Алматы облысы Үшарал ауылының кәдімгі боз топырағында өсірілген қант қызылшасының ауыспалы егіс дақылдарын тыңайту

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

«Агробиология» факультеті

Топырақтану және агрохимия кафедрасы

«Тыңайтқыш қолдану жүйесі» пәні

Семестрлік жұмыс

Тақырыбы: Алматы облысы Үшарал ауылының кәдімгі боз топырағында өсірілген қант қызылшасының ауыспалы егіс дақылдарын тыңайту.

Орындаған: Маулен Н АГ-401

Тексерген: Кенжебаева Г

Алматы 2016

Мазмұны

I Кіріспе

II Шаруашылық туралы жалпы мәліметтер

Шаруашылықтың табиғи-климаттық жағдайы

III Органикалық тыңайтқыштарды жинау және оларды пайдалану

IV Тыңайту жүйесі құрылатын ауыспалы егіс дақылдарының қоректенуінің биологиялық ерекшеліктері

V Ауыспалы егістікте органикалық тыңайтқыштардың орнын және мөлшерін анықтау

VI Ауыспалы егіс дақылдарына тыңайтқышты қолдану және олардың мөлшерін анықтау жолдары

1 Тыңайтқыштарды жоспарланған өңімге арналған мөлшерін есепте

2 Ғылыми-зерттеу мекемелер ұсыныстар негізінде минералдық тыңайтқыштардың мөлшерін анықтау

VII Ауыспалы егісте тыңайтқыш қолданудың жылдық жоспары

VIII Ауыспалы егістегі қоректік заттардың балансы

IX Ауыспалы егістікте тыңайтқыш қолданудың экономиялық тиімділігі

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Ауыл шаруашылығын одан әрi дамытудың кәзіргі кезеңiнде тыңайтқыштардың барлық түрлерiн тиiмдi‚ әрi дұрыс пайдаланып және жалпы егiншiлiк мәдениетiн көтеру арқылы дақылдардың шығымдылығын арттырудың маңызы зор.

Қазақ ғылыми-зерттеу егiншiлiк институтының көпжылдар бойы жұргiзген жұмыстары, Республиканың оңтүстiк аймағында минералдық және органикалық тыңайтқыштар дұрыс қолданылса суармалы боз және қоңыр топырақтың құнарлылығы жақсара-тынын‚ қант қызылшасының‚ күздiк бидайың‚ жоңышқаның түсiм-дiлiгi күрт артатынын‚ ауыспалы егiсте өсiрiлген мақтадан өнiм бiр жарым еседей көп алынатынын көрсеттi.

Қызылорда облысында тыңайтқыш қолдану арқылы шалғын-ды-батпақ топырақта өсiрiлетiн күрiштiң өнiмi едәуiр артты.

Республика жағдайында ғылыми негiзде қолданылған минералдық тыңайтқыштың қант қызылшасының түсiмiн 150-250 ц‚ мақтаның 10-12 ц‚ күрiштiң 20-25 ц‚ жүгерi дәнiнiң түсiмiн 25-30 ц арттырады.

Тыңайту жүйесi дегенiмiз дақылдардың өнiмi мен оның сапасын‚ топырақ құнарлылығын арттыру мақсатында тыңайтқыштарды тиiмдi‚ әрi жоспарлы түрде қолдану үшiн дайындалған ұйымдастырушылық‚ шаруашылық және агрономиялық шаралардың жиынтығы.

Тыңайту жүйесi шаруашылықта‚ ауыспалы егiсте және ауыспалы егiстiң жеке дақылдарына тыңайтқыш қолдану жүйесi болып ажыратылады. Тыңайтқыш қолданудың осы үш түрi бiр-бiрiмен тығыз байланысты.

