұстайтын және өлшеуіш тілдерін
қолданатын интерактивті, мультимедиялық, гиперсілтемелік орта. Оны желідегі
компьютерде сақталатын үлкен гипермедиақұжаттар жиынтығы деп білуге болады.
Web қарау қызметтеріне қатынау үшін браузер деп аталатын арнайы
программа қолданылады. Бірінші браузер - Mosaic. Қазіргі уақытта ең көп
таралған браузерлер: Netscape Communications – Netscape Navigator фирмалары
және Microsoft - Internet Explorer (IE) фирмасы. Браузерлер пайдаланушымен
екі тәсілде әрекет жасайды:
- негізгі – қажетті ақпарат алу үшін сұраныс енгізеді, оны Интернеттен
автоматты түрде көшіреді және монитордан экранына шығарады;
- браузердің өзімен басқару – құжаттың орналасу орнын енгізу,
кезектегі бетті баспаға шығару, артқа қайту немесе көріністі үзу.
WWW – бұл Web-браузерлер арқылы қол жетуге болатын ақпараттар
жиынтығы. WWW технологиясы Internet ресурстарда орналасқан және басқа
беттермен байланыстыруға мүмкін болатын гиперсілтемелермен қолданушыларға
беттер құруға мүмкіндік береді.
WWW идеясы 1983 жылы Женевада CERN зертханасында пайда болды. Онда Тим
Бернерс-Ли бір компьютерден екінші компьютерге ақпаратты таратудың,
жеткіздің жәй тәсілін іздеген болатын. Және де ол тәсіл әртүрлі операциялық
жүйелерде, мысалы UNIX және Windows жұмыс істейтін екі компьютер арасында
ақпаратты жеткізу мүмкін болатын тәсіл. Бұл тәсіл 1992 жылы жалпыхалықтық
сотқа ұсынылды. Тура осы жылды Интернет желісі пайда болған жыл деп айтуға
да болады.
Қазіргі уақытта Интернет технологиялары мен стандарттарының өсу
қызметінің үлкен бөлігі CERN-нен Интернет-консорциум басқаруына көшті.
WWW туралы көп білу үшін немесе білгіңіз келсе, онда мына адрес
бойынша http:www.w3.org осы ұйымның Web-бетіне кіруіңізге болады.
WWW 3 типке негізделеді:
- URL (Uniform Recourse Locator, ресурстың унифицирленген көрсеткіші);
- HTTP (Hyper Text Transfer Protocol, гипермәтін жеткізу протоколы);
- HTML (Hyper Text Mark-Up Language, Гипермәтін өлшем тілі).
URL – бұл желідегі кез-келген ресурстың уникальді адресі. Желідегі
әрбір беттің өзінің уникальді URL – адресі бар. Мысалы: http:www.w3.org.
URL-да біріншіден протокол есімі, содан кейін екі нүкте, екі қисық сызық,
сервер есімі (біздің жағдайда w3.org), ресурсқа жол (бөлінгіш ретінде
қисық сызықты қолданамыз). Бірақ біздің жоғарыдағы мысалымызда ресурсқа жол
көрсетілмеген.
HTTP – компьютер-клиентпен компьютер-сервер арасындағы ақпаратты
алмастыру үшін қолданылатын протокол. Сізге ақпаратпен жұмыс істеуде бұл
протоколды білудің тіптен де қажеті жоқ.
HTML – бұл тілде барлық беттер жазылған, мұны арнайытарауда
қарастырамыз.
Егер сіз дәл қазір HTML-ді қандай түрде көргіңіз келсе, онда
тышқанның оң жағын шертіңіз де Просмотр в виде HTML деген пунктіні
таңдаңыз. Сонда бұл беттің HTML –коды блокнотты ашылады.
Пайдаланушы сілтемені басқан кезде, браузер URL адресі бойынша құжатты
желіден іздейді, тапқан кезде оны пайдаланушының компьютеріне жүктейді және
бетті HTML –да түрлендіріп (интерпритирлеп) көрсетеді, яғни қазір сіз оын
экран мониторынан көріп отырсыз. WWW жұмысы дегеніміз, міне осы.
URL (Uniform Resource Locators) – нақты Web–бетті көрсету үшін
қолданылатын идентификатор ресурстың әмбебап адресі деп аталады. Браузер
бетті көрсету кезінде экранға оның адресін де шығарады.
Web жұмысы клиент-сервер технологиясына негізделген. Интернет арқылы
Web – бет көшірмесін алу үшін, алыстағы сервермен қосылатын қарау
программасы клиент (жеке) болып табылады. Сервер сұранысқа жауап ретінде
сұрап отырған бетпен бірге қосымша ақпарат жібереді. Бұл қосымша ақпарат
сұрап отырған бетті қандай көріністе көрсетуді сипаттайды, онда бетте
орналасқан әр сілтеме үшін URL көрсетілген. Браузер серверден Web –
бетті алған соң, оны экранға шығарып және пайдаланушы белгіленген
элементтердің біреуін таңдағанға дейін күтеді. Браузер таңдап болған соң
жасырын қосымша ақпаратты қарап және ондағы керекті URL-ді табады. Содан
кейін программа пайдаланушымен таңдалған жаңа бетті сұрайды.
Әрбір URL ақпарат бетінің орналасу орнын бір кезде идентификациялайды,
яғни компьютердің есімін, содан кейін осы компьютердегі сервер есімін,
сол сияқты Web – беттің аталуын көрсетеді
URL негізгі құрама адрестері: 1 бөлім – протоколды анықтайды; 2 бөлім
– компьютердің домендік есімі, бірінші бөлімнен : (қос нүкте) және екі
қисық () сызықпен бөлінген. Мысалы: http: www.w3.org html.
Домендік есім – символдық адрестеу тәсілі. Домендік есімге кіретін,
нүктемен бөлінген және иерархиялық реттелген домендер. Жоғарғы деңгейдегі
домен оң жақта орналасқандықтан, домендік есімдер оңнан – солға қарай
оқылады. АҚШ-нан басқа барлық жерде, жоғарғы деңгейдегі домен елдің коды
болып табылады. Мысалы, .de - Германия, .jp - Жапония, .ch - Швейцария, .kz
- Қазақстан, .ru – Рессей. АҚШ- да жоғарғы деңгейдегі домендердің
альтернативтік жүйесі бар:
.com – Интернеттің Бүкілдүниежүзілік коммерциялық аумағының
коммерциялық серверлері үшін;
.org – коммерциялық емес ұйымдар үшін;
.net – желі үшін;
.gov – мемлекеттік және үкімет орындары үшін;
.edu – оқу орындары және білім беру орталықтарының желісі;
.mil – әскери ұйымдар.
Домен – бұл Интернеттің нақты логикалық деңгейі, т.с.с өз желілік
станциясын басқаратын және жеке есімі бар желілік ресурстар тобы.
Интернетте пайдаланушы машиналарға керекті компьютерді іздеуге DNS – сервер
программалары көмектеседі. Онда енгізілген URL бойынша керекті IP адрес
ізделінеді.
IP – адрес. Интернетке қосылған әр компьютер IP – адрес көмегімен,
нүктемен бөлінген 4 ондық санмен 0 ден 255 (октеттер), 195.85.102.14.
идентификацияланады. Компьютерлердің Интернетке қосылған мұндай жазба
адрестерін TCPIP стандарты деп білуге болады.
Егер компьютердің көзқарасымен алып қарасақ сай дегеніміз – ол форматы
браузермен анықталатын арнайы файлдардың (беттердің) жинағы.
Беттер дегеніміз - html немесе .htm кеңейтілуімен белгіленетін
файлдар. Бұл кеңейтілулер браузерге жіберілетін және олармен түсінілетін
ерекше форматтағы файлдар екенін білдіреді. Бұл формат HTML – депаталады.
Беттер HTML (Hyper Text Mark-Up Language) гипермәтінді өлшем тілінде
жазылады.
Web-бет – бұл қарапайым html немесе .htm кеңейтілуімен белгіленетін
мәтіндік файлдар. Оларды қарапайым мәтіндік редакторда жазамыз. Яғни
Блакнотта.
2.HTML – БАЗАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
2.1 Өлшеуіш тілдер. HTML
Өлшеуіш тілдерінің берілуі. SGML. HTML – өлшемнің негізгі тілі. HTML –
құжатының құрылымы. Тегтер (элементтер), атрибуттар, комментарии. Escape –
тізбектелуі.
