Алматы облысы, Қарасай ауданы бойынша көлемі 7 га қырыққабат егісінде кездесетін негізгі зиянкестер мен ауруларын болжау және күрес шаралардың мерзімін хабарлау

Кіріспе
1.1. Алматы облысы, Қарасай ауданының топырағы, климаты
Негізгі бөлім
2.1. Қырыққабатты өсіру технологиясы
2.2. Алматы облысы, Қарасай ауданының қырыққабат зиянкестерін болжау және хабарлау
2.3. Алматы облысы, Қарасай ауданының қырыққабатауруларын болжау және хабарлау
2.4. Күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Қазақстан республикасы аграрлық өндірісті мемлекет. Бүгінгі таңда осы ауыл шаруашылық саласын дамытуға еліміздің үкіметі басты назарды аударуда. Еліміздің әлеуметтік дамуы мен халқымыздың әл-қуатын жақсартып, жоғары деңгейге жеткізудің бағдарламасы ауыл шаруашылық дақылдарының әр түрінің өнімін көбейтіп, сапасын жақсарту.
Агроөнеркәсіп кешенін дамыту қазақстанның экономикалық саясатының бірден-бір басымдылығы болып табылады. Қазақстанның инвестициялық қоры өзінің мақсаттарына сай бірінші кезекте агроөнеркәсіптік кешен өндірісі құралдарын қайта өңдеу және өндіру салаларының дамуына бағдарланады.
Аққауданды қырыққабатты халық арасында бақша патшайымы деп те атайды. Оның құрамында ақуыз, қышқылдар, клетчатка, минералдар бар. Бұл дақылдың кең түрде таралуына диеталық бағасының жоғарылығы, климат жағдайының қолайсыздығына қарамай жоғары өнім бергіштігі, сақталу мерзімінің ұзақтығы әсер етеді. Аққауданды қырыққабатты калориялық сапасымен салыстырғанда көкөніс дақылдарының ішінде ас бұршақ пен үрме бұршақтан кейінгі орында. Аққауданды қырыққабат клетчаткасы ішек жұмыстарының қалыпты жүруіне әсер етеді, сонымен қатар ағзадан холестерин мөлшерін шығаруды арттырады. Аққауданды қырыққабатта С дәруменінің мөлшері 35-40мг шамада, ол тек лимон, апельсин жемісін алға сала алады. Адамның жүйке жүйесіне әсер ететін В дәруменінің мөлшері 1кг га шаққанда В-1,5-1,8мг шамада болады. Зат алмасуды реттейтін РР дәруменінің мөлшері 6,0мг/кг шамада болады, қан қоюлануын ретке келтіретін К дәрумені 30мг/кг шамада. Халық арасында аққауданды қырыққабатты емдік бағытта да пайдаланады. Бүгінгі таңда бұл ғылыми тұрғыда толық зерттелінген. Аққауданды қырыққабатты жүрек ауруларында, асқазан ойық жарасын емдеуде, диеталық бағытта ұсынылады. Аққауданды қырыққабат екі жылдық дақыл бірінші жылы қаудан екінші жылы тұқым береді. Аққауданды қырыққабат гүлі сары түсті, төрт крест тәріздес жапырақшадан тұрады. Сондықтан оны крест тәріздес деп атаймыз. Тозаңдану ара және басқа жәндіктердің қатысуымен жүреді. Аққауданды қырыққабат сорттарын бір-бірімен тозаңдандыруға болады. Аққауданданды қырыққабат суыққа төзімді дақыл қатарына жатады.

1. Р.Д. Карбозова, К.Н. Туленгутова «Фитопатология» Алматы, 2014ж 202-209 б.
2. Савойская Г.И. Кокцинеллиды, Алма-Ата: Кайнар. - 1988. - 247 б.
3. Сагитов А.О. Защита растений в Казахстане: проблемы и перспективы // Актуальные проблемы защиты растений в Казахстане. - Алматы: Бастау, 2002. - С. 12-21б.
3. Власов Ю.И., Власова Э.А. Защита овощных культур от болезней. - Л.: Лениздат, 1976. - 104 б.
4. Ә.Т.Тілменбаев, Г.Ә.Жармұхамбетова «Этомология» Қайнар, 1994ж.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті
Факультеті: Орман, жер ресурстары және фитосанитария
Кафедрасы: Өсімдік қорғау және карантин

