Биологияны оқытуда ақпараттық коммуникациялық технологияларды қолданудың тиімділігі
Кіріспе
I. ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Ақпараттық коммуникациялық технология түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2. Ақпараттық технология тиімділігі және мүмкіндіктері ... ... ... ... ... ... ..
II.ҒЫЛЫМИ ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
2.1. Ақпараттық технологияны қолданудағы қиындықтар және оны шешу жолдары.
2.2. Биологияны оқытудағы комуникациялық технологияларды тиімді пайдалану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
I. ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Ақпараттық коммуникациялық технология түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2. Ақпараттық технология тиімділігі және мүмкіндіктері ... ... ... ... ... ... ..
II.ҒЫЛЫМИ ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
2.1. Ақпараттық технологияны қолданудағы қиындықтар және оны шешу жолдары.
2.2. Биологияны оқытудағы комуникациялық технологияларды тиімді пайдалану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Диплом жұмысының өзектілігі: Қазіргі кезде ақпараттық коммуникациялық технологиялар саласында ауқымды ілгерлеу жүріп жатыр. Ақпараттық технологияны қолданудың ең тиімді жолы сөзсіз жаһандық ақпаратқа қол жеткізу болып келеді.
Қазақстан Республикасының білім беруді 2010 жылға дейін дамытудың Мемлекеттік бағдарламасында ақпараттық және коммуникативтік технологияны білім беру жүйесін жеделдетіп дамытуға қолдану негізгі міндеттердің бірі ретінде анықталады.
Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр.
Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Қазір биологияны проблемалық әдістермен оқыту кең түрде қолданылып отырғанда оқушылардың биологиялық білім дәрежесін арттыру мұғалімдер қауымының алдындағы ең қиын да, күрделі міндеті.
Жалпы орта мектептің оқу үрдісінде ақпараттық технологияны тиімді қолдану қазіргі уақытта өзекті мәселенің бірі болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Биология сабағында ақпараттық комуникациялық технологияларды қолдана отырып сабақ жүргізу, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын , ізденімпаздығын, өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Диплом жұмысының міндеті: 1.Ақпараттық комуникациялық технологияны дұрыс, ұтымды түрде пайдалану.
2. Оқушылардың білімге, пәнге деген қызығушылығы мен құзырлығын дамыту.
3. Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Дипломдық жұмыстың практикалық маңыздылығы: Әзірленген Microsoft Oiffce Power Point бағдарламасында жасалған тапсырмалар орта мектептердің биология пәні бойынша 8,10 - сынып оқытушыларына арналған. « Алтынсарин атындағы орта мектеп –бақша» КММ да бұл бағдарлама және тапсырмалар қолданылды.
Дипломдық жұмыс екі бөлімнен тұрады. Оның бір бөлімі ғылыми теориалық, біреуі ғылыми практикалық болып қарастырылды. Бірінші бөлімде ақпараттық технология жайында болса, екінші бөлімінде осы ақпараттық технолгия түрлеріне жататын иентерактивті тақта және Microsoft Oiffce Power Point, ACTIVstudio бағдарламасының мүмкіндіктерін қолданылып тапрысмалар жасау туралы жазылады.
Қазақстан Республикасының білім беруді 2010 жылға дейін дамытудың Мемлекеттік бағдарламасында ақпараттық және коммуникативтік технологияны білім беру жүйесін жеделдетіп дамытуға қолдану негізгі міндеттердің бірі ретінде анықталады.
Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр.
Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Қазір биологияны проблемалық әдістермен оқыту кең түрде қолданылып отырғанда оқушылардың биологиялық білім дәрежесін арттыру мұғалімдер қауымының алдындағы ең қиын да, күрделі міндеті.
Жалпы орта мектептің оқу үрдісінде ақпараттық технологияны тиімді қолдану қазіргі уақытта өзекті мәселенің бірі болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Биология сабағында ақпараттық комуникациялық технологияларды қолдана отырып сабақ жүргізу, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын , ізденімпаздығын, өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Диплом жұмысының міндеті: 1.Ақпараттық комуникациялық технологияны дұрыс, ұтымды түрде пайдалану.
2. Оқушылардың білімге, пәнге деген қызығушылығы мен құзырлығын дамыту.
3. Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Дипломдық жұмыстың практикалық маңыздылығы: Әзірленген Microsoft Oiffce Power Point бағдарламасында жасалған тапсырмалар орта мектептердің биология пәні бойынша 8,10 - сынып оқытушыларына арналған. « Алтынсарин атындағы орта мектеп –бақша» КММ да бұл бағдарлама және тапсырмалар қолданылды.
Дипломдық жұмыс екі бөлімнен тұрады. Оның бір бөлімі ғылыми теориалық, біреуі ғылыми практикалық болып қарастырылды. Бірінші бөлімде ақпараттық технология жайында болса, екінші бөлімінде осы ақпараттық технолгия түрлеріне жататын иентерактивті тақта және Microsoft Oiffce Power Point, ACTIVstudio бағдарламасының мүмкіндіктерін қолданылып тапрысмалар жасау туралы жазылады.
1. Алдабергенова А «Macromedia Flash программасынның мүмкіндіктері». //«Информатика негіздері» журналы. №2-2009
2. А.Л.Зимин, Е.К.Хеннер. Повышение квалификаций работников образования в области информационно-коммуникационных технологии. Информатика и образование; 2004; №12; 1-4 бб.
3. Әділова Қ. «Баланы кітап оқуға баулу». //«Қазақтан мұғалімі» журналы. №4-2009
4. Бекеева Ғ. «Электронды оқулықтың атқаратын рөлі». //«Қазақстан мектебі» журналы. №3-2009
5. В.А.Каймин. Курс информатики: состояние, методика и перспективы. Информатика и образование; 1990; №6; 26-31 бб.
6. Ғалымжанова М «Ақпараттық коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы білім беру деңгейін көтеру» //«Информатика негіздері» журналы №3-2006
7. Д.Ш.Матрос, Д.М. Полев, Н.Н.Мельникова. Управление качеством образования на основе новых информационных технологий; М.;2001;30-33бб.
8. Ермеков Н. Информатика. Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқу құралы/ Н. Ермеков, Н. Стифутина.- Алматы: Атамұра, 2003
9. Ермеков Н. Информатика. Практикум. Дидактикалық материалдар: Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқу құралық/ Н. Ермеков, Е. Кузина, Л. Крепп, С.Пилипенко.- Алматы: Атамұра, 2003
10. Ермеков Н. Информатика. Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқу құралы/ Н. Ермеков, С. Давидинко, С.Пилипенко.- Алматы: Атамұра, 2007
11. Е.К.Хеннер, А.П.Шестаков. Инфармационно-коммуникационная компетентность учителя: структура, требования и система измерения. Информатика и образование; 2004; №12; 5-6 бб.
12. Жолдасбеков Ә. «Электронды оқулықты қолдану әдістемесі туралы». //«Бастауыш мектеп» журналы. №2-2009
13. Қатаев Н.С. «Информатика пәнінде электронды оқулықтарды пайдаланып оқыту жолдары». //«Бастауыш мектеп» журналы №10,11-2007.
14. М.В Лебедева, О.Н.Шилова. Что такое ИКТ-компетентность студентов педагогического университета и как ее формировать. Информатика и образование; 2004; №3; 96-100 бб.
15. Розенкноп Д.Л. Создание анимационных эффектов в Macromedia Flash MX 2004 /НТ Пресс: Москва, 2005
16. Садыбекова. Ж. «Оқу – тәрбие үрдісінде ақпараттық –коммуникациялық технологияны қолдану қажеттілігі» //«Информатика негіздері» журналы №4-2008
17. Сарыбаева Ә «Электронды оқулықтарды пайдананып оқыту»./ Ә Сарыбаева, К Беркінбаев. //«Қазақстан мектебі» журналы. №11-2008
18. Халықова А. «Информатиканы оқыту әдістемесі». /Оқулық Алматы баспасы-2004 ж.
2. А.Л.Зимин, Е.К.Хеннер. Повышение квалификаций работников образования в области информационно-коммуникационных технологии. Информатика и образование; 2004; №12; 1-4 бб.
3. Әділова Қ. «Баланы кітап оқуға баулу». //«Қазақтан мұғалімі» журналы. №4-2009
4. Бекеева Ғ. «Электронды оқулықтың атқаратын рөлі». //«Қазақстан мектебі» журналы. №3-2009
5. В.А.Каймин. Курс информатики: состояние, методика и перспективы. Информатика и образование; 1990; №6; 26-31 бб.
6. Ғалымжанова М «Ақпараттық коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы білім беру деңгейін көтеру» //«Информатика негіздері» журналы №3-2006
7. Д.Ш.Матрос, Д.М. Полев, Н.Н.Мельникова. Управление качеством образования на основе новых информационных технологий; М.;2001;30-33бб.
8. Ермеков Н. Информатика. Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқу құралы/ Н. Ермеков, Н. Стифутина.- Алматы: Атамұра, 2003
9. Ермеков Н. Информатика. Практикум. Дидактикалық материалдар: Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқу құралық/ Н. Ермеков, Е. Кузина, Л. Крепп, С.Пилипенко.- Алматы: Атамұра, 2003
10. Ермеков Н. Информатика. Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқу құралы/ Н. Ермеков, С. Давидинко, С.Пилипенко.- Алматы: Атамұра, 2007
11. Е.К.Хеннер, А.П.Шестаков. Инфармационно-коммуникационная компетентность учителя: структура, требования и система измерения. Информатика и образование; 2004; №12; 5-6 бб.
12. Жолдасбеков Ә. «Электронды оқулықты қолдану әдістемесі туралы». //«Бастауыш мектеп» журналы. №2-2009
13. Қатаев Н.С. «Информатика пәнінде электронды оқулықтарды пайдаланып оқыту жолдары». //«Бастауыш мектеп» журналы №10,11-2007.
14. М.В Лебедева, О.Н.Шилова. Что такое ИКТ-компетентность студентов педагогического университета и как ее формировать. Информатика и образование; 2004; №3; 96-100 бб.
15. Розенкноп Д.Л. Создание анимационных эффектов в Macromedia Flash MX 2004 /НТ Пресс: Москва, 2005
16. Садыбекова. Ж. «Оқу – тәрбие үрдісінде ақпараттық –коммуникациялық технологияны қолдану қажеттілігі» //«Информатика негіздері» журналы №4-2008
17. Сарыбаева Ә «Электронды оқулықтарды пайдананып оқыту»./ Ә Сарыбаева, К Беркінбаев. //«Қазақстан мектебі» журналы. №11-2008
18. Халықова А. «Информатиканы оқыту әдістемесі». /Оқулық Алматы баспасы-2004 ж.
Қазақстан республикасының Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік
университеті
Биологияны оқытуда ақпараттық коммуникациялық технологияларды қолданудың тиімділігі
Дипломдық жұмыс
Мамандығы: 5В011300 Биология
Семей 2016ж
Қазақстан республикасының Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік
университеті
Қорғауға жіберілді
Биология кафедрасының
меңгерушісі, б.ғ.к., доцент _____________
Дипломдық жұмыс
Тақырыбы: Биологияны оқытуда ақпараттық коммуникациялық технологияларды қолдану
5В011300- мамандығы бойынша - Биология
Орындаған:
Е- 213 топ студенті Ожарова А.О
Ғылыми жетекшісі
доцент Садыкова Р.А.
Семей 2016 ж
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
I. ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Ақпараттық коммуникациялық технология түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2. Ақпараттық технология тиімділігі және мүмкіндіктері ... ... ... ... ... .. ...
II.ҒЫЛЫМИ ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
2.1. Ақпараттық технологияны қолданудағы қиындықтар және оны шешу жолдары.
2.2. Биологияны оқытудағы комуникациялық технологияларды тиімді пайдалану ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Диплом жұмысының өзектілігі: Қазіргі кезде ақпараттық коммуникациялық технологиялар саласында ауқымды ілгерлеу жүріп жатыр. Ақпараттық технологияны қолданудың ең тиімді жолы сөзсіз жаһандық ақпаратқа қол жеткізу болып келеді.
Қазақстан Республикасының білім беруді 2010 жылға дейін дамытудың Мемлекеттік бағдарламасында ақпараттық және коммуникативтік технологияны білім беру жүйесін жеделдетіп дамытуға қолдану негізгі міндеттердің бірі ретінде анықталады.
Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр.
Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Қазір биологияны проблемалық әдістермен оқыту кең түрде қолданылып отырғанда оқушылардың биологиялық білім дәрежесін арттыру мұғалімдер қауымының алдындағы ең қиын да, күрделі міндеті.
