Кәсіптік біліміді басқару теориясы

І. Кіріспе
Басқару теориясы туралы жалпы ұғым

ІІ. Негізгі бөлім
1. Басқару, Басшылық, Жоспарлау, Ұйыдастыру, Реттеу, Бақылау, Есеп алу, Талдау.
2. Басқару шешімдерін қабылдау механизмі және олардың өндіріс нәтижесіне әсер етуі
3. Шешімді қабылдаудың рационалды алгоритмі

ІІІ. Қорытынды

Жеке тұлғаны дамытуда оның брйына білім, білік және дағды негіздері қалыптастырып, сонымен бірге жалпы адамзаттық құндылықтар туралы мәліметтер беріп оларды пайдалана білуді үйрету ережелері мен нормаларын білім үрдісі десек болады.
Педагогикалық басшылық дегеніміз оқушы не студентке авторитарлық (үстемшіл) әсер ету емес, оларға жалпы не кәсіптік ерекшеліктерін дамытуда жан-жақты, әрі үлесімді ықпал ету, соған мүмкіндікпен алғы шарттар жасау.
Алдымен, басқару теориясының мына төмендегі жалпы ұғымын анықтау қажет, олар:
• Басқару;
• Басшылық;
• Басқару қызметі;
• Басшылық принциптері;
• Басқау әдістері;
Қазіргі таңдағы басқару теориясы – басшылық шешімдерін қабылдау мен оны жүзеге асыру, ақпараттарды қозғалысқа келтіру, тікелей әрі байланыс процесіне басшылық жасау болып отыр. Олар: өзара әсеретушіекі жақ, яғни басқарылатындар мен басқарушылардан турады.
Қазір заманда басқарудың сан түрлері бар, бірақ біздің пайымдауымызша оның жүйелі түрі таңдағанымыз дұрыс сияқты. Сондықтан басқаруға байланысты мына анықтамаларды пайдаланамыз.
Басқару - басқарушы жүйелердің басқарылатындарға олардың қызметіне әсер ету арқылы тұпкі нәтижеге жету үшін тиімді басшылық жасау екенін аңғарамыз. Басқару негізі ақпараттық процестерден тұрады. Оны қабылдау, өңдеу және сыртақы ортамен байланыс арқылы дамиды. Одан белгілі бір нысан туралы мәлімет біле аламыз. Бұл жүйелерді басқаруда, оны жұмыс жұмыс істеп тұрған жүйелерге қосу арқылы және қабылдау, қайта өңдеу, сақтау және қайта жіберу арқылы ақпараттардың тиімділігін артырамыз. Басқарудан туындайтын екіші бір ұғым бар.
Ол – «басшылық жасау». Бұл кең ұғым, бір ол мынадай анықтамаларды қажет етеді:
• Белгі бір жүйелі мақсат қою;
• Жұмыстың негізгі бағыттарымен мазмұны бойынша нақты міндеттер белгілеу;
• Арнайы қызмет әзірлеу;
Басқару әкімшілік қызметіне басшылық жасау болып табылады. Басқаша айтқанда басқару-объективті, албасшылық жасау – субъективті сипаттамаға ие.
Басшылық басқару ісінде жеке субъектинің өзін-өзі басқару жүйесіне әсерін көрсетеді, яғни мақсатқа жету жолындағы жеке тұлғаның біліктік іс - әрекеті.

1. Ахметов К.А. т.б. «Менеджмент негіздері» . Ақтөбе-Орал.2005.
2. Рахметов Б.А. «Персоналды басқару». Алматы.2005.
3. Каренов Р.С. «Менеджмент негіздері» .Қарағанды. 1999.
4. Бердалиев К.Б. «Қазақстан экономикасын басқару негіздері» . Алматы. 2001.
5. Бердалиев К.Б. «Басқару негіздері» . Алматы. 2005.

Пән: Менеджмент
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе
Басқару теориясы туралы жалпы ұғым

ІІ. Негізгі бөлім
1. Басқару, Басшылық, Жоспарлау, Ұйыдастыру, Реттеу, Бақылау, Есеп
алу, Талдау.