Семестрлік жұмыс
Тақырып: Алматы облысы, Қарасай ауданы бойынша көлемі 7 га қырыққабат егісінде кездесетін негізгі зиянкестер мен ауруларын болжау және күрес шаралардың мерзімін хабарлау

Орындаған: Жанабекқызы Назерке
Тексерген: Алимкулова Мөлдір

Алматы 2016
Жоспары:
Кіріспе
1.1. Алматы облысы, Қарасай ауданының топырағы, климаты
Негізгі бөлім
2.1. Қырыққабатты өсіру технологиясы
2.2. Алматы облысы, Қарасай ауданының қырыққабат зиянкестерін болжау және хабарлау
2.3. Алматы облысы, Қарасай ауданының қырыққабатауруларын болжау және хабарлау
2.4. Күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе
Қазақстан республикасы аграрлық өндірісті мемлекет. Бүгінгі таңда осы ауыл шаруашылық саласын дамытуға еліміздің үкіметі басты назарды аударуда. Еліміздің әлеуметтік дамуы мен халқымыздың әл-қуатын жақсартып, жоғары деңгейге жеткізудің бағдарламасы ауыл шаруашылық дақылдарының әр түрінің өнімін көбейтіп, сапасын жақсарту.
Агроөнеркәсіп кешенін дамыту қазақстанның экономикалық саясатының бірден-бір басымдылығы болып табылады. Қазақстанның инвестициялық қоры өзінің мақсаттарына сай бірінші кезекте агроөнеркәсіптік кешен өндірісі құралдарын қайта өңдеу және өндіру салаларының дамуына бағдарланады.
Аққауданды қырыққабатты халық арасында бақша патшайымы деп те атайды. Оның құрамында ақуыз, қышқылдар, клетчатка, минералдар бар. Бұл дақылдың кең түрде таралуына диеталық бағасының жоғарылығы, климат жағдайының қолайсыздығына қарамай жоғары өнім бергіштігі, сақталу мерзімінің ұзақтығы әсер етеді. Аққауданды қырыққабатты калориялық сапасымен салыстырғанда көкөніс дақылдарының ішінде ас бұршақ пен үрме бұршақтан кейінгі орында. Аққауданды қырыққабат клетчаткасы ішек жұмыстарының қалыпты жүруіне әсер етеді, сонымен қатар ағзадан холестерин мөлшерін шығаруды арттырады. Аққауданды қырыққабатта С дәруменінің мөлшері 35-40мг шамада, ол тек лимон, апельсин жемісін алға сала алады. Адамның жүйке жүйесіне әсер ететін В дәруменінің мөлшері 1кг га шаққанда В-1,5-1,8мг шамада болады. Зат алмасуды реттейтін РР дәруменінің мөлшері 6,0мгкг шамада болады, қан қоюлануын ретке келтіретін К дәрумені 30мгкг шамада. Халық арасында аққауданды қырыққабатты емдік бағытта да пайдаланады. Бүгінгі таңда бұл ғылыми тұрғыда толық зерттелінген. Аққауданды қырыққабатты жүрек ауруларында, асқазан ойық жарасын емдеуде, диеталық бағытта ұсынылады. Аққауданды қырыққабат екі жылдық дақыл бірінші жылы қаудан екінші жылы тұқым береді. Аққауданды қырыққабат гүлі сары түсті, төрт крест тәріздес жапырақшадан тұрады. Сондықтан оны крест тәріздес деп атаймыз. Тозаңдану ара және басқа жәндіктердің қатысуымен жүреді. Аққауданды қырыққабат сорттарын бір-бірімен тозаңдандыруға болады. Аққауданданды қырыққабат суыққа төзімді дақыл қатарына жатады.

