Елуліктер дәстүрлі емес діни қозғалысы

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1. ЕЛУЛІКТЕР ДІНИ ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ... ... ... ... ... ... ..5

2. ЕЛУЛІКТЕР ҰЙЫМЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ... ... ... ...12

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... 25

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Қазақстанда қазіргі кезде миссионерлік саясаттарын емін-еркін жүргізіп келе жатқан секта Елуліктер деп аталады. Бұл діни ағым жалған христиандық (псевдохристиандық), ариандық, апокалиптикалық, милленаристік (хилиастық) болып табылады. Онық Қазақстанға келу тарихы еліміз тәуелсіздік алған жылдармен тұспа-тұс келеді. Демек, осыдан олардың Кеңес өкіметінің құрсауынан кейін босап қалған діни санаға өз идеологиясын толтыруды мақсат еткендіктері аңғарылады. Бұл қазіргі кезде Қазақстанда емін-еркін орнығып үлгерген барлық секталарға, дәстүрлі емес діни ағымдарға тән жағдай. Олардың кедергісіз таралуына мемлекеттік дін туралы заңнаманың да олқы тұстары себеп болып отыр.
Елімізде әрбір азаматтың діни сеніміне бостандық және әрбір діни бірлестікке заң алдында тең құқығы берілген. Осы еркіндікті ұтымды пайдаланған шетелдік миссия өкілдері өз миссиясын атқарып келеді. Кейбір діни ұйымдардың мақсаты мемлекет заңдарын сыйламаушылық, қоғамдық әдеп қағидалары мен ұлттық дәстүрге немқұрайлық, жеккөрушілік, жоққа шығару сонымен қатар ұлт, тіл тұтастығына нұқсан келтіруі мүмкін. Мұндай ұйымдар біз адамды тура жолға салып, шынайы құдайлық өмірге жеткізушіміз, парызымызды өтеп жүрміз (өзінің діни сенімі бойынша) деп түсіндіреді. Бұл діни бірлестіктер қоғамдық әдеп қағидаларын өздерінше түсінеді және халықтың ұлттық құндылықтары мен салт-дәстүрін сырттай құрметтегендей көрінгенімен, шын мәнінде жоққа шығарады, яғни ой мүдделерін жасырын ұстайды, мақсаттары діни сенімдеріне тарту.
Олардың ішінде елуліктер де өзіне ерекше назар аударады. Осы күні көшеге шыға қалсаңыз, өз дініне шақырған уағызшыларды жиі кездестіресіз. Олар алдымен: «Мынау киелі кітап сөздері» дейді. Артынан сізге отбасы, өмір мәселелері жайлы сұрақ қояды, пікіріңізді сұрайды. Олар сізбен сөйлесіп, соңында қолыңызға әсем безендірілген бүктемелі бір парақша, не болмаса журнал ұстатады.
Елуліктер діни бірлестігіне кірген адамдар өмірінде күрт өзгеріс орын алып, адам отбасында жақын адамдармен басқаша қатынас жасап, өз сенімін насихаттап, дәлелдеуге тырысады. Өзімшілдікке бой алдырып, тіпті кейбір діни бірлестік мүшелері жеке мүлкін сатып, ортақ қауымдық меншікке қосады. Бұл дәстүрлі қоғамдық өмірді өзгертуге алып келеді.

1. Меңдеке Ә. Секталар сайран салған ел. // Жас Алаш газеті. №50. 27.04.2004.
2. Борбасова Қ. «Қазақстандағы жаңа діни бірлестіктер және ұлттық қауіпсіздік мәселесі». Филос.ғыл.док. ғыл.дәр алу үшін жазылған диссертация. – Алматы, 2010. -235 б.
3. Діни терминдер сөздігі. – Астана, 2008.
4. Артемьев А.И. Дінтану. – Алматы: Бастау, 2008.
5. Елгин Ю.А. Православное церковное зодчество юга Казахстана
(XIX-начала XXвв.)// К истории христианства в Средней Азии.:сб.науч.тр.-
Ташкент, 1998.
6. Доцук. Ев. Собор над городом // К истории христианства в
Средней Азии.:сб.науч.тр.- Ташкент, 1998.
7. Самойлов К. И. Архитектура Казахстана ХХ века (Развитие
архитектурно - художественных форм ) : монография … доктора
архитектуры:. 18.00.01.- М.: НИИТАГ РААСН, 2004.
8. Проскурин В.Н. Православное церковное зодчество юга Казахстана. - Алматы, 1964.
9. Попова З.В. Православное зодчество городов Северо-Восточного
Казахстана (XVIII – нач. XXI вв.):автореф. … канд. архитектуры:.18.00.01.-
Новосибирск.: НГАХА,2007.
10. Морозов М.А. Петропавловск в дореволюционных литературных
источниках: очерки. - СПб.,1991.
11. Организационная структура церкви «Благодать».
http://blagodat.spks.ru/b_org_struct.htm.
12. Соколов В.В. Средневековая философия.- М.: «Высшая школа», 1979.
13. Русская православная церковь. Новосибирская епархия. http://ansobor.ru/articles.php?id=26.
14. Інжіл Шариф. http://kkitap.net/online.php?b=Section5.
15. Ohishi M. Japanese-specific issues surrounding the new religious movements// Kyoto j. of law a. politics. Kyoto. 2005.-Vol. 01(2).-P. 1-14.
16. Romberg R. "Todey, Chango is Chango": How africanness Los Angeles, 2007. -Vol. 66, № 1/2.-P. 75-106.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

Тарих және педагогика факультеті

Дінтану және теология кафедрасы

Елуліктер дәстүрлі емес діни қозғалысы

Орындаған: Тұрлыбекова Сәуле

Ғылыми жетекші: аға оқытушы Сержан Оразбай

Түркістан, 2013

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1. ЕЛУЛІКТЕР ДІНИ ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ ЖАЛПЫ
СИПАТТАМАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 5

