Телефон аппараттары туралы жалпы түсінік

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Телефон аппараты және оның құрама бөліктері
2.Байланыс құралдарының эволюциясы
3.Телефон аппараттарының түрлері
4.Телефон желілері және оның түрлері
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Ежелгі заманнан бері адамзат электрондық пошта хабарларының дәстүрлі түрлерін пайдаланылуы мүмкін болмаған жағдайларда маңызды ақпаратты тез жеткізу мақсатында сигнал беру және байланыстың әр түрлі қарапайым түрлерін пайдаланады. Жергілікті жердегі адырлы, қырлы жерге жағылған от немесе түтіннің арқасында келе жатқан жау туралы немесе табиғи апат туралы хабарлап отырған. Бұл әдіс әлі де болсын заманауи құрылғылар болмаған жағдайда, адам қоныстанбайтын немесе аз қоныстанатын жерлерде адасқан адамдармен немесе табиғи апатқа тап болған туристтер тарапынан қолданылады.
Кейбір халықтар мен тайпалар бұл мақсатқа соқпалы музыкалық аспаптар(мысалы, там-тамы және т.б. барабандар) және үрмелі музыкалық аспаптар арқылы туындайтын( аңшылық мүйізі) дыбыстар мен сигналдарды пайдаланған, ал енді біреулері күн сәулесін әр түрлі құралдармен(айнамен) басқару арқылы жеткізіп отырған. Соңғысы қазіргі кезде сәулелі телеграф және де «гелиограф» деген атқа ие болған.
Еуропада ғылым мен білімнің, өндірістің дамуы XVIII-XIX ғасырларда байланыс құралдарының одан әрі дамуына, ақпаратты жеткізу құралдарының жетілуіне әкелді. Бұған әр түрлі телеграф түрлерінің пайда болуының маңызы зор болды. Телеграф - қабылдау нүктесінде міндетті түрде жазылатын әріпті-цифрлы хабарларды (телеграмманы) тарату, қабылдау және жеткізуді іске асыратын мамандандырылған байланыс құралы. Телеграф байланысы сым, оптикалық талшық және эфир(радио арнасы) сияқты байланыс жолын құрушы орта арқылы іске асырылады.
1792 жылы Францияда Клодд Шапп сәуле сигналымен ақпарат жеткізудің жүйесін ойлап тапты. Ол оптикалық телеграф деген атқа ие болды. Шапптың жүйесі минутына 2 сөз жеткізуге мүмкіндік берді және өте қысқа мерзімде бүкіл Еуропаға таралып үлгерді.
Бірінші электромагнитті телеграф орыс ғалымы Павел Львович Шиллингпен 1832 жылы ойлап табылды. Кейіннен Электромагниттік телеграф Германияда – Гаусс және Вебермен(1833 жылы), Ұлыбританияда - Кук және Уитстонмен(1837 жылы) , ал АҚШ-та 1840 жылы Сэмюэль Морземен ойлап табылды. Морзе телеграфының басты айырмашылығы, басқа электромагниттік телеграф жүйелері бағыттағыш болып келді, ал дәл осы Морзенің телеграфының жұмыс істеуі электромеханикалық принципке негізделді.

1. Энциклопедия техники. Телефонный аппарат
2. Журнал Вокруг света, № 6 (2873), июнь 2013
3. Энциклопедия Кольера
4. Занимательная физика (книга 2) Перельман Я. И.
5. sciencegraph.net
6. http://studopedia.su

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Дипломдық
жұмыс
Тақырыбы: Телефон аппараттары туралы жалпы түсінік

Орындаған:

2017 жыл
Тақырыбы: Телефон аппараттары туралы жалпы түсінік

Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Телефон аппараты және оның құрама бөліктері
2.Байланыс құралдарының эволюциясы
3.Телефон аппараттарының түрлері
4.Телефон желілері және оның түрлері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