Топырақ жағдайлары
Мұнда таудың қара топырағынан бастап, қуаң даланың бозғылт қоңыр, сұр топырағына дейінгі барлық табиғи белдемге тән топырақтар түрлері кездеседі.
Қазақстанның оңтүстік-шығысының тау үсті және тау бөктері (Тянь-Шань тау сілемдеріне жататын Іле Алатауы) аймақтарында жергілікті жер бедерінің ерекшеліктеріне байланысты әртүрлі генезисті және әртүрлі жастағы топырақ құрайтын жыныстар таралған. Олардың ішінде екі мүшелі-эллювиалды-деллювиалды жыныстары ең көп дамыған, үстінде ұсақталған тасты-сазды, астында ұсақталған тасты болып келеді. Бұл жыныстар тығыз палеозоялық түзінділерден құралған, таудың беткейлерін түгелдей дерлік тегіс жамылғымен қаптап жатыр. Бұл орта көлемді тауларда өте жақсы дамыған, кейде биік тауларда және төменгі тауларда кездеседі.
Қазақстанның оңтүстік-шығысының төменгі таулар сілемдерінде сұр топырақ жыныстарымен жабылған, қой тасты және тасты түзінділердің қуатты қабатымен берілген. Олар карбонатты топырақ түзілу және жел қағу процесстері әсерінен сұр топырақтануға ұшырады және бір типті қасиеттерді, яғни қуқыл-сұрғылт, шаңды құрамды, жоғарғы карбонаттылықты, уақ тесіктілікті алды. Бұл олардың жоғарғы горизонттары эолдық шаңдардан құралғандығын жоққа шығармайды. Топырақ түзілу үшін сұр топырақ жыныстары жақсы субстрат болып табылады, бірақ жеңіл шайылып кетеді.
Теңіз деңгейінен 600-800 м биіктікте, тау биіктіктеріне жақында таулық күңгірт топырағы кездеседі. Сұр топыраққа қарағанда таулық күңгірт топырағы тауларға жақын орналасып, олардан өзіндік кейбір қасиеттерімен ерекшеленеді. Ол келесі тип - таулық қаратопыраққа өтпелі кезең болып қызмет етеді және таулы-жазықтық топырақ түзілу процесстерінің белгілі сатысы болып табылады. Аймақтың төменгі бөлігінде жылдық жауын-шашын мөлшері аз жазықтау жерлерде, ашықтау түсті топырақтар дамиды. Бұл - қарашірік мөлшері аз таулық ашық қарақоңыр топырағы. Аймақтың жоғарылау бөлігінде, тауларға жақын және атмосфералық жауын-шашын мөлшері көп жерлерде қарашірік мөлшері жоғары күңгірт қарақоңыр топырақтар құралады. Олар таулы қаратопырақ аймағымен жақындасып жатады. Осы әртүрліліктің әрқайсысы өзіндік өсімдіктерімен сипатталады.
Таулы күңгірт қарақоңыр топырақтары тау етегі жазықтығы жолағымен Іле Алатауының бергі жағының шығысынан батысына қарай таралған.Қазақстанның оңтүстік-шығысының тау бөктерінде күңгірт қарақоңыр топырақтың жалпы көлемі 447 мың гектарды құрайды.