2. Басқару шешімдерін қабылдау механизмі және олардың өндіріс
нәтижесіне әсер етуі

3. Шешімді қабылдаудың рационалды алгоритмі

ІІІ. Қорытынды

Кәсіптік біліміді басқару теориясы.
Басқару теориясы туралы жалпы ұғым.
Жеке тұлғаны дамытуда оның брйына білім, білік және дағды негіздері
қалыптастырып, сонымен бірге жалпы адамзаттық құндылықтар туралы мәліметтер
беріп оларды пайдалана білуді үйрету ережелері мен нормаларын білім үрдісі
десек болады.
Педагогикалық басшылық дегеніміз оқушы не студентке авторитарлық
(үстемшіл) әсер ету емес, оларға жалпы не кәсіптік ерекшеліктерін дамытуда
жан-жақты, әрі үлесімді ықпал ету, соған мүмкіндікпен алғы шарттар жасау.
Алдымен, басқару теориясының мына төмендегі жалпы ұғымын анықтау қажет,
олар:
• Басқару;
• Басшылық;
• Басқару қызметі;
• Басшылық принциптері;
• Басқау әдістері;
Қазіргі таңдағы басқару теориясы – басшылық шешімдерін қабылдау мен
оны жүзеге асыру, ақпараттарды қозғалысқа келтіру, тікелей әрі байланыс
процесіне басшылық жасау болып отыр. Олар: өзара әсеретушіекі жақ, яғни
басқарылатындар мен басқарушылардан турады.
Қазір заманда басқарудың сан түрлері бар, бірақ біздің
пайымдауымызша оның жүйелі түрі таңдағанымыз дұрыс сияқты. Сондықтан
басқаруға байланысты мына анықтамаларды пайдаланамыз.
Басқару - басқарушы жүйелердің басқарылатындарға олардың қызметіне
әсер ету арқылы тұпкі нәтижеге жету үшін тиімді басшылық жасау екенін
аңғарамыз. Басқару негізі ақпараттық процестерден тұрады. Оны қабылдау,
өңдеу және сыртақы ортамен байланыс арқылы дамиды. Одан белгілі бір нысан
туралы мәлімет біле аламыз. Бұл жүйелерді басқаруда, оны жұмыс жұмыс істеп
тұрған жүйелерге қосу арқылы және қабылдау, қайта өңдеу, сақтау және қайта
жіберу арқылы ақпараттардың тиімділігін артырамыз. Басқарудан туындайтын
екіші бір ұғым бар.
Ол – басшылық жасау. Бұл кең ұғым, бір ол мынадай анықтамаларды
қажет етеді:
• Белгі бір жүйелі мақсат қою;
• Жұмыстың негізгі бағыттарымен мазмұны бойынша нақты міндеттер
белгілеу;
• Арнайы қызмет әзірлеу;
Басқару әкімшілік қызметіне басшылық жасау болып табылады. Басқаша
айтқанда басқару-объективті, албасшылық жасау – субъективті сипаттамаға ие.

Басшылық басқару ісінде жеке субъектинің өзін-өзі басқару жүйесіне
әсерін көрсетеді, яғни мақсатқа жету жолындағы жеке тұлғаның біліктік іс -
әрекеті.
Кәсіптік мектептің педагогикалық үрдісін жүзеге асырудағы басқару
қызметі туралы бірер сөз айталық.
Басқару қызметі деп, еңбек бөлінісін анықтау мен басшылық аясын
мамандандыруда ерекше мәртебеге ие қызмет.
Басқару қызметінің қазіргі таңдажетілдірілген мынадай түрлері бар.
1. Жоспарлау
2. Ұйымдастыру
3. Реттеу
4. Бақылау
5. Есеп алу
6. Талдау
Осы қызметтерге жеке-жеке тоқталсақ.
Жоспарлау - белгілі бір мақсатқа жету жолында қойылатын міндеттер. Ол
жүйені болжау, ағымдағы қызметтер және нақты бағдарламалау сияқты
бөлімдерден тұрады.
Ұйымдастыру - қайсы бір басшылық шешімдерді іске асыруда жүйелер
элементтерінің өзара байланымын ұйымдастырып, басқару процесін ретке
келтіруге бағытталады.
Реттеу - жүйе бөліктері арасындағы сәйкессіздік жағдаймен үйлесімдікті
қамтамасызетуге арналған. Ол тиісті сәйкессіздіктерді бақылау нәижесінде
алынған мәліметтер ақпарынан соң жүзеге асырылыды. Негізгі күштерді қалай
және қайтып орналастыру керек екендігін жедел шешуге жұмылдырады.
Бақылау - процестерді жоспарлаудың, нұсқаудың және шешімдерді нақты
жүзеге қалай асып жатқандығы жөніндегі сәйкестікті тексереді.
Есеп алу - басқару процесі негізінде нәтижеге қол жеткізу үшін
алынатын сандық жеке сапалық баға көрсеткіші. Ол шаралардың қаншалықты
жүзеге асып жатқандығын өлшеуші. Есепті бақылауда ажыратуға болмайды. Бірақ
ол оған тәуелді құбылыс.
Талдау-басқару жүйесін жетілдіруге кейбір бөлім қызметтеріне
объективті баға беред, ұсыныс білдіреді. әрбір басқару циклі талдаумен
аяқталады және нәтижелі болу үшін бұл цикл қайталана береді.

