Халық педагогикасының мәні

1.Фольклор . халық педагогикасының объектісі.
2.Мақал.мәтел . халықтық тәрбие жүйесінде.

«Ұлы сөзден ұлағат» , демекші халық педагогикасының нәрімен суырылып, өзінің тәрбиелік нәрін күні бүгінге дейін жоғалтпай келе жатқан бірден-бір киелі мұра – фольклор.
Соңғы кезде фольклор термині «Халық ауыз әдебиеті», деген өзінің бір кездегі ұғымы, шеңберін кеңейтіп, халық өнерінің музыка, қолданбалы өнер, халық ойындары сияқты салаларын толық қамтиды.
Халық педагогикасында атадан балаға жетіп отыратын, ел аузында сақталып келген көркем сөз өнерін, оның айтылуы және орындалуы ерекшеліктерін – фольклор деп атайды.
В.Г.Белинский «Фольклорда даңқты есімдер болмайды» ондағы көркем сөз авторы әркез халық – деген тұжырым жасайды.
Халық поэзиясын көпшілігі өзі тудырғандықтан, ол елдің тұрмыс тіршілігімен тығыз байланыста болған.
Әр ел өз басынан өткерген уақиғаларды құмарта жырлайды. Сол жырларға қарап елдің әдеп ғұрпын, ой санасымен түрлі сезімдерін дәл танып білуге болады. Сонымен қатар фольклорлық шығармаларынан халық тағдыры, оның өмірде көрген қайғы қасіреттері мен мұң зары, келешектен күткен арман-тілектері айқын көрініс тапқан. Әрбір айтушы импровизатор өз тыңдаушысына ұстаздық жасап, олардың түйсік сезімін киелі ой-ниеттерге бастап отарған.
Ғылымда халық поэзиясын «Фольклор», ал оның зерттейтін ғылым саласын «Фольклористика» деп атайды.
Неміс ғалымы И.Ф.Кнафльдің анықтауынша фольклор – халық даналығы деген ұғымды білдіреді. Ағылшын ғалымы У.Дж. Томс та бұл пікірді дамыта түскен.
Ол- бұл фольклор ел арасында туған өлең, жыр, ертегі аңыз, түрлі наным-сенімдерді анықтайтын термин ретінде пайдалануды ұсынған.
Фольклор шығармаларының ерекшелігі, тәрбиелік қасиеті - ол қоғам дамуының әр түрлі сатысында, негізінде еңбек процесінде жасалатын болғандықтан, пессимизм (тұңғиыққа кету) дегенді білмейді. Оның бас кейіпкері көбіне мұрат-мақсаттарына жетіп отырады. Мұны фольклорға тән оптимизм дейміз.
Қазақ фольклорында бала бағу, бала асырау, қыз ұзату, жаназалау, бақсылық нанымына, діни әдет-ғұрыпқа байланысты туған салт өлеңдерді тұрмыс салт-жырлары деп атайды. Мұның мазмұны мен тақырыбына қарай бірнеше түрге бөлуге болады.
1. Төрт түлік мал туралы;
2. Діни әдет-ғұрып тудырған жырлар /жарапазан, бідік/;
3. Үйлену жырлары /той бастар, жар-жар, сыңсу, жұбату, беташар/;
4. Ұлыс жырлары;
5. Бөбек жырлары;
6. Жаназалау жырлары /естірту, қоштасу, жоқтау/;
7. Шешендік сөздер, мақал-мәтел, жұмбақтар.
Қазақ халқы да өзгеше халықтар сияқты атам заманнан қорланып, сұрыптала сұлуланып, жинала сақталып, бүгінгі күнге жеткен көл-көсір фольклоры бар халық.