Жалпы орта мектептің оқу үрдісінде ақпараттық технологияны тиімді қолдану қазіргі уақытта өзекті мәселенің бірі болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Биология сабағында ақпараттық комуникациялық технологияларды қолдана отырып сабақ жүргізу, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын , ізденімпаздығын, өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Диплом жұмысының міндеті: 1.Ақпараттық комуникациялық технологияны дұрыс, ұтымды түрде пайдалану.
2. Оқушылардың білімге, пәнге деген қызығушылығы мен құзырлығын дамыту.
3. Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Дипломдық жұмыстың практикалық маңыздылығы: Әзірленген Microsoft Oiffce Power Point бағдарламасында жасалған тапсырмалар орта мектептердің биология пәні бойынша 8,10 - сынып оқытушыларына арналған. Алтынсарин атындағы орта мектеп - бақша КММ да бұл бағдарлама және тапсырмалар қолданылды.
Дипломдық жұмыс екі бөлімнен тұрады. Оның бір бөлімі ғылыми теориалық, біреуі ғылыми практикалық болып қарастырылды. Бірінші бөлімде ақпараттық технология жайында болса, екінші бөлімінде осы ақпараттық технолгия түрлеріне жататын иентерактивті тақта және Microsoft Oiffce Power Point, ACTIVstudio бағдарламасының мүмкіндіктерін қолданылып тапрысмалар жасау туралы жазылады.
I. ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Ақпараттық коммуникациялық технология түсінігі
Ақпараттық коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге , оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. Ақпараттық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты , шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педогогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса мол. Болашақта елімізді экономикалық - әлеуметтік жоғары 50 мемлекеттердің қатарына қосатын ақылды, саналы да, салалы ой тұғыры биікке самғаған XXI ғасырдың оқушыларына ғылымның кілтін ұстатау, өнегелі тәрбие беру ұстаздың басты мақсаты болып табылады.
Көрнекілік - педагогикадағы дидактикалық тәсіл. Ол ақпараттың, дәрістің, үгіт-насихаттың, жарнаманың танымдылығы мен пәрменділігін арттыру жолы, оқытуда заттар мен құбылыстардың әр қайсысының өзіне тән жаратылыс бітімін, әр қилы сыр-сипаттарын сезім мүшелері арқылы байқау, қабылдауға баулиды. Адам қоршаған ортаны, дүниені, құбылыстарды бес сезім мүшесі арқылы түйсінеді. Оның ішінде ақпаратты ең көп қабылдайтын сезім мүшесі - көру түйсігі. Адам жадында терең таңбаланатыны да осы көру түйсігі арқылы қабылданған ақпарлар. Бірақ, түйсік өздігінен құбылыстардың ішкі байланысын, олардың заңдылығын бейнелей алмайды. Құбылыстардың мәнін адам санасында ойлау, пайымдау қабілеті ғана бейнелейді. Көрнекіліктің нәтижесінде қоршаған өмір құбылысын және заттарды салыстыра ойлап, пайымға салып қабылдау арқылы оқушылардың мәселені түйсіну дәрежесі артады, сана-сезімі қалыптасады. Сонымен бірге, қабылданған ақпарлар оқу міндеттеріне байланысты талданып, қорытылады. Көрнекілік құралдары оқушыларға бейнелі түсінік беру үшін ғана емес, оқушылардың ұғымын қалыптастырумен бірге, абстрактілі байланыстар мен тәуелділікті түсіндіру үшін қолданылады. Бұл дидактиканың басты қағидаларының бірі болып саналады. Көрнекілікті чех педагогі Я.А. Коменский (1590 - 1670) 17 ғ-да енгізді. Одан кейін педагогтер швейцар И.Г. Песталоцци (1746 - 1827), неміс А.Дистерверг, орыс педагогі К.Д. Ушинский (1824 - 187071), т.б. Көрнекілікті оқу пәндерінің мазмұнына бейімдеп (ана тілі, арифметика, табиғаттану, т.б.), дидактика мен әдістеме жүйесіне лайықтап қалыптастырды. Көрнекіліктің үлгілерін пайдалануға Ы.Алтынсарин зор көңіл бөліп, "Қазақ жастары ғылым-өнерді кітап сөзі деп қана қарамай, заттай көзімен көріп, ажырата білуін" мақсат етіп қойды. Қазіргі оқу жүйесінде жанды-жансыз табиғат объектілерін байыппен байқаудың, сурет, өрнек, көркемөнер туындыларын, график. материалдарды заттай пайдаланудың мәні зор. Қазіргі дәуірде ғылым, техника, көркемөнер салаларында мол дамыған шынайы деректерді, т.б. едәуір күрделі бейнелеу мүмкіндіктерін пайдалану үшін түрлі кабинет, арнайы жұмыс орындары - кабиналар ұйымдастырылды. Осыған орай оқу барысында кинопроекторлар, кинофильмдер, теледидар, оптик. аспаптар, түрлі механизмдер, дәлдік өлшеу-есептеу машиналары, т.б. көрнекі құралдар қолданылады.
Қазіргі таңда оқытудың маңызды мәселесі - оқушылардың танымдық қызметінің артуы, жеке тұлғаның өзіндік дамуына бағыт беру, оның жүзеге асуын қадағалау. Осы мәселелерге байланысты оқушыларға білім алудың тиімді жолдарын ашу. Соның бір айғағы ретінде инновациялық технологияны ( интерактивті тақтаны) айтуға болады. Интерактивті тақтаның тиімділігі өте зор. Оқушылардың білімге деген және де пәнге деген қызығушылықтарын арттырады. Көзбен көріп, ой - санасымен талдап қана қоймай деректі түрде естіп біле алады. АКТ технологиясы оқушыға жеткілікті мәліметтер беретін қазіргі қазіргі уақыттағы қолданылатын бірінші технология. Оның негізгі мақсаты - әлеммен қарым - қатынаста болу, әдістерін меңгеру және құру.
АКТ технологиясы бойынша тапсырманы шешу білімділік пен біліктіліктің қорытындысы болып есептелінеді. Соның ішінде кейбір тапсырмалардың ерекше мағынасы бар бір ғана шешіммен ғана емес, бірнеше талас туғузатын шешімдері бар тапсырмалар. АКТ технологиясында оқыту мазмұнын шешу емес, қандай тәсілдерді қолдану керектігі айтылады. Видео материалдар. Видео материалды көруден кейін , сыныптын ұжымдық түрде жұмыс істеуіне , топтық талқылау , не болмаса өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар алуына мүмкіншіліктер туындайды.
Жүйенің жеке бөліктерінің қызыметін , яғни ақпарат таратушы жүйелердің арасындағы динамикалық ақпараттарды басқару комммуникация деп аталады. Ақпарат- зат немесе энергия емес , бірақ заттық, энергетикалық құбылысты тасымалдаушы яғни, сигнал түрінде таратушы. Пайда болған ақпарат өзгеріп (сигнал) таралу арқылы байланыстырушы каналға жетеді. Ал организмнің ішіндегі сигнал тасымалдау қызметін атқарушы химиялық заттар , гармондар, қантамырлар және электрлік импульстерді тасымалдаушылар(рецепторлар, жүйке жасушалары, жүйке талшықтары).Сигналдардың өздеріне тән құбылыстарды көрсетуге заңды байланыстары бар - ол коммуникацияның сематикалық аспектісі деп аталады. Хабарлағыш сигналды таңдап , оны берілген ақпаратқа сәйкестендіруші кодтаушы үдеріс борлады. Қабылдағышта, егер, сигнал алдын - ала белгілі (код) болса, алғашқы ақпаратты да кодтаушы немесе құрылысын өзгертуші құбылыс болады. Коммуникация тізбегі ақпарат көзінен , хабарлаушы байланыс канал арқылы қабылдаушы нысанаға жеткізеді.
Оқытудың ақпарттық технологиясы - бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін арнайы тәсілдер, педогогикалық технологиялар , бағдарламалық және техникалық құралдар мен кешендер . Бүгінгі күні инновациялық тәсілдер мен ақпарттық технологияларды қолдану арқылы оқушының ойлау қабілетін , ізденушілігін дамытып , қызығуын тудыру , белсенділігін арттыру- ең негізгі мақсат болып айқындалады. Ақпарттық технологияларды пайдаланудың негізгі артықшылықтары мынадай.
1. Олар оқушыларға тақырып шеңберінде немесе белгілі бір уақыт аралығында берілуге тиіс мәліметтер көлемін ұлғайтады.
2. Білімге бір - бірінен алыс ара қашықтықта орналасқан әр түрлі оқу орынында отырып қол жеткізуге болады.
3. Оқыту жүйесінің көп деңгейлілігі оқу материалының сапасын арттырады. Компьютердің көмегімен оқушы өз бетінше , сондай - ақ өзге оқушылармен бірге жұмыс істеуге мүмкіндік алады.
Мектептерде оқытылатын биология пәндерін оқыту барысында ақпараттық технологияларды қолдануды әсіресе зертханалық сабақтарда жүзеге асырудың мүмкіндігі мол екендігін ерекше атап өтуге болады.
Зертханалық сабақтарды өту кезінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың өз беттерінше жұмыс атқаруға дағдыландыру , қорытынды тұжырымдар жасай білуге және шығармашылық жұмыстарды жүзеге асыруына зор мүмкіндік жасалады.
Оқыту технологиясы терминін алғаш рет АҚШ та - қолдана бастады. Польшаның белгілі дидакторы У.Куписевич пен Ф. Янушкевич оқыту технологиясы жалпы дидактиканың бір бөлігі ретінде оқытудың ең оңтайлы жолын анықтайтын терең түсіну керектігіне назар аударады.
Оқыту технологиясына Скиннер былай деп анықтама береді: Оқыту технологиясы - психология жетістіктерін педогогикалық практикада қолдану немесе оқыту технологиясы оқытудың тиімділігін арттыру мақсатымен білім беру үрдісін жүзеге асыру және бағалау , бағдарламалаудың жүйелі тәсілі.
Оқытудың технологиясы педогогикалық әдістерге негізделген.
Жаңа технологияның негізі саналатын ізгілендіру мен демократияландыру - мектептегі оқу үрдісін жетілдірудің басты ұстанымдары.
Инновация (inovation - ағылшын сөзі , қазақша жаңалық, жаңалықты ендіру деген мағынада қолданылады). Бұл ұғымды педогогикалық тұрғыдан жалпы алғанда , оқу - тәрбие үрдісінің жүрісі мен нәтижелерін жақсартатын педогогикалық жүйеге жаңалық енгізу деп түсінуіміз керек. Педогогикалық инновацияның мәнін түсіндіруде әртүрлі бір - біріне қарама - қайшы пікірлер баршылық.
Кәсіби педогогика оқулығында инновация - техника, технология, педогогика, ғылыми - зерттеу салаларында жаңа практикалық тәсілдерді жаңалықты енгізуді, жасаудың, пайдаланудың, таратудың кешенді үрдісі, - деп анықтама берілген. Инновация - бұл педогогикалық жүйені сапалы жетілдірудің бірлігі арқылы алынған идеялар, үрдістер, тәсілдер және нәтижелер.
Инновация мағынасы көп жағдайда техникаға қатысты қолданылып келгенімен , кейінгі жылдары педогогиканың әдебиеттер мен білім беру тәжірибесінде кеңінен көрініс тауып отыр.
Педогогикалық инновацияларға:
1) Жаңа емес, бірақ өзінің өзекетілігін жоймаған және педогогика ғылымы мен практикасы жүйесін қамтитын, әлі толық жетілдірілмеген оқу - тәрбие үдерісін оңтайландырудың жалпы идеялары мен практикалық технологияларын;
2) Ізгілік педогогикасының барлық қағидалары мен практикалық технологиялары жиынтығын қарастыруды;
3) Жаңа идеяларға негізделген педогогикалық үдерістерді ұйымдастыру мен басқару амалдарын;
4) Ақпараттандыру мен жапай коммуникациялаудың жаңа идеялары мен құралдарына негізделген технологияларды жатқызуға болады.
Педогогикалық жүйеге инновациялық түрлендірулер енгізудің басты бағыттары: тұтастай алғандағы педогогикалық жүйе; оқу мекемелері; педогогикалық теория; мұғалім; оқушылар;педогогикалық технология;мазмұны; формалары,әдістері, құралдары; басқару;мақсаты мен нәтижелері.