I. Кіріспе

Ежелгі заманнан бері адамзат электрондық пошта хабарларының дәстүрлі түрлерін пайдаланылуы мүмкін болмаған жағдайларда маңызды ақпаратты тез жеткізу мақсатында сигнал беру және байланыстың әр түрлі қарапайым түрлерін пайдаланады. Жергілікті жердегі адырлы, қырлы жерге жағылған от немесе түтіннің арқасында келе жатқан жау туралы немесе табиғи апат туралы хабарлап отырған. Бұл әдіс әлі де болсын заманауи құрылғылар болмаған жағдайда, адам қоныстанбайтын немесе аз қоныстанатын жерлерде адасқан адамдармен немесе табиғи апатқа тап болған туристтер тарапынан қолданылады.
Кейбір халықтар мен тайпалар бұл мақсатқа соқпалы музыкалық аспаптар(мысалы, там-тамы және т.б. барабандар) және үрмелі музыкалық аспаптар арқылы туындайтын( аңшылық мүйізі) дыбыстар мен сигналдарды пайдаланған, ал енді біреулері күн сәулесін әр түрлі құралдармен(айнамен) басқару арқылы жеткізіп отырған. Соңғысы қазіргі кезде сәулелі телеграф және де гелиограф деген атқа ие болған.
Еуропада ғылым мен білімнің, өндірістің дамуы XVIII-XIX ғасырларда байланыс құралдарының одан әрі дамуына, ақпаратты жеткізу құралдарының жетілуіне әкелді. Бұған әр түрлі телеграф түрлерінің пайда болуының маңызы зор болды. Телеграф - қабылдау нүктесінде міндетті түрде жазылатын әріпті-цифрлы хабарларды (телеграмманы) тарату, қабылдау және жеткізуді іске асыратын мамандандырылған байланыс құралы. Телеграф байланысы сым, оптикалық талшық және эфир(радио арнасы) сияқты байланыс жолын құрушы орта арқылы іске асырылады.
1792 жылы Францияда Клодд Шапп сәуле сигналымен ақпарат жеткізудің жүйесін ойлап тапты. Ол оптикалық телеграф деген атқа ие болды. Шапптың жүйесі минутына 2 сөз жеткізуге мүмкіндік берді және өте қысқа мерзімде бүкіл Еуропаға таралып үлгерді.
Бірінші электромагнитті телеграф орыс ғалымы Павел Львович Шиллингпен 1832 жылы ойлап табылды. Кейіннен Электромагниттік телеграф Германияда - Гаусс және Вебермен(1833 жылы), Ұлыбританияда - Кук және Уитстонмен(1837 жылы) , ал АҚШ-та 1840 жылы Сэмюэль Морземен ойлап табылды. Морзе телеграфының басты айырмашылығы, басқа электромагниттік телеграф жүйелері бағыттағыш болып келді, ал дәл осы Морзенің телеграфының жұмыс істеуі электромеханикалық принципке негізделді.
Алғашқы сымсыз телеграфты 1895 жылы 7 мамырда орыс ғалымы Александр Степанович Попов ойлап тапты. Оның бұл телеграфы найзағай арқылы тіркелетін электромагниттік толқындар арқылы, электр сымдарынсыз байланысатын еді.
Телеграф қазіргі кезге дейін қолданылып келгенімен, 1875 жылы Грехем Белмен алғашқы телефон аппаратының ойлап табылуы олардың байланыс құралдарының арсындағы маңыздылығын төмендетіп, одан әрі телефон аппаратының жоғарғы қарқынмен дамып, бүкіл әлемге таралуына жол ашты.

II. Негізгі бөлім
Телефон аппараты және оның құрама бөліктері
Телефон аппараты - келіп түскен шақыруды қабылдауға және басқа телефон аппаратына қосуға немесе ажыратуға арналған коммутациялық -- шақыру, сондай-ақ дыбысты қабылдап, жеткізуді қамтамасыз ететін сөйлеу деп аталатын негізгі екі бөліктен тұрады. Телефон аппаратында шақыру сигналын қабылдайтын электр қоңырауы болады. Одан басқа сигналдық шақыру құрылғысы ретінде қоңырау соғылған кезде жанатын күнделікті электр шамы да пайдаланылуы мүмкін. Жарық сигналы нашар еститін адамдар үшін әрі үйдегі адамдарға дыбыс сигналы тиімсіз болған жағдайда қажет. Сигналдық шамды абоненттік, өтініші мен телефон торабының технигі орнатады.
1 сурет. Телефон аппараты

