Excel программасының қосымша мүмкіндіктері. Жұмыстық беттерді редакторлеу

Жоспар
Кіріспе

1. Ұйымдастырушылық кезең.
2. Жаңа сабақ
3. Практикалық жұмыс.
4. Үйге тапсырма.
5. Бағалау.

1980 жылы кестелік процессордың пайда болуы арқасында кестелік құжаттарды компьютердің көмегімен өңдеу мүмкін болды. Бірінші болып VisiCalc электрондық поцессоры дүниеге келді. Бірақ ол шыққаннан кейін электрондық кесте концепциясын басқа бірқатар фирмалар алды. Осылай VisiCalc, Super Calc, Multiplan кестелік процессорларының сериясы пайда болды. Бұдан кейін Lotos 1-2-3 пакеттері жасалынды. Біздің елде commputer Assosioners Inc Super Calc 3-4-5 кестелік процесоры кеңінен тарады. Содан кейін бірқатар орысшаланған және біздің қолданушыларға бейімделген АБАК, ДРАКОН, ВАИТАБ –86 пакеттері жасалынды. Осы күнге дейін аз қуатты компьютерлерде Super Calc 4-5 версиялары қолданылды.
Қазіргі компьютерлерде Microsoft Excel кестелік процессоры кеңінен тарала бастады. Компьютерде кестені өңдеу әдісінің алғашқы қарындш пен қағаздың көмегімен істелінентін ескі әдістен айырмашылығы неде?
Бірнеше қатарлардан тұратын кестені тік төртбұрышты кесте деп атайды. Кесте дегеніміз –қатарлар мен бағандарда реттелген информациялар. Кесте кез келген қатар мен бағаналар санынан тұруы мүмкін. Қатар дегеніміз – көлденең біріккен аралас ұяшықтар. Бағана дегеніміз – тігінен аралас ұяшықтар. Қатарлар мен бағаналар қиылысып, ұяшықты құрайды. Ұяшық дегеніміз –деректер сақталатын орын.
Электрондық кесте дегеніміз -ұяшықтарда деректер (мәтіндер, сандар, формулалар)жазылған қарапаым кестенің компьютерлік түрі.
Электрондық кестелерді өңдеуге жататын іс-әрекеттер:
1. Фукнциялармен формуларрды пайдалана отырып әртүрлі есептеулер жүргізуге болады.
2. Түрлі-түрлі факторлардың құжаттарға тигізетін әсерін зерттеу.
3. Тиімді ету міселелерін шешу.
4. Белгілі бір критерийлерді қанағаттандыратын мәліметтер жиынын таңдап алу
5. Шграфиктер мен диаграммалар тұрғызу
6. Мәліметтерді сттастикалық талдау.
Электрондық кестелердің құндылығы олардағы мәліметтерді өңдеу тәсілдерін пайдаланудың қарапаймыдылығы болып табылады.
Сөйтсек, электрондық кестеде де сол бағанадлар мен қатарлар қолданылады. Бұл жерде бағаналар деп аталады, ал қатарлар сол жақта қойылған сандармен белгіленеді. Көптеген электрондық кестенің бағандары «А» дан « Z» дейінгі, одан әрі екі әріптің комбинацияларымен «АА» дан « IV» дейінгі әріптермен белгіленеді. Әрбір қатар 1 ден басталатын реттік қамтамасыз етілген. Бірақ кішкентай дисплей экранында мұндпай үлкен кестенің бағандарының және қатарларының санын қалай орынластыруға болады.
Барлық іс мынада, кестенің барлық элементтерін бір уақытта көрудің қажеті жоқ. Өйткені экрнада әдетте 13 немесе 14 бағана және 22-24 қатар ғана көрінеді. Егер де басқа бағандарды немесе қатарларды талдау қажет болса, онда кестенің қажетті бағандары және қатарлары көрінгенше жай ғана экран бойынша оңға немесе жоғары жылжиды.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Сабақтың тақырыбы: Excel программасының қосымша мүмкіндіктері.
Жұмыстық беттерді редакторлеу.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Excel электрондық кестелер туралы түсініктерін қалыптасытыру.
Дамытушылық: Жекелеме тапсырманы орындату арқылы оқушылардың ойлау
қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу
Сабақ түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың жоспары :
1. Ұйымдастырушылық кезең.
2. Жаңа сабақ
3. Практикалық жұмыс.
4. Үйге тапсырма.
5. Бағалау.
Сабақ барысы:
1.Оқушыларды түгендеймін.Үйге берілген тапсырманы сұраймын.
Жаңа сабақ түсіндіру.

