Инвестициялық процестердің даму жағдайы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

1 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІ БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Инвестицияның әлеуметтік-экономикалық мәні, құрылымы, түрлері . . .

1. 2 Нарық жағдайында инвестициялық процестерді басқарудың объективті қажеттілігі . . .

2 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІҢ ДАМУ ЖАҒДАЙЫ

Мемлекет тұрғысынан инвестициялық процестерді қолдау . . .
Қазақстандағы инвестициялық процестер жағдайын талдау . . .

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫЕл экономикасына инвестиция тартудағы кейбір кедергілерді жою жолдары . . . Инвестициялық процестерді басқарудағы шетел тәжірибесін Қазақстан экономикасы жағдайында қолдану бойынша ұсыныстар . . . Қазақстан Республикасының экономикасына шетел инвестициясын тарту . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

КІРІСПЕ

Қандай да болмасын мемлекеттің тұрақты экономикалық дамуы -инвестициялық қатынастардың, жалпы инвестициялық процестің сапасымен анықталады. «Қазақстан-2030 : Барлық Қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы» стратегиясында деңгейі жоғары инвестиция мен ішкі қорларға сүйенген ашық экономика негізінде әлеметтік- экономикалық өсудің дәйекті де, ұлғаймалы қарқынына жету еліміздің алдында тұрған ең басты басымдықтардың бірі ретінде айқындалған.

Қазақстандағы әлеуметтік өндірістің потенциялын қалыптастыру, ұдайы өндірістің үздіксіздігін қамтамасыз ету, жалпы алда тұрған әлеуметтік- экономикалық жоспарларды іске асыру инвестицияларсыз мүмкін емес. Сондықтан да, қазіргі кезеңде инвестициялық процессті қай жағынан болмасын зерттеу, соның ішінде әлуметтік салдарын талдау - өмірдің өзі талар етіп отырған заңды құбылыс.

Қазақстандағы инвестициялық процестің дамуы ХХ ғасырдың соңына таман дүние жүзілік шаруашылықтың негізгі элементі болып табылытын, шетел капиталының халықаралық қозғалыс процесінің бір түрі болып саналатын шетел инвестицияларымен тікелей байланысты. Халықаралық капитал қозғалысының ХХ ғасырдың аяғында қарқындап дамуы дүние жүзілік экономиканың интернацияналдандыру процесінің басталуына, халықаралық кәсіпкерлік пен қарыз капиталы кеңістігінің адам айтқысыз кеңеюіне әкелді. Бұл процесс жаңа нарықты шұғыл игеруге кіріскен және кәсіпкерлік капиталының Қазақстан сияқты өтпелі-транзиттік экономика елдеріне ұмтылысын күшейтті. Осындай экономикалық құбылыстар қазіргі шетелдік инвестицияландыру проблемасын әлеуметтік- экономикалық проблемаларды зерттейтін дүниежүзілік ғалымдардың өзекті мәселелеріне айналдырып отыр. Соның ішінде бұндай мәселелер, біздің ойымызша, қаржы, қорлар жағынан тапшылық көріп отырған өтпелі-транзиттік экономика елдерінде өте маңызды болады.

Сонымен, еліміздің қай саласында болмасын жүріп жатқан оңтайлы өзгерістерді одан әрі дамытуға, осыған орай, қаржы, жаңа технология проблемаларын шешуде, жалпы Қазақстан экономикасының дамуын тұрақтандыруда шетел инвестицияларының маңызы зор.