2. ЕЛУЛІКТЕР ҰЙЫМЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .25

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..27

КІРІСПЕ

Жұмыстың негізгі сипаттамасы. Қазақстанда қазіргі кезде миссионерлік
саясаттарын емін-еркін жүргізіп келе жатқан секта Елуліктер деп аталады.
Бұл діни ағым жалған христиандық (псевдохристиандық), ариандық,
апокалиптикалық, милленаристік (хилиастық) болып табылады. Онық Қазақстанға
келу тарихы еліміз тәуелсіздік алған жылдармен тұспа-тұс келеді. Демек,
осыдан олардың Кеңес өкіметінің құрсауынан кейін босап қалған діни санаға
өз идеологиясын толтыруды мақсат еткендіктері аңғарылады. Бұл қазіргі кезде
Қазақстанда емін-еркін орнығып үлгерген барлық секталарға, дәстүрлі емес
діни ағымдарға тән жағдай. Олардың кедергісіз таралуына мемлекеттік дін
туралы заңнаманың да олқы тұстары себеп болып отыр.
Елімізде әрбір азаматтың діни сеніміне бостандық және әрбір діни
бірлестікке заң алдында тең құқығы берілген. Осы еркіндікті ұтымды
пайдаланған шетелдік миссия өкілдері өз миссиясын атқарып келеді. Кейбір
діни ұйымдардың мақсаты мемлекет заңдарын сыйламаушылық, қоғамдық әдеп
қағидалары мен ұлттық дәстүрге немқұрайлық, жеккөрушілік, жоққа шығару
сонымен қатар ұлт, тіл тұтастығына нұқсан келтіруі мүмкін. Мұндай ұйымдар
біз адамды тура жолға салып, шынайы құдайлық өмірге жеткізушіміз,
парызымызды өтеп жүрміз (өзінің діни сенімі бойынша) деп түсіндіреді. Бұл
діни бірлестіктер қоғамдық әдеп қағидаларын өздерінше түсінеді және
халықтың ұлттық құндылықтары мен салт-дәстүрін сырттай құрметтегендей
көрінгенімен, шын мәнінде жоққа шығарады, яғни ой мүдделерін жасырын
ұстайды, мақсаттары діни сенімдеріне тарту.
Олардың ішінде елуліктер де өзіне ерекше назар аударады. Осы күні
көшеге шыға қалсаңыз, өз дініне шақырған уағызшыларды жиі кездестіресіз.
Олар алдымен: Мынау киелі кітап сөздері дейді. Артынан сізге отбасы, өмір
мәселелері жайлы сұрақ қояды, пікіріңізді сұрайды. Олар сізбен сөйлесіп,
соңында қолыңызға әсем безендірілген бүктемелі бір парақша, не болмаса
журнал ұстатады.
Елуліктер діни бірлестігіне кірген адамдар өмірінде күрт өзгеріс орын
алып, адам отбасында жақын адамдармен басқаша қатынас жасап, өз сенімін
насихаттап, дәлелдеуге тырысады. Өзімшілдікке бой алдырып, тіпті кейбір
діни бірлестік мүшелері жеке мүлкін сатып, ортақ қауымдық меншікке қосады.
Бұл дәстүрлі қоғамдық өмірді өзгертуге алып келеді.
Олар көшеде де, үйде де қыр соңыңыздан қалмайды. Арасынан қазақша
сөйлеген басқа ұлт өкілдерін көресіз. Бұл әрбір қазақстандық кездестірген
жайт. Қазақша сөйлейтіндер сирек кездесетін немесе ауылдан келген
бауырларымыз ғана сөйлейтін көшелерімізде басқа ұлт өкілдері қазақша тіл
қатса, әрине сіз оған ризашылығыңызды білдіріп, көңіл аударасыз. Мұндай
қазақ тіліндегі уағыздың себебі айтпаса да түсінікті. Бұл бір ғана тәсіл
емес.
Елуліктер мүшелерінің негізгі міндеті - өз ілімдерін насихаттау, діни
ұйымға адамдарды кіргізу. Үгіт-насихатқа ұйым мүшелері табыстарының 10%
береді және үгіт-насихат жұмыстарына айына кемінде 10 сағат бөлуі тиіс және
бұл шарамен өте белсенді айналысады. Елуліктер мүшелері басшыларының
бұйрығын орындауға әр уақыт дайын болуы керек. Ұйымның әрбір мүшесі ай
сайын қанша рет миссионерлікпен айналысты, неше рет ұйым жиынына қатысты,
Библияны оқуға қанша уақыт бөлгені, ұйымға қанша ақша қосқаны туралы есеп
жүргізіп отырады, жыл соңында басшылыққа есеп береді. Шіркеу дәстүрлі
діндердің бейқамдығын мен қорғансыздығын, заң олқылықтарын, тұрмыс
қиыншылығы мен жұмыссыздықты пайдаланып, рухани экспансия жүргізіп жатыр.
Бұл еңбектері жеміссіз де емес. Шетел инвестициясы тек мұнай және газ
саласына құйылып жатқан жоқ, рухани өріске де ауыз салуда. Секталар
кәсіпорын ашып, оған өз дініне енген Қазақстан азаматтарын ғана жұмысқа
қабылдайды.
Курстық жұмыста Елуліктер шіркеуінің Қазақстанға таралуы,
ерекшеліктері, мақсаттары талданып, олардың жұмыстары мәліметтер арқылы
қарастырылды.

Жұмыстың өзектілігі. Қазіргі кезде кез келген адам үшін өте қиын, әрі
ауыр уақыттар өтіп жатыр. Бұлай дейтін себебіміз, адамды жан-жағынан
психологиялық түрде аздыратын, санасына салмақ салып, жынды ететін, ауру
ететін неше түрлі ағымдар Қазақстанда таралып жатыр. Баспасөз беттерінде
адасқан секталардың арбауына ілініп, өмірлері қиылған, отбасылық өмірде
келеңсіз жайттар орын алған жекелеген субьектілердің бастан кешірген
жанайқайлары туралы материалдар жиі-жиі жарық көруде. Осының бәрі Қазақстан
қоғамы үшін керітартпалық сипатқа, қауіпті құбылысқа айналып отырған діни
факторлардың тамырын танып, тереңінен зерттеуге итермелейді.
Елуліктер шіркеуі жайлы қазіргі кезде баспасөз беттерінде жазылып
жатса да, олар туралы толымды зерттеу еңбегі жоқтың қасы. Тек қана аздаған
курстық еңбектерде олар туралы сипаттамалар берілген. Мәселен,
Қ.Борбасованың Қазақстандағы жаңа діни бірлестіктер және ұлттық
қауіпсіздік мәселесі атты докторлық диссертациясында евангелшіл дәстүрлі
емес ұйымдар қатарында Елуліктер шіркеуі жайлы қысқаша мәлімет беріле
кеткен [2]. Ал бұл тақырыпты жекелеп қарастырудың Елуліктер шіркеуінің
идеологиясын айқындап танытуда маңызы зор болмағы сөзсіз.