КІРІСПЕ

1980 жылы кестелік процессордың пайда болуы арқасында
кестелік құжаттарды компьютердің көмегімен өңдеу мүмкін болды.
Бірінші болып VisiCalc электрондық поцессоры дүниеге келді.
Бірақ ол шыққаннан кейін электрондық кесте концепциясын басқа
бірқатар фирмалар алды. Осылай VisiCalc, Super Calc, Multiplan
кестелік процессорларының сериясы пайда болды. Бұдан кейін Lotos 1-2-
3 пакеттері жасалынды. Біздің елде commputer Assosioners Inc
Super Calc 3-4-5 кестелік процесоры кеңінен тарады. Содан кейін
бірқатар орысшаланған және біздің қолданушыларға бейімделген
АБАК, ДРАКОН, ВАИТАБ –86 пакеттері жасалынды. Осы күнге дейін аз
қуатты компьютерлерде Super Calc 4-5 версиялары қолданылды.

Қазіргі компьютерлерде Microsoft Excel кестелік процессоры
кеңінен тарала бастады. Компьютерде кестені өңдеу әдісінің
алғашқы қарындш пен қағаздың көмегімен істелінентін ескі
әдістен айырмашылығы неде?
Бұл сұраққа жауап берместен бұрын, кестелік құжаттар мен
олардың электрондық түрлеріне не ортақ екендігін қарастыралық.
Бұл қағаздағы кесте. Жәрменкеден түскен пайда
1 а кесте
Товар Саны Бағасы Жалпы құны Пайда % үлесі
Қалам 50 50 2500 25
Дәптер 140 10 1400 14%
Өшіргіш 130 10 1300 13%
Қалың дәптер 15 100 1500 15%
Барлығы 6700

Ал осы кесте компьютердің экранында былай (1- сурет) бейнеленеді.
Оның электрондық кесте (қысқаша ЭК) деп аталатын өз түрі бар.

1-сурет Кестенің электрондық түрі.
Бірнеше қатарлардан тұратын кестені тік төртбұрышты кесте деп атайды.
Кесте дегеніміз –қатарлар мен бағандарда реттелген информациялар.
Кесте кез келген қатар мен бағаналар санынан тұруы мүмкін. Қатар
дегеніміз – көлденең біріккен аралас ұяшықтар. Бағана дегеніміз –
тігінен аралас ұяшықтар. Қатарлар мен бағаналар қиылысып, ұяшықты
құрайды. Ұяшық дегеніміз –деректер сақталатын орын.
Электрондық кесте дегеніміз -ұяшықтарда деректер (мәтіндер,
сандар, формулалар)жазылған қарапаым кестенің компьютерлік түрі.
Электрондық кестелерді өңдеуге жататын іс-әрекеттер:
1. Фукнциялармен формуларрды пайдалана отырып әртүрлі есептеулер
жүргізуге болады.
2. Түрлі-түрлі факторлардың құжаттарға тигізетін әсерін зерттеу.
3. Тиімді ету міселелерін шешу.
4. Белгілі бір критерийлерді қанағаттандыратын мәліметтер жиынын
таңдап алу
5. Шграфиктер мен диаграммалар тұрғызу
6. Мәліметтерді сттастикалық талдау.
Электрондық кестелердің құндылығы олардағы мәліметтерді өңдеу
тәсілдерін пайдаланудың қарапаймыдылығы болып табылады.
Сөйтсек, электрондық кестеде де сол бағанадлар мен қатарлар
қолданылады. Бұл жерде бағаналар деп аталады, ал қатарлар сол
жақта қойылған сандармен белгіленеді. Көптеген электрондық
кестенің бағандары А дан Z дейінгі, одан әрі екі әріптің
комбинацияларымен АА дан IV дейінгі әріптермен белгіленеді.
Әрбір қатар 1 ден басталатын реттік қамтамасыз етілген. Бірақ
кішкентай дисплей экранында мұндпай үлкен кестенің
бағандарының және қатарларының санын қалай орынластыруға болады.

