Қалақай туралы

1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
2.1.Қалақай туралы түсінік
2.2. Urticaceae Juss . Қалақайлар тұқымдасы
3.Қорытынды
4.Пайдаланылған әдебиеттер

Еліміздегі ауылшаруашылық өн¬дірісінің маңызды саласы мал шаруашылығы ежелден қазақтың дәстүрлі кәсібі ретінде дамып келе жатыр. Әдетте мал шаруашылығын өркендетуде шешімін табатын шаруа көп қырлы болып келеді. Соның ішінде мал азығын қамдау ең маңызды мәселе. Өйткені, жеткілікті мал азығы қоры жасалмай мал шаруашылығы ешуақытта серпінді дами алмайды.Қазақстанда мал өсіруді ежелден кәсіп еткен ата-бабаларымыз неліктен мал соңында көшіп-қонып жүрген? Себебі, еліміздің ауа райы мен жер ерекшелігіне байланысты бұл әдіс табиғи жайылымдықтарды ұтымды пайдалана білудің жолы болған.Бүгінгі технология қарыштап дамыған заманда мал өсіру шаруасында азықтандыру мәселесі көбіне табиғи жайылымдықтар мен шабындықтардың әлеуетіне әлі де тәуелді болып отыр. Жаңа технологиялар бізге мал азығын дайындау ісін қазіргі заман тұрғысынан толық шешудің тың мүмкіндіктерін ұсынғанымен біз оны толық пайдалана алмай келеміз. Демек, елімізде мал шаруашылығын қарқынды дамыту мәселесі әлі де болса аса өткір күйінде қалып отыр.Мысалы, сүрлем мен пішендеме дайындау технологиясының мүм¬кін-діктері толық игерілмеуде. Осы¬дан барып, кейбір өңірлерде шаруашылықтардың көпшілігі дайын шөптің тапшылығын сезінуде. Шөп тапшылығы, қысы ұзақ солтүс¬тік өңірлерге ғана тән емес, сонымен бірге оңтүстік өңірлерлерде де сақтық қоры ретінде қажет екенін уақыт дәлелдеді. Соңғы жылдары аязы қатты қыс пен қалың қар шаруаларға шөп дайындаудың қан¬ша¬лықты маңызды екендігін ескерткендей.Республикамызда шөп дайын¬дау¬дың кепілді көзі – өзен, көл жағалауындағы жайылмалы шалғын¬дықтар, тау бөктеріндегі шабылмалы жайылымдықтар және жалпы шабындықтар, ал олардың көлемі республикада үш миллион гектарға жетпейді. Өкінішке қарай, бүгінгі күні осы жерлердің өнімділігі төмен, гектарынан 11-13 центнерден аспайтын шөп дайындалады. Суға бөктіру арқылы гектарына 40 центнерден астам шөп алынатын Орал-Көшім жайылмалы шалғындықтары мен Орталық Қазақстандағы көл табан¬¬дап суарылатын шабындықтар бүгінде қолданыстан шығып қалған. Кеңес дәуірінде кең таралған қарапайым әдіс – сай-салалар мен аңғарларға шөп егу арқылы шабындықтар өнімділігін арттыру да бүгінгі таңда ұмыт болған. Жайылымдарды, шалғындықтар мен шабындықтарды көпжылдық шөп тұқымдарын егу арқылы жақсарту өз алдына бір мәселе. Бұл проблема да назардан тыс қалып отыр. Мал азығы қорын нығайту барысында ертеректе өндірісте тиімділігін дәлелдей білген осындай ұтымды шешімдермен қатар, бүгінгі таңда өндіріске жол тапқан ғылыми әзірлемелер де бар. Мысалы, соңғы жылдары республикамыздың оңтүстік-шығыс өңірлерінде майбұршақ дақылын өндіру кең етек алуда. Осы орайда, микробиология институтының ғалымдары осы дақылдың өнімділігін арттыратын бактериялық препараттан басқа олардың сабанын мал сүйсініп жейтін азық қорына айналдыру жолдарын да ұсынды. Сонымен, майбұршақ дәнінен түскен пайдамен қатар оның сабаны да шаруаның қажетін өтей алмақ.

1. Ә.А.Базарғалиева, Н.К.Аралбаев «Қобда өзені аңғарының табиғи флорасын талдау» Ақтөбе, 2005 жыл, 123 – 129 бб.
2. Миньков С.Г. «Медоносные растение Казахстана», Алматы, «Қайнар», 1974 жыл
3. С.М.Әдекенов, Қ.Д.Рақымов, Ә.И.Исамбаев, Б.Н.Сауранбаев, М.К.Көкенов «Қазақстанның дәрілік өсімдіктері және оның қолданылуы» Алматы, «Ғылым», 1998 жыл, 33 – 66 бб.
4. Е.А.Агелеуов, Н.У.Джакупова «К итогам изучения флоры и растительности Актюбинской области» Ақтөбе, 1992 жыл.