Курстық жұмыстың пәні. Қазақстандағы Елуліктер сектасының таралу
тарихы мен қазіргі кездегі жағдайы. Сонымен қатар жұмыста олардың
психологиялық зардаптары, қоғамға зияны туралы да кеңінен сөз болады.

Курстық жұмыстың нысаны. Жалпы Қазақстандағы миссионерліктің тарихы
мен Елуліктер діни сектасының келуі жайлы. Әрі қарай Елуліктер сектасының
зияндары, жамандықтары туралы да айтылады. Осылардың барлығын талдай
отырып, белгілі бір қорытынды шығару зерттеудің нысанына жатады.
1. Елуліктер діни қозғалысының жалпы сипаттамасы

Елуліктер – бұл протестанттық ағым, оның пайда болуы құдайдың бірінші
толқыны деген атпен байланыстырылады. Ол XIX ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың
басында АҚШ-та және Германияда пайда болды.
Елуліктердің баптистер мен басқа да бұрынғы протестантизмнің
ағымдарынан ерекшелігі дінге сенушілер сумен шоқынғаннан кейін де басқа
тілдерде сөйлеу сыйын ала отырып, тағы да құдайға шоқынулары қажет. Мұның
негізін олар Жаңа өсиетпен байланыстырады, яғни, Апостол әрекеттеріне
сәйкес, Иисус Христостың жексенбіден кейінгі елуінші күні апостолге құдай
келген және олар басқа тілдерде сөйлескен деген ұғымдарды білдіреді.
Елуліктер қозғалысы көптеген деноминацияларға бөлінген. Басты тарауы
Иисус Христос атынан деген формуланы жасау арқылы шоқынуды мойындаған
унитаристер мен Киелі әке, ұл және құдай атынан деген формуланы
пайдаланатын тринитаристер арасынан өтеді. Бұдан басқа, екі кризисті (екі
жарылқаушы) – құдайға сыйыну және шоқыну (елуліктерге баптистік қауымда
болатындар тән) және үш кризисті (үш жарылқаушы) – құдайға сыйыну, құрмет
көрсету және шоқынуды мойындайтын шіркеулерімен ерекшеленеді. Қазіргі
уақытта кейбір елуліктер басқа тілдерде сөйлесуді мойындамайды.
2001 жылдың басында әлемде әртүрлі деноминациялардың елуліктерінің
саны 119 миллионға жеткені есептелді.
Қазақстанда елуліктердің төмендегі негізгі бірлестіктері әрекет етеді.

Апостолдың Інжілдік Христиандықтары (Апостол ілімі бойынша) - С.П.
Смородина қызметімен байланысы бар елуліктер ағымы. Бірінші қауымы 1913
жылы Санкт-Петербургте құрылды. Олар шіркеулердің құдай мен адамдар
арасындағы елші ретінде қызмет ету қажеттілігін теріске шығарады, бірақ,
қауымда ұйымдастыру мен тәртіптің қажет екенін мойындады.
Апостол Інжілдік Христианы унитаристер болып табылады, яғни, олар
Құдайдың үш жақтығын жоққа шығарады: олардың пікірі бойынша Христоста әке
құдайы, ұл құдайы және киелі құдай көрсетіледі. Осыдан олардың басқа атауы
– бірлесушілер келіп шығады.
Інжіл Сенімінің Христиандықтары – 1921 жылы өзінің дін
жолындағыларының қауымын ұйымдастырған И.В. Воронаевтың қызметімен
байланысқан елуліктер ағымы. Олар тринатаристер болып табылады, яғни үш
жақтағы біртұтас Құдайды мойындайды. Інжілдік Сенім Христиандықтары діни
ғибадатханалар туралы заңнамаға қатысты теріс ұстанымда болды, дінге
сенушілердің әскердегі ант қабылдауларынан босатуды талап етті. Қазіргі
уақытта қауымның көпшілігі мемлекеттік тіркеуден өтті және мемлекет олар
үшін Құдай орнатқан институт ретінде қабылданады, бірақ ант беруден бас
тарту туралы қағиданы сақтап қалды.
Церковь Божья (Дети Божьи) (Құдай шіркеуі) (Құдай балалары) – ХХ
ғасырдың басында Германияда пайда болған елуліктер ағымы. Оған жетілу
туралы (перфекционизм) ілім тән, бұл христиан дініндегі адам барынша
мұқият дәріптеуден немесе толық дәріптеуден өте отырып, ол жер бетінде
мүлдем күнәсіз бола алатындығының арқасында таза жүрекке жетеді дегенді
білдіреді. Құдай шіркеуінің дін уағыздаушылары христиандықтар барлық
күнәлардан тазарған, олар күнә жасамайды және киелі өмірді жүргізеді деп
сендіреді. Сонымен бірге, олар құдай өз шәкірттеріне (яғни сенушілеріне)
құдай емінің сыйы ауырғандарды емдеу билігін берген деп оқытады.
Қазақстанда елуліктердің әртүрлі ағымдары бар. Ерекше танымалы Апостол
Інжілдік христиандықтары (бірлесушілер), ең ірі қауымдары Қарағанды және
Алматы қалаларында, дінге сенушілер топтарының шағын қауымдары
республиканың көптеген облыстарында бар. 4 қауымы тіркелген.
Інжілдік Сенім Христиандықтарының (воронаевтіктер) қауымдары барлық
облыстарда бар. Ерекше ірі бірлестіктері (300-500) адамнан Қарағанды және
Алматы қалаларында орналасқан. Қазақстандағы елуліктер – воронаевтіктердің
қозғалысын бұрынғы кезеңде Киевтік епископатқа есеп беретін епископтар
басқарған (Конрад, Веников, Доманск, Мозолин, Панкратов, Альберт, Рох,
Стрелюк және т.б.). Көптеген дінге сенушілері 90 жылдардың ортасында АҚШ-қа
және Канадаға қоныс аударған. Қазіргі уақытта 10 қауымы тіркелген.
Құдай шіркеуінің қауымдары мен топтары Қарағанды, Ақмола, Қостанай
және республикадағы басқа да облыстарда бар. қазіргі уақытта 2 қауым
тіркелген, біреуі тіркеусіз жұмыс істеуде. Бірақ дінге сенушілердің саны
неміс эмигранттарының есебінен азайып келеді. Қарағанды қаласында 1 мың
дана тиражымен Інжілдік құбыр журналы басып шығарылады.
1990 жылдары Алматы және Шымкент қалаларында Сун Бок Ым корей
елуліктер шіркеуі пайда болды. Қазірдің өзінде 12 қауымы әрекет етеді.
Сондай-ақ, 90 жылдары республикада Құдай Ассамблеясы елуліктер
бірлестігі пайда болды. Құдай Ассамблеясы 1914 жылы Хот-Спрингте (Арканзас)
пайда болды. жаңа діни бірлестікті құрудың мақсаты: 1) елуліктер арасындағы
жақсы түсінік пен бірліктің жетістігі; 2) миссионерлік күштердің
бірлестігі; 3) баспа қызметтерін үйлестіру деп аталды. Құдай Ассамблеясының
қызмет аумағы аса ауқымды: олар қайырымдылықпен айналысады, радиохабарлар
жүргізеді, оқу орындарын, оның ішінде жексенбілік мектептер құрады, ерлер,
әйелдер және жастар бастауыш ұйымдарын құрады, АҚШ-та және 118 елдерде
миссионерлік қызметтерін жүргізеді. Әлемде Құдай Ассамблеясы дін жолын
қуушыларының саны 22 мың адам.
Қазіргі уақытта Алматы қаласындағы және Алматы облысындағы қауымдардың
саны 11. Оларды Д.Пескилиди басқарады. Олардың қызметтерін ұйымдастыруға
АҚШ және Австралияның Құдай Ассамблеясы қатысады [3, 41].