Климаттық жағдайы
Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тау бөктері аймағының климаты күрт өзгермелі болып келеді. Бұл жерде ауа температурасы тәуліктік және жылдық үлкен ауытқуларымен өзгешеленеді, суық қыспен және ұзақ ыстық жазбен сипатталады. Ауа температурасы өзінің ең төменгі шамасына ең суық ай болып табылатын қаңтарда жетеді. Осы қаңтар айында ауаның орташа алғандағы температурасы минус 6-140С құрайды, ал абсолюттік шамасы -32-350Сшамасында болады. Ауа температурасының жоғарғы көрсеткіші ең ыстық ай болып табылатын шілдеде байқалады. Бұл айда температураның абсолюттік көрсеткіші 37-430С ыстықты, ал орташа шамасы плюс 22-250С құрайды. Ауа температурасының 00С арқылы тұрақты өту құбылысы көктемгі кезеңде наурыздың II онкүндігінің аяғында - III онкүндігінің басында, ал күзгі кезеңде қараша айының I онкүндігінің аяғында - II онкүндігінің басында болады. Жылы кезеңнің ұзақтығы жалпы 240-275 күнді құрайды. Жылы температуралар жиынтығы (00С жоғары) 3450-37500С, ал белсенді температуралар жиынтығы (100С жоғары) 3100-34000С шамасында болады. Көктемгі суық ұру қаупі сәуірдің III онкүндігінде тоқтайды, ал күзгі суық ұру қаупі қыркүйектің III онкүндігі - қазанның I онкүндігінде қайтадан басталады. Кейбір жылдары аса кеш мерзімде болатын көктемгі (мамырдың I-II онкүндігі) және аса ерте күзгі мерзімде болатын суық ұру (үсік жүру) үрдісі орын алып, көкөніс дақылдарына зардабын тигізу оқиғалары белгіленген. Аязсыз кезеңнің орташа ұзақтығы 140-170 күн шамасында ауытқиды. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы өзінің ең жоғары деңгейіне (85-90%) қыс мезгілінде (желтоқсан - ақпан) жетсе, ең төмен көрсеткіш (35-40%) шілде-тамыз айларында қалыптасады. Кейбір жылдары жауын-шашынның көп мөлшері түскен жағдайларда, жаз айларында ауаның салыстырмалы ылғалдылығы жоғары (60-65%) деңгейде болады. Жаз кезеңінде күн сәулесінің қатты түсуінен, аспанның ашық болуынан және төменгі ылғалдылықтан күшті қызу жүреді, соның нәтижесінде құрғақ ауа қалыптасады. Күз мезгілі салыстырмалы түрде алғанда ұзақ уақыт болады және жылы ауа райымен ерекшкленеді. Жалпы ауа райы көрсеткіштері бойынша күздің бірінші айы (қыркүйек) жазғы ай болып табылады. Осы қыркүйек айында күндізгі температура 25-300С ыстыққа жетеді, бірақ суық және ылғал ауаның жиі кіруіне байланысты, ол 7-100С жылылыққа дейін түсуі мүмкін. Қазан айында температураның тәуліктік амплитудасы I онкүндігінде плюс 15-200С құрап, II және III онкүндіктерде төмендейді, сонымен қатар бірінші суық ұру басталады. Қараша айының II онкүндігінің аяғында - III онкүндігінің басында тұрақты қар жамылғысы қалыптасып, осы қар 85-100 күн жатады. Қардың биіктігі 20-35 см дейін жетеді. Қыс мезгілінде ауа температурасына және қардың қалыңдығына байланысты топырақ 15-50 см тереңдікке дейін қатады. Көктем көп жағдайда тұрақсыз, жауын-шашынды және суық немесе ыстық және құрғақ болады. Кейбір жылдары көктем ерте келеді (наурыздың II онкүндігінің аяғында - III онкүндігінің басы), ал басқа жылдары көктемнің кешігуі байқалады (сәуірдің I онкүндігінің аяғы - II онкүндігінің басы). Ең ылғалды ай сәуір болып табылады. Мамыр жазға өтпелі ай саналады. Атмосферадан түсетін ылғалдың (жауын-шашын, қар) жылдық мөлшері орташа есеппен алғанда 350-600 мм құрайды, оның ішінде жылы кезеңде 120-200 мм жауады. Кей жылдары ылғал көлемі бұдан да артады. Жауын-шашынды күндердің саны жыл бойына 95-105 күн шамасында. Көктемгі кезеңнің 28-30 күні жауын-шашынды болып келеді. Гидротермикалық коэфффициент 0,7-1,0 құрайды. Ауа температурасы 100С жоғары кезеңдегі жауын-шашын жиынтығы 175-250 мм, ал осы кезеңде ауа ылғалдылығы дефицитінің жиынтығы 1500-1700 мм тең.(1-кесте)
№1 кесте
Метеороло-гиялық көрсеткіштер
Вегетациялық кезең (айлар)
Орташа (жиын-тық)

сәуір
мамыр
мау-сым
шілде
тамыз
қыр-күйек

Температура, 0С
І онкүн.
ІІ онкүн.
ІІІ онкүн.

Орташа
Көпжыл.
-2,15
6,43
8,18

4,15
9,2
11,55
10,88
10,62

11,02
14,5
15,03
14,18
16,4

15,2
18,8
29,73
31,7
28,0

29,6
21,5
26,5
25,7
19,1

23,75
20,9
17,6
15,8
9,6

14,3
17,6
16,38
17,33
15,32

16,3
17,1
Ауаның ылғал-дылығы, %
І онкүн.
ІІ онкүн.
ІІІ онкүн.

Орташа
Көпжыл.
80,9
66,33
68,10

71,78
66,0
67,95
70,17
66,55

68,22
61,0
53,9
53,2
60,9

56,0
55,0
39,2
43,8
45,8

42,9
49,2
37,1
44,2
65,9

49,1
47,6
56,6
59,2
72.2

62,7
57,0
55,95
56,15
63,24

58,45
57,90
Жауын-шашын, мм
І онкүн.
ІІ онкүн.
ІІІ онкүн.

Орташа
Көпжыл.
10,0
35,5
29,3

74,8
90,6
12,5
27,5
2,5

42,5
81,2
32,5
14,0
12,5

59,0
57,7
10,0
-
12,0

22,0
21,8
-
7,5
12,5

20,0
17,5
5,0
13,0
3,0

26,0
22,1
70,0
97,5
71,8

239,3
288,0

2.1. Қырыққабатты өсіру технологиясы
Қырыққабат - бір жылдық жаздық немесе қыстық өсімдік. Тамыр жүйесі жер бетіне жақын орналасқан. Өркен цилиндрлік, биіктіктігі 15-70 см, жапырақтары көлденең немесе тура немесе қисық жоғары беттеген, ең жиі спиральді түрде июлі болып келеді. Вегетативті сатыда жеке түрлері бұтақшалы болып келеді. Жапырақтары бүтін, лира тәрізді-алашабыр-бөлінген, ұзындығы 5-40 см жетеді. Өңі ашық жасылдан, көк-жасылға дейін және сирегірек түрде күшті антоцианды пигменттенумен боз түрінде кездеседі. Пластиналары жіңішке, қиылған сопақша, қиылған-эллипсті және ланцетонды жұмыртқа тәріздестерге дейін, ұзындықтары 15-90 см. Балауыздың шапқыны әлсізден өте күштіге дейін.Түсті орамжапырақтың ең қарапайым пішінінің қолданатын ағзасы жеке етті гүлденгіш шыбықтар (гүлдену кезеңінде), көзінің сыртқы жапырағының қуыстарынан табақша құрылған, басқа пішіндерінде бас тығыз шиыршықталады. Бастың пішіні домалақтан жалпақ домалаққа дейін. Түсі- жасылдан түрлі тонда, көгілдір және сарғыштан аппақ-қардай түске дейін. Жоғарғы жапырақтары майда, қысқа жалпақты тегіс шетті тісті.Гүл шоқтары қалың, өте қысқадан (3 см) ұзынға дейін (ұзындығы 15 см). Әсіресе гүлдері майда және орта көлемде (1,2-2,0 см), арасы үлкен (2,6 см дейін),жұқа гүлаяқтарымен. Гүлдерінің түсі ақ, ақшыл - сары және жасыл, жағарғы жағы кеңірдектенген немесе қатпарлы көбіктелеген.Ұрығы - көп дәнді собықты. Қолы қысқа және орташа ұзындықта (6,0-8,5 см), цилиндртәрізді, арасы жаншылған, қысқа мұрны бар кедір-бұдырлы.Өсудің және дамудың барлық сатысында қырыққабат оңтайлы жағдайларға қатты әсер етеді. Басқа қырыққабат түрлерімен салыстырғанды ол төмен температураға өте тұрақты (10 °C төмен емес). Төмен температура ұзап кеткен жағдайда өсімдіктің өсу үрдісі төмендейді, бастары майдаланып, дөрекіленеді. Табақша сатысындағы өсімдік жалғаспайтын -5°C төмен температураны ұстап тұрады. Дәннің өсуі үшін және тығыз бастарының құрылуы үшін оңтайлы температура 15 -- 18 °C. 25 °C жоғары температурада және ылғал жетіспеуде бастың құрылуы кешігеді, олар майдалана бастайды, жұмсақ және түкті бола бастайды. Қырыққабат ылғалсүйгіш және топырақтың 70% ылғалында жақсы өседі, және 80% ылғал ауада жақсы өседі. Температура және ылғалдық бірденнен төмендеген жағдайда өсімдіктің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.