Шаруашылықта тыңайтқыш қолдану жүйесi дегенiмiз ауыл шаруашылығы дақылдарының өнiмiн жоғарылатуға‚ оның сапасын жақсартуға және топырақ құнарлылығын ұдайы арттыруға бағытталған органикалық‚ минералдық тыңайтқыштарды тиiмдi пайдаланудың агрономиялық‚ ұйымдастырушылық-экономикалық шаралардың жиынтығы.

Бұл шараларға минералдық тыңайтқышты дұрыс сақтау‚ оны топыраққа еңгізудi ұйымдастыру‚ тасымалдау‚ органикалық тыңайтқышты жинау‚ сақтау‚ тыңайтқыштардың өсiмдiкке тигiзетiн әсерiн бақылау‚ олардың агрономиялық және экономикалық тиiмдiлiгiн анықтау жатады.

II Шаруашылық туралы жалпы мәліметтер

Қарасай ауданы - Алматы облыстың оңтүстігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бөлік. 1928 жылы құралған, алғашында Ленин, кейіннен (1935 жылға дейін) Калинин, 1935 жылдан Қаскелең, 1998 жылы қыркүйек айынан қазіргі атымен аталады. Жерінің аумағы 2, 1 мың км. Аудан аумағындағы 67 елді мекен 1 қалалық әкімшілікке және 12 ауылыдық әкімшілік округке біріктірілген. Оңтүстік, оңтүстік батыс бөлігі таулы (Іле Алатауының биік шыңды сілемдері), орталық бөлігі сай-жыралармен тілімделген жазық. Ауданның ең биік жері - Іле Алатауы баурайынан Ақсай өзені бастау алатын Айдатау шыңы. Шыңды мәңгі мұз бен қар басқан. Таулы шың қырғыз елі шекарасы тұсыңда орналаскан. Іле Алатауының осы батыс бөлігінде биіктігі 3000 м-ден асатын бірнеше таулар мен асулар (Тікқия, Үшқоңыр, Кебеже, Айғайтас, Көкөзек, Көктөбе, Емеген, құмбел, Қаскелең, да 1000 мм-ге дейін жетеді. Аудан жерімен Қаскелең, Шамалған (Қасқасу), ұзынқарғалы, Ақсай, Үлкен Алматы өзенідері ағып өтеді. Мұнда таудың қара топырағынан бастап, қуаң даланың бозғылт қоңыр, сұр топырағына дейінгі барлық табиғи белдемге тән топырақ түрлері.

Үшқоңыр ауылы Алматы облысының батыс бөлігінде орналасқан Қарасай ауданының құрамына кіреді. Аудан 1929 жылы құрылған. Оның аумағы 2, 3 мың шақырымды алып жатыр. Ауданда 12 ауылдық және бір қалалық округ бар. Аудан орталығы - Қаскелең қаласы. Соңғы деректер бойынша аудан аумағында 160, 1 мың адам тұрады, оның 34, 5 мыңы - қала халқы, 125, 6 мыңы - ауыл тұрғыны. Аудан аумағында Іле-Алатауы мемлекеттік ұлттық саябағының 80, 5 мың гектар бөлігі орын тепкен. Ақсай және Первомай құрылыс топырағы мен қиыршық тас кеніші, Қаскелең әк тасы мен мәрмәрі кеніштері сияқты пайдалы қазбалары бар. Атақты Үшқоңыр жайлауы да - осы өңірде.

1-кесте. Шаруашылықта пайдаланатың жерлердің құрамы

Пайдаланатың жерлердің түрлері

Көлемі, га

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Шаруашылыққа бекітілген жерлер

Көлемі, га: 2300

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Жыртылған жерлер

Көлемі, га: 1150

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Шабындықтар

Көлемі, га: 460

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Табиғи жайылымдар

Көлемі, га: 460

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Тыңайған жерлер

Көлемі, га: 40

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Бақтар

Көлемі, га: 40

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Орман алқабы

Көлемі, га: 35

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Ауыл шаруашылығында пайдаланатын барлық жерлер