Білім беру үрдісінде ақпараттық - коммуникациялық технологияны қолдану Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім және тәрбие алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқыту және тәрбие берудегі жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру,халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіліерге шығу делінген.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру - қоғамның маңызды бағыттарының бірі . Ал бұл өз кезегінде білім сапасын көтеруді жүзеге асыруға бағытталған үрдістің құралдарымен әдістерін, оқу - тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерін бір - бірімен тығыз байланыста өсіруге және олардың тиімділігі мен сапасын көтеруге, жас ұрпақты жаңа қоғам жағдайында өмір сүруге дайындауға пайдалану.
XXI ғасыр - ақпараттық қоғам дәуірі. Ақпарттық қоғамның негізгі талабы - оқушыларға ақпарттық білім негіздерін беру , логикалық - құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып , ақпараттық қоғамға бейімдеу. Олай болса , ақпараттық бірліктердің білімге айналуы әлемнің жүйелік ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін , адамның дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы.
Ақпараттық - коммуникациялық технология электронды еептеуіш техникасымен жұмыс істеуге , оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға, интернетте жұмыс істеуге , компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Ақпаратық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педогогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін тигізер пайдасы зор. Қазіргі заманғы білім беру технологияларын іске асырудағы механизімнің бірі - интерактивті тақтамен сабақ өткізу . Интерактивті тақтамен өткізген сабақ оқушының пәнге деген қызығушылығын арттырып, интеллектуалдық шығарашылық белсенділігін, дарындылығын дамыту факторларының бірі болса , мұғалім үшін шеберлік пен сауаттылығын арттырыатын, уақыт үнемдейтін, эстеттикалық талғамға сай безендірілген көрнекілік құралы болып табылады. Жаңа ақпараттық технологиялар педогогтің мүмкіндіктерін күшейтетін құрал,бірақ ол мұғалімді алмастыра алмайды. Компьютерлік мүмкіндіктер психология мен дидактика тұрғысынан талданып, керек кезінде педогогикалық талаптарға сай қолданылу керек. Соның негізінде оқытудың тиімді әдіс - тәсілдерін мұғалімнің өзі анықтап алу қажет.
ХХІ ғасыр - жаңа технология мен ақпараттандару ғасыры. Тәуелсіз Қазақстан да сол ғасырға нық қадаммен басып келеді. Ел өмірінің барлық салалары компьютерлендіре бастады. Ендігі кезекте еліміздің ертеңі болар бүгінгі жас ұрпақты ақпараттық технологияның көмегімен тиімді білім беріп және жаңа технологияның даму заманыныда компьютердің қыр - сырын терең меңгертуіміз керек.
Ақпараттық технология электронды есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электронды оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Ақпараттық технология - қазіргі компьютерлік техника негізінде ақпаратты жинау, сақтау, өндеу және тасымалдау істерін қамтамасыз ететін математикалық және кибернетикалық тәсілдер мен қазіргі техникалық құралдар жиыны.
Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасына ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың кеңінен қолданысқа еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды қалыптастыру қажетті шартқа айналып отыр. Осы орайда келешек қоғамымыздың мүшелері - жастардың бойында ақпараттық мәдениетті қалыптастыру қоғамның алдында тұрған ең басты міндет.
Ақпараттық технологияны қолданудың мақсаты оқыту процесінде барлық білім алушыларға меңгерілетін білімнің қол жетерлігін қамтамасыз ету, әдістер мен дидактикалық құралдар студенттердің кәсіби дайындығы. Оқытудың ақпараттық технологиясын И.И. Маркель былайша анықтайды: Оқытудың ақпараттық технологиясы дегеніміз - студенттің өз бетінше таным қызметін, оқытудың оқу процесін басқаруды жеңілдетуге бағытталған әдістемелік, психологиялық педагогикалық бағдарлама, технологиялық және ұйымдастыру құралдарының кешені. Зерттеушілердің еңбектеріне сүйенетін болсақ, ақпараттық технологияға төмендегідей түсінік беріледі:
Техникалық құралдармен әдістер жиынтығы, белгілі бір ақпаратты ұйымдастыру, өңдеу сақтау, жеткізу, әлеуметтік және техникалық процесс негізінде адамдардың білім кеңейтіп, дамыту (В.Ф. Шолохович);
Бағдарламалық ақпараттық құралдар, есептеуіш техникалар, ақпарат алмасудың қазіргі құралдары, ақпаратты өңдеу, сақтау, жеткізу (Роберт И.В.). Жаңа ақпараттық технологияның жылдан жылға кең құлаш жайып дамуы адам қызметінің барлық салаларына енгізілуне орай жас ұрпақты компьютерлік техниканы пайдалану үшін даярлауда олардың компьютерге деген оң көз қарасын қалыптастыру мен қатар, оқушылардың сыныптағы және сыныптан тыс оқу қызметін компьютер арқылы ұйымдастыру.
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалануға негізгі мақсаттарға мыналар кіреді:
oo Ақпаратпен жұмыс іскерлігін, қалыптастыру, комуникативтік қабілетін дамыту;
oo Ақпараттық қоғамның тұлғасын дайындау;
oo Берілетін оқу материалының көлемін оқушы меңгере алатын деңгейге дейін өсіру;
oo Бастауыш мектептерде оқытылатын сабақтарда компьютерді жиі пайдалану арқылы;
oo Бастауыш сыныптан бастап жүйелі түрде информатика пәнін оқыту арқылы.
Мектептерде балаларға арналған информатика үйірмелерін ұйымдастыру арқылы жүргізуге болатына көз жеткізуде. Ал жоғарыда көрсетілген әдістердің барлығы бір - бірімен ұштастырылса жас жеткіншектердің кампьютерлік сауаты, әр кампьютерлік мәдениетті болып өсіуіне жол ашады.
Ақпараттық мәдениетті, сауатты адам-ақпараттың қажет кезін сезіну, оны тауып алуға, бағалауға және тиімді қолдануға қабілетті, ақпарат сақталатын дәстүрлі және автоматтандырылған құралдарын пайдалана білуі керек.
Адамзаттың қолы жеткен ең үлкен табыстарының бірі - осы ақпарат. Бірақ оны шектен тыс ашық қолдана берсе, жастар санасын улайтын да нәрсеге айналып кетуі мүмкін. Бұл ақпараттың пассивті түрде пайдаланатын бөлігінің артуына байланысты болып отыр. Интернеттің кең таралуына орай ақпарат таратудың бақылауға көнбейтін кері процесінің күнен-күнге артып бара жатқаны байқалады.
Жаңа мыңжылдық - бұл күнтізбедегі жаңа уақыт өткелі емес. Ол- өткенді таразылап , өмірдің мәнін жаңаша түсінуге, болашақты барынша жете дұрыс анықтайтын уақыт. Әсіресе, бүгін біз өз күшімізді жарқын болашаққа жұмсауымыз керек. Қоғамның қарқынды дамуы, көбіне оның білімімен және мәдениетімен анықталады. Сондықтан, біздің ойымызша, білім жүйесін құру, қоғамды мына күнде дамып отырған әлемге дайындау - бүгінгі күннің ең негізгі және өзекті мәселесі.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен ХХІ ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми-техникалық прогрестің негізгі белгісі - қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді. Қоғамды ақпараттандыру - экономиканың, ғылымның, мәдениеттің дамуының негізгі шарттарының бірі. Осы мәселені шешудегі басты рөл мектепке жүктеледі.
Қазіргі таңда әлеуметтік жағынан қорғанған адам - ол технология ауысуына және нарық талабына сай терең білімді, әрі жан-жақты адам. Қазіргі білім жүйесінің ерекшілігі - тек біліммен қаруландырып қана қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, үздіксіз өз бетінше өрлеуіне қажеттілік тудыру. Қорытындысында білім беру - адамға үздіксіз оқуға, білім алуға жан-жақты білім қызметін ұсынатын әлеуметтік институт болуы керек.
Елімізде білім берудің жаңа жүйесі жасалып, оның мазмұнының түбегейлі өзгеруі, оның дүниежүзілік білім кеңістігіне енуі бүкіл оқу-әдістемелік жүйеге, мұғалімдер алдына жаңа талаптар мен міндеттер қойып отыр.
Бұдан шығатыны, ХХІ ғасырдың алғашқы жылдарының негізгі проблемаларының бірі - Білім-бүкіл өміріңе қағидасынан Білім бүкіл өмір бойына қағидасына алатын білім жүйесінің ұйымдық құрылымдарын іздеу болып табылады.
Биология пәнін оқытудың тиімділігін арттырудың жолдары өте көп. Соның бір жолы ретінде оқытудың жаңа технологиясын енгізуді атап өтуге болады.
Ақпараттық қоғам қалыптасуының басым бағыттарының бірі оқыту жүйесін ақпараттандыру болып табылады. Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін байытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Болашақта еңбек етіп, өмір сұретіндер бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр деген болатын. Қазіргі заман мұғалімінен тек өз пәнінің терең білгірі болу емес, тарихи танымдық, педогогикалық-психологиялық сауаттылық, саяси экономикалық білімділік және ақпараттық сауаттылық талап етіледі. Ол заман талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс істеп, оқу мен тәрбие ісіне еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген болғанда ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлға ретінде ұлағатты саналады.
Қазақстан Республикасы Призедитентінің 1997 жылғы 22 қыркүйектегі №6345 үкімімен бекітілген Орта білім беру жұйесін ақпараттандырудың Мемлекеттік бағдарламасы мектептегі білім беруді ақпараттандыру процесіне негіз қалады.
Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Осы мақсатты орындау барысында оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруда жаңа әдістерді қолдану қажеттілігі туындап отыр.
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасында: ...экономиканың барлық салалары үшін жоғарғы білікті және бәсекеге қабілетті кадрларды даярлаудың сапасын арттыру... және ...кәсіби міндеттерін дербес әрі шығармашылық тұрғыдан шешуге, кәсіби қызметтің тұлғалық және қоғамдық маңызын түсінуге, оның нәтижелері үшін жауап беруге қабілетті кәсіби құзыретті жеке тұлғаны, бәсекеге қабілетті маманды қалыптастыруды тиімді жүйесі құрылатын болады деп атап көрсеткен.
Мемлекеттік бағдарламада оқу үрдісіне педогогикалық және ақпараттық технологияларды кеңінен пайдалану жалпы білім беруді дамытудың басты бағдарының бірі делінген.
Бүгінгі күні ақпараттық білім кеңістігінің деңгейіне Республика мектептерін көтерудің тиімді жолы білім саласын толықтай ақпараттандыру. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында білім беру жүйесін ақпараттандыру осы саладағы мемлекеттік саясат негізінде анықтылынып, осы жүйедегі басты міндеттердің біріне айналып отыр. Қазақстан-2030 стратегиялық бағдарламасы білім берудің ұлттық моделіннің қалыптасуымен және Қазақстанның білім беру жүйесінің әлемдік білім беру кеңістігіне кіріктірумен сипатталады.
Индустриядан ақпаратты өркениетке көшудің кезеңінде қоғам дамуының негізгі факторы мемлекеттің қызметін құрайтын саяси-экономикалық, әлеуметтік салаға белсенді әсер ететін ақпараттық-коммуникациялық сала болып табылады және экономиканы ғаламдандыру мен қоғамдық қатынастар процестерін айқындайды.
Ел президентінің Қазақстан халқына Жолдауында өткен ғасырдаң отызыншы жылдарында сауатсыздықпен күрес жүргізілгендей, компьютерлік сауаттану жөніндегі ауқымды іске азаматтарды тарту қажеттігі айтылған және мемлекеттік қызметке жаңа қызметкерлерді қабылдау кезінде компьютерді, интернетті және электронды почтаны қолдана алу дағдысы міндетті талап болуға тиіс екендігі атап көрсетілген. Осыған байланысты ХХІ ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр:
1) Компьютерлік техниканы,
2) Интернет, компьютерлік желі, электрондық және телекомуникациялық құралдарды;
3) Электрондық оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Еліміздегі саяси, әлеуметтік - экономикалық өзгерістерге сай білім беруді ақпараттандыру бағытында мектебімізде жүргізіліп жатқан жұмыстар ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылуда. Осы сала төңірегінде білім беру саласындағы ақпараттық технологиялар, Биология пәнін оқытудағы инновацилық технологиялар, Qbasic, Pascal программалау тілдері, 12 жылдық білім беру барысында биология пәнін оқыту әдістемесі, Білім беру саласындағы ақпараттық мәдениет негіздері тағы басқа да тақырыптар бойынша білім жетілдіру курстары ұйымдастырылады.