Барлық іс мынада, кестенің барлық элементтерін бір уақытта
көрудің қажеті жоқ. Өйткені экрнада әдетте 13 немесе 14 бағана
және 22-24 қатар ғана көрінеді. Егер де басқа бағандарды
немесе қатарларды талдау қажет болса, онда кестенің қажетті
бағандары және қатарлары көрінгенше жай ғана экран бойынша
оңға немесе жоғары жылжиды.
Егер бағандар мен қатарларда деректер болмаса, онда олар
қолданылмайды, өйткені олар қарапайым бос торлар сияқты бос
болады.
Бағандар мен қатарлардың бірігуінде ұяшықтар пайда болады.
электрондық кестеде ұяшықтар деректерді сақтаудың ең кішкентай
элменттері болып табылады. Әрбір ұяшықтың өз адресі бар,
олар координаттарымен бағаналарды белгілейтін әріптермен және
қатарлардың нөмерін анықтайтын санмен анықталады. А бағанасымен
5 жолының қиылысуындағы ұяшықтардың адресі А5 болады. Кестеде
информацияны дұрыс тауып және онымен есептеуді жүргізу үшін
кестеде ұяшықтапрдың адрестерін білу маңызды.
Алдрес тек қана ұяшықтарда ғана емес, аралас ұяшықтар (немесе
келесіде ауқым деп атайтын боламыз)-блогында болады.
Ұяшықтар блогы ретінде бүкіл қатарды немесе қатардың бөлігін ғана,
бүкіл бағанды немесе бағанның бөлігін, немесе тік төртбұрыш құрайтын
бірнеше бағаналар мен қатарларды қарастыруға болады.
Ұяшықтың ауқымы оның бірінші және соңғы ұяшықтарының адрестерімен
беріледі. Олардың арасына бөлу белгісі –қос нүкте қойылады.
Мысалы:
← Студент құралы мәтіні В2 адресті ұяшықта орнадласқан,
ұяшықтың адресі В бағанасы мен 2 қатардың қиылысуында пайда
болған.
← Әрбір өнімнің құны туралы информация D2:D7 ұяшықтарының
ауқымында орналасқан, ұяшықтардың ауқымы D бағананың бөлігінде
құрылған.
“Саны және бағанасы көрсетілген сатуға ұсынылған барлық тауарлар
туралы информация В2:С7 ұяшықтарының ауқымыда орналасқан,
ұяшықтардың ауқымы алғашқысы В2 және соңғысы С7 пайда болған
тік төртбұрышты түрде болады.

Практикалық жұмыс – 10 мин.
Бағалау.
Үйге тапсырма. Анықтамаларды, жазған конспектіні оқып келу.
Сабақтың тақырыбы: Жұмыстық столды форматтау: Сандарды форматтау,
ұяшықтардың өлшемін өзгерту, шрифт таңдау т.б. элементтері.
(3 сағат)

Сабақтың мақсаты:
Білімділік : Электрондық кестелерде деректерді өңдеуге үйрету.
Дамытушылық: Жекелеме тапсырманы орындату арқылы
оқушылардың ойлау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың жоспары :
1. Ұйымдастырушылық кезең.
2. Жаңа тақырып түсіндіру.
3. Практикалық жұмыс.
4. Бағалау.
5. Үйге тапсырма.
Сабақ барысы:
1.Оқушыларды түгендеймін.Үйге берілген тапсырманы сұраймын.