Көлемі, га: 2185

Пайдаланатың жерлердің түрлері: Жарамсыз жерлер

Көлемі, га: 115

2-кесте. Шаруашылықта егілетін дақылдардың өнімділігі

Дақылдар

Соңғы 3жылда

Тыңайту жүйесі жасалған жылда

әр гектардан алынатын өңім, ц

2014

2015

2016

2017

Дақылдар: Арпа

Соңғы 3жылда: 21

Тыңайту жүйесі жасалған жылда: 23

Дақылдар: Жоңышқа 3

Соңғы 3жылда: 150

Тыңайту жүйесі жасалған жылда: 180

200

250

Дақылдар: Қант қызылшасы 3

Соңғы 3жылда: 250

Тыңайту жүйесі жасалған жылда: 300

350

450

Дақылдар: Дәнді жүгері

Соңғы 3жылда: 50

Тыңайту жүйесі жасалған жылда: 60

2. 1 Шаруашылықтың топырақ-климаттық жағдайы

Климат. Орташа суық климат, жыл бойы айтарлықтай жауын-шашынның мөлшері түседі. Тіпті құрғақ айларда жауын-шашын мөлшері жоғары. Үшқоңыр орташа жылдық температура - 7, 6 ° С жылына жауын-шашынның 466 мм түседі.

Климаттық графигі. 1-сурет

Климатический график, Ушконыр

Ең құрғақ ай қыркүйекте 21мм жауын шашын мөлшері. Жауын шашынның көп мөлшері мамыр айында түседі 77мм.

Жылдың ең жылы айы шілде орташа темпереатура 22 С. Қаңтар айындағы орташа температура -8С. Бұл жыл бойындағы ең төмен орташа температура.

Ең құрғақ және ең жаңбырлы айлардын арасындағы жауын шашын мөлшерінің айырмасы 56 мм. Жыл бойында орташа температура 30С өзгереді.

Климат жағдайы біршама жұмсақтығымен, жылу мен ылғалдың жақсы үйлесушілігімен ерекшеленеді, мұнын өзі тәлімі егіншілікті өркендетуге қолайлы жағдай жасайды. Шілдедегі температура әдеттегіде 22-23 С, қантардағы температура -5 - 6 С аспайды. 0 С жоғары температурадағы жылы кезеңде оң температураның қосындысы - көптеген аудандарда 2400-3400 С, шығыс аудандарда 2000-2400 С.

Аймақтың төменгі шекарасында ауаның температурасы 10 С жоғары кезең ақпанның екінші онкүндігінде басталып, қазанның бірінші онкүндігінде аяқталады. 10 С жоғары орташа тәуліктік оң температуралардың қосындысы 2000-3000 С тең. Тауға көтерілген сайын жылы кезең мен жылылықтың қосындысы күрт төмендейді. Аймақтың жоғары шекарасында оң температуралардың қосындысы 2000 С дейін, ал 10 С жоғары температура кезеңінде 1400-1500 С дейін кемиді. Аязсыз кезең төменгі шекарада 5-5, 5 айға созылып, жоғары шекарада 3 айға дейін қысқарады.

Тұрақты қар жамылғысы желтоқсанның басында түсіп, 3 ай және одан да көп уақыт жатады. Қардың қалындығы батыс бөлігінде 60-70 см, шығыс бөлігінде 35-40 см.