ХХІ ғасыр - ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет. Ал, бұл сауаттылықтың алғашқы баспалдағы мектептен басталады. Мектеп қабырғасынан теориялық біліммен қатар практикалық білімнің алғы шарттарын меңгеруі тиіс. Ал, теориялық білімді практикамен ұштастыру үшін компьютердің қажет екендігі даусыз.
Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер көмегімен оқыту нәтижелерін зерттеудің ғылыми проблемаларды шешу ең басты орын алады. Бұған себеп оқыту процесінде туындайтын компьютерлендірудің педогогикалық - психологиялық жаңа проблемалары әлі толық шешілмеген.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру білім беру үшін үлкен перспективалар ашылады. Соңғы жылдары компьютерлік, телекоммуникациялық техника мен технологиялардың қоғам өміріндегі рөлі мен орнында түбегейлі өзгерістер болды. Ақпараттық және телекоммуникациялық игеру кәзіргі заманда әрбір жеке тұлға оқу және жазу қабілеті сияқты сапалармен бірге қатарға және әрбір адам үшін қажетті шартқа айналды. Алынған білім мен дағдылар бұдан әрі көптеген жағдайда қоғамның даму жолдарын анықтайды.
Ақпараттандырудың негізгі бағыты ХХІ ғасырдың талаптарына сәйкес қоғамды дамытудың жоғарғы тиімділікті технологияларына сүйенген жаңа білім стратегиясына көшу болып табылады. Осыған сәйкес қазіргі білім жүйесінің ерекшеліктеріне - оның іргелі, алдын алу сипаты және осыларға қол жеткізу мүмкіндіктері жатады. Білім беру жүйесін ақпараттандыру бағыттарының бірі ақпараттық технологияларды білім беру саласына енгізу жұмыстары болып саналады.
Ақпараттандыру және бұқаралық телекоммуникацияларды ғаламдастыру кезеңінде қазіргі қоғам ақпараты нақты тұтынушылардың ұсыныстары мен қызығуына сай ақпарат ағынын қалыптастыруға, ақпаратқа көлем және жылдамдық жағынан шектеусіз қол жеткізеді, сондай-ақ кез-келген қашықтықтағы ақпарат назар аударуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін әлемдік ақпараттық орта жағдайында ақпараттық қоғамдық өнім ретінде белсенді пайдаланумен сипатталады. Бұл өскелең ұрпақты ақпараттық қоғаммен зиялы қарым - қатынасқа оқытып, тәрбиелеуге және ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға жағдай жасайды.
Әрбір елдің технологиялық даму дәрежесіне оның экономикалық қуаты мен халқының тұрмыс деңгейі ғана емес, сол елдің әлемдік қоғамдастықта алатын орны, басқа елдермен экономикалық және саяси ықпалдасу мүмкіндіктері, сондай-ақ ұлттық қауіпсіздік мәселелерін шешуіне байланысты. Сонымен қатар, әлдебір елде қазіргі технологияның дамуы мен қолдануының деңгейі оның материалдық базасының дамуымен қатар емес, негізінен қоғамды парасаттандыру денгейімен, оның жаңа білімді туындату, игеру және қолдана білу қабілетімен де анықталады.
Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу - ағарту саласының оқыту үрдісіне жаңа технологиялық әдістер мен қондырғыларды кең көлемде қолдануды қажет етеді. Білім беру саласында электрондық байланыс жүйелерінде ақпарат алмасу интернет, электрондық почта, теле - конференция, видео - конференция, телекоммуникайиялық жүйелер арқылы іске асырылады.
Қазір бүкіл дүние жүзі біртұтас денеге айналып - ғаламдасу құбылысы жүріп жатқанда, әр түрлі байланыс жүйелер сол дененің нерв, қан тамырларының рөліне айналған мына заманда интернеттік жүйені меңгермеген ел ерте ме, кеш пе дүние жүзінен келетін байланыс нәрін жоғалта бастады. Түрлі елдерде болып жатқан жаңалықтармен танысуда, ақпараттық ағымынан қалыстауда интернет, электронды пошта құралдарын пайдалануға болатыны белгілі. Сондықтан білім беруді ақпараттандырудың тағы бір басты бағыттарының бірі оқушылардың интернет жүйесінде жұмыс істей білуіне жағдай жасау.
Интернет жүйесінде жүмыс істеу оқушыларлымызға әлемдік білім мен ғылым жетістігін хабардар болып, оны игеруіне шексіз мүмкіндіктер ашатыны хақ. Интернет пайдалану арқылы оқушылар өздеріне керекті мәліметтер алу арқылы білімін жетілдіре түсетіні сөзсіз.
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру жүйесінің дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай ұлттың болсын толығып өсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал жасайтын тірегі де, түп қызығы да - мектеп.
Қазақ мектептерінің білім деңгейін көтеру және онда ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы оқу - тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, мектеп ұстаздарының, басшылықтарының, педогикалық ұжымның жүйелі басшылыққа алған бағыты деп есептейміз.
Жоғарыда айтылған ой - пікірлерді тұжырымдай келе, компьютерді қолдану негізінде мектеп пәндерін оқыту сапасын арттырып, білім беруді ақпараттандыру жүйелі түрде іске асады деуге болады.
Мектепті ақпараттандыруға осылай мемлекет тарапынан үлкен экономикалық қолдау көрсетіліп, оны оқыту, үйрету мәселесі бүкіл халықтық деңгейге көтерілсе ғана біздің еліміз өндірістің жоғары психологиясын меңгерген дүниежүзілік бәсекеге төтеп беретін, өндіріс өнімдерін өндіре алатын алдыңғы қатарлы мемлекетке айналады. Ол дәрежеге жетуге қажетті білім алуына біздің жас ұрпақтың қабілетінің жететіне сенім мол.
Ақпараттық технология - өзінің мәнділігі жөнінен өте әділ де шындыққа негізделген үрдіс. Демек, ХХІ ғасыр әрбір адамның өз мүмкіндігінше білімін пайдалануға кең өріс ашқан технология құралдармен жұмыс істеуге мол мүмкіндік туғызған ғасыр болып отыр.
Ақпараттық технологияларды педогогикалық тұрғыдан дұрыс пайдалана білу оқушының жадына, эмоциясына, ынтасына, әсер ете отырып, оның интеллектуалдық мүмкіндіктерін күшейтуге көмектесіп, оқушының танымдық және жұмысының өнімділік әрекеттерін қайта құру шарттарын қалыптастырады. Қазіргі кездегі мұғалімнің ақпараттық іс-әрекеті де ақпараттық қоғам құрудағы негіздемелердің бірі болып табылады. Мұғалімнің өз жұмысында ақпараттық және коммуникациялық технологияларды пайдалана білу оның кәсіби біліктілігінің маңызды бөлігіне айналып, педагогтың ақпараттық мәдениетін анықтайтын факторға айналды.
Қазіргі кезде ақпараттық технологияны дамыту білім беру саясатының ажырамас бөлігі болып табылады. Соңғы жылдары ақпараттық технологиялар саласында ауқымды ілгерлеу байқалып отыр. Барлық пәндер бойынша электронды оқулықтар, мультимедиялық призентация жасалынуда, интернет және интерактивті тақта қолданылуда. Енді осы мүмкіндіктерді тиімді қолданып әдіс тәсілдерін мұқият меңгерген дұрыс.
Ақпараттық технологияны оқу тәрбие үрдісіндегі қолдану оқушының қызығушылығын арттырып, шығармашылық шабытын шыңдап, ғылыми көзқарасын қалыптастырып, білімдік сапасын арттыруда бұл технологияның үлесі мол.
1.2. Ақпараттық технология тиімділігі және мүмкіндіктері
Ақпарттық - коммуникациялық технологияны қолдану арқылы тұлғаны қалыптастыру . Оқытудың ақпараттық технологиясы - бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін арнайы тәсілдер, педгогикалық технологиялар , бағдарламалық және техникалық құралдар (кино, аудио және видео құралдар, компьютерлер, телекоммуникациялық желілер ).
Оқытудың ақпаратттық технологиясы - білімді жаңаша беру мүмкіндіктерін жасау (педогогикалық іс- әрекетті өзгерту ), білімді қабылдау, білім сапасын бағалау , оқу - тәрбие үрдісінде оқушының жеке тұлғасын жан - жақты қалыптастыру үшін ақпараттық технологияның қосымшасы деп түсіну керек.
Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интелектуалдық, рухани азаматтық және басқа да көптеген адами келбетінің қалыптастыруына игі әсерін тигізеді. Жаңа ақпараттық технология құралдарын қолдану адамзаттың әртүрлі сферасында, соның ішінде білім беру саласында көптеген өзекті маңыздылыққа қол жеткізіп отырғаны белгілі. Білім беруді ақпараттандыру:
* Әр бір адамға білім алудың өзіне тиімді жолын таңдауға мүмкіндік беретін білім берудің ашық жүйесін орнықтыруға;
* Білім алудың техникасын түбірімен өзгертуге;
* Оқыту үрдісінде оқушылардың танымдық іс - әрекетін тиімді ұйымдастыру;
* Электрондық білім беру пайдалану арқылы даралап оқытуға
Ақпараттық - коммуникациялық технологиялар артықшылықтар басым болады.
1. Мультимедиялық мүмкіндіктерді қолдану : музыкалық немесе дикторлық дайындау, анимация бейне клиптер, слайд шоу.
2. Жүйенің басқару құрылымы - оқытушы өз ойын, көзқарасын, өз кезегіндегі материалдық ұсынылы, әртүрлі аудиторияға бір ғана оқу мәліметтерін ұсынуға мүмкіндік алады.
3. Жүйенің білімді бақылаумен тез арада нәтиже алуы, орындалған жаттығулардың бағалануы.
Бұл технология негізінде білім сапасын арттыру жұмыстарының мысалы ретінде тек білім беру саласында басқаруды автоматтандыру болды.
Бұдан қол жеткізетін жетістіктер:
1. Кроссворд, кестелерді құру үшін дербес компьютерді қолдану арқылы громатикалық және лексикалық оқу шаралдарын өңдеу.
2. Ағылшын тіліндегі сөздерді сауатты жазу мен көркемдеп безендіруді үйретеді.
3. Дербес компьютерді пайдалану арқылы оқушылардың өзіндік және жұмыс жасауды игеру мен білім алуды кеңейту.
4. Интернет желісін пайдалану арқылы оқушылар электрондық пошта арқылы оқушылар хат - хабарлама алмасу, өзінің ойын еркін жеткізу.
Ақпараттық - коммуникативтік технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникативтік байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Ақпараттық - коммуникативтік технологиялардың келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педогогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы мол.
Жедел дамып отырған ғылыми - техникалық прогресс қоғам өмірінің барлық салаларын ақпаратттандырудың ғаламдық процесінің негізіне айналады. Ақпараттық технологиялық дамуға және оның қарқынына экономиканың жағдайы , адамдардың тұрмыс деңгейі, ұлттық қауіпсіздік, бүкіл дүниежүзілік қауымдастықтағы мемлекеттің рөлі тәуелді болады. Тұтас дүние қалыптастыру мен қоғамдастықтар, жеке адам мен бүкіл дүниежүзілік қоғамдастықтың өмір сүруі үшін жаңа жағдайларды қамтамасыз етуде ақпараттық - коммуникативтік технологиялар маңызды рөл атқарады.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен XXI ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми - техникалақ прогрестің негізгі белгісі - қоғамды ақпаратттандыру - экономиканың , ғылымның , мәдениеттің дамуының негізгі шарттарының бірі .
Ақпараттық технологиялардың ішіндегі мультемедиялық құралдарда сабақ кезеңдерінде пайдалану кезіндегі бұл құралдардың тиімді тұстарын атап көрсетсек , олар:
oo Оқушының пәнге деген қызығушылығын оятады;
oo Танымдық қабілетін қалыптастырады;
oo Этнопедогогикалық тәрбие береді;
oo Оқушыны шығармашылық жұмысқа баулиды;
oo Оқытушының уақытын үнемдейді;
oo Оқулықтан тыс, қосымша мәліметтер береді.
Ақпараттық технологияның негізгімақсаты - қолданушы керекті мәліметті өздігінен іздеп табуға талпындыру, яғни ізденімпаздыққа үйрету.Сондықтан, бүгінгі компьютерлендірілген ғасырда есептеу техникасының өте жылдам дамып, оны ғылымның кез - келген салаларына қолданып, одан нақтылы нәтижелер алуымызға байланысты ғылым мен білімді одан әрі терең меңгеруде ақпараттық технологияларды қолданғанымыз аса маңызды.