Әрине, бұл процеске біртіндеп еліміздің ішкі мүмкіншіліктерін қосып, солар арқылы оны дамытуға түсуіміз керек. Соңғы кезде ондай мүмкіндіктер пайда болуда. Дегенменде ішкі қорлар, қаржылар әлі жеткіліксіз, сол себепті шетел инвестицияларын тарту маңызды мәселелер болып қала береді. Тек олардың қызметін заңдардың негізінде дұрыс реттеп, халқымыздың әл-аухатын көтерудегі рөлін арттыра беруіміз қажет. Геосаяси тұрғыдан орталық Азия сілкіністер мен жарылыстарға жақын тұран мемлекет ретінде сипатталатыны белгілі. Солай болса-дағы Қазақстанға тартылған шет елдік инвестициялар көлемі соңғы уақытта екі есеге дейін ұлғайған. Мұның әлемдік қоғамдастықтың Қазақстандағы тұрақтылық пен оның әлеуметін жоғары бағалайтынын көрсетеді. Соңғы он жылда Республика экономикасының 30млрд доллардан астам тікелей шет елдік инвестициялар тартылған. Сондай-ақ елбасының өміршең инвестиция саясатының арқасында 2002 жылы “ МУДДИС” және 2005 жылы “ ФИТЧ ” халықаралық рейтинг агенттіктері Қазақстанға ТМД елдері арасында бірінші болып инвестициялық сынып рейтингін берді. Қазіргі кезде жан басына шаққандағы игерілген тікелей шет елдік инвестиция көлемі бойынша Қазақстан ТМД елдерінің арасында көш бастап келеді. Егер бұл көрсеткіш Қазақстанда 1037, 4 доллар болса, бізге ең жақын жатқан Әзірбайжандағы көрсеикіш 661 долларды құрайды.

1 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІ БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Инвестицияның әлеуметтік-экономикалық мәні, құрылымы, түрлері

Инвестиция-Қазақстан эконимикасының нарықтық экономикаға өтуі кезінде пайда болған жаңа термин. Орталықтандырылған жоспарлау жүйесінің шеңберінде «жалпы капиталдық салынымдар» деген түсінік қолданылатын, осы түсінік бойынша жаңа құрылыс пен қайта өңдеуге, шаруашылық жүргізіп отырған кәсікорындарының кеңеюі мен техникалық қайта (өндірістік капиталдық салымдар), тұрғын үй мен тұрмыстық-мәдени құрылысқа (өндірістік емес капиталдық салынымдар) жұмсалатын барлық қаржылық құралдар түсіндірілетін.

Инвестициялар ақша құралдары, мақсатты банкілік салымдар, пайлар, акциялар және де басқа құнды қағаздар, технологиялар, машиналар, қондырғылар, лицензиялар, соның ішінде тауар белгісіне, пайда табу мақсатында кәсіпкерлік қызмет объектісіне салынатын интеллектуалды бағалықтар, несиелер, кез келген мүлік немесе мүліктік құқықтар ретінде аныкталады және осының бәрі-пайда табу мен әлеуметтік жақсы әерлерге жету мақсатында. Осы тұрғыда инвестиция түсінігі нарықтық тәсілге едәуір жақын келеді.

Келтірілген анықтамалар нарықтық және жоспарлық жүйелерде инвестицияның мәнін түсінудегі айырмашылықты көрсетеді. Ресурстардың бөлінуі әкімшілік жүйесі жағдайында меншіктің бір түрімен жүзеге асатындықтан, инвестицияландырудың қаржылық және басқа түрлерінің бар екендігін отандық экономикалық ғылым қарастырмады. Жоспарлық экономика жағдайында инвестициялар ағымдағы шығындардан тек бір уақыттық сипатымен ғана айрықшаланатын залал түрінде көрінді. Экономика ғылымы мен тәжірибесі дәлелдеп отырғандай, капиталдық салынымдар инвестицияның синонимі болып табылмайды, берілген терминдер ұқсас емес. Капиталдық салынымға қарағанда инвестиция түсінігі әлдеқайда кең. Батыс әдебиеттерінде қор нарығын қарастыруға баса назар аударады, себебі нарықтық экономикасы дамыған елдерде (АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Жапония) инвестицияландыру бағалы қағаздар арқылы іске асады. Қазіргі таңда отандық тәжірибеде екі термин де қолданылады. «Инвестиция» термині латынның investire-«жұмылдыру» сөзінен алынған. Бұл термин ғылыми және публицистикалық әдебиеттерде кеңінен қолданылады. Ғылыми әдебиеттерде инвестицияны анықтаудың әртүрлі тәсілдері бар. Пол Самуэльсон инвестициялау туралы былай жазады: «Біз қоғамның нақты капиталының таза өсімін білдіретін нәрселерді (ғимараттар, қондырғылар, өндірістік-материалдық запастар және т. б. ) «таза инвестицияландыру» немесе капитал қалыптасуы деп атаймыз». Тұрғындар үшін жерді, қолданыста жүрген құнды қағаздарды немесе меншіктің кез келген түрін сатып алу инвестицияландыру болып табылады. Экономистер үшін бұл тек таза трансферттік операциялар. Яғни біреуі инвестицияландырса басқа біреуі . Таза инвестицияландыру тек жаңа нақты капитал қалыптасқан кезде ғана орын алады.