3-кесте. Шаруашылықтағы климат жағдайлары

Көрсет-кіштер

III

VII

VIII

XII

Көрсет-кіштер: Көпжылдық орт. деректер бойынша

I: -11

II: -7, 2

III: 1

IV: 10

V: 16, 2

VI: 20, 7

VII: 21

VIII: 19, 8

IX: 17, 2

X: 9, 9

XI: -0, 5

XII: -4, 5

Көрсет-кіштер: Ауаның температу-расы, ˚С

I: -8

II: -6, 9

III: 0, 4

IV: 9, 2

V: 15, 3

VI: 19, 3

VII: 22

VIII: 20, 9

IX: 15, 8

X: 8, 3

XI: 0, 3

XII: -4, 9

Көрсет-кіштер: Жауын-шашынның мөлшері, мм

I: 23

II: 22

III: 44

IV: 74

V: 77

VI: 51

VII: 31

VIII: 25

IX: 21

X: 40

XI: 35

XII: 23

Жер бетік және жер асты сулары. Қарасай ауданының барлық өзендері бастауын тау мұздықтарынан алады. Мысалы, Қаскелен өзенінің басталар жері 1000м биіктікте. Аңғар бойынша аққан су егістер мен бақтарды суарады, адамдар мен малдардың шөлін қандырады, электр станциялары турбиналарына жетеді, балықтар мен басқа жануарлар үшін су астылық және дер беттілік мекен ету ортасын қалыптьастырады.

Таулы өлке өзендері қар және жаңбыр суымен қоректенеді. Олардың суы мол кезеңі - жаз айлары, себебі тау шыңында жатқан қарлар мен мұздықтар негізінен осы айларда ериді.

Осы ауданның ірі өзендері: Қаскелен, Шамалған, Ақсай, Үлкен Алматы өзщендері, Балқаш көлінің батыс бөлігін сумен қамтамасыз ететін Іле өзенінің салалары болып табылады. Сондай-ақ бұл өзендер бастауын таудан алатын болғандықтан, оларда үнемі селдер болып тұрады. Олар тау баурайларын бұзады, жаңа арналар түзеді, көпірлер мен ғимараттарды бұзады, елді мекендер үшін қауіпті жағдайлар туғызады, халық шаруашылығына үлкен шығын алып келеді. Мысал ретінде бастауын 3000 м биіктіктен алатын Үлкен Алматы өзенінде 1977 жылы болған селді алуға болады, бұл сел жолында кездескеннің барлығын жойып отырған.

Топырақтары. Тау шыңына жақын қарай, теңіз деңгейінен 600-800 м биіктікте әдетте таулық қара қоңыр топырақ кездеседі.

Тауалды зоналары құнарлығымен ерекшеленеді. Топырақтар жергілікті жердің биіктігінің өзгеруімен байланысты ауысып отырады. Мұнда сұр топырақ, ашық сарғылт, қою сарғылт, таулы қара топырақ, тау орманды қою түсті және тау - шалғын-далалық топырақтар таралған.

Сұр топыраққа қарағанда тауға жақын орналасатын қара қоңыр топырақтар өздеріне тән белгілермен ерекшелінеді. Бұлар - келесі таулы қара топыраққа өтетін кезеңдегі таулық-далалық топырақтар түзілу процесінің белгілі сатысы. Жыл бойына жауын-шашын аз жауатын таудын төменгі қыраттары аймағында дамыған топырақ таулық ақшыл-қара қоңыр топырақ болып табылады, оның түсі ақшылдау реңді, қара шірігі аз. Таудың шыңына жақын, жауын-шашын көп аймақтағы топырақ қара-қоңыр реңді, күңгірт қара қоңыр, қара шірікке бай. Осы сипатталған топаырақтың өзіне ғана тән топырағы бар.

Күңгірт-қара қоңыр топырақ Іле Алатауында шығыстан батысқа қарай тау бөктерінің жолағы түрінде тараған. Аталған өңірдегі жалпы аудан 447 мың га құрайды. Мына түрлерге бөлінеді: сілтіленген, карбонатты және эрозияға ұшыраған.

Таулық қара-қоңыр топырақтың қыраттағы қара-қоңыр топырақтан сәл айырмашылығы бар. Олардын қуаты аздау, сортаңдығы жоқ, жоғарғы горизонтында қарашірігі көп.

Тау бөктеріндегі күңгірт - қара қоңыр топырақ массивтері егістікке қолайлы жақсы жер болып табылады, дәнді дақылдар мен мал азығы дақылдарын егу үшін атмосфералық жауын-шашынмен қамтамасыз етілген.