Оқушыларға білім беруде жаңашыл технологияларын қолдану инновациялық бағытта жұмыс жасау заман ағымына сай талап етілуде. Оқу үрдісінде осындай жаңарған озық тәжірибелерді белсенді пайдалану және қолдану кейінгі жылдары айтарлықтай оң тәжірибе беріп отыр. Бүгінде қоғамның және тұлғалы, дамыған адамын тәрбиелейтін маманға өзінің үзіксіз шығармашылық ізденуі, оқытуда жаңа педогогикалық технологиялар мен инновациялық әдіс - тәсілдерді меңгеруі, кәсіби құзырлығының жоғары деңгейде болуы қажет.
Қазіргі кезде белгілі бір білім көлемімен қамтамасыз ету жеткіліксіз. Оқушыны білім алуға , оқуға, үйретуге көп мән берілуі тиіс. Оқушыларды кәсіптік білім алуымен қатар шешендік шеберлігі мен баяндау жүйелілігі қалыптасқан, өз пікірін ашық білдіретін саналы ұрпақ етіп тәрбиелеу керек.
Ақпараттық технологияны қолданудың ең тиімді жолы сөзсіз жаһандық ақпаратқа қол жеткізу болып келеді. Оқушылар сыныптан шықпайақ ғылым аймағындағы жаңа құрылымдармен танысуға, тіпті қарама-қайшы болуы мүмкін бір сұрақты әр түрлі көзқараста қарастыруға мүмкіндік береді. Ақпараттық технолгияның мүмкіндіктері оқушыларға мектеп зертханасында практика жүзінде байқау мүмкін емес үрдістерді моделдеуге рұқсат береді. Бұл оқушыларға үрдістің толық болмысын тұсінуге жол ашады және жаңа мәліметтерді қабылдауға септігін тигізеді.
ХХІ ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр: әрбір жоғары оқу орындарының білім беру үрдісіне педагогикалық технологиялар мен қатар компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі,электрондық және телекоммуникациялық құралдарды, электрондық оқулықтарды тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Ақпараттық технологияны қолдануда оқушылардың шығармашылық дарындылығын қалыптастыру үшін сабақта төмендегідей іс-шараны ұстанған жөн:
Оқушының дайындық деңгейін, ынтасын және қабылдау жылдамдығын ескеру арқылы жаңа материалды меңгеруге байланысты оқытуды ұйымдастыру және оқыту процесіне ақпараттық технологияның мүмкіндіктерін пайдалану.
Оқытудың жаңа әдістері мен формаларын (проблемалық, ұйымдастырушылдық іс-әрекетін копьютерлік ойындар т.б.) сабақта жиі қолдану.
Проблемалық зерттеу, аналитикалық және моделдеу әдістерін қолдану арқылы классикалық әдістерді жетілдіру. Жаңа ақпараттық технологиялардың құралдарын (жаңа типтегі компьютерлер, телекоммуникация, виртуалды орта және мультимедия-технология) пайдалану арқылы оқу процесінің материалдық- техникалық базасын нығайту.
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдысын жетілдіру үшін әрбір оқу орындары төмендегідей бағыттарды негізге алу керек:
-Оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми -әдістемелік жолын анықтау.
-Оқушылардың тәжірбиелік іс әрекетінде ақпараттық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау.
-Мұғалымдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру.
-Мектептің материалдық - техникалық базасын нығайту.
Елбасының Жаңа әлемдегі жаңа қазақстан атты жолдауында: біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарт деңгейінде сапалы білім беру қызыметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек десе, осы жолдаудың ІІІ тарауы, 18- бағытының жетінші тармақшасында: Ақпараттық технологиялар мен ақпаратты таратудың жаңа нысандарына бағытталған мамандандырылған білім беру бағыттарын құру міндеті де алдымызда тұр делінген, сондай-ақ 17- бағытының тармақшасында Он-лайын тәсілінде оқыту тәжірбиесін дамытып, елімізде оқу теледидарын құру қажет деп атап көрсетілгендей бүгінгі күні білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияларға негізделіп жаңа ақпараттық технологиялардың құралдарды кеңінен қолануды қажет етеді. Сондықтан егемен еліміздің тірегі - білімді ұрпақ болғандықтан әрі осы ғасыр білімділер ғасыры болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес. Ол үшін болашақ ұрпағын тәрбиелеу үшін шынайы ақпараттанған біліммен қаруландыру бүгінгі жас маман ұстаздардың қолында.
Қазіргі кезде біздің қоғамымыз дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи ортасына айналып отыр. Білім берудегі ақпараттық технология ұғымы оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары, қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары, компьютерлік оқыту технологиялары және т.б, тіркестермен тығыз байланысты.
Білім беруді ақпараттандандыру процесі пән мұғалімдеріне, әдіскерлерге, білім мекемелерін басқарушыларға жаңа ақпараттық технологияны өз қызметтеріне жан-жақты пайдалану саласына үлкен талап қояды. Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында педагог мамандардың біліктілігін арттыру процесі қазіргі заман міндеті.
Оқу үрдісінде ғылыми-зерттеу және басқару қызыметінде жаңа ақпараттық технологияларды енгізу, дамыту және жүргізудің кешені іс-шараларын жасақтау, әлемдік білім кеңестігіне толығымен ену, білім беру жүйесін халықаралық деңгейге көтеруде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік
университеті
Биологияны оқытуда ақпараттық коммуникациялық технологияларды қолданудың тиімділігі
Дипломдық жұмыс
Мамандығы: 5В011300 Биология
Семей 2016ж
Қазақстан республикасының Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік
университеті
Қорғауға жіберілді
Биология кафедрасының
меңгерушісі, б.ғ.к., доцент _____________
Дипломдық жұмыс
Тақырыбы: Биологияны оқытуда ақпараттық коммуникациялық технологияларды қолдану
5В011300- мамандығы бойынша - Биология
Орындаған:
Е- 213 топ студенті Ожарова А.О
Ғылыми жетекшісі
доцент Садыкова Р.А.
Семей 2016 ж
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
I. ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Ақпараттық коммуникациялық технология түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2. Ақпараттық технология тиімділігі және мүмкіндіктері ... ... ... ... ... .. ...
II.ҒЫЛЫМИ ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
2.1. Ақпараттық технологияны қолданудағы қиындықтар және оны шешу жолдары.
2.2. Биологияны оқытудағы комуникациялық технологияларды тиімді пайдалану ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Диплом жұмысының өзектілігі: Қазіргі кезде ақпараттық коммуникациялық технологиялар саласында ауқымды ілгерлеу жүріп жатыр. Ақпараттық технологияны қолданудың ең тиімді жолы сөзсіз жаһандық ақпаратқа қол жеткізу болып келеді.
Қазақстан Республикасының білім беруді 2010 жылға дейін дамытудың Мемлекеттік бағдарламасында ақпараттық және коммуникативтік технологияны білім беру жүйесін жеделдетіп дамытуға қолдану негізгі міндеттердің бірі ретінде анықталады.
Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр.
Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Қазір биологияны проблемалық әдістермен оқыту кең түрде қолданылып отырғанда оқушылардың биологиялық білім дәрежесін арттыру мұғалімдер қауымының алдындағы ең қиын да, күрделі міндеті.
Жалпы орта мектептің оқу үрдісінде ақпараттық технологияны тиімді қолдану қазіргі уақытта өзекті мәселенің бірі болып табылады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Биология сабағында ақпараттық комуникациялық технологияларды қолдана отырып сабақ жүргізу, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын , ізденімпаздығын, өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Диплом жұмысының міндеті: 1.Ақпараттық комуникациялық технологияны дұрыс, ұтымды түрде пайдалану.
2. Оқушылардың білімге, пәнге деген қызығушылығы мен құзырлығын дамыту.
3. Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауға қабілетін арттыру.
Дипломдық жұмыстың практикалық маңыздылығы: Әзірленген Microsoft Oiffce Power Point бағдарламасында жасалған тапсырмалар орта мектептердің биология пәні бойынша 8,10 - сынып оқытушыларына арналған. Алтынсарин атындағы орта мектеп - бақша КММ да бұл бағдарлама және тапсырмалар қолданылды.
Дипломдық жұмыс екі бөлімнен тұрады. Оның бір бөлімі ғылыми теориалық, біреуі ғылыми практикалық болып қарастырылды. Бірінші бөлімде ақпараттық технология жайында болса, екінші бөлімінде осы ақпараттық технолгия түрлеріне жататын иентерактивті тақта және Microsoft Oiffce Power Point, ACTIVstudio бағдарламасының мүмкіндіктерін қолданылып тапрысмалар жасау туралы жазылады.
I. ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Ақпараттық коммуникациялық технология түсінігі
Ақпараттық коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге , оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. Ақпараттық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты , шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педогогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы аса мол. Болашақта елімізді экономикалық - әлеуметтік жоғары 50 мемлекеттердің қатарына қосатын ақылды, саналы да, салалы ой тұғыры биікке самғаған XXI ғасырдың оқушыларына ғылымның кілтін ұстатау, өнегелі тәрбие беру ұстаздың басты мақсаты болып табылады.
Көрнекілік - педагогикадағы дидактикалық тәсіл. Ол ақпараттың, дәрістің, үгіт-насихаттың, жарнаманың танымдылығы мен пәрменділігін арттыру жолы, оқытуда заттар мен құбылыстардың әр қайсысының өзіне тән жаратылыс бітімін, әр қилы сыр-сипаттарын сезім мүшелері арқылы байқау, қабылдауға баулиды. Адам қоршаған ортаны, дүниені, құбылыстарды бес сезім мүшесі арқылы түйсінеді. Оның ішінде ақпаратты ең көп қабылдайтын сезім мүшесі - көру түйсігі. Адам жадында терең таңбаланатыны да осы көру түйсігі арқылы қабылданған ақпарлар. Бірақ, түйсік өздігінен құбылыстардың ішкі байланысын, олардың заңдылығын бейнелей алмайды. Құбылыстардың мәнін адам санасында ойлау, пайымдау қабілеті ғана бейнелейді. Көрнекіліктің нәтижесінде қоршаған өмір құбылысын және заттарды салыстыра ойлап, пайымға салып қабылдау арқылы оқушылардың мәселені түйсіну дәрежесі артады, сана-сезімі қалыптасады. Сонымен бірге, қабылданған ақпарлар оқу міндеттеріне байланысты талданып, қорытылады. Көрнекілік құралдары оқушыларға бейнелі түсінік беру үшін ғана емес, оқушылардың ұғымын қалыптастырумен бірге, абстрактілі байланыстар мен тәуелділікті түсіндіру үшін қолданылады. Бұл дидактиканың басты қағидаларының бірі болып саналады. Көрнекілікті чех педагогі Я.А. Коменский (1590 - 1670) 17 ғ-да енгізді. Одан кейін педагогтер швейцар И.Г. Песталоцци (1746 - 1827), неміс А.Дистерверг, орыс педагогі К.Д. Ушинский (1824 - 187071), т.б. Көрнекілікті оқу пәндерінің мазмұнына бейімдеп (ана тілі, арифметика, табиғаттану, т.б.), дидактика мен әдістеме жүйесіне лайықтап қалыптастырды. Көрнекіліктің үлгілерін пайдалануға Ы.Алтынсарин зор көңіл бөліп, "Қазақ жастары ғылым-өнерді кітап сөзі деп қана қарамай, заттай көзімен көріп, ажырата білуін" мақсат етіп қойды. Қазіргі оқу жүйесінде жанды-жансыз табиғат объектілерін байыппен байқаудың, сурет, өрнек, көркемөнер туындыларын, график. материалдарды заттай пайдаланудың мәні зор. Қазіргі дәуірде ғылым, техника, көркемөнер салаларында мол дамыған шынайы деректерді, т.б. едәуір күрделі бейнелеу мүмкіндіктерін пайдалану үшін түрлі кабинет, арнайы жұмыс орындары - кабиналар ұйымдастырылды. Осыған орай оқу барысында кинопроекторлар, кинофильмдер, теледидар, оптик. аспаптар, түрлі механизмдер, дәлдік өлшеу-есептеу машиналары, т.б. көрнекі құралдар қолданылады.
Қазіргі таңда оқытудың маңызды мәселесі - оқушылардың танымдық қызметінің артуы, жеке тұлғаның өзіндік дамуына бағыт беру, оның жүзеге асуын қадағалау. Осы мәселелерге байланысты оқушыларға білім алудың тиімді жолдарын ашу. Соның бір айғағы ретінде инновациялық технологияны ( интерактивті тақтаны) айтуға болады. Интерактивті тақтаның тиімділігі өте зор. Оқушылардың білімге деген және де пәнге деген қызығушылықтарын арттырады. Көзбен көріп, ой - санасымен талдап қана қоймай деректі түрде естіп біле алады. АКТ технологиясы оқушыға жеткілікті мәліметтер беретін қазіргі қазіргі уақыттағы қолданылатын бірінші технология. Оның негізгі мақсаты - әлеммен қарым - қатынаста болу, әдістерін меңгеру және құру.