У. Шарп инвестицияны былайша анықтайды: «нақты инвестицияларға әдетте қандай да бір материалдық-көрнекті активтер түріне инвестициялау кіреді, мысалы, жер, қондырғылар, зауыттар сияқты. Қаржылық инвестициялар қағазда жазылған келісім-шарттарды, мысалы, кәдәмгі акциялар мен облигациялар сияқты білдіреді. Қарапайым экономикаларда инвестициялардың негізгі бөлігі нақтыға жатқызылса, қазіргі дәуірдің экономикасында инвестициялардың үлкен бөлігі қаржылық инвестициялар болып табылады. Қаржылық инвестицияландыру институтткрының жоғары дамуы нақты инвестицияның өсуіне едәуір дәрежеде ықпал етеді. Әдетте, бұл екі форма бәсекелес емес, бір-бірін толықтырушы болып табылады».

В. Бочаров инвестицияның табыстың тұтынуға жұмсала алмайтын бөлігі деп түсінеді. Инвестициялық ресурстар инвестициялық іскерліктің капиталдық құнның табыс немесе әлеуметтік әсер түріндегі өсімі алынатын нақты объектілеріне трансформацияланады.

Экономикалық және қаржылық тұрғыдан инвестицияландыру экономикалық ресурстарды болашақта таза пайдаға жету және бұл пайданы бастапқы салынған капиталдан асырып түсіру мақсатымен ұзақ мерзімді салу деп анықталады. Капиталдық салым процесінің жалпы анықтамасы: инвестицияландыру дегеніміз бүгінгі қажеттіліктерін қанағаттандыруды оны келешекте инвестициялық игіліктердің көмегімен қанағаттандыру үмітіне айырбастауды білдіреді.

Инвестиция-бұ ақшаны, оның сақталуына немесе құнының артуына және табыстың оң шамасын қамтамасыз етуге үміт арта отырып, орналастыруға болатын кез келген құрал. Бос ақша құралдары инвестиция болып табылмайды себебі қолма-қол ақшанының құнын инфляция жеп қоюы мүмкін және ол ешқандайда табыс әкелмейді. Капиталды орналастырудың түрлі факторлармен айрықшаланатын әр түрлі нысандары бар. Құнды қағаздар мен жылжымайтын мүлікке; қарыздық мінднттемелерге; опциондар мен акцияларға; шағын немесе үлкен тәуекелмен; қысқа немесе ұзақ мерзімге; тікелей немесе жанама.

Инвестиция дегеніміз-бүгінгі қолда бар ақшаны, мүлікті қолда бар ақшаны, мүлікті және басқа да заттарды, яғни капиталды қандай да бір өндірісті дамыту үшін жұмсап, сол арқылы келешекте, яғни алдағы уақытта пайыз түрінде немесе басқа да үлкен кәсіпкерлік табыс алу болып табылады.

Нақтылық инвестиция дегеніміз-шаруашылық субъектісіндегі белгілі бір материалдық өндірістік қорлардың, яғни активтердің (жер, жабдық, құрылыс) өсуіне, дамуына жұмсалыну үшін салынатын салымдар болып табылады.