Елуліктер бастауларын баптизмнен алады. Ол - XIX ғасырдың соңы - XX
ғасырдың басында АҚШ-та пайда болған протестанттық емес қозғалыс.
Бұл конфессияның негізіне Апостолдар әрекеттері (2:1) деп аталатын
өсиеттік жаңа кітапта Пасхадан кейінгі елуінші күні (атауының өзі содан
шығып отыр), яғни Елулікте (Үштік) апостол-дарға Киелі Рух келіп қонғаны
туралы баяндалған әңгіме алынған.
Алғашқы елулікшілдік шіркеу болып 1886 жылы Техас (АҚШ) штатында
Құдайды іздеушілердің Киелілік қозғалысы әдіскер-баптистері негізін
қалаған Құдай Шіркеуі саналады.
1903 жылы Киелілік қозғалысының американдық шіркеулерінің көпшілігі
бүгінгі тавда да бүкіл дүние жүзіне ықпалы күшті болып отырған алғашқы
елулікшілік альянс – Құдай Шіркеуіне бірікті.
Шіркеу тарихы 1906 жылғы сәуірдің 9-ын қазіргі заманғы елулікшілдік
қозғалысының бастамасы деп санайды. Ал оның алдында, 1906 жылғы сәуірдің 8-
інде бір негр баласының түсініксіз тілдерде сөйлеп кетуіне байланысты оқиға
орын алған-ды. Ал келесі күні, елуліктердің сенімі бойынша, ғибадат ету
кезінде Киелі Рух болашақ елуліктердің барлық жиындарына түскен. Бұл
бұрынғы құлдардан шыққан негр Вильям Сеймур (1870-1922) уағыз жүргізетін
Лос-Анжелесте (АҚШ) болған еді.
Өткен жылдарда елулікшілік тұрақты түрде үдайы өсіп-өркендеу
үрдісіндегі ең бір серпінді конфессиялардың біріне айналды.
Протестанттықтың үшінші толқыны ретіндегі елулікшіліктің оны басқа
барлық бағыттардан ерекшелендіріп тұратын іргелі өзгешелігі - оның рухани
тәжірибесі бар қозғалыс екендігінде. Олар, мысалы, Елукүндікте апостол
тәжірибесі барлықтары үшін басты маңызға ие және мүмкіндігінше оны әрбір
сенуші адам өз басынан өткеруге (яғни Киелі Рух арқылы шоқынуға) тиіс
екендігіне сенімді.
Міне, бұл адамның сенімімен жүретін (жоғарыдан түскен күштің
құдіретімен) өзгеше көңіл күйі сезімі Киелі Рухтың сый-тартуы (емдеп-жазу
қасиеті және глоссолалия деп аталатын өзге тілдерде сөйлей алу қабілеті)
арқылы христиандық өмірде ерекше күшпен мықты орнығу болып табылады. Бұл
жерде глоссолалия Құдаймен қарапайым адам тілі мүмкіндігінен асып түсетін
тілде сөйлесе алу (Рух ғибадаты деп аталатын) құралы деп ұғынылады.
Глоссолалияның тарихи құбылысы күрделі және елулікіділіктщ алдында көп
замандар бұрын пайда болған, бірақ елуліктер тілдер құдіретіне қағидалық
маңыз берген.
Олардың жоғарыдан жаратылған және Киелі Рух арқылы шоқындырылған
жекелеген тұлғалардан тұратын шіркеуді мистикалықдаралық мағынада
түсінуінде де өзгешелік байқалады. Елулікшшер өздерінің шіркеу туралы
ілімдерін эсхатологиялық дамуға жатқызады.
Олардың ойынша, өздері қозғалыстарында іске асырған шіркеуді және оның
рухани қасиеітерін толық қалпына келтіру әрекеті дүниенің ақыры, яғни
ақырзаманның бастауы болып табылады ал ол кезде шіркеу масаттанады да,
Мәсіхтің жер бетінде Мыңжылдық
Патшалығы орнайды.
Елуліктер де, протестанттықтардың көпшілігі сияқты, тек екі шіркеулік
салт-жораны: шоқынуды (шомылу рәсімінен өтуді), шіркеуде нан үзіп және
шараптан ауыз тиюді (причащение) мойындайды. Нан үзіп ауыз тию, әдетте,
Мәсіх тартқан азаптар мен оның өлімін еске түсіру деп қабылданады.
Шоқынуға, баптистердеп сияқты, тек ересек адамдардың саналы сенім-нанымы
бойынша рүқсат етіледі. Алаида баптистерден айырмашылығы, елуліктер суға
шомылып шоқынуды сенімге саналы бойлаудың бастамасы, ал содан кейін барып,
кеудеге қол қою арқылы және глоссолалия пайдаланып, арнаиы дұға айтумен
Киелі Рухтың шоқындыруы келетін әрекет деп қарастырады.
Тетастай алғанда, елуліктердің Құдайға құлшылық қызметтері сиыну және
тағзым етудің айтарлықтай әртүрлілігімен және көбінесе сырттай әсерсіз,
өздігінен пайда болған сезімге бағыттаи отырып және қазіргі заманғы музыка
аспаптарын пайдалана отырып жүргізілетіндігімен ерекшеленеді.
Ғибадат етілетін жиналыстың алдында қатаң ораза тұту қажет, ал жиналыс
кезінде дінге берілгеніне қуанып, соншама шаттық сезімге беріліп,
экзалътация күйіне түсуі маңызды саналып, дұға айту тылсым жұмбақ
(мистикалық) жағдайда өткізіледі.
Елуліктер ерекше құбылыстарға, елес-көріністерге сенеді, пайғамбар
еркектерге және пайгамбар әйелдерге табынып-сиынуга айрықша көңіл бөледі.