АКТ технологиясы бойынша тапсырманы шешу білімділік пен біліктіліктің қорытындысы болып есептелінеді. Соның ішінде кейбір тапсырмалардың ерекше мағынасы бар бір ғана шешіммен ғана емес, бірнеше талас туғузатын шешімдері бар тапсырмалар. АКТ технологиясында оқыту мазмұнын шешу емес, қандай тәсілдерді қолдану керектігі айтылады. Видео материалдар. Видео материалды көруден кейін , сыныптын ұжымдық түрде жұмыс істеуіне , топтық талқылау , не болмаса өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар алуына мүмкіншіліктер туындайды.
Жүйенің жеке бөліктерінің қызыметін , яғни ақпарат таратушы жүйелердің арасындағы динамикалық ақпараттарды басқару комммуникация деп аталады. Ақпарат- зат немесе энергия емес , бірақ заттық, энергетикалық құбылысты тасымалдаушы яғни, сигнал түрінде таратушы. Пайда болған ақпарат өзгеріп (сигнал) таралу арқылы байланыстырушы каналға жетеді. Ал организмнің ішіндегі сигнал тасымалдау қызметін атқарушы химиялық заттар , гармондар, қантамырлар және электрлік импульстерді тасымалдаушылар(рецепторлар, жүйке жасушалары, жүйке талшықтары).Сигналдардың өздеріне тән құбылыстарды көрсетуге заңды байланыстары бар - ол коммуникацияның сематикалық аспектісі деп аталады. Хабарлағыш сигналды таңдап , оны берілген ақпаратқа сәйкестендіруші кодтаушы үдеріс борлады. Қабылдағышта, егер, сигнал алдын - ала белгілі (код) болса, алғашқы ақпаратты да кодтаушы немесе құрылысын өзгертуші құбылыс болады. Коммуникация тізбегі ақпарат көзінен , хабарлаушы байланыс канал арқылы қабылдаушы нысанаға жеткізеді.
Оқытудың ақпарттық технологиясы - бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін арнайы тәсілдер, педогогикалық технологиялар , бағдарламалық және техникалық құралдар мен кешендер . Бүгінгі күні инновациялық тәсілдер мен ақпарттық технологияларды қолдану арқылы оқушының ойлау қабілетін , ізденушілігін дамытып , қызығуын тудыру , белсенділігін арттыру- ең негізгі мақсат болып айқындалады. Ақпарттық технологияларды пайдаланудың негізгі артықшылықтары мынадай.
1. Олар оқушыларға тақырып шеңберінде немесе белгілі бір уақыт аралығында берілуге тиіс мәліметтер көлемін ұлғайтады.
2. Білімге бір - бірінен алыс ара қашықтықта орналасқан әр түрлі оқу орынында отырып қол жеткізуге болады.
3. Оқыту жүйесінің көп деңгейлілігі оқу материалының сапасын арттырады. Компьютердің көмегімен оқушы өз бетінше , сондай - ақ өзге оқушылармен бірге жұмыс істеуге мүмкіндік алады.
Мектептерде оқытылатын биология пәндерін оқыту барысында ақпараттық технологияларды қолдануды әсіресе зертханалық сабақтарда жүзеге асырудың мүмкіндігі мол екендігін ерекше атап өтуге болады.
Зертханалық сабақтарды өту кезінде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, оқушылардың өз беттерінше жұмыс атқаруға дағдыландыру , қорытынды тұжырымдар жасай білуге және шығармашылық жұмыстарды жүзеге асыруына зор мүмкіндік жасалады.
Оқыту технологиясы терминін алғаш рет АҚШ та - қолдана бастады. Польшаның белгілі дидакторы У.Куписевич пен Ф. Янушкевич оқыту технологиясы жалпы дидактиканың бір бөлігі ретінде оқытудың ең оңтайлы жолын анықтайтын терең түсіну керектігіне назар аударады.
Оқыту технологиясына Скиннер былай деп анықтама береді: Оқыту технологиясы - психология жетістіктерін педогогикалық практикада қолдану немесе оқыту технологиясы оқытудың тиімділігін арттыру мақсатымен білім беру үрдісін жүзеге асыру және бағалау , бағдарламалаудың жүйелі тәсілі.
Оқытудың технологиясы педогогикалық әдістерге негізделген.
Жаңа технологияның негізі саналатын ізгілендіру мен демократияландыру - мектептегі оқу үрдісін жетілдірудің басты ұстанымдары.
Инновация (inovation - ағылшын сөзі , қазақша жаңалық, жаңалықты ендіру деген мағынада қолданылады). Бұл ұғымды педогогикалық тұрғыдан жалпы алғанда , оқу - тәрбие үрдісінің жүрісі мен нәтижелерін жақсартатын педогогикалық жүйеге жаңалық енгізу деп түсінуіміз керек. Педогогикалық инновацияның мәнін түсіндіруде әртүрлі бір - біріне қарама - қайшы пікірлер баршылық.
Кәсіби педогогика оқулығында инновация - техника, технология, педогогика, ғылыми - зерттеу салаларында жаңа практикалық тәсілдерді жаңалықты енгізуді, жасаудың, пайдаланудың, таратудың кешенді үрдісі, - деп анықтама берілген. Инновация - бұл педогогикалық жүйені сапалы жетілдірудің бірлігі арқылы алынған идеялар, үрдістер, тәсілдер және нәтижелер.
Инновация мағынасы көп жағдайда техникаға қатысты қолданылып келгенімен , кейінгі жылдары педогогиканың әдебиеттер мен білім беру тәжірибесінде кеңінен көрініс тауып отыр.
Педогогикалық инновацияларға:
1) Жаңа емес, бірақ өзінің өзекетілігін жоймаған және педогогика ғылымы мен практикасы жүйесін қамтитын, әлі толық жетілдірілмеген оқу - тәрбие үдерісін оңтайландырудың жалпы идеялары мен практикалық технологияларын;
2) Ізгілік педогогикасының барлық қағидалары мен практикалық технологиялары жиынтығын қарастыруды;
3) Жаңа идеяларға негізделген педогогикалық үдерістерді ұйымдастыру мен басқару амалдарын;
4) Ақпараттандыру мен жапай коммуникациялаудың жаңа идеялары мен құралдарына негізделген технологияларды жатқызуға болады.
Педогогикалық жүйеге инновациялық түрлендірулер енгізудің басты бағыттары: тұтастай алғандағы педогогикалық жүйе; оқу мекемелері; педогогикалық теория; мұғалім; оқушылар;педогогикалық технология;мазмұны; формалары,әдістері, құралдары; басқару;мақсаты мен нәтижелері.
Білім беру үрдісінде ақпараттық - коммуникациялық технологияны қолдану Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім және тәрбие алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқыту және тәрбие берудегі жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру,халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіліерге шығу делінген.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру - қоғамның маңызды бағыттарының бірі . Ал бұл өз кезегінде білім сапасын көтеруді жүзеге асыруға бағытталған үрдістің құралдарымен әдістерін, оқу - тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерін бір - бірімен тығыз байланыста өсіруге және олардың тиімділігі мен сапасын көтеруге, жас ұрпақты жаңа қоғам жағдайында өмір сүруге дайындауға пайдалану.
XXI ғасыр - ақпараттық қоғам дәуірі. Ақпарттық қоғамның негізгі талабы - оқушыларға ақпарттық білім негіздерін беру , логикалық - құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып , ақпараттық қоғамға бейімдеу. Олай болса , ақпараттық бірліктердің білімге айналуы әлемнің жүйелік ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін , адамның дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы.
Ақпараттық - коммуникациялық технология электронды еептеуіш техникасымен жұмыс істеуге , оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға, интернетте жұмыс істеуге , компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Ақпаратық - коммуникациялық технологияның келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педогогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін тигізер пайдасы зор. Қазіргі заманғы білім беру технологияларын іске асырудағы механизімнің бірі - интерактивті тақтамен сабақ өткізу . Интерактивті тақтамен өткізген сабақ оқушының пәнге деген қызығушылығын арттырып, интеллектуалдық шығарашылық белсенділігін, дарындылығын дамыту факторларының бірі болса , мұғалім үшін шеберлік пен сауаттылығын арттырыатын, уақыт үнемдейтін, эстеттикалық талғамға сай безендірілген көрнекілік құралы болып табылады. Жаңа ақпараттық технологиялар педогогтің мүмкіндіктерін күшейтетін құрал,бірақ ол мұғалімді алмастыра алмайды. Компьютерлік мүмкіндіктер психология мен дидактика тұрғысынан талданып, керек кезінде педогогикалық талаптарға сай қолданылу керек. Соның негізінде оқытудың тиімді әдіс - тәсілдерін мұғалімнің өзі анықтап алу қажет.
ХХІ ғасыр - жаңа технология мен ақпараттандару ғасыры. Тәуелсіз Қазақстан да сол ғасырға нық қадаммен басып келеді. Ел өмірінің барлық салалары компьютерлендіре бастады. Ендігі кезекте еліміздің ертеңі болар бүгінгі жас ұрпақты ақпараттық технологияның көмегімен тиімді білім беріп және жаңа технологияның даму заманыныда компьютердің қыр - сырын терең меңгертуіміз керек.
Ақпараттық технология электронды есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электронды оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Ақпараттық технология - қазіргі компьютерлік техника негізінде ақпаратты жинау, сақтау, өндеу және тасымалдау істерін қамтамасыз ететін математикалық және кибернетикалық тәсілдер мен қазіргі техникалық құралдар жиыны.
Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасына ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың кеңінен қолданысқа еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды қалыптастыру қажетті шартқа айналып отыр. Осы орайда келешек қоғамымыздың мүшелері - жастардың бойында ақпараттық мәдениетті қалыптастыру қоғамның алдында тұрған ең басты міндет.
Ақпараттық технологияны қолданудың мақсаты оқыту процесінде барлық білім алушыларға меңгерілетін білімнің қол жетерлігін қамтамасыз ету, әдістер мен дидактикалық құралдар студенттердің кәсіби дайындығы. Оқытудың ақпараттық технологиясын И.И. Маркель былайша анықтайды: Оқытудың ақпараттық технологиясы дегеніміз - студенттің өз бетінше таным қызметін, оқытудың оқу процесін басқаруды жеңілдетуге бағытталған әдістемелік, психологиялық педагогикалық бағдарлама, технологиялық және ұйымдастыру құралдарының кешені. Зерттеушілердің еңбектеріне сүйенетін болсақ, ақпараттық технологияға төмендегідей түсінік беріледі:
Техникалық құралдармен әдістер жиынтығы, белгілі бір ақпаратты ұйымдастыру, өңдеу сақтау, жеткізу, әлеуметтік және техникалық процесс негізінде адамдардың білім кеңейтіп, дамыту (В.Ф. Шолохович);
Бағдарламалық ақпараттық құралдар, есептеуіш техникалар, ақпарат алмасудың қазіргі құралдары, ақпаратты өңдеу, сақтау, жеткізу (Роберт И.В.). Жаңа ақпараттық технологияның жылдан жылға кең құлаш жайып дамуы адам қызметінің барлық салаларына енгізілуне орай жас ұрпақты компьютерлік техниканы пайдалану үшін даярлауда олардың компьютерге деген оң көз қарасын қалыптастыру мен қатар, оқушылардың сыныптағы және сыныптан тыс оқу қызметін компьютер арқылы ұйымдастыру.
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалануға негізгі мақсаттарға мыналар кіреді:
oo Ақпаратпен жұмыс іскерлігін, қалыптастыру, комуникативтік қабілетін дамыту;
oo Ақпараттық қоғамның тұлғасын дайындау;
oo Берілетін оқу материалының көлемін оқушы меңгере алатын деңгейге дейін өсіру;
oo Бастауыш мектептерде оқытылатын сабақтарда компьютерді жиі пайдалану арқылы;
oo Бастауыш сыныптан бастап жүйелі түрде информатика пәнін оқыту арқылы.
Мектептерде балаларға арналған информатика үйірмелерін ұйымдастыру арқылы жүргізуге болатына көз жеткізуде. Ал жоғарыда көрсетілген әдістердің барлығы бір - бірімен ұштастырылса жас жеткіншектердің кампьютерлік сауаты, әр кампьютерлік мәдениетті болып өсіуіне жол ашады.