Excel программасын іске қосу. Программа терезесімен жұмыс істеу.
Microsoft Excel 97- кесте ішінде есеп жұмыстарын атқара отырып,оларды
көрнекі түрде бейнелейтін диаграммаларды тұрғызу, мәліметтер базасын құру,
сан түріндеберілген мәліметтер арқылы эксперименттер жүргізу т.б.
мүмкіндіктер беретін, Windows ортасында жұмыс істеуге арналған арнайы
программалық кесте.
1. Еxcel программасын іске қосу
• Тапсырмалар тақтасындағыІске қосу (Пуск) батырмасында тышқанды шертеміз
де, Программалар қатарын таңдаймыз.
• Microsoft Excel қатарында тышқанды шертеміз.
2.Excel программасының терезесі
Excel программасы іске қосылғаннан кейін экранның көрінісі 1.1-суреттегідей
болады. Еxcel электорондык кестелердiн косылғаннан кейiн автоматы турде
1-кiтап (книга1) деген атпен жана кұжат ашылады .Бұл кітаптын атын
файылды сактау кезінде өзгертуге болады.
Бұдан басқа жана кітап жасау үшін Құру (Создать) батырмасын шертеміз
немесе [Ctrl+N]қоспернесін басамыз. Жанадан құрылған кітаптың аты 2-кітап,
3-кітап ( Книга 2 , Книга 3) т .с. с. болады.
• Excel терезесінің жоғарғы жағында терезені басқару
батырмалары бар Тақырып қатары орналасқан
• Excel терезінін екінші жолы – Меню катар
• Үшінші және тортінші жолда Стандартты және Форматтау саймандар
тактасынын аспаптары.
Стандартты саймандар тактасы. Бұл тактада орналаскан батырмалар жиі
орындалатын командалардың әрекеттерін қайталайды. Олар файлды сақтау, оқу,
қағазға басу, көшіру, енгізу, сандар қосындысын табу, мәліметтерді реттеу
т.б. әрекеттерді жылдам орындау мүмкіндігін береді.
Форматтау саймандар тактасы. Бұл саймандар тақтасындағы батырмалар қаріп
(шрифт) форматын таңдау мүмкіндігін береді: мәтінді жартылай қарайтылған,
курсивті, асты сызылған етіп жазу, мәтінді туралау, сандарды форматтау,
жақтау мен түстерді қолдана отырып, кестені безендіру әрекеттерін жылдам
орындау істерін атқарады.
Стандартты саймандар тақтасындағы батырмаларда тышқан курсорын жайлап
жылжыта отырып, ондағы аспаптардың орындайтын әрекеттерін анықтаңыз.
• Бесінші жол –Формулалар қатары. Мұнда ұяшықтың -әрбір тордың мазмұнын
көріп, формулаларды өңдеуге болады.
• Бесінші жол мен кестенің соңына дейінгі аралықты электрондық кестенің
жұмыс аймағы алып тұрады. Кестенің жолдары (қтарлары) санмен, ал
бағаналары әріптермен таңбаланады.
• Төменгі қатар –Қалып қатары, оған үстіміздегі уақыттағы компьютерлердің
жұмысы не Excel кестесі жөнінде ақпарат шығып тұрады.
Төменгі қатардың сол жақ шетінде Excel кестесі жұмыс режимінің индикаторы
тұр. Мысалы, Excel кестесі мәліметтердің енгізілуін күтіп тұрған жағдайда
дайын режимінде тұрады да, индикатор Дайын (готов) деген сөзді көрсетіп
тұрады.
3. Excel меню командаларының көмегімен жұмыс істеу
Пернелер тақтасының көмегімен меню қатарына шығу үшін ALT немесе F10
пернесін басу керек. Бұл пернелер басылғаннан кейін меню командаларының
бірі басқа түспен ерекшеленеді. Курсорды басқару пернелерінің (, (
көмегімен қажетті меню командасының біріне жеткіземіз. ENTER пернесін
басқаннан кейін суырылып ішкі меню (подменю) ашылады. Ішкі меню командасын
( немесе ( пернелерінің бірі арқылы таңдауға болады. Команданы
орындау үшін Enter пернесін басамыз. Меню қатарынан жұмыс алабына
ESC пернесін басу арқылы оралуға болады.
Excel кесткнің меню командаларын тышқанмен орындаған өте жеңіл, әрі
қолайлы. Қажетті меню командасына тышқан курсорын орналастырамыз да,
төменгі сатылы меню командаларында тышқанды жылжыта отырып, тиісті
командада тышқанның сол жақ батырмасын шертеміз.
Тышқанның сол жақ батырмасын шерту арқылы қанат белгілерді көрсету
немесе алып тастау, сұқбат терезелерін және ішкі беттерді ашу әрекеттері
орындалады. Егер тышқанды меню сыртына шертсек, меню қатарынан шығып, ішкі
меню жабылады.
1.2-суретте меню қатарындағы Түр (Вид) бөліімі ашылып онда бірнеше
төменгі сатылы командалар тіркесінен Саймандар тақтасы командасы
тандалынған. Стандартты, Фарматтау және Сурет салу (Рисование) қатарларының
қанат белгілері көрсетілген,яғни осы саймандар тақтасының батырмалары
экраны көрініп тұр.

1.1-кестедегі қатарлардың ( қанат белгілері көрсетіліп тұрғанына
көз жеткізіңіз.
1.2-сурет Сервис-параметрлер командасын орындағанда ашылған сұхбат
терезесінің Түр(Вид) ішкі беті
Егер осы қатарлардың қанат белгілері көрінбей тұрса, олардың
әрқайсысында тышқанның сол жақ батырмасын шертіңіз.
Формулалар қатары Қалып күй қатары Көлденең өрбіту жолағы
(строка формул) (строка состояние) (Горизонтальная полоса
прокрутки)
Тік өрбіту Бейнелеу (отображать) Беттердің жарлықшалары
(вертикальная полоса (лярлычки листов)
прокрутки )
Жолдар мен бағандардың Торкөз (сетка)
тақырыптары (заголовки
строк и столбцов)

1.4.-сурет Сервис-Праметрлер космандасын орындағанда ашылған сұқбат
терезенің Жалпы (общие) ішкі бет.

Ұяшықтардағы мәліметтерді өңдеу

Ұяшықтағы мәліметтерді еңгізу кезінде және олар енгізілгеннен кейін
де өңдеуге болады.
Егер ұяшыққа мәліметтерді енгізіп отырып түзету қажеттігі туса,
оларды солға [BackSpace] немесе оңға[Delete] қарай өшіру пернелерінің
тиістісін қолданамыз.
Ұяшықтағы бұрын енгізіліп қойылған мәліметтерді өзгерту қажет
болса, өңдеу режимін іске қосу үшін кестелік курсорды қажетті ұяшыққа
орналастырған соң,[F2] пернесін басамыз. Тиісті түзетулерді жасаған
соң,[Enter] немесе курсорды басқару пернелерінің бірін басамыз.
Қатар,бағана,блоктармен жұмыс істеу.
Ұяшықтағы мәлеметтерді көшірүге, өшірүге, жылжытуға, блоктарды
мәлеметтерден тазартуға болады.Осы әрекеттерді орындау үшін қажетті бөлікті
белгілеп алған соң;
← Стандартты саймандар тақтасының батырмалар тобының көмегімен (Қиып алу,
Көшіру, Кірістіру);
← Түзету ( Правка) менюінің Қиып алу ( Вырезать), Көшіру ( Копировать),
Кірістіру (Вставить), Өшіру ( Удалить), Тазалау (Очистить), Толтыру
(Заполнить) командаларының көмегімен;
← Тышқанның көмегімен;
← Контекісті жанама менюдің командаларының көмегімен орындауға болады.
Жылжыту немесе Орын ауыстыру үшін нені , қайда жылжыту керек екенін
көрсету керек. Тышқанның көмегімен белгіленген бөлікті ( ұяшық немесе
блок) жылжыту үшін, тышқан курсорын сол белгіленген аймақтың ішіне
орналастырамыз. Одан кейін тышқан батырмасын басулы күйінде ұстап тұрып
қажетті орынға жеткіземіз.
Ұяшық мазмұнын көшіру.
Көшіру кезінде мәлімет бұрынғы орнында да қалады , оның көшірмесі
жаңа орынға қойылады. Тышқанның көмегімен көшірру үшін белгіленген аймақты
жылжыту кезінде (Gtrl) пернесін басулы күйде ұстап тұру керек.