HTML (Hyper Text Markup Language) - гипермәтіндік өлшеуіш тілі
күрделі SGML (Standard Generalized Markup Language) өлшеуіш тілінің мүшесі
болып табылады. HTML кез келген тілдер сияқты программа құрудың стандартты
құрылымынан тұрады. Бұл жағдайда ол HTML – құжат. HTML – тег директивалары
бұрыштама жақшаларына алынады. Бұрыштама жақшаға алынбаған барлық
объектілерді интерпретатор экранда бейнеленетін мәтін ретінде қабылдайды.
Тег – браузер интерпретаторына тиісті нақты әр директиваға мәнді қалай
өңдеуді көрсететін HTML командасы. Бұл мән тег атрибуты деп аталады. Тегтің
атрибуты болуы да, болмауы да мүмкін. Мысалы, HTML тегінің атрибуты
болмайды.
HTML – құжаты қысқа түрде құжат тақырыбынан және құжат денесіне
тұрады.
Синтаксис. HTML тегінің жалпы түрде барлық атрибуттарымен жазылу
синтаксисі келесі түрде болады:
тег атрибут аты1= “мән” атр_аты.2 = “мән” атр_аты.N = “мән”
өңделетін мән жабылатын тег
Атрибут мәні тік жақшаға алынады. Тегтің барлығы жұппен болады:
ашылатын және жабылатын; тег өңделетін мән тег
Бірігу принципі қаралады:
тег1 тег2 өңделетін мән тег2 тег1
HTML-құжаты — бұл *.html кеңейтілуі бар мәтіндік файл (Unix-жүйелері
*.html кеңейтілу бар файлдан тұруы мүмкін). Қарапайым HTML-құжат:
html
head
titleМысал 1title
head
body
H1Сәлем!H1
PБұл HTML-құжатының қарапайым мысалы.P
PБұл *.htm-файл бір уақытта Notepad-да және Netscape-де аша алады.
Notepad өзгертуді сақтап, HTML-құжатта бұл өзгертулерді көру үшін
Netscape-де жай ғана Reload ('қайта жүктеу') батырмасын басыңыз.P
body
html
Тегті үлкен және кіші әріппен де енгізуге болады. Мысалы, body,
BODY және Body тегтері браузермен қабылдана береді.
Міндетті тегтер.
html ... html
html тегі HTML-құжатты ашуы керек. Сол сияқты html тегі HTML-
құжатты аяқтайды.
head ... head
Бұл тегтер жұбы құжат тақырыбының басы мен соңын көрсетеді. Құжат
тақырыбынан басқа (төмендегі title тегінің жазбасын қараңыз), бұл
бөлімде көптеген ақпараттар бар.
title ... title
title және title тегінің арасындағы ақпараттар браузермен құжат
аты деп аталады. Netscape Navigator, мысалы, терезе тақырыбында кезектегі
құжаттың атын көрсетеді және оны әр беттің сол жақ жоғарғы бұрышында
принтерге басып шығарады. Аты 64 символдан ұзақ болмауы керек.
body ... body
Бұл тегтер жұбы HTML-құжат денесінің басы мен соңын көрсетеді. Дене ол
құжаттың мазмұнын анықтайды.
H1 ... H1 — H6 ... H6
Hi (мұндағы i — 1 ден 6-ға дейінгі сан) түріндегі тег алты әртүлі
деңгейдегі тақырыпты сипаттайды. Бірінші деңгей – ең үлкен, алтыншы деңгей
– ең кіші тақырып.
P ... P
Мұндай тегтер жұбы абзацты сипаттайды. P және P тегі
арасындағылар бір абзац болып қабылданады. Hi және P тегтері қосымша
ALIGN атрибутынан тұруы мүмкін, мысалы:
H1 ALIGN=CENTER тақырыпты ортаға түзулеп келтіруH1
немесе
P ALIGN=RIGHT абзацты оң жаққа бойынша түзулеп келтіру P
html
head
title2 Мысалtitle
head
body
H1 ALIGN=CENTERСәлем!H1
H2 Бұл HTML-құжатының күрделі мысалыH2
PБіз енді білеміз абзацты тек солға ғана емес түзулеп келтіруге,
P
P ALIGN=CENTERсонымен бірге орта бойыншаP P ALIGN=RIGHTнемесе
оң жақ бойынша түзулеп келтіруге.P
body
html
Жұп емес тегтер. Бұл бөлім HTML құжатының екі негізгі ержесіне
бағынбайтын тегтер жөнінде болады: олардың барлығы жұп емес, ал
кейбіреулері (&-деп аталатын тізбектер) кіші әріппен енгізілуі керек.
BR Бұл тег абзацты үзбей жаңа жолға өту үшін қолданылады. Өлең
жазуға өте ыңғайлы. HRБелгі HR мынадай горизонтальды сызықты
бейнелейді:
Белгі сонымен бірге қосымша SIZE (сызықтын қалыңдығын пиксельде
береді) атрибутынан тұруы мүмкін жәненемесе WIDTH (сызықтын қалыңдығын
процентте береді). Төменде горизонтальды сызықтар коллекциясы келтірілген.
html
head
titleСызық мысалыtitle
head
body
H1Горизонтальды сызықтар коллекциясыH1
HR SIZE=2 WIDTH=100%BR
HR SIZE=4 WIDTH=50%BR
HR SIZE=8 WIDTH=25%BR
HR SIZE=16 WIDTH=12%BR
body
html
Браузерлармен тегтердің интерпретациясының (түрленуінің) жалпы
ережелері бар. Программалау тілдеріне қарағанда, яғни мұнда егер қатені
операторда жазып қойсаңыз, онда қате туралы тиісінше хабарлама шығып тұрады
және оны түзетуге тура келеді. HTML –да қате жазылса тегтерге мұндай
хабарлама шықпайды. Қате жазылған тег немесе оның параметрі браузермен
түзетіледі. Мысалға, егер сіз BR тегінің орнына VR тегін жазып
қойсаңыз, онда браузер жолды төмен түсірмейді, сөйтіп келесі мәтін экранда
осы жолда сол қалпында бейнеленеді. Бұл барлық браузерлерге тең жалпы
ереже, бұған тек қана қате жазылған тегтер ғана емес, сонымен бірге
браузердің осы версияда оқылатын тегтері де жатады.
Тег параметрлармен, немесе басқаша айтқанда атрибуттармен (ағылшыннан
аttribute) жазылуы мүмкін немесе жазылады. Жіберілетін параметрлер жиыны
әрбір тег үшін жеке. Параметрлерді жазудың жалпы ережесі келесі түрде. Тег
есімінен кейін бір – бірінен бос орын арқылы бөлінетін параметр жазылады.
Тег параметрлерінің тізбектелу реті ерікті түрде. Көптеген параметрлер
олардың мәнін көрсетуді талап етеді, бірақта кейбір параметрлер үнсіздік
мәні бойынша мәнсіз жазылады немесе мәні тіптен де болмайды. Егер параметр
мәнді қажет етсе, онда ол теңдік белгісінен кейін параметр есімімен
көрсетіледі. Параметр мәні (тырнақшада) немесе тырнақшасыз да жазылады.
Тек бір жағдай бар. Ол параметр мәнінде бос орын болғанда тырнақшасыз
жазуға болады. Параметр мәнінде (параметрлер өзі және тег есіміне
қарағанда) кей жағдайда жазба регистрі өте маңызды. Мысалы:
BODY bgcolor="white" link="green" vlink="green" text="black"
&-тізбектері. "" және "" символдары браузермен HTML – тегтерінің
басы және соңы болып қабылданады: ал бұл символдарды экранда қалай
көрсетуге болады? HTML-да бұл &-тізбегі көмегімен орындалады (оларды тағы
да символдық объектілер немесе эскейп-тізбектер деп атайды). Браузер
мәтінде < тізбегін кездестірген кезде, экранда "" символын көрсетеді;
(ағылшын сөздерінің бірінші әрпі бойынша less than — кіші). "" таңбасы
> тізбегімен кодталады; (ағылшын сөздерінің бірінші әрпі бойынша greater
than — үлкен).