Протестантизмдегі бұл қозғалыстың жолын қуушылар бірнеше бағытқа
бөлінген. Олардың ішіндегі ірілері саналатындар: Құдай Шіркеуі Кұдай
Қауымдастығы, Біріккен Елуліктер шіркеуі – Олардың ізбасарлары АҚШ-та және
Латын Америкасында көптеп саналады. Елуліктердің кейбіреулері Үштікті (Әке,
ұл және Киелі Рух) жоққа шығарып, Иса Мәсіхпен теңдестірілген жалғыз
Құдаиды ғана мойындайды. Ресейде бұл бағыт жолын қуғандар өздерін Апостол
рухындағы Інжіл христиандары деп атайды.
Үштікті мойындайтын Інжіл Сешмі христиандары да өте көп таралған. Олар
өзге тілде сөйлеуге машықтанған, Исаның екінші қайтара келуінің,
ақырзаманның және Иса Мәсіхтің мыңжылдық билігінің жақын қалғанын
уағыздауға үлкен мән береді.
Ресейде Інжіл Сенімі христиандары бірнеше ағымға бөлінген:
* воронаевшылар (Інжіл Сенімі христиандары - ІСХ). Оның
атауы 1921 жылы Одессада өзінің жолын қуушылардың қауымын
ұйымдастырған миссионер И.В.Воронаевтың (И.П.Черкасов) есімімен
байланысты. Аталған ілімге тән белгілер – Әулие Үштікті мойындау,
бөгде тілде сөйлеп кетуге, діни қабілеттерге (харизма), әулиелік
қасиеттерге, емдеп-жазуға қол жеткізгеннен кейін, оған қоса нан үзіп
жеу алдында бір-бірінің аяғын жуғаннан кейін, Киелі Рух арқылы
шоқындыру қажеттілігі. 1945 жылы воронаевшылар Інжіл-христиан-
баптистері одағына (Тамыз келісімі) бірікті, бірақ 1947 жылы
олардың А.И.Бидаш басқаруындағы біраз бөліктері ІХБО-дан қол үзіп,
бейресми жағдайда жұмыс істей бастады;
* смородиншілер Ресейде 1911 жылы пайда болды. Атаулары
Петерборда елуліктер қауымының алғашқы басшыларының бірі
болған Н.П.Смородиновтың фамилиясынан алынған. Смородиншілер
шіркеудің құдай мен адам арасындағы делдал ретінде өмір сүру қажет
тілігіне қарсы, сөйтсе де сектадағы ұйым мен тәртіптің қажет екенін
мойындайды. Бірақ олар Құдайдың Үштігін қабылдай алмайды, олардың
пікірінше, Иса Мәсіхтің бойында ғана Құдай-Әке, Құдай-ұл, Құдай-Киелі Рух
болу қасиеті бар. Осыдан келіп олардың басқа атауы – дарашылдар және
мәсіхшілер шығып отыр;
- мурашковшылар – аталған сектаны XX ғасырдың жиырмасыншы жылдары
Батыс Белоруссияда И.Мурашко құрған. Секта негізін
қалаушы оны Құдайдың өзі Илья пайғамбар, өсиет періштесі және
Сион әкесі деп атағанын айтады, сол себепті де ол ақырзаманның
және күнәһарлар сотының жақындап қалғанын уағыздай бастады.
Сектада аса қатал – жеті қабат терісін сыпыру (жеті мөр салу) деп
аталатын, яғни дінге сенушінің етінен ет кесіп алу салты енгізілді.
Дінге сенушілердің сектаға қабылданғанын осылайша қандарының
сорғалауы дәлелдейді. Сектаға кіргендерге қоғамдық орындарға баруға,
зайырлы өмір жайындағы кітаптар оқуға, басқа дін ұстанатындармен араласып,
қарым-қатынас жасауға, ер адамдардың әскер қатарында қызмет етуіне,
әйелдердің басқа дін жолындағы адамдармен некеге тұруына қатаң тыйым
салынған. Тамаққа ет пайдалануға да үзілді-кесілді тыйым салынған, сонымен
қатар сенбі, жексенбі күндері жұмыс істеуге рұқсат етілмеген. Бұл
ережелерден сәл-пәл ауытқу, тәртіпті бұзу орын алса, діңкелететін аштық,
зынданға тастау, ал балалар үшін дүре салу сияқты қатаң жаза қолданылатын
болған. И.Мурашко Батыс Украинада Батыс Иерусалим деп аталатын шаруашылық
құрып, сонда жұмыс істеуге оның жүздеген ізбасарлары жиналды. Біраз
уақыттан кейін ортақ табысты иемденіп, ол Америкаға қашып кетті. Секта
тарап кетуге шақ қалды, бірақ И.Мурашконың белсенді ізбасарларының көп күш
жұмсауының арқасында 80 жылдары ол қайтадан жанданып, жұмыс істей бастады.
1991 жылдың наурыз айында Мәскеуде Інжіл Сенімі Христиандары - КСРО
елуліктерінің одағы құрылған елуліктер съезі болды; ал 1994 жылы ол Інжіл
Сенімі христиандарының Еуразия одағы болып қайта құрылды.
1947 жылдан бері қарай жылына бір рет жиналатын Бүкілдүниежүзілік
елуліктер конференциясы жұмыс істейді.
Жоғарыда айтылып кеткендей, елулікшіліктің сан қырлылығы және жан-жаққа
тарап кеткендігі сонша, атаулары бірдей діни топтар әуелі көп жағдайда
бірін-бірі танымай жатады. Сондықтан да бүгінгі күні мұндай топтардың қанша
екенін айту қиын.
Қазақстанда елуліктердің әртүрлі ағымдары бар: Апостолдар Рухындағы