Абонентті линияға шақыру үшін телефон аппаратынан оның нөмірінің кодталған шақыру сигналы электр импульстері түрінде беріледі. Шақыру дискілі немесе кнопкалы нөмір тергіш арқылы жүзеге асады.
Абоненттік телефон нөмірін теруге барынша ыңғайлы әрі жетілдірілген кнопкалы нөмір тергіш (тастатура) пайдаланылады. Тастатура, әдетте, әрқайсысы бір ондық санмен (О-ден 9-ға дейін) және қосымша әріппен таңбаланған негізгі 10 кнопкадан тұрады. Шақырылатын абоненттің телефон нөмірін автоматтық телефон станциясының линиясына беру үшін бірнеше кнопканы (нөмірдегі цифрлар санына сәйкес) біртіндеп басып, қажетті импульстер сериясын жіберу керек.
Таста-туралы телефон аппараттарында нөмір теру жылдамдыгы дискілі нөмір тергішпен салыстырғанда 4 -- 6 есе шапшаң. Соңғы терілген темірді есте сақтайтын электрондық сақтау қабілеті бар тастатуралы телефон аппараты мысалы, Электроника элетап-микро (М3 модель) шығарылады: қайталап шақыру кезінде, нөмірді термей-ақ шақыру кнопкасын басса, қажетті сигналдар лннияға автоматты түрде беріледі. Сондай-ақ 32 нөмірге дейін (цифр саны 8-ге жететін) электрондық еске сақтау қабілеті бар аппараттар {мысалы, Электроника элетап-микро (ЛЬ 4 модель) да болады. Бұларда қажет нөмірді шақыру үшін 2 кнопканы басу жеткілікті.