Негізгі қорларға қаржы жұмсау (өндірістің негізгі қоры) босалқы қорларға, резервтерге, сондай-ақ пайда дивиденд және басқа да табыс табу мақсатымен құнды қағаздар шығаруға ұзақ мерзімді капитал бөлуді инвестиция деп атайды. Инвестицияны материалдық-заттық және ақшалай нысанына бөлуге болады. Материалдық-заттық инвестиция ол-салынуға тиісті өндірістік және өндірістік емес объектілер, машиналар және т. б., сонымен қатар, ол ақшалай капиталдың материалдық-заттық инвестициясын жасауға, инвестициялық тауарларды қамтамасыз етуге жұмсалады.

Өндірістегі жалпы инвестицияны өнім инвестициясы деп атайды. Ол негізгі капиталдың артуын қолдауға бағытталады. Жалпы инвестиция біріктірушінің екеуінен қосылады. Оның ішінде біреуі-амортизация. Ол негізгі өндіріс құралдарының ұдайы тозу және тоның құнын өндірілетін өнімге көшіру процессі. Екінші біріктіруші, таза инвестиция- бұл капиталдың қаржы жұмсау негізгі қорларды арттыру, өсіре беру, ғимараттар салу, өндіру және қондыру, қосымша жабдықтар, қолда бар өндіріс қуаттылығын жаңғырту мақсатында іске асырылады. Материалдық өндіріс салаларындағы инвестициялар мен қатар, олардың едәуір бөлігі әлеуметтік-мәдени салаларына, яғни ғылым, білім, денсаулық, дене шынықтыру, спорт, қоршаған табиғи ортаны қорғау, осы салалардағы жаңадан салынатын объектілерге, олардағы қолданып жүрген тнхника мен технологияларды одан әрі жетілдіруге жұмсалады.

Сонымен, жалпы түрінде инвестиция ақша қаражаты ретінде, банктік салықтар, акциялар және басқа да құнды қағаздар, технология, машиналар, жабдықтар, лицензиялар, оның ішінде тауар белгілеріне, несиелер, кез келген басқа да мүліктер немесе мүліктер құқығы, зиялы құндарды кәсіпкерлік қызмет объектілеріне немесе басқа да қызмет түрлеріне пайда (табыс) және әлеуметтік нәтижеге жету мақсатына пайдаланады.

Инвестициялық қаржы жағынан анықтамалығы-бұл табыс табу мақсатында шаруашылық қызметіне жұмсалатын активтердің (қаржы) барлық түрлері. Инвестиция-бұл ресурс, оны жұмсай отырып, болжаланған нәтижеге жетуге болады. Сонымен, инвестицияның мәні инвестициялық қызметтің екі жағын өзіне ұштастырады; ресурс шығындары және нәтижелік, яғни инвестициялар өз нәтижелерін бермесе, онда олар пайдасыз болғаны.

Инвестициялар қаржы ресурстарын пайдалануды қысқа мерзімді немесе ұзақ мерзімді күрделі қаржылар формасында жүзеге асырылады. Инвестицияның түрлері бойынша тәуеклдік (венчурлік), тікелей, портфельдік және ануитеттік болып екіге бөлінеді,

Венчурлік капитал-тәуекелге байланысты жаңа саладағы қызмет көрсетудегі жаңа акциялар формасында шығарылатын инвестициялар болып табылады. Венчурлік капитал жұмсалған қаржының үлкен өтімділігі есебіндегі өз өзінен байланысты емес жобаларды инвестициялайды. Ол өзіне түрлі формадағы капиталды ұштастырады; несиелік, акционерлік, кәсіпкерлік.

Тікелей инвестициялау-шаруашылық субъектілерінің табыстар түсіруіне және осы субъектіні басқаруға қатысу құқығын алу мақсатындағы жалға капиталға жұмсалуы болып табылады.

Портфельдік инвестициялар-портфельді қалыптастыруға байланысты (түрлі инвестициялық құндар жиынтығы) және құнды қағаздарды сатып алу, сол сияқты басқа да активтер болып есептеледі.