Інжіл христиандары (даралар); Інжіл Сенімі христиандары (воронаевшылар);
Құдай Шіркеуі, Жаңа өмір шіркеуі және т.б. 90 жылдары Алматыда корей
елуліктерінің Сун Бок Ым деген шіркеуі пайда болды.
Қазіргі заманғы елуліктер қауымдарына тән ерекшеліктерді Алматыда 1990
жылғы наурызда құрылған, Қазақстанның елуліктер қауымдарының
көшбасшыларының бірі болып табылатын Жаңа Өмір шіркеуі арқылы көрсетуге
болады, өйткені бұл шіркеу белсенді қайырымдылық шараларын іске асырып,
барлық әлеуметтік топтардың мұқтаждықтарына жәрдемдесіп, үлкен қызмет
атқарып отыр [4, 289].
Библиялық Жаңа Өмір орталығы:
Жаңа Өмір шіркеуін; қазақтардың (Жаңа Өмір), ұйғырлар-дың (Йени
Хаят) құлшылық қызметтерін өз ана тілдерінде жүргізетін қауымдарын; Библия
курстарын (Библия ілімі негіздеріне оқыту); Ғибадат ету орталығын;
түрмелерде жазаларын өтеп жатқандар мен түрмеден босап шыққандардың
түрмелік қызметін; ізгілік қызметтерін (аш-жалаңаштарды тамақтандыру, емдеу
және басқадай); жексенбі күні жұмыс істейтіндер үшін Саудагер қызметін;
отбасын құрған жұптарға қызмет көрсету (некелескен уақыттарынан бастап);
ересек адамдар мен зейнеткерлер үшін 55+ қызметін; жастар және балалар
(бөлек) қызметін; мылқаулар қызметін (құлақтары естімейтін және сөйлей
алмайтын) және басқа да толып жатқан қызметтерді (елуден астам!) қамтитынын
мысалға келтіруте болады.
Діни ілімі жағынан алғанда, Жаңа Өмір шіркеуі протестант-тық,
елулікшілік болып табылады.
Протестанттық шіркеу ретінде Жаңа өмір діннің жалпы-христиандық
қағидаттарын: Құдай Үштігін, Күнәһарлықсыз ұрық-тануды (неке тазалығы),
әрбір адамның күнәсін арқалап, Иса Мәсіхтің құрбандыққа баруы, Иса Мәсіхтің
өлімнен кейін қайта тірілуін және Шоқыну мен Евхаристия (Нан үзіп, шарап
ауыз тию) салттарын ұстанады. Рождество және Пасха (батыс күнтізбесі
бойынша), сонымен қатар жергілікті — Егін ору — Құдайдың күзгі молшылық
үшін ризашылығы сияқты жалпыхристиандық мерекелер тойланады. Діни ілімнің,
ақырғы шындықгың көзі ретінде тек Киелі Жазу (Библия) мойындалады, ал
қалғандары (Қасиетті хикая: уағыздар, кітаптар, әулиелердің түрмысы
және басқалары) адамдардың Құдаймен бірге екендігін білдіретін қызықты,
көбінесе өсиеттік, бірақ шартты емес дүниелер деп қабылданады. Әдетте,
айына бір рет өткізілетін Нан үзу, шарап ауыз тию рәсімінде шараптың орнына
жүзім шырыны пайдаланылады; Шоқыну - суға толық батырып шомылдыру арқылы
іске асады. Шіркеу барлық мемлекеттік, сонымен қатар танымал пендауи
(діни емес және зайырлы), мысалы, Жаңа жыл және басқадай мейрамдардан да
бас тартпайды.
Жаңа Өмір шіркеуінің діни қызметтерінде Мұса салты бойынша,
Библияда сипатталғандай, сән-салтанатты, көл-көсір ойын-сауық
ұйымдастырылмайды (Бастау кітабы, 25-30-тараулар). Құлшылық қызметтері
Дәуіт салты бойынша еркін түрде (Библия, Пат-шалықтардың 2-кітабы, 14-22-
беттер: Сонда Дәуіт: ... Құдай алдында ойын ойнап, би билеймін, - деді)
өткізіледі. Құлшылық ету шаралары қатты музыка ойнатып, діни ұрандарды
әндетуге, дауыстап дұға айтуға, кейде діндарлардың жеңіл би қимылдарын да
жасауына ұласады.
Құдайға құлшылық ету қызметі әр жексенбі сайын таңертеңнен бастап,
сонымен қатар дүйсенбі, бейсенбіде кешқұрым осы күндері келуге
мүмкіндіктері барлар үшін өткізіледі. Тұрақты түрде мемле-кеттік
мәселелердің шешілуі, сонымен бірге барлық адамдардың толғақты
мұқтаждықтарының дұрыс шешілуі үшін [(Мен бәрінен бұрын барлық адамдар
үшін, барлық патшалар мен бастықтар үшін сиынуды өтінемін... өйткені бұл
барлық адамдардың құтқарылуын және шындықты тануға жетуін қалайтын біздің
Құтқарушымызға да жағады). (Тимофейге 1-жолдау, 2-тарау, 1-4-беттер)]
сиынуға арналған арнайы ғибадаттық жиындар өткізіліп тұрады.
Бүгінгі танда Қазақстанда Жаңа Өмір шіркеулерінің тұтас бір желісі
жұмыс істейді. Оның ішінде ең бір тәжірибелі, маманданған саналатын Алматы
шіркеуі барлық шіркеулер қауымдастығының рухани тәлімгері қызметін
атқарады. Алайда бұл жерде әкімшіліктік және қаржылық бағыныштылық жоқ.
Негізгі әлеуметтік талап:
Шіркеудегі адамдар бір-бірлеріне қызмет етуге тиіс және бір-бірлеріне
қызмет етіп те жатыр, ал шіркеу қоғамға қызмет етуге тиіс және соған қызмет
етуде.

2. Елуліктер ұйымының құрылымы

Елуліктер ұйымы Қазақстанның әр аймағында, оның ішінде Алматы және
Қарағанды қалаларында орналасқан. Жалпы аталмыш шіркеу өз қызметтерін ТМД
аумағында белсенді түрде жүргізіп келеді. Мәселен, Украина, Белоруссия,
Ресей аумақтарында шіркеу құрылымы барынша дамыған сипатта болып келеді.
Институттандырылған шіркеу ұғымының шығу тегі ең басында христиан ілімінде
құлшылық жасайтын жер ретінде белгілі болғандығы анық.
Шіркеу – христиан діни ғұрыптары мен ғибадаттарын атқаруға арналған
ғимарат. Христиан дінінің көпғасырлық даму тарихында әр халықта әр алуан
шіркеу түрлері қалыптасқан. Жалпы шіркеуге ортақ белгі Шығысқа бағытталған
михрабтық бөлігі және оған жалғас ғибадат етушілерге арналған бөлмесі
болады. Шіркеу одан басқа Капелла, Крипта, Придел, Трапезная, тағы басқа
бөліктерден құралады. Қаланың бас шіркеуі “Собор” делінеді. Лютерандық
шіркеу – кирха, поляктарда католик шіркеуі – кастель деп аталады [5, 65-
87].
Алғаш христиан шіркеуін Рим епископы (V ғасырдан бастап папа)
басқарды. 395 жылы Империя Батыс және Шығыс болып бөлініп кеткеннен кейін,
Византиядағы шіркеу басшысы императорға тәуелді Константинополь патриархы
болды. Бірақ XI ғасырдың ортасына дейін христиан шіркеуі біртұтас деп
саналды. Дегенмен екі шіркеу арасындағы айырмашылықтар ұлғая түсті. Шығыс
Рим империясындағы шіркеу басшысы - патриархтың Рим папасындағыдай ұлан-
байтақ иелігі болған жоқ [6, 62-64]. Рим папасы Батыс елдеріндегі әлсіреген
өкімет билігін өзіне тәуелді етуге тырысса, Шығыстағы шіркеу жолға қойылған
мемлекеттік құрылымның бір бөлігі болды. Батыста ресми тіл латын тілі
болды. Діни рәсімдер тек сол тілде жүргізілді. Киелі кітапты жергілікті
халықтардың тілдеріне аударуға рұқсат етілмеді. Ал шығыс шіркеуі рәсімдерді
әр ұлттың өз тілінде атқаруына рұқсат берді. Батыста барлық дінбасылардың
үйленуіне тыйым салынды, ал шығыста монахтарға ғана үйленуге рұқсат
етілмеді. Шығыстағы дінбасылар шаштары мен сақал-мұрттарын қырмады [7, 48].