Ақпараттық мәдениетті, сауатты адам-ақпараттың қажет кезін сезіну, оны тауып алуға, бағалауға және тиімді қолдануға қабілетті, ақпарат сақталатын дәстүрлі және автоматтандырылған құралдарын пайдалана білуі керек.
Адамзаттың қолы жеткен ең үлкен табыстарының бірі - осы ақпарат. Бірақ оны шектен тыс ашық қолдана берсе, жастар санасын улайтын да нәрсеге айналып кетуі мүмкін. Бұл ақпараттың пассивті түрде пайдаланатын бөлігінің артуына байланысты болып отыр. Интернеттің кең таралуына орай ақпарат таратудың бақылауға көнбейтін кері процесінің күнен-күнге артып бара жатқаны байқалады.
Жаңа мыңжылдық - бұл күнтізбедегі жаңа уақыт өткелі емес. Ол- өткенді таразылап , өмірдің мәнін жаңаша түсінуге, болашақты барынша жете дұрыс анықтайтын уақыт. Әсіресе, бүгін біз өз күшімізді жарқын болашаққа жұмсауымыз керек. Қоғамның қарқынды дамуы, көбіне оның білімімен және мәдениетімен анықталады. Сондықтан, біздің ойымызша, білім жүйесін құру, қоғамды мына күнде дамып отырған әлемге дайындау - бүгінгі күннің ең негізгі және өзекті мәселесі.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен ХХІ ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми-техникалық прогрестің негізгі белгісі - қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді. Қоғамды ақпараттандыру - экономиканың, ғылымның, мәдениеттің дамуының негізгі шарттарының бірі. Осы мәселені шешудегі басты рөл мектепке жүктеледі.
Қазіргі таңда әлеуметтік жағынан қорғанған адам - ол технология ауысуына және нарық талабына сай терең білімді, әрі жан-жақты адам. Қазіргі білім жүйесінің ерекшілігі - тек біліммен қаруландырып қана қоймай, өздігінен білім алуды дамыта отырып, үздіксіз өз бетінше өрлеуіне қажеттілік тудыру. Қорытындысында білім беру - адамға үздіксіз оқуға, білім алуға жан-жақты білім қызметін ұсынатын әлеуметтік институт болуы керек.
Елімізде білім берудің жаңа жүйесі жасалып, оның мазмұнының түбегейлі өзгеруі, оның дүниежүзілік білім кеңістігіне енуі бүкіл оқу-әдістемелік жүйеге, мұғалімдер алдына жаңа талаптар мен міндеттер қойып отыр.
Бұдан шығатыны, ХХІ ғасырдың алғашқы жылдарының негізгі проблемаларының бірі - Білім-бүкіл өміріңе қағидасынан Білім бүкіл өмір бойына қағидасына алатын білім жүйесінің ұйымдық құрылымдарын іздеу болып табылады.
Биология пәнін оқытудың тиімділігін арттырудың жолдары өте көп. Соның бір жолы ретінде оқытудың жаңа технологиясын енгізуді атап өтуге болады.
Ақпараттық қоғам қалыптасуының басым бағыттарының бірі оқыту жүйесін ақпараттандыру болып табылады. Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін байытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Болашақта еңбек етіп, өмір сұретіндер бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр деген болатын. Қазіргі заман мұғалімінен тек өз пәнінің терең білгірі болу емес, тарихи танымдық, педогогикалық-психологиялық сауаттылық, саяси экономикалық білімділік және ақпараттық сауаттылық талап етіледі. Ол заман талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс істеп, оқу мен тәрбие ісіне еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген болғанда ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлға ретінде ұлағатты саналады.
Қазақстан Республикасы Призедитентінің 1997 жылғы 22 қыркүйектегі №6345 үкімімен бекітілген Орта білім беру жұйесін ақпараттандырудың Мемлекеттік бағдарламасы мектептегі білім беруді ақпараттандыру процесіне негіз қалады.
Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Осы мақсатты орындау барысында оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыруда жаңа әдістерді қолдану қажеттілігі туындап отыр.
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасында: ...экономиканың барлық салалары үшін жоғарғы білікті және бәсекеге қабілетті кадрларды даярлаудың сапасын арттыру... және ...кәсіби міндеттерін дербес әрі шығармашылық тұрғыдан шешуге, кәсіби қызметтің тұлғалық және қоғамдық маңызын түсінуге, оның нәтижелері үшін жауап беруге қабілетті кәсіби құзыретті жеке тұлғаны, бәсекеге қабілетті маманды қалыптастыруды тиімді жүйесі құрылатын болады деп атап көрсеткен.
Мемлекеттік бағдарламада оқу үрдісіне педогогикалық және ақпараттық технологияларды кеңінен пайдалану жалпы білім беруді дамытудың басты бағдарының бірі делінген.
Бүгінгі күні ақпараттық білім кеңістігінің деңгейіне Республика мектептерін көтерудің тиімді жолы білім саласын толықтай ақпараттандыру. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында білім беру жүйесін ақпараттандыру осы саладағы мемлекеттік саясат негізінде анықтылынып, осы жүйедегі басты міндеттердің біріне айналып отыр. Қазақстан-2030 стратегиялық бағдарламасы білім берудің ұлттық моделіннің қалыптасуымен және Қазақстанның білім беру жүйесінің әлемдік білім беру кеңістігіне кіріктірумен сипатталады.
Индустриядан ақпаратты өркениетке көшудің кезеңінде қоғам дамуының негізгі факторы мемлекеттің қызметін құрайтын саяси-экономикалық, әлеуметтік салаға белсенді әсер ететін ақпараттық-коммуникациялық сала болып табылады және экономиканы ғаламдандыру мен қоғамдық қатынастар процестерін айқындайды.
Ел президентінің Қазақстан халқына Жолдауында өткен ғасырдаң отызыншы жылдарында сауатсыздықпен күрес жүргізілгендей, компьютерлік сауаттану жөніндегі ауқымды іске азаматтарды тарту қажеттігі айтылған және мемлекеттік қызметке жаңа қызметкерлерді қабылдау кезінде компьютерді, интернетті және электронды почтаны қолдана алу дағдысы міндетті талап болуға тиіс екендігі атап көрсетілген. Осыған байланысты ХХІ ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр:
1) Компьютерлік техниканы,
2) Интернет, компьютерлік желі, электрондық және телекомуникациялық құралдарды;
3) Электрондық оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Еліміздегі саяси, әлеуметтік - экономикалық өзгерістерге сай білім беруді ақпараттандыру бағытында мектебімізде жүргізіліп жатқан жұмыстар ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылуда. Осы сала төңірегінде білім беру саласындағы ақпараттық технологиялар, Биология пәнін оқытудағы инновацилық технологиялар, Qbasic, Pascal программалау тілдері, 12 жылдық білім беру барысында биология пәнін оқыту әдістемесі, Білім беру саласындағы ақпараттық мәдениет негіздері тағы басқа да тақырыптар бойынша білім жетілдіру курстары ұйымдастырылады.
ХХІ ғасыр - ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет. Ал, бұл сауаттылықтың алғашқы баспалдағы мектептен басталады. Мектеп қабырғасынан теориялық біліммен қатар практикалық білімнің алғы шарттарын меңгеруі тиіс. Ал, теориялық білімді практикамен ұштастыру үшін компьютердің қажет екендігі даусыз.
Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер көмегімен оқыту нәтижелерін зерттеудің ғылыми проблемаларды шешу ең басты орын алады. Бұған себеп оқыту процесінде туындайтын компьютерлендірудің педогогикалық - психологиялық жаңа проблемалары әлі толық шешілмеген.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру білім беру үшін үлкен перспективалар ашылады. Соңғы жылдары компьютерлік, телекоммуникациялық техника мен технологиялардың қоғам өміріндегі рөлі мен орнында түбегейлі өзгерістер болды. Ақпараттық және телекоммуникациялық игеру кәзіргі заманда әрбір жеке тұлға оқу және жазу қабілеті сияқты сапалармен бірге қатарға және әрбір адам үшін қажетті шартқа айналды. Алынған білім мен дағдылар бұдан әрі көптеген жағдайда қоғамның даму жолдарын анықтайды.
Ақпараттандырудың негізгі бағыты ХХІ ғасырдың талаптарына сәйкес қоғамды дамытудың жоғарғы тиімділікті технологияларына сүйенген жаңа білім стратегиясына көшу болып табылады. Осыған сәйкес қазіргі білім жүйесінің ерекшеліктеріне - оның іргелі, алдын алу сипаты және осыларға қол жеткізу мүмкіндіктері жатады. Білім беру жүйесін ақпараттандыру бағыттарының бірі ақпараттық технологияларды білім беру саласына енгізу жұмыстары болып саналады.
Ақпараттандыру және бұқаралық телекоммуникацияларды ғаламдастыру кезеңінде қазіргі қоғам ақпараты нақты тұтынушылардың ұсыныстары мен қызығуына сай ақпарат ағынын қалыптастыруға, ақпаратқа көлем және жылдамдық жағынан шектеусіз қол жеткізеді, сондай-ақ кез-келген қашықтықтағы ақпарат назар аударуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін әлемдік ақпараттық орта жағдайында ақпараттық қоғамдық өнім ретінде белсенді пайдаланумен сипатталады. Бұл өскелең ұрпақты ақпараттық қоғаммен зиялы қарым - қатынасқа оқытып, тәрбиелеуге және ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға жағдай жасайды.
Әрбір елдің технологиялық даму дәрежесіне оның экономикалық қуаты мен халқының тұрмыс деңгейі ғана емес, сол елдің әлемдік қоғамдастықта алатын орны, басқа елдермен экономикалық және саяси ықпалдасу мүмкіндіктері, сондай-ақ ұлттық қауіпсіздік мәселелерін шешуіне байланысты. Сонымен қатар, әлдебір елде қазіргі технологияның дамуы мен қолдануының деңгейі оның материалдық базасының дамуымен қатар емес, негізінен қоғамды парасаттандыру денгейімен, оның жаңа білімді туындату, игеру және қолдана білу қабілетімен де анықталады.
Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу - ағарту саласының оқыту үрдісіне жаңа технологиялық әдістер мен қондырғыларды кең көлемде қолдануды қажет етеді. Білім беру саласында электрондық байланыс жүйелерінде ақпарат алмасу интернет, электрондық почта, теле - конференция, видео - конференция, телекоммуникайиялық жүйелер арқылы іске асырылады.
Қазір бүкіл дүние жүзі біртұтас денеге айналып - ғаламдасу құбылысы жүріп жатқанда, әр түрлі байланыс жүйелер сол дененің нерв, қан тамырларының рөліне айналған мына заманда интернеттік жүйені меңгермеген ел ерте ме, кеш пе дүние жүзінен келетін байланыс нәрін жоғалта бастады. Түрлі елдерде болып жатқан жаңалықтармен танысуда, ақпараттық ағымынан қалыстауда интернет, электронды пошта құралдарын пайдалануға болатыны белгілі. Сондықтан білім беруді ақпараттандырудың тағы бір басты бағыттарының бірі оқушылардың интернет жүйесінде жұмыс істей білуіне жағдай жасау.
Интернет жүйесінде жүмыс істеу оқушыларлымызға әлемдік білім мен ғылым жетістігін хабардар болып, оны игеруіне шексіз мүмкіндіктер ашатыны хақ. Интернет пайдалану арқылы оқушылар өздеріне керекті мәліметтер алу арқылы білімін жетілдіре түсетіні сөзсіз.
Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта білім беру жүйесінің дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай ұлттың болсын толығып өсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал жасайтын тірегі де, түп қызығы да - мектеп.
Қазақ мектептерінің білім деңгейін көтеру және онда ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы оқу - тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, мектеп ұстаздарының, басшылықтарының, педогикалық ұжымның жүйелі басшылыққа алған бағыты деп есептейміз.
Жоғарыда айтылған ой - пікірлерді тұжырымдай келе, компьютерді қолдану негізінде мектеп пәндерін оқыту сапасын арттырып, білім беруді ақпараттандыру жүйелі түрде іске асады деуге болады.
Мектепті ақпараттандыруға осылай мемлекет тарапынан үлкен экономикалық қолдау көрсетіліп, оны оқыту, үйрету мәселесі бүкіл халықтық деңгейге көтерілсе ғана біздің еліміз өндірістің жоғары психологиясын меңгерген дүниежүзілік бәсекеге төтеп беретін, өндіріс өнімдерін өндіре алатын алдыңғы қатарлы мемлекетке айналады. Ол дәрежеге жетуге қажетті білім алуына біздің жас ұрпақтың қабілетінің жететіне сенім мол.