Торларды мәліметтермен толтыру

Торларды мәліметтермен толтыру кезінде ұяшықтағы немесе блоктағы
мәліметтер бір іс-әрекет нәтижесінде бірнеше рет қайталанып көшіріледі.
Толтыру әрекеті тек оңға және төмен қарай ғана орындалады.
Тышқанның көмегімен толтыру белгіленген аймақ оң жақ төменгі шетіне
тышқан кусорын орналастырғанда пайда болған қара түсті қооосу таңбасын
жылжыту арқылы жүзеге асады.Егер бұл толтыру таңбасы жоқ
болса,мынадай іс-әрекеттерді орындау қажет.Меню қатарындағы
Сервис,Параметрлер,Түзету командаларын орындап ашылған ішкі бетте
Ұяшықтарды тасымалдау (Перетаскивание ячеек)( қанат белгісін көрсетіп
қою керек.
Автотолтыру.
Электрондық кестеде торларды мәліметпен авоматты турде
толтыру мүмкіндігі бар.Ұяшықтарға ай аттарын,сандарды т.б. автоматты
түрде енгізуге болады. Мысалы, ұяшыққа кез келген ай атын теріп
жазған соң,кетелік курсорды сол ұяшыққа орналастырып, тышқанның көмегімен
толтыру әрекетін орындасақ, келесі ұяшықтарға реті бойынша ай аттары
енгізіледі. Дәл осы әрекетті орындай отырып,ұяшықтарды белгілі бір
зандылықпен реттелген санмен де толтыруға болады.Ұяшықтарды санмен толтыру
үшін,міндетті түрде екі сан енгізілу керек.Excel программасы сандар
енгізілген мезетте сандардың айырмасын есептеу арқылы,қадамды анықтайды
да,толтыру әрекеті орындалған кезде келесі ұяшыққа сол қадамды ескере
отырып,сан мәндерін есептеп енгізеді.Ұяшықтарға сандарды,белгілі қадаммен
кему немесе арту реті бойынша автоматты түрде жазу үшін,екі сан енгізілген
ұяшықты бірге белгілеп алып,толтыру әрекетін орындау қажет.
Ұяшықтарды автоматты түрде толтыруға болатын мәліметтер тізімін
Сервис, Параметрлер командасын орындағанда ашылған сұхбат терезедегі
Тізімдер ( Список ) ішкі бетінде оқи аламыз ( 1.8-сурет). Осы
сұхбат терезедегі тізімге өзіміз көп қолданатын сөздерді тізім
ретінде енгізуге болады.
Тізімге жаңа мәліметтер қосу үшін,Тізімдер (Список) ішкі бетінде
Жаңа тізім ( Новый список ) қатарын таңдаймыз да, Тізімдер
элементтері өрісінде мәліметтерді үтір арқылы терген соң, ОК
батырмасын шертеміз.
Тізімдердің ішіндегі мәліметтерді өшіру үшін Тізімдер ( Списки)
ішкі бетінде оны белгілеген соң , Өшіруге батырмасын шерту
жткілікті, сондай- ақ, мәліметтерді кестеге теріп жазып қойған
соң оларды тізімге қосу ойыңызға келсе, тізімдер ішкі бетінде
қайтадан терудің қажеті жоқ,кестедегі м ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.