"&" символы (амперсанд) & тізбегімен кодталады;
Екі тырнақша (") " тізбегімен кодталады;
Нүкте үтір — &-тізбегінің міндетті элементі. Сонымен қатар, тізбекті
құрайтын барлық әріптер төменгі регистрде болу керек. " немесе &
түріндегі тегтерді қолдануға болмайды.
Негізінен &-тізбектері ASCII-кестесінің екінші жартысының барлық
кестелерімен анықталады (онда орыс әріптеріде кіреді). Кейбір серверлер
сегізбитті деректер берілісін ұстай алмағандықтан, &-тізбегі түріндегі 127
үлкен ASCII-кодты символдарды беруге болады.
Комментарийлер. Браузерлер !-- и -- арасында орналасқан мәтінге
көңіл бөлмейді. Бұл комментрий орналастыруға ыңғайлы. !—Бұл комментарий --
2.2 Негізгі тегтер. Мәтінді енгізу. Font элементі. Гиперсілтемелер.
Бейнелер
Параграфтар, жолдар, тақырыптар, тақырыпшалар, HTML – құжатындағы,
фрагменттер. Тізімдер. Кестелерді пайдалану. Гиперсілтемелер. Графикалық
компоненттердің белгіленуі және оларды құжатқа орналастыру. Карта
бейнелеулер. Желілік графикалық форматтар.
HTML мәтіннің толық абзац түрін анықтауға мүмкіндік береді. Абзацтарды
тізім түрінде ұйымдастыруға болады.
Нөмірленбеген тізімдер: UL . UL. UL және UL тегтері арасында
орналасқан мәтін нөмірленбеген тізім болып қабылданады. Тізімнің әр жаңа
элементтің LI тегінен бастау керек. Мысалы, жаңа тізім құру үшін:
• ПОС;
• ЗБИ;
• ЭВМ;
Мынадай HTML-құжат керек:
UL
LIПОС;
LIЗБИ;
LIЭВМ;
UL
LI тегінің жабылатын жұп тегі жоқ.
Нөмірленген тізімдер: OL ... OL. Нөмірленген тізімдер,
нөмірленбеген тізімдер сияқты орналасқан, бірақ жаңа элементті белгілейтін
символдардың орнына цифрлар қолданылады. Мысалы:
OL
LIПОС;
LIЗБИ;
LIЭВМ;
OL
мынадай тізім пайда болады:
1. ПОС;
2. ЗБИ;
3. ЭВМ;
Анықтама тізімдері: DL ... DL Анықтама тізімдер басқа тізім
түрлерінен өзгешелігі бар. Анықтама тізімінде LI белгісінің орнына DT
(ағылшынша definition term — анықталынатын термин) және DD (ағылшынша
definition definition — анықталынатын анықтама) тегтері қоданылады. HTML-
мәтіннің келесі фрагменті бар:
DL
DTHTML
DD HTML термині (HyperText Markup Language) “гипермәтінді белгілеу
тілін” білдіреді. HTML бірінші нұсқасын Европаның бөлшектердің элементарлы
физика зертханасының қызметкері Тим Бернерс-Ли жасады.
DTHTML-құжаты
DD *.htm кеңейтілуі бар мәтіндік файл (Unix-жүйелері *.html
кеңейтілуі бар файлдардан тұрады).
DL
Бұл фрагмент экранға келесі түрде шығарылады:
HTML
HTML (HyperText Markup Language) термині “гипермәтінді белгілеу тілін”
білдіреді. HTML бірінші нұсқасын Европаның бөлшектердің элементарлы физика
зертханасының қызметкері Тим Бернерс-Ли жасады.
HTML-құжат
*.htm кеңейтілуі бар мәтіндік файл (Unix-жүйелері *.html кеңейтілуі
бар файлдардан тұрады). Көңіл бөліңіз: LI тегі сияқты, DT және DD
тегтерінің жұп жабылатын белгілері болмайды.
Егер анықталынатын терминдер қысқа болса, онда ашық тегті қолдануға
болады DL COMPACT. Мысалы, HTML-мәтін:
DL COMPACT
DTА
DDАлфавиттің бірінші әрпі
DTБ
DDАлфавиттің екінші әрпі
DTВ
DDАлфавиттің үшінші әрпі
DL
экранға шамамен былай шығарылады:
А
Алфавиттің бірінші әрпі
Б
Алфавиттің екінші әрпі
В
Алфавиттің үшінші әрпі
Енгізілген тізімдер. Кез келген тізім элементі әртүрлі толық тізімнен
тұрады. Енгізілген тізімдер әртүрлі жоспар мен тақырыптарды дайындауға
ыңғайлы.
html
head
title 6 Мысалtitle
head
body
H1HTML бірнеше тізімді ұстайды H1
DL
DT Нөмірленбеген тізімдер
DD Нөмірленбеген тізім элементтері арнайы символмен және солға
жылжытумен ерекшелінеді:
UL
LI 1 элемент
LI 2 элемент
LI 3 элемент
UL
DT Нөмірленген тізімдер
DD Нөмірленген тізім элементтері солға жылжытумен, сонымен бірге
нөмірлеумен ерекшелінеді:
OL
LI 1 элемент
LI 1 элемент
LI 3 элемент
OL
DT Анықтама тізімдер
DD Бұл тізім түрі алдыңғы тізімдерге қарағанда күрделі, бірақ
тиімді.
P Еске сақтаңыз, тізімді бірінен соң бірін тұрғызуға болады, бірақ
енгізудің бірнеше деңгейін қолдана беруге болмайды. P
P Көңіл бөліңіз, тізім элементінің ішінде бірнеше абзацтар
орналасады. Барлық абзацтардың бірыңғай сол жақ өрісі болады. P
DL
body
html
Форматталған мәтін: PRE ... PRE
Браузерлер көптеген жолдың соңындағы символ мен бос орындарды
ескермейді. PRE және PRE (ағылшынша preformatted — алдын-ала
форматталған) тегі арасындағы мәтін экранға браузермен қалай тұр солай
шығарылады – барлық бос орындармен және табуляция символымен. Бұл қарапайым
кесте құруға ыңғайлы.
Шегініс мәтіні: BLOCKQUOTE ... BLOCKQUOTE
BLOCKQUOTE және BLOCKQUOTE тегтері арасындағы мәтін браузермен
экранға үлкейтілген сол жақ өріспен шығарылады.
Шрифті форматтау. HTML мәтін фрагментін шрифті белгілеудің екі жолы
бар. Біріншіден, шрифт мәтіннің кез келген жерінде бастырылып немесе
курсивпен жазылуы мүмкін, немесе мәтіннің физикалық стильі өзгертіледі.
Екіншіден, мәтіннің кейбір фрагменттің бар фрагмент ретінде белгілеп, бұл
стильдің интерпретациясын браузерге қалдырып.
Физикалық стильдер. Физикалық стиль деп браузер тікелей ұсыныс жасап
кезектегі шрифтіні модификациялайды. Мысалы, B және B тегтері
арасындағы мәтін бастырылып жазылу шрифтісімен жазылады. I жәнеI
тегтері арасындағы мәтін қисық жазылу шрифтісімен жазылады. TT және TT
тегтері арасындағы мәтін жазба машинкасы шрифтісімен жазылады.
Логикалық стильдер. Логикалық стильді қолдануда құжат авторы, оқушы
экранда не көретінін білмейді. Әртүрлі браузерлер сол бір белгіні логикалық
стильде тәлкілейді. Кейбір браузерлер белгілерді ескермейді және логикалық
стиль орнына қарапайым мәтінді көрсетеді. Кең таралған логикалық стильдер.
EM ... EM Ағылшынша emphasis — акцент. STRONG ... STRONG
Ағылшынша strong emphasis — күшті акцент. CODE ... CODE Бастапқы
мәтін фрагменті үшін қолдануға болады. SAMP ... SAMP Ағылшынша sample
— нұсқа. Экранға программа болып шығатын хабарламаны көрсету үшін қолдануға
болады. KBD ... KBD. Ағылшынша keyboard — клавиатура (пернетақта).
Пернетақтадан енгізілетін мәтін үшін қолдануға болады. VAR ... VAR
Ағылшынша variable — айнымалы. Айнымалы аттарын жазуға қолданылады.