Шешімді қабылдаудың рационалды алгоритмі

Басқару сияқты мәселені шешу - процесс, себебі сөз ұшы қиыры жоқ бір-
бірімен, байланысты қадамдардың дәйектілігі жайында. Менеджер шешім жайында
ғана емес, шешімге байланысты және одан шығатын барлық мәселелер жайында
қам жейді. Мәселені шешу үшін бір ғана шешім емес біріккен талғам жасалуы
қажет. Сондықтан, мәселені шешу процесі 5 кезеңнен тұрады деп болжауға
болады.
Мәселенің диагностикасы. Мәселені шешу жолындағы алғашқы қадам анықтау
немесе толық және дұрыс диагноз қою. Мәселені қарастырудың екі әдісі бар.
Біріне сәйкес алға қойған мақсатқа жетпеген жағдайда ситуация мәселе болып
саналады. Болатын жағдай болмаған жағдайда сіз мәселені біле бастайсыз.
Осылай істей отырып сіз нормадан ауытқуды түзейсіз.
Мысалға, іскер өзінің аумағында өнімділік нормадан төмен екенін анықтай
алады. Бұл реактивті басқару болады, оның қажеттігі анық. Бірақ, басшылар
тым жиі мәселе ретінде болайын деп болмай қалған ситуацияны қарастырады.
Потенциалды мүмкіндікті де мәселе ретінде қарастыруға болады. Мысалы:
қандай да бір бөлімшенің пшімділігін көтеру әдістерін белсенді іздеу. Іс
жақсы жүріп жатса, да мекемеге ескерту болып саналады. Бұл жағдайда сөз
берілген мүмкіндіктен не пайда табу үшін, не істің жағдайын жақсарту үшін
бір нәрсе істеуге болатынын түсінгенде өз мәселеңізді сезінесіз. Осылай
істей отырып, сіз менеджер - кәсіпкер ретінде іс жүргізесіз. П. Дракер
мәселені шешу норманы қалпына келтіреді, нәтижесі мүмкіндікті қолдану.
Мәселенің шығу себебін анықтау үшін міндетті түрде қажетті ішкі және
сыртқы ақпаратты жинап, талдау жасау қажет. Мұндай ақпаратты формалды әдіс
негізінде, мәселен мекемеден тыс рынокқа соның ішінде - қаржылық есепке
талдау, жасауға болады. Ақпаратты формалды емес түрде, туған жағдай туралы
кеңес жүргізе және жеке бақылау жасай отырып жинауға болады.
Шешім қабылдаудың шарты мен шектеуін тұжырымдау шешім қабылдау
мақсатында, менеджер мәселені анықтағанда онымен не істеуге болатыны
жайында өзіне есеп бере білуі керек. Мекеменің көптеген мүмкін мәселелерін
шешу реалисті болмайды, себебі шешім қабылдау үшін не басшы, не мекеме қоры
жеткіліксіз. Процестің тек содан кейін ғана баламасын анықтау босқа кетеді.
Шектеу басшылар мен жлі дайға байланысты түрленеді. Кейбір ортақ шектеулер
қаржының адекваттығы емес, қажетті мамандығы мен тәжірибесі моп, жұмысшы
саныныңаздығы, тиімді бағамен ресурс сатып алуға жағдайдың жоқтығы, өте
қымбат немесе жетілдірілмеген технологияға қажеттілік үлкен бақталастық
заңдар немесе этикалық пікірлер.
2. Альтернативаны анықтау. Мақсатта шыққан мәселенің себебін табу үшін
барлық іс-әрекетті жасап мекеменің мақсатына жетуіне жағдай жасау қажет.
Тәжірибеде басшы әр альтернативаны бағалап және қорытындылап шығуға уақыты
да білімі де жетпеуі мүмкін. Әте көп альтернативаны қарастыру реалисті
болса да шатысуға әкеледі. Сондықтан басшы қалаулы дейтін бірнеше
альтернативаны қарастыруға қалдырып таңдаудың нұсқаларына шектеу қояды.
Осыған байлансты ықтимал шешімдердің кең спектірі ескерілгені жөн. Бірнеше
ерекшеленген альтернативаны жетілдіру үшін қиын мәселелерді терең сараптау
қажет. He болатынын басшылық болжай алмаған жағдайда, ешқандай әрекет
қолданбаса, шұғыл әрекет жасайтын кезде талаптарға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.