ХХ ғасырдың басыңда оқу-ағарту жұмыстары, мәдениет және өнер



І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім

2.1. ХХ ғасырдың басындағы оқу ағарту жұмыстары, мәдениеті.
2.2. ХХ ғасырдың басындағы қазақ халқы өмірінің саяси әлеуметтік дамуы.
ІІІ Қорытынды
ІҮ Пайдаланған әдебиеттер
ХХ ғасырдың басыңда оқу-ағарту жұмыстары, мәдениет және өнер – бiлiм салалары жандана түстi. Семей, Қызылжар (Петропавловск), Қостанай, Қызылорда, Торғай сияқты бiрсыпыра қалаларда орыс - қазақ школдары пайда бола бастады. Мұнымен қоса ауылдық мектептер көбейдi. Осы мектептерде оқып шыққандардың көзқарасы өз халқына, оның келешегiне бұрынғы мұсылманша оқығандардан әлдеқайда iлгерi болды, олар қазақ Халқының саяси, мәдени дамуына белсене ат салысты. ХХ ғасырдың басында қазақ тiлiнде баспа жұмыстары да қаулап өстi.
Бүгiнгi қазақ әдеби тiліңдегi фонетикалық, лексикалық және грамматикалық нормалар бiрден қалыптаса қалған және Өткен кезеңдегi сияқты, ХХ ғасырдың басында да қазақ тiлiнің өз табиғатына, өз ерекшелiгiне лайық ұлттық артикуляциялық базаға сәйкестелген арнайы алфавитi болған жоқ. ХХ ғасырдың бас кезiндегi қазақ тiлiндегi үлкендi кiшілі жазу нұсқалары татар баспасынан шығып тұрды. ХХ ғасырдың басындағы қазақ халқының өмiрiндегi саяси - әлеуметтiк дамуға, ғылым мен жалпы мәдениеттегi әр алуан өнер бiлiм саласыңдағы өзгерiске байланысты, сондай – ақ орыс тiлiнің әсерiнен де түрлi жаңа атаулар, тың ұғымдар, терминдер, терминдiк сөз орамдары, аударма ыңғайында баламалар да пайда болды. Осы жағдайлардың бәрi қазақ әдеби тiлiнің, оның iшiнде ресми iс қағаздар тiлiнің жалпы қалыптасу барысында iзсiз қалған жоқ демек, қазiргi қазақ тiлiнің фонетикалық, лексикалық, грамматикалық нормалары бiртiндеп даму үстiнде болды әрдайым екшелiп, үнемi сұрыпталып отырды.
1. Алдашева А.,Ахметжанова З., Қадашева Қ.,Сүлейменова Э.
«Ресми іс - қағаздары». Алматы 2001.
2. Дүйсенбекова Л. «Іс - қағаздарын жүргізу» Алматы 1998.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар

І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім

2.1. ХХ ғасырдың басындағы оқу ағарту жұмыстары, мәдениеті.
2.2. ХХ ғасырдың басындағы қазақ халқы өмірінің саяси әлеуметтік
дамуы.

ІІІ Қорытынды
ІҮ Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе
ХХ ғасырдың басыңда оқу-ағарту жұмыстары, мәдениет
және өнер – бiлiм салалары жандана түстi. Семей, Қызылжар
(Петропавловск), Қостанай, Қызылорда, Торғай сияқты бiрсыпыра
қалаларда орыс - қазақ школдары пайда бола бастады. Мұнымен
қоса ауылдық мектептер көбейдi. Осы мектептерде оқып
шыққандардың көзқарасы өз халқына, оның келешегiне бұрынғы
мұсылманша оқығандардан әлдеқайда iлгерi болды, олар қазақ
Халқының саяси, мәдени дамуына белсене ат салысты. ХХ ғасырдың
басында қазақ тiлiнде баспа жұмыстары да қаулап өстi.

Бүгiнгi қазақ әдеби тiліңдегi фонетикалық, лексикалық және
грамматикалық нормалар бiрден қалыптаса қалған және Өткен
кезеңдегi сияқты, ХХ ғасырдың басында да қазақ тiлiнің өз
табиғатына, өз ерекшелiгiне лайық ұлттық артикуляциялық базаға
сәйкестелген арнайы алфавитi болған жоқ. ХХ ғасырдың бас
кезiндегi қазақ тiлiндегi үлкендi кiшілі жазу нұсқалары татар
баспасынан шығып тұрды. ХХ ғасырдың басындағы қазақ халқының
өмiрiндегi саяси - әлеуметтiк дамуға, ғылым мен жалпы
мәдениеттегi әр алуан өнер бiлiм саласыңдағы өзгерiске
байланысты, сондай – ақ орыс тiлiнің әсерiнен де түрлi жаңа
атаулар, тың ұғымдар, терминдер, терминдiк сөз орамдары, аударма
ыңғайында баламалар да пайда болды. Осы жағдайлардың бәрi қазақ
әдеби тiлiнің, оның iшiнде ресми iс қағаздар тiлiнің жалпы
қалыптасу барысында iзсiз қалған жоқ демек, қазiргi қазақ
тiлiнің фонетикалық, лексикалық, грамматикалық нормалары бiртiндеп
даму үстiнде болды әрдайым екшелiп, үнемi сұрыпталып отырды.

Қазіргі қазақ тiлiнің фонетикалық құрылымының, лексика,
морфология және синтаксис жүйесiнің ХХ ғасырдың бас кезiндегi
дамуындағы негiзгi процестер, әр түрлi өзгерiстер белгiлi
дәрежеде сол кездегi ресми iс қағаздар тiлiнен де айқын
көрiнедi.

Бұл кезеңдегi ресми iс қағаздар тiлiнде де бiраз
фонетикалық өзгерiстер болды. Мысалы, қазiргi қазақ тiлiнде ақыл,
ақылдасу, әскер, айып, өмiр, өнер, арыз түрiнде қолданылып
жүрген жекелеген сөздер бұл тұстағы ресми iс қағаздар тiлiнде
ғ дыбысы арқылы, яғни араб тiлiндегi формасында жұмсалады,

ғақыл - ақыл , ғайып - айып

ғақылдасу - ақылдасу ғөнер - өнер

ғаскер - әскер ғарыз - арыз

Тiл нормаларының бiрте - бiрте екшеленiп, келе – келе әбден
тұрақталу барысында сөз басындағы ғ фонемасы түсiріліп, ғайып
емес айып, ғарыз емес арыз түрiнде қолданылып кетедi. ХХ
ғасырдың бас кезiнде қазiргi арыз сөзi ғарз түрiнде де,
кейде тiптi ғарза түрiнде де жазылған.

Мұндай өзгешелiк фонемасына байланысты да аңғарылады. Мысалы,
қазіргi әзiрлеу, әман, еш, әр сөздерi хәзiрлеу, хәман, хеш, һәр
түрiде қолданылған.

Бұл кезең тiлiнде байқалатын тағы бiр фонетикалық құбылыс
–дауыссыз қосар ст фонемаларына байланыс.

Қазіргi әдеби тiлiмiздегi дұрыс, расынан, расына, досқа
сөздерi бұл кезеңде дұрст, растна, растнан, достқа түрінде
жұмсалған.

Бұл қосар дауыссыз ст етiстiк сөздерден де аңғарылады. Ол
– қазiргi әдеби тiлiмiздегi өсу сөзi. Бұл туынды түбiр етiстiк
ыңғайында өстiру түріңде қолданылады. Мысалы, заман өстiредi, мал
өстіра тұғын т.б.

Қазiргi жазба әдебиеттердегi раст, дост сөздерiндегі m
дыбысының жойылып кеткенi сияқты өстiру етiстiгiндегi фонемасы
да 0олданылмайды.

Функционалдық стильдерді, оның iшiнде бiз қарастырып отырған
ресми iс қағаздар стилiн қалыптастырып отыратын негiзгi
база – баспасөз болып табылады. ХХ ғасырдың басықда арың
көрген Қазақ газетi, Қазақстан газетi (1911- 1913), Айқап
журналы (1911 -1915), Садақ журналы (қолжазба 1915-1918) газет-
журналдар қазақтың жазба әдеби тiлiн, оның стильдiк тармақ
әрi қарай дамытуда орасан зор ызмет атқарды. Ресми iс
қағаздар тiлiне тән көптеген сөздер мен грамматикалық
единицалардың тұрақталуына осы кезеңдегi баспасөз тiлiнiде
маңызы айтарлықтай болды. Кейiнгi ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстандағы мәдени-ағарту жұмыстарының тарихы
Саяси қуғын-сүргін құрбандары болған қазақ зиялыларының педагогикалық көзқарастары
Өнер мамандарын дарлаудағы Республика өнер қайраткерлерінің рөлі
Қазақстан музейлерінің бүгіні мен ертеңі
Зерттеудің жетекші идеясы
Қазақстан музейлерінің қалыптасу және даму тарихы
1917-1920 ж.ж Кеңес мемлекетіндегі мәдени құрылыс
ХХ ғасырдың ІІ жартысындағы Жарма ауданының тарихы
Зерттеудің негізгі кезеңдері
Қазақ жастары мерзімді баспасөзінің тарихы (ХХ ғасырдың басы – 1940 жж.)
Пәндер