FONT элементі. Синтаксис мына түрде:
FONT face = “мән.1” size = “мән.2” color = “мән.3” мәтін FONT
face – мәтін көрінісі үшін шриф аты;
size – + немесе – таңбаларымен бүтін сан етіп белгіленетін 1 ден 6
арасындағы шрифт өлшемі;
color – түсі, керекті түстің цифрлік коды немесе түстің символдық
тегі қойылады.
Кестелер. Кестелер ақпаратты кесте түрінде көрсету үшін. Практика
жүзінде мәтінді бірнеше бағанға орналстыруға болады. Бір ұяшықтан тұратын
кесте тиімді түрде мәтін фрагменттің белгілейді.
HTML
HEAD
TITLEКесте мысалыTITLE
HEAD
H1Қарапайым кесте H1
TABLE BORDER=1 !—Бұл кесте басы--
CAPTION !—Бұл кесте тақырыбы--
Кестеде тақырып болуы мүмкін
CAPTION
TR !—Бұл бірінші жолдың басы--
TD !-- Бұл бірінші ұяшықтың басы--
Бірінші жол, бірінші баған
TD !-- Бұл бірінші жолдың соңы--
TD !-- Бұл екінші жолдың басы--
Бірінші жол, екінші баған
TD !-- Бұл екінші ұяшықтың соңы--
TR !-- Бұл бірінші жолдың соңы--
TR !-- Бұл екінші жолдың басы--
TD !-- Бұл бірінші ұяшықтың басы--
Екінші жол, бірінші баған
TD !-- Бұл бірінші ұяшықтың соңы--
TD !—Бұл екінші ұяшықтың басы--
Екінші жол, екінші баған
TD !—Бұл екінші ұяшықтың соңы--
TR !-- Бұл екінші жолдың соңы--
TABLE !—Бұл кестенің соңы--
BODY
HTML
Кесте TABLE тегімен басталып және TABLE тегімен аяқталады.
TABLE тегі бірнеше атрибуттардан тұруы мүмкін.
ALIGN
Құжат өрісіне сәйкес кесте орналасуын келтіреді. Керекті мәндер:
ALIGN=LEFT (солға туралап келтіру), ALIGN=CENTER (ортаға туралап ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.ИНТЕРНЕТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК.
1.1Интернеттың даму тарихы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...4
1.2 WWW пайда болу
тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .6
2.HTML- БАЗАЛЫҚ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
9
2.1 Өлшеуіш тілдер.
HTML ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...9
2.2 Негізгі тегтер. Мәтінді енгізу. Font элементі Гиперсілтемелер
Бейнелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.3 Мультимедиа: аудио-мен видеоклиптер және оларды қолдану
... ... ... ... ... 19
2.4 Фреймдер. Формалар. Форма элементтерінің
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
3.ФИЛЬТРЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .30
КІРІСПЕ
WWW пайда болу тарихы. Клиент-сервер технологиясы. Қарау программалары
(браузерлер). Web – серверлер. URL. Домендік есім. IP– адрес.
Интернеттің өте атақты қызметі – Бүкілдүниежүзілік тармақ. Web негізін
қалаушы Тима Бернеса-Ли. Ол алғашқы рет ақпаратты жүйеге “байланысты”
идеяны қалыптастырды. Ақпаратты иерархиялық сақтау керек емес болды,
гиперсілтемеге сынау жұмыстары жүргізілді.
WWW – Интернеттің бірнеше протоколдарын ұстайтын және өлшеуіш тілдерін
қолданатын интерактивті, мультимедиялық, гиперсілтемелік орта. Оны желідегі
компьютерде сақталатын үлкен гипермедиақұжаттар жиынтығы деп білуге болады.
Web қарау қызметтеріне қатынау үшін браузер деп аталатын арнайы
программа қолданылады. Бірінші браузер - Mosaic. Қазіргі уақытта ең көп
таралған браузерлер: Netscape Communications – Netscape Navigator фирмалары
және Microsoft - Internet Explorer (IE) фирмасы. Браузерлер пайдаланушымен
екі тәсілде әрекет жасайды:
- негізгі – қажетті ақпарат алу үшін сұраныс енгізеді, оны Интернеттен
автоматты түрде көшіреді және монитордан экранына шығарады;
- браузердің өзімен басқару – құжаттың орналасу орнын енгізу,
кезектегі бетті баспаға шығару, артқа қайту немесе көріністі үзу.
WWW – бұл Web-браузерлер арқылы қол жетуге болатын ақпараттар
жиынтығы. WWW технологиясы Internet ресурстарда орналасқан және басқа
беттермен байланыстыруға мүмкін болатын гиперсілтемелермен қолданушыларға
беттер құруға мүмкіндік береді.
WWW идеясы 1983 жылы Женевада CERN зертханасында пайда болды. Онда Тим
Бернерс-Ли бір компьютерден екінші компьютерге ақпаратты таратудың,
жеткіздің жәй тәсілін іздеген болатын. Және де ол тәсіл әртүрлі операциялық
жүйелерде, мысалы UNIX және Windows жұмыс істейтін екі компьютер арасында
ақпаратты жеткізу мүмкін болатын тәсіл. Бұл тәсіл 1992 жылы жалпыхалықтық
сотқа ұсынылды. Тура осы жылды Интернет желісі пайда болған жыл деп айтуға
да болады.
Қазіргі уақытта Интернет технологиялары мен стандарттарының өсу
қызметінің үлкен бөлігі CERN-нен Интернет-консорциум басқаруына көшті.
WWW туралы көп білу үшін немесе білгіңіз келсе, онда мына адрес
бойынша http:www.w3.org осы ұйымның Web-бетіне кіруіңізге болады.
WWW 3 типке негізделеді:
- URL (Uniform Recourse Locator, ресурстың унифицирленген көрсеткіші);
- HTTP (Hyper Text Transfer Protocol, гипермәтін жеткізу протоколы);
- HTML (Hyper Text Mark-Up Language, Гипермәтін өлшем тілі).
1. ИНТЕРНЕТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1.Интернеттың даму тарихы
ARPANET желісі. TCPIP протоколдарының пайда болуы. Коммуникациялық
АҚ мен ПҚ құрылуы. 60-70 жылдары – LAN (Local Area Network) жергілікті
желісі кең түрде дамыды. LAN технологиясы алыс емес қашықтықтарға өңделді.
Нақты бір уақытта, жергілікті желілердің әртүрлі технологиялары бір-
бірімен толық бірікпейтіні белгілі болды. Желі тұрғызудың жаңа технологиясы
пайда болды. Ол үлкен географиялық аймақты байланыстыруға қажетті алыс
қашықтағы желі немесе аймақты-таратылған WAN (Wide Area Network) желісі.
Көптеген әртүрлі жергілікті аумақты таратылған желілер бар, бірақ олады
көбісі бір-бірімен байланысты емес. Жай қарапайым әдіс арқылы екі желіні
үлкен бір желіге келтіру мүмкін емес.
70 жылдардың аяғында АҚШ-ның қорғаныс Министрлігі электронды желі құру
керектігін ойлады. АҚШ-та ғылыми зерттеулерді бсқаруда жергілікті желі мен
алыстағы байланыс желісін қосатын жаңа тәсіл ойлап табылды. ARPA (Advanced
Research Project Agency) орталығы зерттеудің кілттік сұрағы болып табылады.
LAN ( WAN ( Internet.
ARPANet желісі - бір уақытта өңдеушілерге бір-бірімен дерек алмасуға
мүмкіндік беретін стандартты желі және жаңа программалық қамтама мен
қосымшаны құратын экспериментальды желі. Негізігі желілік протокол ретінде
желіаралық IP (Internet Protocol) протоколы қабылданды. Интернеттің
программалық қамтамасының екі бөлігі өте қажетті. IP программалары негізгі
коммуникацияны қамтамасыз етеді. TCP программалары қосымшаны керекті
мәліметтермен қамтамасыз етеді.
Интернеттің барлық коммуникациялық программалық қамтамасы жиынтығын
TCPIP деп атайды. Бұл программалар бірігіп жұмыс істейді, себебі олар
біртекті жүйе иллюзиясын қамтамасыз етеді және нақты бір аппаратура
қызметінің ерекшелігін жасырады.