Пайдалану кезінде ыңғайлы болу үшін бір конструкциялық торапқа -- микротелефон трубкасына миластырыл ған микрофон мен телефон аппараттық сөйлесу бөлігінің неғұрлым маңызды элементі болып табылады.
Микрофон - бұл дыбыс жазуға арналған құрылғы. Микрофондар дыбыстық толқындарды дыбыстық сигналдарға айналдырады, дәлірек айтса акустикалық тербелісті электрлі тербеліске айналдыратын құрал. Ол телефон және радиобайланысында, теледидарлармен радио хабарларын таратуда,дыбыс жазу орындарында және күшейту жүйелерінде қолданылады. Микрофон сөзі - гректің микро - аз, шағын, фоне - дыбыс деген сөзінен шыққаны этимологияда дәлелденген.
Дыбыстық тербелістерді қабылдап, бірден электрлі сигналға айналдыратын бірден-бір құрал. Яғни, микрофон алдында сөйленген сөз төменгі жиіліктегі электр тогынаөзгертіледі. Дыбыс ауа толқындарының әсерінен тербеліске түсетін жұқа диафрагма катушкаға тиеді. Катушкаға диафрагма тиген кезде магнит өрісі пайда болады. Оның әсер етуі арқылы ток индукцияланады. Иидукцияланған ток жіңішке сым арқылы күшейткішке жіберіледі де дыбыс жазғыш тетікке беріледі. Ол өзінше жанасып қозғалатын магниттік үнтаспаға түсіріледі. Микрофондардың басты сипаты бағытталуында болып табылады. Әр микрофон түрлі бағыттардан келетін дыбыстарға сезімталдығы да әр түрлі болып келеді. Сондықтан микрофондарды екі топқа бөлуге болады: бағытталған және бағытталмаған деп. Ал, атқаратын функцияларына қарай, микрофондар электродинамикалық (катушкалы, ленталы), кондансаторлы, пьезоэлектрлі, электромагнитті, көмірұнтақты болып бөлінеді. Сонымен бірге, стерефониялық, тік бағытты, көп бағытты, шағын көлемді радиомикрофондар болып та сараланады.
Радиода, теледидарда катушкалы, конденсаторлы, ленталы микрофондар көп қолданылады. Электродинамикалық катушкалы микрофондардың теледидар орталықтарында және радио үйінде қолданылуы тиімді болып отырғандығы тәжірибеде дәлелденген. Заман талабына орай, электронды дәуірдің жаңалықтары күннен-күнге жаңартылып, өндіріске қолданылу үстінде. Пішіндері өзгертілгенмен де, қолданылу аясы кеңейгенімен де дизаиндық сапасы жақсарғанымен қызмет көрсету функциясы, дыбыс жазу технологиясы бұрынғы негізде сақталған.
Микрофон құралдарының бәріне ортақ элемент -диафрагма болып табылады. Ол пластинка, мембрана, лента түрінде болады. Металдан, диэлектриктен, пьезоэлементген жасалуы мүмкін. Ең алғашқы микрофондардың түріне көмірұнтақты микрофондар жатады. Көмір ұнтағының ауа тербелісінен қозғалысқа түсуі арқылы жұмыс істейтін микрофондар қазіргі кезде өндірісте қолданылмайды.
Пьозоэлектрлі микрофондар сапасы жағынан аса жақсы болмағанымен қарапайым жұмыс жазуда немесе дыбыстық эффект беру үшін қолданылады. Ал, ленталы микрофондардың дүниежүзілік радиобайланысында ұзақ жылдар пайдаланылып, өз сапалылығын тәжірибеде көрсеткен микрофондар қатарына жатады, әрі табысты қолданылу үстінде. Олар сыртқы әсерге аса сезімтал келеді, сондықтан сыртқы жағдайдан сақтауды қолдайды.
Ленталы микрофонның ішіне полюстері көрсетілген таспа сияқты магнит орналастырылып, арасына фольгадан жасалған осы тәрізді жұқа пленка бекітілген. Дыбыстың әсерінен лента қозғалысқа түсіп, магнит өрісіне әсер ету арқылы электр қуаты пайда болады. Ал, электродинамикалық микрофондарда полюстердің арасына катушка орналастырылған.
Диафрагманың тербелісі кезінде катушка бірге тербеліп, сол арқылы электр тогы пайда болады Микрофон мен телефон микротелефон трубкасының арнайы қуысына орналасып, алмалы-салмалы қақпақшамен жабылатын, тұтас дөңгелек капсула түрінде болады. Столға қоятын (мысалы, ТАН-70-Ь, ТАН-У-74, Электроника элетап-микро) және қабырғаға орналастырылатын (ТАСт-70) телефон аппараттары шығарылады. Телефон аппараты линияға жалғастырушы шнурдың және клеммалы арнаулы розетканың көмегімен қосылады.
Қажет жағдайда, бір телефон атқаратын пәтердің әрбір бөлмесінде пайдалану үшін бірнеше штепсельді розетка орнатады. Абоненттің талап етуі бойынша, стандартты жалғастырушы шнурды ұзартып (8 -- 10 м-ге дейін), телефон аппаратын пәтер ішінде тасымалдауға болады. Телефон желісін пайдалану тәртібі бойынша бір линияға 2 телефон аппаратынан артық қосуға болмайды.
Параллель қосылған телефон арқылы сөйлескен кезде оны басқа адамның естімеуі үшін аппараттарды директор -- секретарь делінетін схема бойынша қосады. Яғни, аппараттық біреуі негізгі (директор), екіншісі -- қосалқы (секретарь) деп саналады. Қосудың мұндай схемасы кез келген аппараттан нөмір теруге мүмкіндік береді, ал негізгі аппараттық микротелефон трубкасын көтергенде, қосалқы аппарат ажыратылады. Шақыру кезінде тек қосалқы аппараттық немесе қос аппараттық қоңырауы жұмыс істейтіндей етіп қосады. 80 жылдардың басынан сыртқы пішіні 20 -- 30 жылдардың аппараттарына ұқсас столға қоятын телефон аппараттары (мысалы, Ретро, Стелла) шығарыла бастады.
2. Байланыс құралдарының эволюциясы
Телефон осыдан 60 жыл бұрын пайда болды. Осы байланыс құралының пайда болуы үшін адамзат баласының өте көп еңбегін қажет етті. Бұл жолдың басы сонау адамзат қоғамының дамуы кезеңінен басталады.
Ертедегі алғашқы адамдар да байланыс құралдарының қажеттілігін сезінді. Бұл қажеттілік табиғатпен күрес негізінде пайда болды. Қажетті ақпаратты алғашқы адамдар айқаймен, зор дауысымен жеткізіп отырды.
Алайда адам дауысы үлкен қашықтықты жеңе алмайды. Ол тек бірнеше жүз метрге ғана жетуі мүмкін. Дауыстың аз қашықтыққа ғана жетуін, қашықтық үлкейген сайын дауыстың әлсіреуіне мынадай мысал кетіруге болады. Жіптің бір ұшын байлап, ал енді бір ұшын қатты сермеп қалатын болса, жіп өзіндік толқын тудырады, ол басында қатты болғанымен, қашықтық үлкейген сайын бәсеңдеп, кейіннен мүлдем тоқтайды. Дәл осылай дыбыс толқындары да: қашықтық үлкейген сайын бәсеңдеп, одан әрі мүлдем естілмейді.