Аннуететтік - тұрақты аралық уақыт арқылы салымшыға елеулі табыс әкелетін, сақтандыру және зейнетақы қорларына жұмсалатын қаржыларды көрсетеді.

Инвестициялар нақты және қаржылық болып екіге бөлінеді.

Нақты инвестициялар-бұл кәсіпорынның негізгі капиталын және материалдық-өндірістік қорын өсіруге салынатын салымдар.

Қаржылық инвестициялар- бұ субъекттің табыс алу мақсатында пайдаланатын активі (мысалға: пайыздар, роялтилер, дивидендтер және жал ақысы), инвестицияланған капиталдың өсімі немесе алынатын басқа да олжалар (мысалға, коммерциялық мәмленің нәтижесі) . Сондай-ақ, Қаржылық инвестицияға пайдаланбай тұрған жылжымайтын мүліктер де жатады. Қаржылық инвестицияның бір түріболып бағалы қағаздар да саналады. Барлық бағалы қағаздар екі топқа бөлінеді-ақшалай және күрделі болып. Ақшалай бағалы қағаздарды алған кезде ақщалай қағаздарды алғандағыдай етіп рәсімделеді. Бұл бағалы борыштық қағаздар. Оларға: вексельдер, депозиттер және жинақ сертификаттар және т. б жатады. Осы бағалы қағаздар бойынша табыс бір мәртелік сипатқа ие болады, және олар зінің наминалдық құнынан төмен бағаға сатып алудың есебінен қалыптасады. Ақшалай бағалы қағаздар, әдетте, қысқа мерзімге (бір жылдан аспайтын уақытқа) беріледі.

Қаржылық инвестиция өзінің пайдалану мерзіміне қарай, қысқа және ұзақ мерзімді болып бөлінеді.

Капиталды бағалы қағаздар кәсіпорынды дамыту үшін, оның капиталын құрастыру немесе ұлғайту мақсатында шығарылады.

Бағалы қағаздар құқығы бойынша кімге жататындығы туралы белгілерін куәләндіру үшін олар былайша бөлінеді:

Бағалы қағаздарды ұсынушыға-құқықтарын орындау үшін, бірақ олардың иелерін теңестіруді (идентификациялауды) талап етпейді, ұстаушылардың атына тіркеу жасалынбайды. Ұсынушы бағалы қағазды куәләндыратын құқығын басқа адамға қарапайым жолмен қолына береді.
Атаулы бағалы қағаздар-белгілі бір адамның атына жазылады. Бағалы қағаздарда куәләндырылған құқықтары ондағы қойылған талапты жеңілдету үшін белгіленетін тәртіппен басқа тұлғаға беріледі. Атаулы бағалы қағаздар бойынша құқық беретін адам соған сәйкес келетін талаптардың орындалуы емес, ондағы тиесілі талаптың заңды еместігіне жауап береді.
Ордерлік бағалы қағаз-ол ең алғашында иемдеушінің атына немесе оның бұйрығы бойынша жазылады. Бұл онда көрсетілген құқықтар қағазға түсірілген тәртіпке байланысты ауыспалылығын сақтайтындай етіп-индоссаментке жазып береді. Индоссамент өзінде құқықтың болғанына ғана емес, сонымен бірге, оның жүзеге асуына да жауап береді. Бағалы қағаздардан алынатын табысқа қатысты оларды борыштық және инвестициялық етіп бөлуге болады:
Корпаративтік құнды қағаздар-шаруашылық субъектілерінің заң күшіне сүйене отырып, жарғылық капиталын қалыптастыруға немесе шаруашылық қызметін жүзеге асыру үшін шығаратын бағалы қағаздардың бұл түрін көп жағдайларда акционерлік қоғамдар шығарып және олар эмитент ретінде тіркеледі.
Инвестициялық құнды қағаздар-иемденушіге активтің бір бөлігін иемденуге құқық береді. Құнды қағаздардың бұл түріне акцияны жатқызуға болады.

Бағалы қағаздар эмитенттік сипаты бойынша: мемлекеттік ( Үкімет пен Ұлттық Банктің борышкерлік міндеттемелері ) және корпаративтік (шаруашылық жүргізуші субъектілердің жарғылық капиталын қалыптастыру немесе қаржылық-шаруашылық қызметін жүргізу үшін қажет қаражатты тарту мақсатымен қолданыстағы заңға сәйкес шығарылатын) болып екіге бөлінеді.

Мәмлеге байланысты шығарылатын бағалы қағаздар: фондылық (акциялар, облигациялар) және саудалық (коммерциялық вексельдер, чектер, коносаменттер, кепілдік міндеттемелер, т. б) болып бөлінеді.

Қаржылық инвестициялардың шоттары бойынша талдамалы есеп инвестициялардың түрлері және осы инвестициялар салынған объектілер бойынша жүреді.

Қаржылық инвестициялар сатып алу кезінде ол оның сатып алынған бағасымен бағаланады, ал сатып алынған бағаға алумен байланысты тікелей шығыстар, яғни брокерлік марапаттауы, банктің көрсеткен қызметі үшін төленетін пайыздары, қор биржасының комиссиондық төлемдері кіреді.

Өнімді инвестициялар жаңа жоғары пайдалы өнімді өндіруді болжайды сонымен қатар капиталдың қорлану қарқынын қалыптастырады.

Технологиялық инвестициялар табиғи және сапалық ескірген техникаларды алмастыруға ынтагерлік білдіреді, қуаттылығын көбейту, өндіріс шығындарын азайту және рыногтағы өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

Нарық жағдайында инвестициялық процестерді басқарудың объективті қажеттілігі

Елбасының халыққа алғашқы Жолдауы жарияланған 1996 жылдан бастап ол республиканың ішкі және сыртқы міндеттерін айқындайтын маңызды құжат болды. 1997 жылы Нұрсұлтан Әбішұлы елге ұзақ мерзімді (Қазақстан-2030) стратегиялық бағдарламасын ұсынды. Онда еліміздің өркендеуін, барлық Қазақстандықтар тұрмысының жақсаруы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты нақты шешімді жолдар атап көрсетілген.

Аз ғана уақыт ішінде Қазақстан Еуразия аймағында ауқымды салмағы бар тәуелсіз мемлекетке айналды. Мемлекетті басқарудың демократиялық прициптеріне сүйенген биліктің қазіргі заманғы институттарын жетілдіріп, оны іс жүзінде қайта құрды. Еліміз қықа мерзімнің ішінді аса маңызды экономикалық реформаларды жүзеге асырды.

Әрине, мұның бәрі инвестициялық бағыт-бағдарсыз қиындық келтірер еді. Дамып келе жатқан жас мемлекетімізге инвестиция ауадай қажет. Ел Басы жолдауында айтылғандай, экономикаға 30млрд доллар көлемінде тікелей шнт елдік инвестиция тартылыпты.

Экономика ғылымында ХХІ ғасырда кеңінен тарап, орын теуіп отырған теориялардың бірі-жаңа инвестициялық экономика болып табылады. Оның негізін қалаушы-Нобель силығының лауреаты Дуглас Норт деген ғалым.

Бұл теория бойынша байлықтың қорлануы мен ұлғаюында жетекші рөлді трансакциялық шығындар атқарады. Яғни қоғамның жұмыс істеуге қажетті ойын тәртібін жасау және оны орындауға кететеін шығындар трансакциялық шығындар ішкі жалпы өнімнің тең жартысына жетіп қалады екен. Жаңа инвестициялық экономика теориясы бойынша трансакциялық шығындарды азайтуға тырысқан қоғамды прогрессивті қоғам деп атауға болады.

ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ПРЦЕСТЕРДІҢ ДАМУ ЖАҒДАЙЫИнвестициялық жобаларды бағалау әдістері.