80 жылдардың ортасында NSF (National Science Foundation) – АҚШ ұлттық
ғылыми қоры ғылымға компьютерлік байланыстар керек екендігін және
Интернеттің қызметін бағалап магистральды желіні ұсынды. Ал Калифорнияның
Беркли Университеті желілік операциялық жүйе ретінде құрылған Unix
операциялық жүйесін ұсынды. 1982 жылы Интернеттің бірінші прототипі пайда
болды және TCPIP – технологиясын тестілеу басталды. Осыдан кейін Интернет
экспоненциальды түрде шарықтады.
Бір-бірімен өзара тығыз байланысқан кмпьютерлер тобы желіні құрайды.
Internet – бұл әлем бойынша әр жерде орналасқан мыңдаған кіші желілерден
тұратын өте үлкен, кең ауқымды компьютерлер желісі деп айтсақ қате емес.
Компьютерді бір үлкен ағаштың жапырағы деп ойлаңыз: оның әр бұтағы көптеген
жапырақтардан тұрады, сол сияқты көптеген компьютерлерден тұратын бұтақты –
біз оны желі деп айтамыз. Яғни бұтақтың орнына желі, ол үлкен бір ағашты
құрайды, ал ағаштан орман пайда болады емес пе, міне осыдан барып
компьютерлік термин – Internet пайда болады.
Internet-тегі компьютерлер бір тілде сөйлеседі, немесе пікір
алмасады делік, ал ұл тіл протоколдарда бекітілген. Протокол деп – желідегі
компьютерлердің өзара іс-әрекеті механизмін анықтайтын жалпы қабылданған
ережелер жинағын айтамыз. Internet-тегі мәліметтермен алмасу үшін
қолданылатын негізгі стандартты протокол болып - TCP (Transmission Control
Protocol, Ақпарат алмасуды басқарудың протоколы) и IP (Internet Protocol,
желіаралық протокол) табылады. Бұл бізге TCPIP комбинациясы түрінде
белгілі. TCPIP желіден ақпарат алмасудың алдында ақпаратты тиянақты түрде
кішкентай пакеттерге салып қояды. Әрбір пакет бейнеленетін ақпараттан
тұрады, яғни ол қандай ақпарат, ол қайдан және қайда жіберіледі. Internet
арқылы жіберу ол бір бөлмеге мозайканы оң жақ немесе сол жағына қарай
құруы сияқты. Оларды тез жинап алу үшін оларды шашып тастағаннан кейін,
оларды рет-ретімен тізбектей жинап алу болып табылады.
Енді бұдан ары қарай Internet жұмысын түсіндіріп жатудың қажеті жоқ
сияқты, одан да ең негізгісіне келіп тоқталалық. Бұл технологияның негізгі
үш түрін атап көрсетейік:
- ақпарат орналасқан сервер;
- оны қарауға мүмкіншілігі бар клиент;
- оларды бір-бірімен байланыстыратын ақпарат алмасу протолы.
WWW қызметі үшін құрамында мәтін, графика, музыка және көптеген басқа
да ақпараттар бар құжаттар компьютер-серверде орналасады. Ол клиенттің
көмегімен қаралады және біріншіден екіншіге HTTP (Hyper Text Transfer
Protocol, гипермәтінді жіберу протоколы) протоколы көмегімен беріледі.
Сонымен бірге, web-мастер үшін FTP (File Transfer Protocol, Файлдарды
жіберу протоколы) протоколы өте маңызды. Оның көмегімен сайттар үй
компьютерінен серверге сақтайды.
TCPIP протоколдары әмбебап тиімді және қызметтің көп түрін ұстай
алады. Интернет ашық жүйе болып табылады, сол сияқты TCPIP программалық
қамтамасын құру үшін керекті спецификациялары барлық пайдаланушылар үшін
ашық.
Интернет – бұл глобальды ақпараттық инфрақұрылым. Бірақ ол көптеген
қызметтерді ұсынғанымен интернеттің бас жетістігі - TCPIР протоколдарында
құрылған программалық қамтамаға негізделуі. Олар компьютерлік және желілік
технологияларды, сол сияқты жаңа қызметтердің пайда болуын өзгертуге
икемделген.
Клиент-сервер моделі. WWW қызметі мәліметтер алмасатын әртүрлі екі
жүйенің өзара қарым-қатынасын ұйымдастыруға арналған. Web-бетті жүктейтін
жүйе клиент – деп аталады. Бұл үшін клиенттік жүйеде (негізінен қарапайым
үй компьютерінде) Web-браузер деп аталатын программа-клиент жүктеледі. Яғни
олар Netscape Communicator, Internet Explorer, Opera. Міне осылай Сіздің
World Wide Web-ке қатынауға мүмкіндігіңіз бар. Web-браузер сізді бұл алаңда
және Web –бетте барлық навигациялармен қамтамасыз етеді.
Web-байланыстың екінші ұшында Web-сервер деп аталатын жүйе орналасқан.
Ол белгілі бір бетке клиенттік сұрау қабылдайды, оны жергілікті дискіде
табады және Web-браузер клиентіне жібереді.
Сервер
Клиент
Клиент
Хранилище
документов
Сеть
Клиент-серверлі жүйелерде сервер дегеніміз – алыс қашықтықтағы
қолданушыларға өзінің құжаттарына немесе ресурстарына қатынау мүмкіншілігін
қамтамасыз ететін компьютер (немесе қосымшапрограмма). Клиент дегеніміз –
осы құжаттарды немесе ресурстарды сұрайтын компьютер (немесе
қосышапрограмма). Көп жағдайда сервер – үлкен машина, ал клиент – ол жай
жеке компьютер.
1.2 WWW пайда болу тарихы
Кіріспе. WWW пайда болу тарихы. Клиент-сервер технологиясы. Қарау
программалары (браузерлер). Web – серверлер. URL. Домендік есім. IP–
адрес.
Интернеттің өте атақты қызметі – Бүкілдүниежүзілік тармақ. Web негізін
қалаушы Тима Бернеса-Ли. Ол алғашқы рет ақпаратты жүйеге “байланысты”
идеяны қалыптастырды. Ақпаратты иерархиялық сақтау керек емес болды,
гиперсілтемеге сынау жұмыстары жүргізілді.
WWW – Интернеттің бірнеше протоколдарын ұстайтын және өлшеуіш тілдерін
қолданатын интерактивті, мультимедиялық, гиперсілтемелік орта. Оны желідегі
компьютерде сақталатын үлкен гипермедиақұжаттар жиынтығы деп білуге болады.
Web қарау қызметтеріне қатынау үшін браузер деп аталатын арнайы
программа қолданылады. Бірінші браузер - Mosaic. Қазіргі уақытта ең көп
таралған браузерлер: Netscape Communications – Netscape Navigator фирмалары
және Microsoft - Internet Explorer (IE) фирмасы. Браузерлер пайдаланушымен
екі тәсілде әрекет жасайды:
- негізгі – қажетті ақпарат алу үшін сұраныс енгізеді, оны Интернеттен
автоматты түрде көшіреді және монитордан экранына шығарады;
- браузердің өзімен басқару – құжаттың орналасу орнын енгізу,
кезектегі бетті баспаға шығару, артқа қайту немесе көріністі үзу.
WWW – бұл Web-браузерлер арқылы қол жетуге болатын ақпараттар
жиынтығы. WWW технологиясы Internet ресурстарда орналасқан және басқа
беттермен байланыстыруға мүмкін болатын гиперсілтемелермен қолданушыларға
беттер құруға мүмкіндік береді.
WWW идеясы 1983 жылы Женевада CERN зертханасында пайда болды. Онда Тим
Бернерс-Ли бір компьютерден екінші компьютерге ақпаратты таратудың,
жеткіздің жәй тәсілін іздеген болатын. Және де ол тәсіл әртүрлі операциялық
жүйелерде, мысалы UNIX және Windows жұмыс істейтін екі компьютер арасында
ақпаратты жеткізу мүмкін болатын тәсіл. Бұл тәсіл 1992 жылы жалпыхалықтық
сотқа ұсынылды. Тура осы жылды Интернет желісі пайда болған жыл деп айтуға
да болады.
Қазіргі уақытта Интернет технологиялары мен стандарттарының өсу
қызметінің үлкен бөлігі CERN-нен Интернет-консорциум басқаруына көшті.
WWW туралы көп білу үшін немесе білгіңіз келсе, онда мына адрес
бойынша http:www.w3.org осы ұйымның Web-бетіне кіруіңізге болады.
WWW 3 типке негізделеді:
- URL (Uniform Recourse Locator, ресурстың унифицирленген көрсеткіші);
- HTTP (Hyper Text Transfer Protocol, гипермәтін жеткізу протоколы);
- HTML (Hyper Text Mark-Up Language, Гипермәтін өлшем тілі).
URL – бұл желідегі кез-келген ресурстың уникальді адресі. Желідегі
әрбір беттің өзінің уникальді URL – адресі бар. Мысалы: http:www.w3.org.
URL-да біріншіден протокол есімі, содан кейін екі нүкте, екі қисық сызық,
сервер есімі (біздің жағдайда w3.org), ресурсқа жол (бөлінгіш ретінде
қисық сызықты қолданамыз). Бірақ біздің жоғарыдағы мысалымызда ресурсқа жол
көрсетілмеген.
HTTP – компьютер-клиентпен компьютер-сервер арасындағы ақпаратты
алмастыру үшін қолданылатын протокол. Сізге ақпаратпен жұмыс істеуде бұл
протоколды білудің тіптен де қажеті жоқ.
HTML – бұл тілде барлық беттер жазылған, мұны арнайытарауда
қарастырамыз.
Егер сіз дәл қазір HTML-ді қандай түрде көргіңіз келсе, онда
тышқанның оң жағын шертіңіз де Просмотр в виде HTML деген пунктіні
таңдаңыз. Сонда бұл беттің HTML –коды блокнотты ашылады.
Пайдаланушы сілтемені басқан кезде, браузер URL адресі бойынша құжатты
желіден іздейді, тапқан кезде оны пайдаланушының компьютеріне жүктейді және
бетті HTML –да түрлендіріп (интерпритирлеп) көрсетеді, яғни қазір сіз оын
экран мониторынан көріп отырсыз. WWW жұмысы дегеніміз, міне осы.
URL (Uniform Resource Locators) – нақты Web–бетті көрсету үшін
қолданылатын идентификатор ресурстың әмбебап адресі деп аталады. Браузер
бетті көрсету кезінде экранға оның адресін де шығарады.
Web жұмысы клиент-сервер технологиясына негізделген. Интернет арқылы
Web – бет көшірмесін алу үшін, алыстағы сервермен қосылатын қарау
программасы клиент (жеке) болып табылады. Сервер сұранысқа жауап ретінде
сұрап отырған бетпен бірге қосымша ақпарат жібереді. Бұл қосымша ақпарат
сұрап отырған бетті қандай көріністе көрсетуді сипаттайды, онда бетте
орналасқан әр сілтеме үшін URL көрсетілген. Браузер серверден Web –
бетті алған соң, оны экранға шығарып және пайдаланушы белгіленген
элементтердің біреуін таңдағанға дейін күтеді. Браузер таңдап болған соң
жасырын қосымша ақпаратты қарап және ондағы керекті URL-ді табады. Содан
кейін программа пайдаланушымен таңдалған жаңа бетті сұрайды.
Әрбір URL ақпарат бетінің орналасу орнын бір кезде идентификациялайды,
яғни компьютердің есімін, содан кейін осы компьютердегі сервер есімін,
сол сияқты Web – беттің аталуын көрсетеді
URL негізгі құрама адрестері: 1 бөлім – протоколды анықтайды; 2 бөлім
– компьютердің домендік есімі, бірінші бөлімнен : (қос нүкте) және екі
қисық () сызықпен бөлінген. Мысалы: http: www.w3.org html.
Домендік есім – символдық адрестеу тәсілі. Домендік есімге кіретін,
нүктемен бөлінген және иерархиялық реттелген домендер. Жоғарғы деңгейдегі
домен оң жақта орналасқандықтан, домендік есімдер оңнан – солға қарай
оқылады. АҚШ-нан басқа барлық жерде, жоғарғы деңгейдегі домен елдің коды
болып табылады. Мысалы, .de - Германия, .jp - Жапония, .ch - Швейцария, .kz
- Қазақстан, .ru – Рессей. АҚШ- да жоғарғы деңгейдегі домендердің
альтернативтік жүйесі бар:
.com – Интернеттің Бүкілдүниежүзілік коммерциялық аумағының
коммерциялық серверлері үшін;
.org – коммерциялық емес ұйымдар үшін;
.net – желі үшін;
.gov – мемлекеттік және үкімет орындары үшін;
.edu – оқу орындары және білім беру орталықтарының желісі;
.mil – әскери ұйымдар.
Домен – бұл Интернеттің нақты логикалық деңгейі, т.с.с өз желілік
станциясын басқаратын және жеке есімі бар желілік ресурстар тобы.
Интернетте пайдаланушы машиналарға керекті компьютерді іздеуге DNS – сервер
программалары көмектеседі. Онда енгізілген URL бойынша керекті IP адрес
ізделінеді.
IP – адрес. Интернетке қосылған әр компьютер IP – адрес көмегімен,
нүктемен бөлінген 4 ондық санмен 0 ден 255 (октеттер), 195.85.102.14.
идентификацияланады. Компьютерлердің Интернетке қосылған мұндай жазба
адрестерін TCPIP стандарты деп білуге болады.
Егер компьютердің көзқарасымен алып қарасақ сай дегеніміз – ол форматы
браузермен анықталатын арнайы файлдардың (беттердің) жинағы.
Беттер дегеніміз - html немесе .htm кеңейтілуімен белгіленетін
файлдар. Бұл кеңейтілулер браузерге жіберілетін және олармен түсінілетін
ерекше форматтағы файлдар екенін білдіреді. Бұл формат HTML – депаталады.
Беттер HTML (Hyper Text Mark-Up Language) гипермәтінді өлшем тілінде
жазылады.
Web-бет – бұл қарапайым html немесе .htm кеңейтілуімен белгіленетін
мәтіндік файлдар. Оларды қарапайым мәтіндік редакторда жазамыз. Яғни
Блакнотта.
2.HTML – БАЗАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
2.1 Өлшеуіш тілдер. HTML
Өлшеуіш тілдерінің берілуі. SGML. HTML – өлшемнің негізгі тілі. HTML –
құжатының құрылымы. Тегтер (элементтер), атрибуттар, комментарии. Escape –
тізбектелуі.
HTML (Hyper Text Markup Language) - гипермәтіндік өлшеуіш тілі
күрделі SGML (Standard Generalized Markup Language) өлшеуіш тілінің мүшесі
болып табылады. HTML кез келген тілдер сияқты программа құрудың стандартты
құрылымынан тұрады. Бұл жағдайда ол HTML – құжат. HTML – тег директивалары
бұрыштама жақшаларына алынады. Бұрыштама жақшаға алынбаған барлық
объектілерді интерпретатор экранда бейнеленетін мәтін ретінде қабылдайды.
Тег – браузер интерпретаторына тиісті нақты әр директиваға мәнді қалай
өңдеуді көрсететін HTML командасы. Бұл мән тег атрибуты деп аталады. Тегтің
атрибуты болуы да, болмауы да мүмкін. Мысалы, HTML тегінің атрибуты
болмайды.
HTML – құжаты қысқа түрде құжат тақырыбынан және құжат денесіне
тұрады.
Синтаксис. HTML тегінің жалпы түрде барлық атрибуттарымен жазылу
синтаксисі келесі түрде болады:
тег атрибут аты1= “мән” атр_аты.2 = “мән” атр_аты.N = “мән”
өңделетін мән жабылатын тег
Атрибут мәні тік жақшаға алынады. Тегтің барлығы жұппен болады:
ашылатын және жабылатын; тег өңделетін мән тег
Бірігу принципі қаралады:
тег1 тег2 өңделетін мән тег2 тег1
HTML-құжаты — бұл *.html кеңейтілуі бар мәтіндік файл (Unix-жүйелері
*.html кеңейтілу бар файлдан тұруы мүмкін). Қарапайым HTML-құжат:
html
head
titleМысал 1title
head
body
H1Сәлем!H1
PБұл HTML-құжатының қарапайым мысалы.P
PБұл *.htm-файл бір уақытта Notepad-да және Netscape-де аша алады.
Notepad өзгертуді сақтап, HTML-құжатта бұл өзгертулерді көру үшін
Netscape-де жай ғана Reload ('қайта жүктеу') батырмасын басыңыз.P
body
html
Тегті үлкен және кіші әріппен де енгізуге болады. Мысалы, body,
BODY және Body тегтері браузермен қабылдана береді.
Міндетті тегтер.
html ... html
html тегі HTML-құжатты ашуы керек. Сол сияқты html тегі HTML-
құжатты аяқтайды.
head ... head
Бұл тегтер жұбы құжат тақырыбының басы мен соңын көрсетеді. Құжат
тақырыбынан басқа (төмендегі title тегінің жазбасын қараңыз), бұл
бөлімде көптеген ақпараттар бар.
title ... title
title және title тегінің арасындағы ақпараттар браузермен құжат
аты деп аталады. Netscape Navigator, мысалы, терезе тақырыбында кезектегі
құжаттың атын көрсетеді және оны әр беттің сол жақ жоғарғы бұрышында
принтерге басып шығарады. Аты 64 символдан ұзақ болмауы керек.
body ... body
Бұл тегтер жұбы HTML-құжат денесінің басы мен соңын көрсетеді. Дене ол
құжаттың мазмұнын анықтайды.
H1 ... H1 — H6 ... H6
Hi (мұндағы i — 1 ден 6-ға дейінгі сан) түріндегі тег алты әртүлі
деңгейдегі тақырыпты сипаттайды. Бірінші деңгей – ең үлкен, алтыншы деңгей
– ең кіші тақырып.
P ... P
Мұндай тегтер жұбы абзацты сипаттайды. P және P тегі
арасындағылар бір абзац болып қабылданады. Hi және P тегтері қосымша
ALIGN атрибутынан тұруы мүмкін, мысалы:
H1 ALIGN=CENTER тақырыпты ортаға түзулеп келтіруH1
немесе
P ALIGN=RIGHT абзацты оң жаққа бойынша түзулеп келтіру P
html
head
title2 Мысалtitle
head
body
H1 ALIGN=CENTERСәлем!H1
H2 Бұл HTML-құжатының күрделі мысалыH2
PБіз енді білеміз абзацты тек солға ғана емес түзулеп келтіруге,
P
P ALIGN=CENTERсонымен бірге орта бойыншаP P ALIGN=RIGHTнемесе
оң жақ бойынша түзулеп келтіруге.P
body
html
Жұп емес тегтер. Бұл бөлім HTML құжатының екі негізгі ержесіне
бағынбайтын тегтер жөнінде болады: олардың барлығы жұп емес, ал
кейбіреулері (&-деп аталатын тізбектер) кіші әріппен енгізілуі керек.
BR Бұл тег абзацты үзбей жаңа жолға өту үшін қолданылады. Өлең
жазуға өте ыңғайлы. HRБелгі HR мынадай горизонтальды сызықты
бейнелейді:
Белгі сонымен бірге қосымша SIZE (сызықтын қалыңдығын пиксельде
береді) атрибутынан тұруы мүмкін жәненемесе WIDTH (сызықтын қалыңдығын
процентте береді). Төменде горизонтальды сызықтар коллекциясы келтірілген.
html
head
titleСызық мысалыtitle
head
body
H1Горизонтальды сызықтар коллекциясыH1
HR SIZE=2 WIDTH=100%BR
HR SIZE=4 WIDTH=50%BR
HR SIZE=8 WIDTH=25%BR
HR SIZE=16 WIDTH=12%BR
body
html
Браузерлармен тегтердің интерпретациясының (түрленуінің) жалпы
ережелері бар. Программалау тілдеріне қарағанда, яғни мұнда егер қатені
операторда жазып қойсаңыз, онда қате туралы тиісінше хабарлама шығып тұрады
және оны түзетуге тура келеді. HTML –да қате жазылса тегтерге мұндай
хабарлама шықпайды. Қате жазылған тег немесе оның параметрі браузермен
түзетіледі. Мысалға, егер сіз BR тегінің орнына VR тегін жазып
қойсаңыз, онда браузер жолды төмен түсірмейді, сөйтіп келесі мәтін экранда
осы жолда сол қалпында бейнеленеді. Бұл барлық браузерлерге тең жалпы
ереже, бұған тек қана қате жазылған тегтер ғана емес, сонымен бірге
браузердің осы версияда оқылатын тегтері де жатады.
Тег параметрлармен, немесе басқаша айтқанда атрибуттармен (ағылшыннан
аttribute) жазылуы мүмкін немесе жазылады. Жіберілетін параметрлер жиыны
әрбір тег үшін жеке. Параметрлерді жазудың жалпы ережесі келесі түрде. Тег
есімінен кейін бір – бірінен бос орын арқылы бөлінетін параметр жазылады.
Тег параметрлерінің тізбектелу реті ерікті түрде. Көптеген параметрлер
олардың мәнін көрсетуді талап етеді, бірақта кейбір параметрлер үнсіздік
мәні бойынша мәнсіз жазылады немесе мәні тіптен де болмайды. Егер параметр
мәнді қажет етсе, онда ол теңдік белгісінен кейін параметр есімімен
көрсетіледі. Параметр мәні (тырнақшада) немесе тырнақшасыз да жазылады.
Тек бір жағдай бар. Ол параметр мәнінде бос орын болғанда тырнақшасыз
жазуға болады. Параметр мәнінде (параметрлер өзі және тег есіміне
қарағанда) кей жағдайда жазба регистрі өте маңызды. Мысалы:
BODY bgcolor="white" link="green" vlink="green" text="black"
&-тізбектері. "" және "" символдары браузермен HTML – тегтерінің
басы және соңы болып қабылданады: ал бұл символдарды экранда қалай
көрсетуге болады? HTML-да бұл &-тізбегі көмегімен орындалады (оларды тағы
да символдық объектілер немесе эскейп-тізбектер деп атайды). Браузер
мәтінде < тізбегін кездестірген кезде, экранда "" символын көрсетеді;
(ағылшын сөздерінің бірінші әрпі бойынша less than — кіші). "" таңбасы
> тізбегімен кодталады; (ағылшын сөздерінің бірінші әрпі бойынша greater
than — үлкен).
"&" символы (амперсанд) & тізбегімен кодталады;
Екі тырнақша (") " тізбегімен кодталады;
Нүкте үтір — &-тізбегінің міндетті элементі. Сонымен қатар, тізбекті
құрайтын барлық әріптер төменгі регистрде болу керек. " немесе &
түріндегі тегтерді қолдануға болмайды.
Негізінен &-тізбектері ASCII-кестесінің екінші жартысының барлық
кестелерімен анықталады (онда орыс әріптеріде кіреді). Кейбір серверлер
сегізбитті деректер берілісін ұстай алмағандықтан, &-тізбегі түріндегі 127
үлкен ASCII-кодты символдарды беруге болады.
Комментарийлер. Браузерлер !-- и -- арасында орналасқан мәтінге
көңіл бөлмейді. Бұл комментрий орналастыруға ыңғайлы. !—Бұл комментарий --
2.2 Негізгі тегтер. Мәтінді енгізу. Font элементі. Гиперсілтемелер.
Бейнелер
Параграфтар, жолдар, тақырыптар, тақырыпшалар, HTML – құжатындағы,
фрагменттер. Тізімдер. Кестелерді пайдалану. Гиперсілтемелер. Графикалық
компоненттердің белгіленуі және оларды құжатқа орналастыру. Карта
бейнелеулер. Желілік графикалық форматтар.
HTML мәтіннің толық абзац түрін анықтауға мүмкіндік береді. Абзацтарды
тізім түрінде ұйымдастыруға болады.
Нөмірленбеген тізімдер: UL . UL. UL және UL тегтері арасында
орналасқан мәтін нөмірленбеген тізім болып қабылданады. Тізімнің әр жаңа
элементтің LI тегінен бастау керек. Мысалы, жаңа тізім құру үшін:
• ПОС;
• ЗБИ;
• ЭВМ;
Мынадай HTML-құжат керек:
UL
LIПОС;
LIЗБИ;
LIЭВМ;
UL
LI тегінің жабылатын жұп тегі жоқ.
Нөмірленген тізімдер: OL ... OL. Нөмірленген тізімдер,
нөмірленбеген тізімдер сияқты орналасқан, бірақ жаңа элементті белгілейтін
символдардың орнына цифрлар қолданылады. Мысалы:
OL
LIПОС;
LIЗБИ;
LIЭВМ;
OL
мынадай тізім пайда болады:
1. ПОС;
2. ЗБИ;
3. ЭВМ;
Анықтама тізімдері: DL ... DL Анықтама тізімдер басқа тізім
түрлерінен өзгешелігі бар. Анықтама тізімінде LI белгісінің орнына DT
(ағылшынша definition term — анықталынатын термин) және DD (ағылшынша
definition definition — анықталынатын анықтама) тегтері қоданылады. HTML-
мәтіннің келесі фрагменті бар:
DL
DTHTML
DD HTML термині (HyperText Markup Language) “гипермәтінді белгілеу
тілін” білдіреді. HTML бірінші нұсқасын Европаның бөлшектердің элементарлы
физика зертханасының қызметкері Тим Бернерс-Ли жасады.
DTHTML-құжаты
DD *.htm кеңейтілуі бар мәтіндік файл (Unix-жүйелері *.html
кеңейтілуі бар файлдардан тұрады).
DL
Бұл фрагмент экранға келесі түрде шығарылады:
HTML
HTML (HyperText Markup Language) термині “гипермәтінді белгілеу тілін”
білдіреді. HTML бірінші нұсқасын Европаның бөлшектердің элементарлы физика
зертханасының қызметкері Тим Бернерс-Ли жасады.
HTML-құжат
*.htm кеңейтілуі бар мәтіндік файл (Unix-жүйелері *.html кеңейтілуі
бар файлдардан тұрады). Көңіл бөліңіз: LI тегі сияқты, DT және DD
тегтерінің жұп жабылатын белгілері болмайды.
Егер анықталынатын терминдер қысқа болса, онда ашық тегті қолдануға
болады DL COMPACT. Мысалы, HTML-мәтін:
DL COMPACT
DTА
DDАлфавиттің бірінші әрпі
DTБ
DDАлфавиттің екінші әрпі
DTВ
DDАлфавиттің үшінші әрпі
DL
экранға шамамен былай шығарылады:
А
Алфавиттің бірінші әрпі
Б
Алфавиттің екінші әрпі
В
Алфавиттің үшінші әрпі
Енгізілген тізімдер. Кез келген тізім элементі әртүрлі толық тізімнен
тұрады. Енгізілген тізімдер әртүрлі жоспар мен тақырыптарды дайындауға
ыңғайлы.
html
head
title 6 Мысалtitle
head
body
H1HTML бірнеше тізімді ұстайды H1
DL
DT Нөмірленбеген тізімдер
DD Нөмірленбеген тізім элементтері арнайы символмен және солға
жылжытумен ерекшелінеді:
UL
LI 1 элемент
LI 2 элемент
LI 3 элемент
UL
DT Нөмірленген тізімдер
DD Нөмірленген тізім элементтері солға жылжытумен, сонымен бірге
нөмірлеумен ерекшелінеді:
OL
LI 1 элемент
LI 1 элемент
LI 3 элемент
OL
DT Анықтама тізімдер
DD Бұл тізім түрі алдыңғы тізімдерге қарағанда күрделі, бірақ
тиімді.
P Еске сақтаңыз, тізімді бірінен соң бірін тұрғызуға болады, бірақ
енгізудің бірнеше деңгейін қолдана беруге болмайды. P
P Көңіл бөліңіз, тізім элементінің ішінде бірнеше абзацтар
орналасады. Барлық абзацтардың бірыңғай сол жақ өрісі болады. P
DL
body
html
Форматталған мәтін: PRE ... PRE
Браузерлер көптеген жолдың соңындағы символ мен бос орындарды
ескермейді. PRE және PRE (ағылшынша preformatted — алдын-ала
форматталған) тегі арасындағы мәтін экранға браузермен қалай тұр солай
шығарылады – барлық бос орындармен және табуляция символымен. Бұл қарапайым
кесте құруға ыңғайлы.
Шегініс мәтіні: BLOCKQUOTE ... BLOCKQUOTE
BLOCKQUOTE және BLOCKQUOTE тегтері арасындағы мәтін браузермен
экранға үлкейтілген сол жақ өріспен шығарылады.
Шрифті форматтау. HTML мәтін фрагментін шрифті белгілеудің екі жолы
бар. Біріншіден, шрифт мәтіннің кез келген жерінде бастырылып немесе
курсивпен жазылуы мүмкін, немесе мәтіннің физикалық стильі өзгертіледі.
Екіншіден, мәтіннің кейбір фрагменттің бар фрагмент ретінде белгілеп, бұл
стильдің интерпретациясын браузерге қалдырып.
Физикалық стильдер. Физикалық стиль деп браузер тікелей ұсыныс жасап
кезектегі шрифтіні модификациялайды. Мысалы, B және B тегтері
арасындағы мәтін бастырылып жазылу шрифтісімен жазылады. I жәнеI
тегтері арасындағы мәтін қисық жазылу шрифтісімен жазылады. TT және TT
тегтері арасындағы мәтін жазба машинкасы шрифтісімен жазылады.
Логикалық стильдер. Логикалық стильді қолдануда құжат авторы, оқушы
экранда не көретінін білмейді. Әртүрлі браузерлер сол бір белгіні логикалық
стильде тәлкілейді. Кейбір браузерлер белгілерді ескермейді және логикалық
стиль орнына қарапайым мәтінді көрсетеді. Кең таралған логикалық стильдер.
EM ... EM Ағылшынша emphasis — акцент. STRONG ... STRONG
Ағылшынша strong emphasis — күшті акцент. CODE ... CODE Бастапқы
мәтін фрагменті үшін қолдануға болады. SAMP ... SAMP Ағылшынша sample
— нұсқа. Экранға программа болып шығатын хабарламаны көрсету үшін қолдануға
болады. KBD ... KBD. Ағылшынша keyboard — клавиатура (пернетақта).
Пернетақтадан енгізілетін мәтін үшін қолдануға болады. VAR ... VAR
Ағылшынша variable — айнымалы. Айнымалы аттарын жазуға қолданылады.
FONT элементі. Синтаксис мына түрде:
FONT face = “мән.1” size = “мән.2” color = “мән.3” мәтін FONT
face – мәтін көрінісі үшін шриф аты;
size – + немесе – таңбаларымен бүтін сан етіп белгіленетін 1 ден 6
арасындағы шрифт өлшемі;
color – түсі, керекті түстің цифрлік коды немесе түстің символдық
тегі қойылады.
Кестелер. Кестелер ақпаратты кесте түрінде көрсету үшін. Практика
жүзінде мәтінді бірнеше бағанға орналстыруға болады. Бір ұяшықтан тұратын
кесте тиімді түрде мәтін фрагменттің белгілейді.
HTML
HEAD
TITLEКесте мысалыTITLE
HEAD
H1Қарапайым кесте H1
TABLE BORDER=1 !—Бұл кесте басы--
CAPTION !—Бұл кесте тақырыбы--
Кестеде тақырып болуы мүмкін
CAPTION
TR !—Бұл бірінші жолдың басы--
TD !-- Бұл бірінші ұяшықтың басы--
Бірінші жол, бірінші баған
TD !-- Бұл бірінші жолдың соңы--
TD !-- Бұл екінші жолдың басы--
Бірінші жол, екінші баған
TD !-- Бұл екінші ұяшықтың соңы--
TR !-- Бұл бірінші жолдың соңы--
TR !-- Бұл екінші жолдың басы--
TD !-- Бұл бірінші ұяшықтың басы--
Екінші жол, бірінші баған
TD !-- Бұл бірінші ұяшықтың соңы--
TD !—Бұл екінші ұяшықтың басы--
Екінші жол, екінші баған
TD !—Бұл екінші ұяшықтың соңы--
TR !-- Бұл екінші жолдың соңы--
TABLE !—Бұл кестенің соңы--
BODY
HTML
Кесте TABLE тегімен басталып және TABLE тегімен аяқталады.
TABLE тегі бірнеше атрибуттардан тұруы мүмкін.
ALIGN
Құжат өрісіне сәйкес кесте орналасуын келтіреді. Керекті мәндер:
ALIGN=LEFT (солға туралап келтіру), ALIGN=CENTER (ортаға туралап ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz