Жалға себу технологиясының күріш шаруашылығында қолданылуы

3.6 Жалға себу технологиясының күріш шаруашылығында қолданылуы
3.7 Күрішті жалға егу технологиясын қолдану арқылы суды үнемді пайдалану және оның ұтымды шарттары

Қазіргі кезде күріш егісінің көлемі экологиялық қолайлы және экономикалық тиімді деңгейде – 70,0 мың га болып тұрақталды. Осы көлемдегі күріш егісі бір жағынан Қазақстанның күрішке сұранысын қамтамасыз етсе, екінші жағынан - оны жерді жақсартушы дақыл ретінде пайдалануға болады, өйткені күріш егісі көлемін одан әрі қысқарту инженерлік дайындалған жерлердің апаттық жағдайға дейін тұздануына әкеліп соғуы мүмкін.
Аймақта қолданылып жүрген күріш шаруашылығы технологиялары техникалық жағынан да, қаржылық жағынан да тиімсіз. Мысалы, қолданыстағы күріш өсіру технологиясы бойынша себуге дейін 13 технологиялық операция, ал кем дегенде 7 операцияны қолдану ұсынылады. Соған қарамастан арам шөптермен күресу деңгейі өте төмен, топырақ ылғалдылығының шығыны жоғары, сонымен қатар ауыл шаруашылығы техникаларының қосалқы бөлшектері мен жұмсалатын жанар-жағар май өте қымбат.
Қазақстандық Арал өңіріндегі өсімдік шаруашылығының дамуын сараптау, оның болашақта су ресурстарының шектеулілігі жөнінен қазіргіден де қиын жағдайда дамытатын,ал ауыл шаруашылық өндірісіне және ауылдағы тауар өндірушілерге бөлінетін инвестиция, салыстырмалы түрде, төмен деңгейде жүретінін және ол негізінен аз шығын жұмсалатын технологиялар мен жаңалықтарға бөлінетінін көрсетті.
Сондықтан,күріш шаруашылығын тиімді дамыту үшін күріш өндірісінің тұрақты дамуын күріш және күріш ауыспалы егісі дақылдарын өсірудің жалға (жүйектеп) егу технологиясы негізінде қысқартылған немесе кезектеп суаруды қолданып су және ресурс үнемдегіш технологияларды енгізу арқылы қол жеткізу көкейтесті мәселе болып отыр. Бұл технология төмендетілген себу нормасын қолдануға, суару мерзімін қысқартуға және суғару суын үнемдеуге мүмкіндік береді. Осы секілді технология күріште де, атап айтқанда, Үндістан мен Оңтүстік Кореяда қолданылады.
Орталық Азия мен Қазақстанда жүргізілген тәжірибелер тек қана өнімділікті арттырып қоймай, сонымен қатар суаруға кететін су шығынын айтарлықтай (40%-ға дейін) кемітіп, себу нормасын екі және одан да көп азайтып, топырақ өңдеуге және жанар-жағар май жұмсалатын шығынды кемітуге қол жеткізеді. Бұл жағдайда топырақ жағдайы, әсіресе жүйек жалдарында жақсарады. Күрішті осы технология бойынша өсіру, облыстың суармалы жерлеріндегі өсімдік шаруашылығы рентабельділігін айтарлықтай жақсартуға мүмкіндік береді.
Ылғал үнемдеу тұрғысынан қарағанда күрішті жалға (жүйектеп) егу әдісі перспективалы болып саналады. Онда күріш арнайы не модификацияланған сепкіштермен жалға (жүйектеп) себіліп,тұрақты немесе үздік-создық суғарудың орнына қысқартылған режиммен суғарылады.