Аудан климатына таулар айрықша рең береді. Оның аумағынан жоғары тау беткейіндегі қара топырақтан құрғақ далаға дейінгі топырақты аймақтың барлық ландшафтысын кездестіруге болады.

4-кесте. Шаруашылық топырақтарының негізгі агрохимиялық көрсеткіштері

Топырақ түрі

Тереңдігі, см

Гранулометриялық құрамы

Қоректік заттардың жалпы түрінің мөлшері, %

1 кг топырақтағы қоректік заттардың жылжымалы түрлерінің мөлшері, мг

Топырақ реакциясы, pH

100 г топырақтың сіңіру сиымдылығы, мг/экв

Қара-

шірінді

NO ₃

P ₂ O ₅

K ₂ O

Топырақ түрі:

Кәдімгі боз

Тереңдігі, см: 0-30

Гранулометриялық құрамы:

Орт. құмбал- шықты

Қоректік заттардың жалпы түрінің мөлшері, %: 1, 1-1, 8

1 кг топырақтағы қоректік заттардың жылжымалы түрлерінің мөлшері, мг: 0, 110, 13

Топырақ реакциясы, pH: 0, 12 0, 15

100 г топырақтың сіңіру сиымдылығы, мг/экв: 1, 9 2, 2

орт.

600

өте жоғ.

7-7, 4

16-18

III Органикалық тыңайтқыштарды жинау және оларды пайдалану

Ауыспалы егіс дақылдарына тыңайиу жүйесін жасауда шаруашылықтағы органикалық тыңайтқыштарды (көң, көң садырасы, құс саңғырығы т. б. ) жинауға, дайындауға және егістікке беруге үлкен көңіл бөлуге тиіс. Өйткені топыраққа органикалық тыңайтқыштар мен өсімдікке қажетті қоректік элементтер енгізіледі. Олар топырақтың физикалық, химиялық қасиеттерін және су, ауа, жылу режимдерін жақсартады.

Органикалық тыңайтқыштар дұрыс пайдаланылса, топырақта көмір қышқыл газының қоры молаяды, минералдық тыңайтқыщтардың тиімділігі артады. Органикалық тыңайтқыштардың өсімдікке әсері олардың шаруашылқта дайындау жұмыстарын ұйымдастыруға байланылысты. Ол үшін шаруашылықтағы әрбір органикалық тыңайтқыштың мөлшерін білу керек. Ал көңнің, көң садырасының, құс саңғырығының мөлшерін малдын түріне, санына, оларды қолда ұстау мерзіміне байланысты анықтайды. Шаруашылықтағы малдын саның есептеп шығарамыз. Ол үшін әрбір 100 га пайдаланылатын жерге 10-15 бас ірі қара мал, 25-30 бас қой, ал әр бір 100 га жыртылған жерге 3 бас шошқа аналығы, 2-3 жылқы және 100 га астық дақылдарының егістігіне 150-200 құс жоспарлануы керек.

Шаруашылықтағы жиналатын органикалық тыңайтқыш мөлшерін түрлі әдіспен анықтауға болады.

Бірінші әдіс. Әрбір бас малдан қолда ұстау кезенінде алынатын көң мөлшерін, барлық малдың санын көбейту арқылы есептеп шығарады.