Уақыт параметрі ескерілуіне немесе ескерілмеуіне байланыссыз инвестициялық қызметтерді зерттеуде қолданылатын кретерилерді келесі екі топқа бөлуге болады:

А) Дисконттауға негізделген

Б) Есептуге негізделген

Бірінші топтағы кретерилерге жатады: таза келтірілген құн (NPV), таза терминалдық құн (NTV), инвестициялар рентабельділігінің индексі (PI), пайданың ішкі нормасы (IRR), инвестицияның дисконтталған өтелу мерзімі (DPP) . Ал, екінші топқа келесі критерийлер жатады: инвестициялардың өтелу мерзімі (PP), инвестициялардың тиімділік коэффициенті (ARR) .

Енді, жоғарыдағы аталған инвестициялық жобаларды бағалау әдістерінің критерийлерін ауқымырақ қарастырайық. .

1. Таза келтірілген құнды есептеу әдісі.

Бұл әдістің негізінде компания иелерінің басты мақсаттары жатыр, яғни фирманың құндылығын көтеру, бұл оның нарықтық құнының сандық бағасын көрсетеді. Алайда, инвестициялық жобалар бойынша шешімдерді қабылдау жиі компания иелерімен емес, оның басқарма жұмысшыларымен ойластырылып іске асады. Сондықтан бұл жерден көретініміз, меншік иелері мен басқарманың мақсаттары бәсекелес, яғни ішкі фималық келіспеушіліктер ескерілмейді.

Бұл әдіс бастапқы инвестициялар көлемі (/с) мен жопарланған мерзімде оның әкелетін дисконтталған таза ақша ағынына қатынасымен анықталады . Ақша қаражаттарының ағыны уақыт бойынша бөлінетін болғандықтан, ол “r” мөлшерлемесі бойынша дисконтталады. Ол инвестицияланған капиталға келетін жыл сайынғы қайтару пайызынан туындайды және оны аналитик (инвестор) өз бетінше тағайындайды.

Мысалы, мынадай болжам жасалынды, n жыл ағымындағы инвестиция (/с) жұмсалынады, ол бойынша жылдық табыс көлемі P1, P2, . . . Pn. . Дисконтталған табыстардың жалпы жиналған мөлшері (PV) және таза келтірілген құн (NPV) сәйкесінше келесі формулалармен есептелінетін болды:

PV= ∑Pk / (1-r) k (1)

NPV=∑Pk / (1+r) k - IC (2)

Жоғарыда атап көрсетілгендей кез-келген компанияның барлық іс-әрекеті мақсатқа жету үшін орындалады. Компания иелері тұрғысынан NPV критериіне төмендегідей экономикалық түсінік беруге болады:

-Егер NPV<0 , онда жобаны қабылдау кезінде компанияның құны төмендейді, яғни компания иелері шығынға ұшырайды.

-Егер NPV=0, онда жобаны қабылдау кезінде компанияның құны өзгеріссіз қалады, яғни оның иелерінің қаржылық жағдайы бір қалыпта қалады.

-Егер NPV>0 , онда жобаны қабылдау кезінде компанияның құны, сонымен қатар иелерінің қаржылық жағдайы өседі.

NPV=0 , болған жағдайды ауқымырақ қарайық. Бұл жағдайда, шын мәнінде, компания иелерінің жағдайы өзгеріссіз қалады, алайда, алдында атап өткенімдей, инвестициялық жобаларды басқарушы персонал жиі қабылдайды, сонымен қатар бұл жағдайда менеджерлер өз таңдауына ие болады. Алайда, NPV=0 тұжырымы оң нәтижеге де ие болады-жобаны іске асырғанда өндіріс көлемі өседі, яғни компанияның ауқымы өседі.

Компанияның ауқымының өсуі жағымды жағдай болғандықтан (мысалы, менеджерлер жағынан мынандай көзқарас: ірі компанияда жұмыс істеген пристижді, сонымен қатар, еңбекақысы да көп жағдайларда жоғары), жоба қабылданды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.