2 сурет.Рейстің Музыкалық телефоны.
Жергілікті жердегі адырлы, қырлы жерге жағылған от немесе түтіннің арқасында келе жатқан жау туралы немесе табиғи апат туралы хабарлап отырған. Бұл әдіс әлі де болсын заманауи құрылғылар болмаған жағдайда, адам қоныстанбайтын немесе аз қоныстанатын жерлерде адасқан адамдармен немесе табиғи апатқа тап болған туристтер тарапынан қолданылады.
Кейбір халықтар мен тайпалар бұл мақсатқа соқпалы музыкалық аспаптар(мысалы, там-тамы және т.б. барабандар) және үрмелі музыкалық аспаптар арқылы туындайтын( аңшылық мүйізі) дыбыстар мен сигналдарды пайдаланған, ал енді біреулері күн сәулесін әр түрлі құралдармен(айнамен) басқару арқылы жеткізіп отырған. Соңғысы қазіргі кезде сәулелі телеграф және де гелиограф деген атқа ие болған.

3 сурет. Александр Белл көмекшісімен жаңа телефонды сынап көруде.
Мысалы Ежелгі Парсы мемлекетінде жол бойына белгілі бір қашықтықта мұнаралар тұрғызылған оларға дауысы зор адамдар тұрған және де бір мұнарадан екінші мұнараға адамның зор дауысы арқылы жеткізіліп, бір күнде ондаған, тіптен жүздеген километр қашықтыққа хабарлама жеткізіліп отырғызылған.
Дыбыс толқындарын жеткізу, хабарлама жеткізудегі келесі қадам - дауыс зорайтқыш құралды(руторды) пайдалану болды. Оның көмегімен адам тек сигналдарды ғана емес, сонымен қатар адамның дауысын жеткізуге көмегін тигізді.
Рупор адам дауысының энергиясын адам бағыттағысы келген, рупор бағытталған жаққа ғана бағыттау қасиетіне ие. Дәл осылай дыбыс толқындары бағытталғандай болады. Егер суға тас лақтырылса, ол түскен жерде бірдей концентрациялы сақиналы толқындар пайда болады. Қоңыраудың сылдырлауынан пайда болған дыбыстың пайда болуы кезінде де осындай құбылыс болады. Дыбыс шыққан жерден барлық тарапқа ауа толқындары бірдей тарайды, және барлық тараптарда қоңырау дауысы бірдей естілетін болады. Алайда тыңдаушы мысалы, сол жақта болса, онда дыбысты барлық жақтарға бірдей таратудың еш қажетті жоқ, дыбыс тек бір жаққа бағытталған жағдайда естілу қашықтығы да, дыбыс сапасы да едәуір жоғарылайтын болады. Бұл бағыттаушы құрал - рупор болып табылады. Және де одан да жоғары дәреже де труба болып табылады. Осыда 2 мың жыл бұрын бұл технологияны атақты жаулап алушы Александар Македонский өте кең қолданды. Ол әскердің ең алшақ бөліктеріне(14 км) рупордың көмегімен бұйрық беріп отырды.
Трубалардың акустикалық қасиеттері белгілі болған кезде, яғни дыбыс толқындары трубалар арқылы барынша ұзақ ара-қашықтыққа естілетіні белгілі болған кезде сөйлесу пункттерінің арасындағы арақашықтық үлкейді. Акустикалық трубалар алғаш рет XVIII ғасырдың соңында Англияда қолданылды.
Кейіннен дыбыс толқындарыен созылған шнур арқылы жеткізу идеясы дүниеге келді. Бұл туралы алғашқы ойды 1667 жылы атақты физик Роберт Гук : Тартылған шнурдың көмегімен, деп жазды ол, - мен елеулі қашықтыққа ақпарат жіберемін, - деді.
Әңгіме екі трубканың көмегімен жүзеге асырылды. Әрбір трубкадағы бір тесік пергаменттен, қағаздан не көпіршіктен жасалған жарғақ арқылы тартылып отырылды. Сонымен бірге жарғаққа екі трубканы байланыстырып отырған шнур жалғанды. Яғни бір трубкаға айтылған сөз бір трубкадан екіншісіне жеткізіліп отырылды. Алайда бұндай құралдың дыбыс жеткізу арақашықтығы аз болды, сонымен бірге естілу сапасы да барынша төмен болды.

4 сурет. Александр Грехем Белл.
Еуропада ғылым мен білімнің, өндірістің дамуы XVIII-XIX ғасырларда байланыс құралдарының одан әрі дамуына, ақпаратты жеткізу құралдарының жетілуіне әкелді. Бұған әр түрлі телеграф түрлерінің пайда болуының маңызы зор болды. Телеграф - қабылдау нүктесінде міндетті түрде жазылатын әріпті-цифрлы хабарларды (телеграмманы) тарату, қабылдау және жеткізуді іске асыратын мамандандырылған байланыс құралы. Телеграф байланысы сым, оптикалық талшық және эфир(радио арнасы) сияқты байланыс жолын құрушы орта арқылы іске асырылады.
1792 жылы Францияда Клодд Шапп сәуле сигналымен ақпарат жеткізудің жүйесін ойлап тапты.Бұл қарапайым түрінде бір типті құрылыстардың жүйесі еді, олар бір-бірінен көзге көрінетін қашықтықта орналасты. Ол оптикалық телеграф деген атқа ие болды. Шапптың жүйесі минутына 2 сөз жеткізуге мүмкіндік берді және өте қысқа мерзімде бүкіл Еуропаға таралып үлгерді. Бұл белгілі бір типтегі ғимарат еді, оның шатырында қозғалмалы бүйірлері бар - семафоралар болды, оларды іште отырып белгілі бір тростардың көмегімен операторлар басқарып отырды. Швецияда оптикалық телеграфтар 1880 жылға дейін қолданылды.
Бірінші электромагнитті телеграф орыс ғалымы Павел Львович Шиллингпен 1832 жылы ойлап табылды. Кейіннен Электромагниттік телеграф Германияда - Гаусс және Вебермен(1833 жылы), Ұлыбританияда - Кук және Уитстонмен(1837 жылы) , ал АҚШ-та 1840 жылы Сэмюэль Морземен ойлап табылды. Морзе телеграфының басты айырмашылығы, басқа электромагниттік телеграф жүйелері бағыттағыш болып келді, ал дәл осы Морзенің телеграфының жұмыс істеуі электромеханикалық принципке негізделді. Морзенің үлкен еңбегі телеграф кодын ойлап табуы еді, ол бойынша алфабит әріптерін қысқа әрі ұзын сигналдар - нүкте және тире-мен ауыстырылды. Электрлік телеграфтың коммерциялық пайдалану 1837 жылы Лондоннан басталды. Ал Ресейде Шиллингтің жұмысын Б.С. Якоби жалғастырды, ол 1839 жылы жазатын телеграф аппаратын ойлап тапты, ал 1850 жылы әріпжазатын телеграф аппаратын ойлап тапты.
1858 жылы Трансатлантикалық телеграфтық байланыс орнатылды. Одан кейін Африкаға кабель тартылды, бұл 1870 жылы тікелей Лондон-Бомбей телеграфтық байланысының негізінін қалауға мүмкіндік берді. ( Египеттегі және Мальтадағы релейлік станция арқылы)

5 сурет.1891 жылғы негізгі телеграф желілері.
1843 жылы шотландтық физик Александр Бейн өзі жасаған суреттер, сызбалар жібере алатын электрлік телеграфты жасап, патенттеді. Бейн аппараты алғашқы қарапайым факс машина саналады.
1855 жылы итальяндық өнертапқыш Джованни Казелли осыған ұқсас аналогті құрылғы ойлап тапты, бұл құрылғыны ол Пантелеграф деп атап, оны коммерциялық пайдалануға ұсынды. Казелли аппараттары суреттерді, сызбаларды электр сигналдары арқылы жеткізуге Ресейде, Францияда бірқатар уақыт пайдаланылды. Казелли аппараттары қорғасын фольгада арнайы оқшаулағыш лакпен салынған суреттерді, текст бейнелерін, сызбаларды жіберіп отырды.
Алғашқы сымсыз телеграфты 1895 жылы 7 мамырда орыс ғалымы Александр Степанович Попов ойлап тапты. Оның бұл телеграфы найзағай арқылы тіркелетін электромагниттік толқындар арқылы, электр сымдарынсыз байланысатын еді. Попов 1897 жылы сымсыз телеграфтың арқасында әскери кеме мен жағалау арасындағы хабарлама жіберу мен қабылдауды жүзеге асырды. Ал 1899 жылы электромагниттік толқындарды қабылдайтын толқындардың жетілдірілген түрін ойлап тапты, бұл құрылғы да дыбыстарды қабылдау - Морзе коды арқылы - оператордың - радисттің құлағына жеткізіліп отырылды. Сонымен бірге Шетелде де дәл осы Поповтың жетістігін барынша жетілдіру жүзеге асырылды. Ұлыбританияда итальян ғалымы Маркони Сымсыз телеграфты жетілдіру туралы идеяны патенттеді, ал 1801 жылы сымсыз телеграфты Атлант мұхиты арқылы жүргізді.
Сонымен бірге 1872 жылы француз ғалымы Жан Бодо өзінің аппаратын ұсынды, ол бойынша бір провод бойымен 2 не оданда көп хабарлама жіберу мүмкіндігіне ие болды.
Қазіргі кездің өзінде телеграф аппараттары сирек болса да сақталған, алайда ақпарат жеткізудің компьютер, телефон, факс және т.б. құрылғылардың ығыстыруымен кей мемлекеттерде қолданыстан мүлдем алынды.
Телефонды ойлап табу проблемасын электр желісі шешті. Телефон желісін пайдалануда электр энергиясын қолдануды 1854 жылы Париж телеграф станциясының шенеунігі Шарль Бурсель ұсынған еді.Ал осыдан 6 жыл өткеннен кейін неміс ғалымы Филипп Рейс осындай бірінші аппаратты ұсынды.
Рейс аппараты жіберуші, қабылдаушы және электр батареясынан тұрды. Жіберуші үстіңгі жағында тесігі бар толық жәшіктен тұрды. Бұл тесік шошқаның ішегінен жасалған жарғақпен тартылған. Бір қабырғасына рупор тығылды. Жарғақтың сыртқы жағына жұқа платин пластинкасы жапсырылды, ал одан қысқа қашықтықта - платин штифті жапсырылды.
Қабылдағыш қалың сымның орамынан жасалған катушкадан тұрды, ол жұқа темірден жасалған білікке оралды. Сердечниктің ұштары ағаш тіреуіштерге тірелді.
Сөйлескен кезде рупорға жібергіштегі жарғақ тербеліп отырылды. Және де платин пластинка бірде штифтке тиіп, бірде алшақтап отырды. Пластинканың және штифттың әрбір тұйықталуы кезінде желіге батареядан электр тогы бағытталып отырды.
Рейс аппараты адам дауысын әрең естірткізді. Дауысты дыбыстар мүлдем естілмеді. Көбінесе бұл аппарат арқылы музыкалық дыбыстар жақсы жіберіліп отырды, сондықтанда телефон музыкалық телефон деп аталды.
Ол кезде бұл аппараттың маңызын ешкім ескерген жоқ, құрылғы күкіге айналдырылып, автор аты ұмыт болды.Капитализмнің қарпқынды дамуы барынша жетілдірілген байланыс құралын талап етті. XIX ғасырдың екінші жартысы - бұл Европа мен Америкадағы өндіріс салаларының монополизациялануына әкеліп соқты және де әлем алпауыттарының арасындағы бәсекелестіктің одан әрі белең алған дәуірі болды.
Сондықтанда дамыған телеграф желісі де, теміржол жүйесі де күшті капиталисттік монополияларға қызмет етуге қауқарсыз болды.

6 сурет. Белл телефонының конструкциясы.
Үзіліссіз жүзеге асырылып отырған капиталисттік байланыстар үшін, нарықтың дамуы үшін, әлемдік монополиялардың қолын шешуге мүмкіндік берген байланысты қажет етті, сондықтанда электр желісі арқылы адам дауысын бір жерден екінші жерге жеткізуге деген ұмтылыс неге тоқтамағанын түсіндіреді. Ақырында бұл жетістікпен аяқталды.
1876 жылы американдық Белл адам дауысын проводпен естуге мүмкіндік беретін қарапайым құрылғыны ойлап тауып, телефон деп атағаны бүкіл әлемге жар болды. Бұл хабарға ешкім сене қоймады. Өнертапқышқа өз еңбегінің маңыздылығын жеткізу үлкен қиындықтарға әкеліп соқтырды.
Белл электротехник болған жоқ. Ол құлағы естімейтін адамдардың кішкентай мектебінде мұғалім болды және де өте ұзақ уақыт құлағы естімейтін адамдарға адам дауысын жеткізетін құрылғының конструкциясын жасаумен өте ұзақ уақыт жұмыс істеді. Алайда бұл құрылғыны ойлап табу мүмкін болмады, алайда бұл жұмыстар оларға телефонды ойлап табуға көмектесті.
Белл телефоны сол уақыттағы белгілі құбылысқа: катушкада электр тогын әр түрлі магнитті күшті желілер санының әсерімен туғызу. Бұл құбылыс 1820 жылы атақты ағылшын ғалымы Фарадеймен ойлап табылған еді. Кез-келген магниттің полюстерінің арасында көзге көрінбейтін магнитті желелер бар. Егер біз сымның бір кішкене бөлігін құрылғыға жалғайтын болсақ, мысалы гальванометрді, және де сымның алдында магнитті тез сермей бастаймыз, ол қатты жылдамдықта магнитті күшті желілерімен сымды кесіп өтуі керек, және де магниттің әрбір айналымы негізінде электр тогы пайда болып отырады, бұған өз кезегінде гальванометр стрелкасы нұсқайды.

8 сурет. Беллдің телефондық трубкасы
Дәл осы принциппен Белл телефоны да жұмыс жасайды. Оның телефоны сонымен бірге катушканың жүрекшесі қызметін атқаратын әрдайымғы магниттен тұрды. Магниттің өрістерінің біріне темір пластинка бекітіліп отырылды. Бұл пластинка ағаш сақиналы ішкі көпіршіктен жасалған жарғақпен тартылған кішкене бітеудің көмегімен байланыстырылып отырылды.
Магниттің өрістерінің арасындағы күшті желілер болат пластинка арқылы тұйықталып отырылды. Ауа арқылы магнитті күшті желілер үлкен қиындықпен өтетін, ал болат пластинкамен ешқандай қиындықсыз өтіп отырды. Ауа аралығы қысқарған сайын өрістер арасындағы күшті желілер саны көбейіп отырады. Белл телефонында адам дауысы жарғақты тербеп отырады, ал жарғақ өз кезегінде болат пластинкаға бұл тербелісті жібереді, ал ол өз кезегінде магнитті күшті желілер санының көбеюіне не азаюына әсер етеді. Және де магнитті күшті желілер катушканың орамдарын қамтып өтеді, сондықтан да бұл катушка да ауыспалы электр тогы пайда болады.Телефон жібергіші дәл осылай жұмыс жасайды. Ол дыбыс толқындарын электр тогының толқындарына айналдырып, ол жібергіштің катушкасынан желіге, ал одан әрі қабылдағышқа бағыт алады.
Осылайша сөйлесу үшін өзара екі проводпен байланысқан екі телефонға ие болуы керек болды.
Қабылдағыш телефонға келіп түскен электр тербелістері катушканың жүрекшесіне бірде күштірек, бірде әлсіздеу магниттеп отырды, осыған байланысты болат пластинкада әр түрлі күшпен тартылып отырылған. Оның тербелістері жарғаққа беріліп отырылды. Ал бұл катушканың тербелістері дыбыс толқындарын естірткізіп отырды.
Белл телефоны кейіннен кішкене өзгерістерге ұшырап отырды. Оған таға тәріздес полюстерінде катушкалар орналастырылған магнит орналастырылды. Магнит алдында темір мембрана орналастырылды.
9 сурет Юз микрофоны

Өнертабыстың практикалық маңыздылығы сонша, оның жарияланғанынан кейін Белл телефонын жақсарту жұмыстары бірден басталып кетті. Алдымен қоңырау шалудың ыңғайсыздығы реттелді. Ваден аппаратында ендігі де қоңырау ендігі де басқа аппараттың қоңырауына ток жіберетін телефон аппаратын басумен орындалды. Қоңырау шалудың арақашықтығын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.