5-кесте. Шаруашылықта дайындалған органикалық тыңайтқыштардың мөлшері

Малдың түрі

Мал басының саны

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т

Көң садырасы, т

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т

Малдың түрі: Сиыр

Мал басының саны: 327, 75

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 5

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 1638, 75

Көң садырасы, т: 245, 8

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 1884, 5

Малдың түрі: Жылқы

Мал басының саны: 34, 5

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 4

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 138

Көң садырасы, т: 20, 7

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 158, 7

Малдың түрі: Шошқа

Мал басының саны: 115

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 1, 2

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 138

Көң садырасы, т: 20, 7

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 158, 7

Малдың түрі: Қой, ешкі

Мал басының саны: 655, 5

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 0, 5

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 327, 75

Көң садырасы, т: 49, 2

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 377

Малдың түрі: Тауық

Мал басының саны: 1150

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 0, 008

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 9, 2

Көң садырасы, т: 1, 38

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 10, 6

Малдың түрі: Қаз

Мал басының саны: 1150

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 0, 01

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 11, 5

Көң садырасы, т: 1, 7

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 13, 2

Малдың түрі: Үйрек

Мал басының саны: 1150

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 0, 012

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 13, 8

Көң садырасы, т: 2, 07

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 15, 9

Малдың түрі: Барлығы

Мал басының саны: 4582, 75

Әр бас малдан жылына алынатын көң мөлшері, т: 10, 73

Барлық малдан жылда алынатын көң мөлшері, т: 2277

Көң садырасы, т: 341, 55

Органикалық тыңайтқыш-тардың жалпы мөлшері, т: 2618, 6

Екінші әдіс. Бұл әдіс төсенішті көң мөлшерін анықтау малазығының құрамындағы құрғақ затының шамамен жартысы көңге ауысатынына негізделген.

К=( $\ \frac{А}{2}$ + Т) ∙ 4

К - алынатын көң мөлшері, т

А - мал азығының құрамындағы құрғақ зат мөлшері, т

Т - төсеніш құрамындағы құрғақ зат мөлшері, т

Құрғақ заттын мөлшерін, оның ірі мал азығы мен жемде 85%, шырынды азықта 15%, төсеніште 80% болатыны ескеруіміз керек. Ал малды қолда ұстау мерзімі Қазақстанның солтүстік аймағында 200-240 күн, оңтүстік аймағында 15-180 күнді құрайды.

Сиыр: К= ( $\ \frac{327, 75*10 + 327075*30 + 327075*1, 5}{2}$ + 327075 ∙ 6) ∙ 4 = 35069, 3 кг ≈ 35 т

Жылқы: К= ( $\ \frac{34, 5*10 + 34, 5*10 + 34, 5*4}{2}$ + 34, 5 ∙ 5) ∙ 4 = 2346 кг ≈ 2, 3 т

Шошқа: К= ( $\ \frac{115*1, 5 + 115*5 + 115*1}{2}$ + 115 ∙ 3) ∙ 4 = 3105 кг ≈ 3, 1 т

Қой, ешкі: К= ( $\ \frac{655, 5*1, 5 + 655, 5*3 + 655, 5*0, 25}{2}$ + 655, 5 ∙ 1) ∙ 4 = 8849 кг ≈8, 8 т

Органикалық тыңайтқыштың жалпы мөлшерін анықтаған соң, оны әрбір ауыспалы егіске бөледі.

Жалпы ауыспалы егістің органикалық тыңайтқышпен қанықтырылуы мынандай мөлшерде болуы ұсынылады: астықты-парлы ауыспалы егіс 5-10 т, көкөністі ауыспалы егіс 10-15 т гектарына.

6-кесте. Ауыспалы егіс дақылдарына органикалық тыңайтқыштарды бөлу

Ауыспалы егіс дақылдары

Ауыспалы егіс көлемі, га

Қанықтырылуы, т/га

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т

Ауыспалы егіс дақылдары: Арпа+Жоңышқа

Ауыспалы егіс көлемі, га: 50

Қанықтырылуы, т/га: 5, 7

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т:

Ауыспалы егіс дақылдары: Жоңышқа

Ауыспалы егіс көлемі, га: 50

Қанықтырылуы, т/га: 5, 7

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т:

Ауыспалы егіс дақылдары: Жоңышқа

Ауыспалы егіс көлемі, га: 50

Қанықтырылуы, т/га: 5, 7

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т:

Ауыспалы егіс дақылдары: Қант ұызылшасы

Ауыспалы егіс көлемі, га: 50

Қанықтырылуы, т/га: 5, 7

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т:

Ауыспалы егіс дақылдары: Қант қызылшасы

Ауыспалы егіс көлемі, га: 50

Қанықтырылуы, т/га: 5, 7

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т:

Ауыспалы егіс дақылдары: Дәнді жүгері

Ауыспалы егіс көлемі, га: 50

Қанықтырылуы, т/га: 5, 7

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т: 40∙50=2000т

Ауыспалы егіс дақылдары: Қант қызылшасы

Ауыспалы егіс көлемі, га: 50

Қанықтырылуы, т/га: 5, 7

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т:

Ауыспалы егіс дақылдары: Барлығы

Ауыспалы егіс көлемі, га: 350

Қанықтырылуы, т/га:

Ауыспалы егіске қажетті органикалық тыңайтқыш, т:

IV Тыңайту жүйесі құрылатын ауыспалы егіс дақылдарының қоректенуінің биологиялық ерекшеліктері

ЖОҢЫШҚА. Халық шаруашылығындағы маңызы. Жоңышқа (Medіcaqo) - бұршақ тұқымдасына жататын бір жылдық және көп жылдық шөптесін өсімдік. Еуропа, Азия және Африкада өсетін 100-ге жуық түрі бар. Қазақстанда 18 түрі өседі. Сабағы тарамданған, бұтақты түп құрады, биіктігі 40 - 80 см. Жапырағы үш құлақты, ұзынша келген. Гүлшоғыры - көп гүлді шашақ. Жемісі - көп тұқымды бұршақ. Жоңышқа - республикамызда көп өсірілетін мал азықтық дақыл. Малға пішен, балғын көк майса, кептіріліп ұнтақталған, сүрлем күйінде беріледі. Жоңышқада (құрғақ затқа шаққанда) 15, 5% протеин, 43, 9% азотсыз заттар, 29, 4% клетчатка, 3, 1% май болады. Кәдімгі Жоңышқаның 100 кг жасыл массасында 21, 7 азық өлшемі, 4, 1 кг қорытылатын протеин, ал 100 кг пішенінде 50, 2 азық өлшемі және 13, 7 кг қорытылатын протеин бар. Егіндік және мал азықтық ауыспалы егістікте егеді. Жоңышқаны гүлдей бастағанда орады. Шөбі орылғаннан кейін егістік үстеп тыңайтылса, Жоңышқаны екінші орған кезде мол өнім алуға болады.

Жоңышқа мал азықтық құндылығымен қатар агротехникалық ерекшелігі жағынан да бағалы өсімдік. Жоңышқаның топырақ құнарлығын қалпына келтіру қасиеті жағынан барлық дақылдар үшін өте жақсы алғы дақыл. Жонышқа қыртысы топырақты органикалық заттармен байытады да, нәтижесінде 0- 30 см қабатында жылжымалы азот, фосфор қышқылы, калий, кальций көбейеді. Топырақта қоректік заттардың қорлануы топырақ түрлеріне, агротехника деңгейіне байланысты. Орта есеппен жақсы дамыған жоңышқа егістігі әр гектарға 120-200 кг дейін азот жинаған.

Топырақтағы органикалық заттардың көбеюі оның құрылымын және ылғалды-физикалық қасиетін жақсартады. Және де жоңышқаның топыр- ақты ауру қоздыратын бактериялардан, зиянкестерден тазартатын қасиетін де атауға болады .

АРПА. Халық шаруашылығындағы маңызы. Арпа - маңызды біржылдық малазықтық, азық-түліктік және техникалық дақыл. Арпа дәнінде (астығында) орта есеппен 60% крахмал, 12-13% ақуыз (белок), 2%-дан астам май, 3%-ға таяу күл, 5-7% клетчатка, көп мөлшерде дәрумендер (витаминдер) бар. Арпа астығының химиялық құрамының өзгеруі өсіру жағдайларымен, сорттық ерекшеліктері тікелей байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.