Бұл тіл мен мәдениет арасындағы айырмашылық бірте-бірте діни әдет-
ғұрыптар мен рәсімдердегі ерекшеліктерді туғызып, ұлғайта түсті. Оның
үстіне Рим папасының шығыстағы шіркеуді өз қол астына бағындыру әрекеті
Константинополь патриархтығының наразылығын туғызды. 867 жылы Рим папасы
мен Константинополь патриархы арасындағы қатынас үзілді. X ғасырдың басында
екеуі қайта татуласты. Бірақ татулық көпке созылмады. 1054 жылы екі шіркеу
біржолата бөлініп кетті.
Батыстағы Рим папасы басқарған шіркеу католиктік (бүкіләлемдік деген
сөзден шыққан) деп, Шығыс Рим империясындағы патриарх басқарған шіркеу
православиелік (құдайды дұрыс мадақтайтын деген сөзден шыққан) деп
аталды.
Қазақстандағы әдеттегі шіркеулер іші негізінен үш бөлікке бөлінеді:
алтарь, трапездық ортаңғы бөлім және притвор [8].
Алтарь храмның ортаңғы бөлігінен жеңіл-желпі қабырғамен бөлінеді және
онда бірнеше қатарда иконалар орналасады. Алтарға дін қызметшілеріне ғана
кіруге рұқсат етіледі. Дін басылары діни рәсімдер атқару кезінде патшалық
есігі деп аталатын арнайы есіктен алтарға кіріп шығады. Алтардың ортасында
патшалық есігіне қарама-қарсы төрт бұрышты, матамен қапталған Крест пен
Евангелие қойылан престол орналасады. Престол мен алдыңғы қабырға арасында
епископ шығып құлшылық жасауы үшін мінбар қойылады. Алтардың сол қапталында
тік бұрышты, матамен жабылған құрбан шалатын стол тұрады. Столда дін
қызметшілері евхаристии рәсімін орындауға шарап пен нан дайындайды.
Шіркеуде көлеміне қарай екі немесе одан да көп алтарлар орналасуы мүмкін
[9, 24].
Шіркеудің ортаңғы бөлігінде хор айтушылар орны – клирос пен дін басшы
уағыз айтатын, дякон Евангелие оқитын амвон орналасады.
Притвор шіркеудің соңғы батыс бөлігінде болады. Онда тыңдаушылар
келіп, діни рәсімдерді көріп, мінажат жасайды.
Православиялық шірекулер икондар мен крест белгілеріне ерекше
құрметпен қарайды. Икона мен крест – діни культ бұйымы. Әрбір діни мәдениет
өзінің қасиетті кітабымен тікелей байланысты дамиды. Христиан мәдениетінің
негізінде Інжіл жатыр.
Иконаларда Библия мен Інжілдегі оқиғаларға байланысты Иисус Христос,
Мариям Ана, періште, христиан әулиелері бейнеленеді. Христиандар Құдайдың
адам болып жерге келгеніне сенеді. Православия діни танымында Иисус Христос
– кемел адам және Құдай. Апосталдар оны көрді, бірге жүріп дін жайды,
крестке керілгенін, азапталып өлтірілгенін, қайта тіріліп, аспанға ұшқанын
көрді. Бұл оқиғаларды кейінгі христиандар көрген жоқ. Оларға Иисустың
қиналғанын, Құдай деңгейіне жетіп, аспанда Әке мен Киелі Рухпен табысқанын
жеткізу үшін икона өте қажетті бұйым есептеледі, бірақ ол құлшылық құралы
болмайды.
Икона грек тілінен eikon деген сөзден шығады. Образ, көркем
сурет деген мағына береді. Алғашқы икона ілімін енгізген Иоанн Дамаскин
(шама. 676 – 754 жж.) деп есептеледі. Ал икона ілімін заңдастырған VШ ғ.
өмір сүрген византия ойшылы Феодор Студит (759-826 жж.). Икона культтық
бұйым ретінде VII Вселенск соборында (VШ ғ.) ресми қабылданады [10, 62].
Иконалар қасиетті зат есептеледі және оларды жасау шеберлерден үлкен
шеберлікті талап етеді. Икона салу үшін шебердің мақсат еткен нәрсесін
жақсы білуі ләзім және сол уақыттағы Иисустың, Мариям ананың, апосталдардың
шынай образын көрсете алуы қажет. Иконадағы сурет христианға ой салып, ішкі
сезімін оятатын болуы керек. Осы талап орындалған жағдайда оны дінбасылары
икона ретінде қабылдап, үйдің, шіркеудің қабырғасына іледі. Соған құрмет
көрсетіп табынады. Әр шіркеу өзінің Құдай туралы түсінігіне, оқытатын
іліміне, діни танымына, сенім негіздеріне лайық иконалар жасап ала алады.
Онда нақты заңдылық, ереже болмайды, тек жоғарыда айтылған талап қана қатаң
сақталады. Икона суреттерінінің түсі, композициясы, орналасу тәртібі,
кейіпкердің қимылы барлығы христиан дүниетанымы мен іліміне, нанымына сай
болуына қатты мән беріледі.
Ал, крест христиандар үшін Иисусқа ұқсау арқылы күналардан арылу
белгісі саналады. Кресттің тік сызығы әділдікті, құдай заңының адалдығын
білдірсе, көлденең сызығы Құдайдың шындығын, растығын, ешқандай заң
бұзушылығы жоқтығын білдіреді. Әділдік пен шындық сызығының түйіскен жері
күнасын мойындаған, тауба қылған адамға Құдайдың берген махаббаты,
сүйіспеншілігі есептеледі. Осылайша крест те христиандықта киелі зат,
культтық бұйым саналады.
Ертеде православ орыстар крестпен: Кресту Твоему покланяемся,
Владыко, и святое Воскресение Твое славим деп анттасатын болған. Крест
алмасып достасатын, крестпен емделетін, үй, шіркеу, тіпті көпір салатын
болса, ірге тасына крест қоятын болған.
Кресттің қолдану аясына қарай бірнеше түрі болады. Дін уағызшылары
тағып жүретін крест иерей кресті деп аталады. Оны алғашқыда тек дін
қызметшілері ғана тағуға хақылы болса, кейінірек жалпы христинадарға да
тағуға рұқсат берілді. Крест тағу христианға Иисустың құдайлығын, оған
деген құрметтің ерекше болуын еске салып тұратын пайдалы іс есептелді.
Еліміздегі шіркеулерде Көне Өсиеттен бастау алатын православиялық
мейрамдар бірізділікке қойылған. Оған қоса Жаңа Өсиетке негізделген
Иисуса Христос пен Мариям Ананың, қасиетті әкейлердің өміріне, қызметіне
байланысты атаулы күндер де ескерусіз қалмайды. Божией Материдің Тихвиндық
иконы, Божией Материдің Қазандық иконы (1579 ж.) пайда болған күндер де
Қазақстан шіркеулерінде бегілі дәрежеде аталып өтіледі. Ол күндері
Евхаристии құпиялары немесе Қасиетті Құпия бар салтанатымен орындалады. 4-6
ғасырларды шіркеулерге Византиялық императорлар билік құрған кезде
христиандық атаулы күндер мен мейрамдар ресми аталып өтуі тиіс деген заң
қабылдаған болатын. Император Константин тіпті мейрамдардың өз дәрежесінде
аталып өтілуіне кедергі келтіре ме деген қауіппен ол күндері сауда жасауға
да тыйым салған еді. Сол уақыттан бері христиандар мейрам күндері дүнияуи
тіршіліктен арнайы босап, шіркеулерде өткізуге тырысады.
Мейрам күндерін белгілейтін православиялық шіркеулік календарь-
пасхалия тұрақты және жылжымалы деп екі бөлімнен тұрады. Тұрақты шіркеулік
күнтізбе бұл - Григориан күн тізбесінен 13 күн айырмашылығы бар Юлиан
календары. Бұл күнтізбемен белгіленген мейрамдар тұрақты, әр жылда бір күні
аталып отырады. Мысалы, Рождество Христово, Крещения Господня, т.б. Ал
жылжымалы атаулы күндер мен мейрамдар шіркеу басшылары тарапынан
белгіленеді. Мысалы, православиялық Пасха мейрамы көктемгі алғашқы толық ай
туғаннан кейін жексенбі күні атап өтіледі. Басқа мейрамдар Пасханың
белгіленуімен нақтыланады. Мысалы, Пасхадан соң 10 күннен кейін қасиетті
Троица күні, 40 күннен кейін, дәлірек 6-аптаның бейсенбі күніге Вознесение
мейрамы белгіленеді, Преображения Господня мен Успения Божией Матери
мейрамы алдында Успенск оразасы нақтыланады, т.с.с. Елімізде 24 май славян
жазбасы мен мәдениеті күні діни мейрам ретінде аталып өтіледі.
Елуліктер шіркеуі тарихи маңызы зор күндерді де атаусыз қалдырмайды.
Ол күндері Қазақстандағы христиандар үшін киелі саналатын орындарыды зиярат
етеді. Әр жылы 11 тамызда репрессия жылдары жазықсыз атылған, азап шегіуші
Серафим мен Феогностаны еске алу үшін Алматыдағы Ақсай тау шатқалына
жиналып еске алады. Қарағанды қаласында 1997 ж. көне орыс стилінде
салынған, Севастиан (Фомин) жай тапқан Введенский соборы христиандардың
қажылығы орталығына айналған. Алматы қаласындағы Баума шағын орманы да
православиялық христиандардың зиярат орны есептеледі. Онда 1918 жылы
епископ Пимен (Белоликов) жазықсыз атылған болатын. Азап шегіуші епископ
Пименнің дүниден өтуіне 80 жыл толуына орай оны басына 1998 жылы ескерткіш
обелиск қойылды. Пасха мейрамы өткеннен кейін 1880-жылдары архиепископ
Алексияның жасаған крест шеруін 8-аптаның жұма күні Талғарда жылда жасап
отырады. Семей өңірінде Знаменский бұлағында XIX ғ. екінші жартысында
Знаменск Божией Матери иконының дүниеге келген күнін де атап өтіледі.
Қазіргі кезде Христиан оқу-ағарту ісі жақсы дамып келеді. Алматы
епархиялық басқарма жанында 1991 жылдан бері 4 жылдық рухани училище жұмыс
істейді, онда дін қызметкерлері мен регенттерді (күндізгі бөлімде 50 адам)
дайындайды. Жыл сайын 4-5 адам Ресей РПЦ рухани оқу мекемелеріне
жіберіледі. Священниктердің елеулі саны Мәскеу қаласында Рухани академияда
сырттай оқиды. 1997 жылдың наурыз айынан бастап Қарағанды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.