Ақпараттық технология - өзінің мәнділігі жөнінен өте әділ де шындыққа негізделген үрдіс. Демек, ХХІ ғасыр әрбір адамның өз мүмкіндігінше білімін пайдалануға кең өріс ашқан технология құралдармен жұмыс істеуге мол мүмкіндік туғызған ғасыр болып отыр.
Ақпараттық технологияларды педогогикалық тұрғыдан дұрыс пайдалана білу оқушының жадына, эмоциясына, ынтасына, әсер ете отырып, оның интеллектуалдық мүмкіндіктерін күшейтуге көмектесіп, оқушының танымдық және жұмысының өнімділік әрекеттерін қайта құру шарттарын қалыптастырады. Қазіргі кездегі мұғалімнің ақпараттық іс-әрекеті де ақпараттық қоғам құрудағы негіздемелердің бірі болып табылады. Мұғалімнің өз жұмысында ақпараттық және коммуникациялық технологияларды пайдалана білу оның кәсіби біліктілігінің маңызды бөлігіне айналып, педагогтың ақпараттық мәдениетін анықтайтын факторға айналды.
Қазіргі кезде ақпараттық технологияны дамыту білім беру саясатының ажырамас бөлігі болып табылады. Соңғы жылдары ақпараттық технологиялар саласында ауқымды ілгерлеу байқалып отыр. Барлық пәндер бойынша электронды оқулықтар, мультимедиялық призентация жасалынуда, интернет және интерактивті тақта қолданылуда. Енді осы мүмкіндіктерді тиімді қолданып әдіс тәсілдерін мұқият меңгерген дұрыс.
Ақпараттық технологияны оқу тәрбие үрдісіндегі қолдану оқушының қызығушылығын арттырып, шығармашылық шабытын шыңдап, ғылыми көзқарасын қалыптастырып, білімдік сапасын арттыруда бұл технологияның үлесі мол.
1.2. Ақпараттық технология тиімділігі және мүмкіндіктері
Ақпарттық - коммуникациялық технологияны қолдану арқылы тұлғаны қалыптастыру . Оқытудың ақпараттық технологиясы - бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін арнайы тәсілдер, педгогикалық технологиялар , бағдарламалық және техникалық құралдар (кино, аудио және видео құралдар, компьютерлер, телекоммуникациялық желілер ).
Оқытудың ақпаратттық технологиясы - білімді жаңаша беру мүмкіндіктерін жасау (педогогикалық іс- әрекетті өзгерту ), білімді қабылдау, білім сапасын бағалау , оқу - тәрбие үрдісінде оқушының жеке тұлғасын жан - жақты қалыптастыру үшін ақпараттық технологияның қосымшасы деп түсіну керек.
Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интелектуалдық, рухани азаматтық және басқа да көптеген адами келбетінің қалыптастыруына игі әсерін тигізеді. Жаңа ақпараттық технология құралдарын қолдану адамзаттың әртүрлі сферасында, соның ішінде білім беру саласында көптеген өзекті маңыздылыққа қол жеткізіп отырғаны белгілі. Білім беруді ақпараттандыру:
* Әр бір адамға білім алудың өзіне тиімді жолын таңдауға мүмкіндік беретін білім берудің ашық жүйесін орнықтыруға;
* Білім алудың техникасын түбірімен өзгертуге;
* Оқыту үрдісінде оқушылардың танымдық іс - әрекетін тиімді ұйымдастыру;
* Электрондық білім беру пайдалану арқылы даралап оқытуға
Ақпараттық - коммуникациялық технологиялар артықшылықтар басым болады.
1. Мультимедиялық мүмкіндіктерді қолдану : музыкалық немесе дикторлық дайындау, анимация бейне клиптер, слайд шоу.
2. Жүйенің басқару құрылымы - оқытушы өз ойын, көзқарасын, өз кезегіндегі материалдық ұсынылы, әртүрлі аудиторияға бір ғана оқу мәліметтерін ұсынуға мүмкіндік алады.
3. Жүйенің білімді бақылаумен тез арада нәтиже алуы, орындалған жаттығулардың бағалануы.
Бұл технология негізінде білім сапасын арттыру жұмыстарының мысалы ретінде тек білім беру саласында басқаруды автоматтандыру болды.
Бұдан қол жеткізетін жетістіктер:
1. Кроссворд, кестелерді құру үшін дербес компьютерді қолдану арқылы громатикалық және лексикалық оқу шаралдарын өңдеу.
2. Ағылшын тіліндегі сөздерді сауатты жазу мен көркемдеп безендіруді үйретеді.
3. Дербес компьютерді пайдалану арқылы оқушылардың өзіндік және жұмыс жасауды игеру мен білім алуды кеңейту.
4. Интернет желісін пайдалану арқылы оқушылар электрондық пошта арқылы оқушылар хат - хабарлама алмасу, өзінің ойын еркін жеткізу.
Ақпараттық - коммуникативтік технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникативтік байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Ақпараттық - коммуникативтік технологиялардың келешек ұрпақтың жан - жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, еркін дамуына жол ашатын педогогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де тигізер пайдасы мол.
Жедел дамып отырған ғылыми - техникалық прогресс қоғам өмірінің барлық салаларын ақпаратттандырудың ғаламдық процесінің негізіне айналады. Ақпараттық технологиялық дамуға және оның қарқынына экономиканың жағдайы , адамдардың тұрмыс деңгейі, ұлттық қауіпсіздік, бүкіл дүниежүзілік қауымдастықтағы мемлекеттің рөлі тәуелді болады. Тұтас дүние қалыптастыру мен қоғамдастықтар, жеке адам мен бүкіл дүниежүзілік қоғамдастықтың өмір сүруі үшін жаңа жағдайларды қамтамасыз етуде ақпараттық - коммуникативтік технологиялар маңызды рөл атқарады.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен XXI ғасыр - ақпараттандыру ғасыры деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми - техникалақ прогрестің негізгі белгісі - қоғамды ақпаратттандыру - экономиканың , ғылымның , мәдениеттің дамуының негізгі шарттарының бірі .
Ақпараттық технологиялардың ішіндегі мультемедиялық құралдарда сабақ кезеңдерінде пайдалану кезіндегі бұл құралдардың тиімді тұстарын атап көрсетсек , олар:
oo Оқушының пәнге деген қызығушылығын оятады;
oo Танымдық қабілетін қалыптастырады;
oo Этнопедогогикалық тәрбие береді;
oo Оқушыны шығармашылық жұмысқа баулиды;
oo Оқытушының уақытын үнемдейді;
oo Оқулықтан тыс, қосымша мәліметтер береді.
Ақпараттық технологияның негізгімақсаты - қолданушы керекті мәліметті өздігінен іздеп табуға талпындыру, яғни ізденімпаздыққа үйрету.Сондықтан, бүгінгі компьютерлендірілген ғасырда есептеу техникасының өте жылдам дамып, оны ғылымның кез - келген салаларына қолданып, одан нақтылы нәтижелер алуымызға байланысты ғылым мен білімді одан әрі терең меңгеруде ақпараттық технологияларды қолданғанымыз аса маңызды.
Оқушыларға білім беруде жаңашыл технологияларын қолдану инновациялық бағытта жұмыс жасау заман ағымына сай талап етілуде. Оқу үрдісінде осындай жаңарған озық тәжірибелерді белсенді пайдалану және қолдану кейінгі жылдары айтарлықтай оң тәжірибе беріп отыр. Бүгінде қоғамның және тұлғалы, дамыған адамын тәрбиелейтін маманға өзінің үзіксіз шығармашылық ізденуі, оқытуда жаңа педогогикалық технологиялар мен инновациялық әдіс - тәсілдерді меңгеруі, кәсіби құзырлығының жоғары деңгейде болуы қажет.
Қазіргі кезде белгілі бір білім көлемімен қамтамасыз ету жеткіліксіз. Оқушыны білім алуға , оқуға, үйретуге көп мән берілуі тиіс. Оқушыларды кәсіптік білім алуымен қатар шешендік шеберлігі мен баяндау жүйелілігі қалыптасқан, өз пікірін ашық білдіретін саналы ұрпақ етіп тәрбиелеу керек.
Ақпараттық технологияны қолданудың ең тиімді жолы сөзсіз жаһандық ақпаратқа қол жеткізу болып келеді. Оқушылар сыныптан шықпайақ ғылым аймағындағы жаңа құрылымдармен танысуға, тіпті қарама-қайшы болуы мүмкін бір сұрақты әр түрлі көзқараста қарастыруға мүмкіндік береді. Ақпараттық технолгияның мүмкіндіктері оқушыларға мектеп зертханасында практика жүзінде байқау мүмкін емес үрдістерді моделдеуге рұқсат береді. Бұл оқушыларға үрдістің толық болмысын тұсінуге жол ашады және жаңа мәліметтерді қабылдауға септігін тигізеді.
ХХІ ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр: әрбір жоғары оқу орындарының білім беру үрдісіне педагогикалық технологиялар мен қатар компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі,электрондық және телекоммуникациялық құралдарды, электрондық оқулықтарды тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Ақпараттық технологияны қолдануда оқушылардың шығармашылық дарындылығын қалыптастыру үшін сабақта төмендегідей іс-шараны ұстанған жөн:
Оқушының дайындық деңгейін, ынтасын және қабылдау жылдамдығын ескеру арқылы жаңа материалды меңгеруге байланысты оқытуды ұйымдастыру және оқыту процесіне ақпараттық технологияның мүмкіндіктерін пайдалану.
Оқытудың жаңа әдістері мен формаларын (проблемалық, ұйымдастырушылдық іс-әрекетін копьютерлік ойындар т.б.) сабақта жиі қолдану.
Проблемалық зерттеу, аналитикалық және моделдеу әдістерін қолдану арқылы классикалық әдістерді жетілдіру. Жаңа ақпараттық технологиялардың құралдарын (жаңа типтегі компьютерлер, телекоммуникация, виртуалды орта және мультимедия-технология) пайдалану арқылы оқу процесінің материалдық- техникалық базасын нығайту.
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдысын жетілдіру үшін әрбір оқу орындары төмендегідей бағыттарды негізге алу керек:
-Оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми -әдістемелік жолын анықтау.
-Оқушылардың тәжірбиелік іс әрекетінде ақпараттық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау.
-Мұғалымдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру.
-Мектептің материалдық - техникалық базасын нығайту.
Елбасының Жаңа әлемдегі жаңа қазақстан атты жолдауында: біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарт деңгейінде сапалы білім беру қызыметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек десе, осы жолдаудың ІІІ тарауы, 18- бағытының жетінші тармақшасында: Ақпараттық технологиялар мен ақпаратты таратудың жаңа нысандарына бағытталған мамандандырылған білім беру бағыттарын құру міндеті де алдымызда тұр делінген, сондай-ақ 17- бағытының тармақшасында Он-лайын тәсілінде оқыту тәжірбиесін дамытып, елімізде оқу теледидарын құру қажет деп атап көрсетілгендей бүгінгі күні білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияларға негізделіп жаңа ақпараттық технологиялардың құралдарды кеңінен қолануды қажет етеді. Сондықтан егемен еліміздің тірегі - білімді ұрпақ болғандықтан әрі осы ғасыр білімділер ғасыры болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес. Ол үшін болашақ ұрпағын тәрбиелеу үшін шынайы ақпараттанған біліммен қаруландыру бүгінгі жас маман ұстаздардың қолында.
Қазіргі кезде біздің қоғамымыз дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи ортасына айналып отыр. Білім берудегі ақпараттық технология ұғымы оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары, қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары, компьютерлік оқыту технологиялары және т.б, тіркестермен тығыз байланысты.
Білім беруді ақпараттандандыру процесі пән мұғалімдеріне, әдіскерлерге, білім мекемелерін басқарушыларға жаңа ақпараттық технологияны өз қызметтеріне жан-жақты пайдалану саласына үлкен талап қояды. Ақпараттық технологияны бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында педагог мамандардың біліктілігін арттыру процесі қазіргі заман міндеті.
Оқу үрдісінде ғылыми-зерттеу және басқару қызыметінде жаңа ақпараттық технологияларды енгізу, дамыту және жүргізудің кешені іс-шараларын жасақтау, әлемдік білім кеңестігіне толығымен ену, білім беру жүйесін халықаралық деңгейге көтеруде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz