20-шы ғасырдың бірінші жартысындағы тарихи оқиғаларды

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. 1917 жылғы «Октябрь төңкерісі» және осы
тарихи оқиғаның Қазақстанға көрсеткен әсері
1.1 «Соғыс коммунизм» большевиктердің «Тауарсыз утопиясын» іске асырудағы алғашқы әрекеті ... ... ... 5
1.2 «Әске¬ри ком¬му¬низм» са¬яса¬тын енгізудің негізгі себептері ... ... ... ... 9
2 Қазақстандағы «Әскери коммунизм» саясаты
2.2 Өнеркәсіпті национализациялау және оның салдары ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2 Ауылдар мен деревнялардағы наразылық ... ... .17
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ..24
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... 27

Азамат соғысы жылдарындағы қалыптасқан қиындықтармен байанысты Кеңес өкіметі 1918 жылдың орта кезінде елдегі барлық материалдық ресурстармен, адам күштерін барынша жұмылдыру, қалаларды, өнеркәсіп жұмысшыларын, Қызыл Армяны азақ-түлікпен қамтамасыз ету, елде қатал еңбек тәртібін орнату мақсатында «әскери коммунизм» саясатын енгізді.
Ел экономикасын соғыс жағдайына ыңғайлап қайта құру және майданды азық – түлікпен қамтамасыз ету мақсатында тарихта Әскери коммунизмі деген атпен әйгілі және уақытша сипаты болған экономикалық саясат орнады. Бұл саясаттың ең бірінші міндеті өнім өндірісі мен бөлісін толық орталықтандыру, еліміздің азық – түлік, шикізат және басқа ресурстарын мемлекеттің қолына жинап, қорғаныс мүдделері үшін дұрыстап пайдалану болды.
«Әскери – коммунизм саясатының» негізгі белгілері:
1) Азық – түлік салғырты енгізілді.
2) Жеке саудаға тыйым салынды.
3) Азық – түлік теңгерме ұстанымы бойынша бөлінді.
4) Ірі, орта және ұсақ өнеркәсіптер мемлекет меншігіне көшірілді.
5) Жалпыға бірдей еңбек міндеттілігі енгізілді.
6) Басқару ісі орталықтандырылды.
7) Коммуналдық жол – қатынасы қызметі (услуга) тегін болды.
1919 жылы 11 қаңтарда азық – түлік қиыншылықтары бұрынғыдан да бетер шиеленісе түсіп, мемлекеттің қолындағы өнеркәсіп товарларының қоры одан әрі азайған жағдайларда Кеңес үкіметі әлеуметтік принцип негізінде жүргізілген азық – түлік салғыртын енгізу туралы декрет шығарды. Оның мәні: ауыл шаруашылығы өнімінің артылғанының бәрін шаруалардың мемлекетке міндетті түрде өткізуі.

1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 4-том. – Алматы: «Атамұра», 2010, 752 бет
2. Абылхожин Ж. Б. Социально-экономические аспекты фукнциониро-
вания традиционной структуры Казахстана. 1920-1930 годы. Авто-
реф. докт. дисс. Алматы. 1991;
3. Омарбеков Т. Қазақ шаруаларын жеке меншік қожалықтарынан айыру және ұжымдастыру, Докт. дисс., авторефераты. Алматы, 1994;
4. Қойгелдиев М., Омарбеков Т. Тарих тағлымы не дейді? Алматы. 1993.
5. Алдажұманов К. С. Насильственная коллективизация и политичес¬
кие репрессии в Казахстане // Народ не безмолвствует. Алматы, 1996,
с. 13.
5. Сармурзин А. Г., Григорьев 3. К. Бөкейханов және тарих шындығы.
6. Қозыбаев М. К., Алдажұманов Қ. С., Әбілқожин Ж. Б. Қазақстан-
дағы күшпен коллективтендіру: Қорлық пен зорлық. Алматы. 1992 —
36 б.;
7. Қойгелдиев М. К., Омарбеков Т. Тарих тағылымы не дейді?
Алматы. 1993,206 б.;
8. М. Қозыбаев, I. Қозыбаев. Қазақстан тарихы. Алматы. 1993, 224 б.
9. Абылхожин Ж. Б., Қозыбаев М. К. Татимов М. Б. Казахстанская тра¬
гедия. // Вопросы истории, 1989, № 7.
10. Омарбеков Т. Қазақ халқының 20-30 жылдардағы қасіреті. Алматы.
Санат. 1997. - 320 б.
11. Оңтүстік Қазақстан, 1990, № 236.
12. Қозыбаев М. Ақтандақтар ақиқаты. Алматы, Алматы. 1992 - 272
б. соныкі. История и современность. Алматы. 1991 — 852 с.
13. История Казахстана. «Белые пятна». Алма-Ата, 1991, с. 115.
14. М. Қозыбаев, I. Қозыбаев. Қазақстан тарихы. Алматы. 1993, 237 б.
15. М. Қозыбаев, I. Қозыбаев. Қазақстан тарихы. Алматы. 1993, 264 б.

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. 1917 жылғы Октябрь төңкерісі және осы
тарихи оқиғаның Қазақстанға көрсеткен әсері
1.1 Соғыс коммунизм большевиктердің Тауарсыз утопиясын
іске асырудағы алғашқы әрекеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Әске - ри ком - му - низм са - яса - тын енгізудің негізгі себептері ... ... ... ... 9
1 Қазақстандағы Әскери коммунизм саясаты
1.2 Өнеркәсіпті национализациялау және оның салдары ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2 Ауылдар мен деревнялардағы наразылық ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...17
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27

КІРІСПЕ

Аза - мат соғысы жыл - да - рын - дағы қалып - тасқан қиын - дықтар - мен бай - ла - ныс - ты Кеңес өкіметі 1918 жыл - дың ор - та кезінде ел - дегі бар - лық ма - тери - ал - дық ре - сурс - тар - мен, адам күштерін ба - рын - ша жұмыл - ды - ру, қала - лар - ды, өнеркәсіп жұмыс - шы - ларын, Қызыл Ар - ми - яны азақ-түлікпен қам - та - масыз ету, ел - де қатал еңбек тәртібін ор - на - ту мақса - тын - да әске - ри ком - му - низм са - яса - тын енгізді. Бұл төтен - ше са - ясат эко - номи - калық күй - зеліс, Кеңес мем - ле - кетін ше - тел ин - тервент - тері мен ішкі жа - улар - дан қорғаудың қажеттілігінен туған еді. Әске - ри ком - му - низм са - яса - ты негізінде азақ-түлік мәсе - лесін ше - шу үшін төтен - ше ша - ра азық-түлік са - лығы енгізілді. Ол бойын - ша ел - дегі бай - лар мен ку - лак - тардың қолын - дағы та - уар - лы ас - тықтың көп бөлігі ешқан - дай қай - та - рым - сыз алын - ды, бұқара ха - лықты азық-түлікпен бір ор - та - лықтан қам - та - масыз ету көзделді, ауыл ша - ру - ашы - лық өнімдерін өз еркімен са - туға ти - ым са - лын - ды.
Әске - ри ком - му - низм са - яса - ты бойын - ша ел - де жап - пай еңбек ету міндеттілігі та - лап етілді. Қазақстан - да әске - ри ком - му - низм са - яса - ты негізінде өнеркәсіпті кеңес ор - ганда - рының қолы - на шоғыр - ланды - ру, оны Қызыл Ар - ми - яны қару-жа - рақ және жаб - дықтар - мен қам - та - масыз ету - ге жұмыл - ды - ру ша - рала - ры жүргізілді. Бүкілре - сейлік Атқару Ко - митетінің 1918 жылғы ма - мыр - дағы жар - лығымен әскер - ге өз еркімен ба - ру ісі жал - пыға бірдей міндетті әске - ри бо - рыш - ты орын - да - умен ал - масты - рыл - ды. 1918 жыл - дың жа - зын - да өлке - де Қызыл Ар - ми - яның құра - мын - да ұлттық әске - ри бөлімдер құры - ла бас - та - ды.
Ел экономикасын соғыс жағдайына ыңғайлап қайта құру және майданды азық - түлікпен қамтамасыз ету мақсатында тарихта Әскери коммунизмі деген атпен әйгілі және уақытша сипаты болған экономикалық саясат орнады. Бұл саясаттың ең бірінші міндеті өнім өндірісі мен бөлісін толық орталықтандыру, еліміздің азық - түлік, шикізат және басқа ресурстарын мемлекеттің қолына жинап, қорғаныс мүдделері үшін дұрыстап пайдалану болды.
Әскери - коммунизм саясатының негізгі белгілері:
1) Азық - түлік салғырты енгізілді.
2) Жеке саудаға тыйым салынды.
3) Азық - түлік теңгерме ұстанымы бойынша бөлінді.
4) Ірі, орта және ұсақ өнеркәсіптер мемлекет меншігіне көшірілді.
5) Жалпыға бірдей еңбек міндеттілігі енгізілді.
6) Басқару ісі орталықтандырылды.
7) Коммуналдық жол - қатынасы қызметі (услуга) тегін болды.
1919 жылы 11 қаңтарда азық - түлік қиыншылықтары бұрынғыдан да бетер шиеленісе түсіп, мемлекеттің қолындағы өнеркәсіп товарларының қоры одан әрі азайған жағдайларда Кеңес үкіметі әлеуметтік принцип негізінде жүргізілген азық - түлік салғыртын енгізу туралы декрет шығарды. Оның мәні: ауыл шаруашылығы өнімінің артылғанының бәрін шаруалардың мемлекетке міндетті түрде өткізуі.
Қостанай уезінен 6 млн. пұт астық жиналды. Қарғалы шуға фабрикасы әскери шинельдер тігу үшін шұға дайындады. 1920 жылдың басында Майдан апталығы өткізіліп, мыңдаған пұт астық киім - кешек жиналды. 1920 жылы Атыраудан Орталық Россияға 600 мың пұт мұнай әкетілді.
Майдан қажетіне әр сенбі сайын жұмыс уақытынан тыс тегін еңбек ету шешіміне сәйкес 1919 жылы сәуірде Россияда алғашқы сенбіліктер өткізілді. Семейде 500 жұмысшы сенбіліктер ұйымдастырып, паровоздарды тегін жөндеуден өткізді.
Қазақ өлкесіндегі еңбекшілер күйзеліске, ашаршылыққа қарамастан жанқиярлықпен еңбек етті.
1919 жылы желтоқсанда Александров - Ғай - Ембі темір жол желісі салынды. Оның маңызы Орал - Ембі мұнайлы ауданын Орталық Россиямен жалғастырды. Бұдан басқа Жетісу темір жолы, Петропавл - Көкшетау темір жол желісі салынды. Маңызы: елдің ашыққан облыстарының халқын астықпен қамтамасыз етті.
Сөйтіп, осының бәрі Қызыл Армияны ұйымдастыруға, жау басып алған облыстар мен аудандарда партизан қозғалысын өрістетуге көмектесті.
Курстық жұмыстың мақсаты: 20-шы ғасырдың бірінші жартысындағы тарихи оқиғаларды, соның ішінде Әскери коммунизм саясатын тарихи көзқараспен қарастыру.
Зерттеу міндеттері: тарихи оқиғаны тарихының зерттелуін қарастыру барысында осы тарихи оқиғаларға сипаттама беру арқылы тарихи деректерге шолу жасау.
Курстық жұмыс: кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен тұрады.

1.1917 жылғы Октябрь төңкерісі және осы тарихи оқиғаның Қазақстанға көрсеткен әсері
2.1 Соғыс коммунизм большевиктердің Тауарсыз утопиясын іске асырудағы алғашқы әрекеті

1917 жы - лы 25 қазан - да Ре - сей им - пе - ри - ясы - ның ас - та - насы Пет - роград қала - сын - да Қазан төңкерісінің нәти - жесінде мем - ле - кет билігі Кеңес - тердің қолы - на көшті. Қазан төңкерісінің иде - оло - гы, яғни бас - шы - сы В. И. Ульянов (Ле - нин) бол - ды.
Қазан төңкерісінен кейін билікті қолы - на алған Кеңес - тер Ре - сей ха - лықта - ры құқықта - рының дек - ла - раци - ясын қабыл - да - ды. Осы - дан кейін Кеңес - тердің Ре - сей мен Шығыс - тың бар - лық еңбекші мұсыл - манда - рына үндеуі жа - ри - ялан - ды. Аталған үнде - уде ха - лықтар - дың діни сенімдері мен ұлттық мүдде - леріне ешкім тиіспейтіні, бар - лық ха - лықтар - дың құқықта - ры бірдей бо - латы - ны ту - ралы ай - тылған.
1917 - 1918 жыл - да - ры Қазақстан - да Кеңес - тер өкіметі кейбір өңірлер - де күрес нәти - жесінде, ал енді бір жер - лерде бейбіт түрде ор - на - ды.
Қазан төңкерісінен кейінгі Қазақстан - дағы ұлттық үкімет - тер
1917 жы - лы қара - шада Орын - бор конт - рре - волю - ци - ялық төңкеріс нәти - жесінде Ду - тов басқарған Әске - ри үкімет билікті қолы - на ал - ды.
1917 жы - лы 15 қара - шада Таш - кент - те болған мұсыл - ман де - путат - та - ры Кеңес - терінің өлкелік съезінде жаңа үкімет Түркістан Ха - лық Ко - мис - сарла - ры Кеңесі ор - на - ды. Бұл үкіметтің Кеңесі құра - мын - да мұсыл - мандар болған жоқ. 1917 жы - лы 22 қара - шада Қоқанд қала - сын - да болған бүкіл түркістан - дық IV съез - де Түркістан ав - то - номи - ясы, яғни Түркістан үкіметі құрылғаны ту - ралы жа - ри - ялан - ды. Бұл үкімет кейбір де - рек - терде Қоқанд ав - то - номи - ясы деп атал - ды. Алғашқы бас - шы - сы М. Ты - ныш - ба - ев, одан кейін бас - шы қыз - метін Мұста - фа Шоқай атқар - ды.
1917 жы - лы 5 - 13 жел - тоқсан - да Орын - бор қала - сын - да жал - пы қазақ съезі бол - ды. Съезді М. Шоқай басқар - ды.
Съез - де Алаш ав - то - номи - ясын құру ту - ралы қаулы қабыл - данды.
Алаш - лорда - ның 25 мүше - ден тұра - тын Уақыт - ша Ха - лық Кеңесі құрыл - ды.
Ав - то - номия ор - та - лығы Се - мей қала - сын - да ор - на - ласа - тын бол - ды.
Ала - шор - да үкіметінің төрағасы бо - лып Ә. Бөкей - ха - нов сай - лан - ды. Қазақ га - зетінде Алаш пар - ти - ясы - ның 10 бөлімнен тұра - тын бағдар - ла - масы жа - ри - ялан - ды.
Алаш пар - ти - ясы - ның бағдар - ла - масы:
басқару түрі;
ав - то - номия;
аза - мат - тық негізгі құқықта - ры;
дін ұста - ну ту - ралы мәсе - ле;
сот - тар ту - ралы;
қорғаныс;
са - лық;
жұмыс - шы мәсе - лесі;
ха - лық ағар - ту;
жер мәсе - лесі.
Кеңес - тер билігі Сыр - да - ри - яда 1917 жы - лы 30 қазан - да Пе - ровскіде билік бейбіт жағдай - да жұмыс - шы сол - дат де - путат - та - рының қолы - на көшті. 1917 жы - лы 1 қара - шада 4 күнге со - зылған шайқас негізінде Таш - кент - те Кеңес өкіметі ор - на - ды.
Кеңес - тер билігі 1917 жы - лы қара - шада Шым - кент - те (бейбіт түрде), 1917 жы - лы 7 қара - шада Түркістан - да ор - на - ды.
Торғай об - лы - сын - да ата - ман Ду - тов бас - таған қазақтар мен Ә. Бөкей - ха - нов бас - таған Ала - шор - да және эсер - лер Кеңес өкіметіне қар - сы күресті. Бірақ олар жеңіліске ұшы - рады. 1917 жы - лы 25 жел - тоқсан - да Қос - та - най - да күрес нәти - жесінде кеңес - тер билігі ор - на - ды. (бас - шы - сы В. М. Чек - ша - ров).
1918 жы - лы 8 қаңтар - да Кеңес - тер Ақтөбе - де билікке келді (бас - шы - сы В. Ф. Зин - ченко).
1918 жы - лы қаңтар - да Торғай, Ырғыз уез - дерінде Кеңес өкіметі ор - на - ды.
1918 жы - лы 18 қаңтар - да Орын - борда Кеңес өкіметі ор - на - ды.
Кеңес - тер билігі Солтүстік және Шығыс Қазақстан - да
Бұл өңірлер - де Кеңес өкіметі күрес нәти - жесінде ор - на - ды.
1917 жы - лы 22 қара - шада Пет - ро - павл - да Кеңес - тер билігін қолы - на алған Уақыт - ша Ре - волю - ци - ялық Ко - митет билікке келді (бас - шы - сы И. Д. Ду - бинин).
1917 жы - лы 25 жел - тоқсан - да Ақмо - лада Кеңес өкіметі ор - на - ды.
1917 жы - лы жел - тоқсан - да Кеңес өкіметі Көкше - та - уда ор - на - ды.
1918 жы - лы 2 қаңтар - да Ат - ба - сар - да Кеңес өкіметі ор - на - ды.
1918 жы - лы 18 қаңтар - да Өске - мен - де билік Кеңес - тердің қолы - на көшті.
1918 жы - лы 19 қаңтар - да Пав - ло - дар - да күрес нәти - жесінде билік Кеңес - тердің қолы - на көшті.
1918 жы - лы 17 ақпан - да Се - мей - де Кеңес - тер билігі үкімет ба - сына келді.
Кеңес - тер билігі Ба - тыс Қазақстан - да
1918 жы - лы 15 қаңтар - да Орал - да Кеңес өкіметі ор - на - ды. Бірақ осы жыл - дың на - уры - зын - да ақ гвар - ди - яшы - лар конт - рре - волю - ци - ялық төңкеріс жа - сап, Кеңес - терді биліктен тай - дыр - ды. Орал - да Кеңес өкіметі аза - мат соғысы жыл - да - рын - да ғана ор - на - ды.
1917 жы - лы 2 жел - тоқсан - да Бөкей ор - да - сын - да Кеңес өкіметі ор - на - ды.
Кеңес - тер билігі Жетісу - да
1918 жы - лы 3 на - урыз - да Вер - ный - да Кеңес өкіметі қару - лы көтеріліс нәти - жесінде ор - на - ды.
1918 жы - лы на - урыз айын - да Жетісу об - лы - сының бар - лық өлкесінде Кеңес - тер билігі ор - на - ды. Жетісу өңірінде Кеңес өкіметін ор - на - ту жо - лын - да Ж. Ба - ба - ев, А. Ро - зыба - ки - ев, Т. Бот - кин, Т. Өте - пов т. б. ре - волю - ци - онер - лер аян - бай күресті.
Со - ци - алистік эко - номи - ка және мәде - ни - ет
Кеңес - тер билігінің ор - на - уына бай - ла - ныс - ты Қазақстан - да жаңа үкіметтің басқару жүйелері құры - ла бас - та - ды. Бар - лық кеңес - тер іске кірісті. Кеңес - тер жа - нынан қар - жы, өнеркәсіп, жер, ағар - ту, әділет, ден - са - улық сақтау басқар - ма - лары жұмыс істеді.
1918 жы - лы 21 на - урыз - да Орын - борда кеңес - тердің I Торғай об - лыстық съезі бас - талды. Съез - де жергілікті басқару жүйесі, әле - уметтік мәсе - лелер жайын - да қаулы қабыл - данды. Бұл съездің қаулы - сы бойын - ша Алаш қозғалы - сының үнқағазы Қазақ га - зеті жа - был - ды.
1918 жы - лы 20 сәуірде Таш - кент - те Түркістан Кеңес - терінің V съезі бол - ды. Бұл съездің құра - мын - да Жетісу об - лы - сы бар Түркістан ав - то - номи - ялы Кеңестік со - ци - алистік рес - публи - касы құрыл - ды. 1918 жы - лы Кеңес өкіметі көпте - ген өнеркәсіп орын - да - ры мен банкілерді мем - ле - кет қара - мағына ал - ды.
Ха - лықты азақ-түлікпен қам - та - масыз ету жөнінде ша - ралар қол - да - ныл - ды.
1918 жы - лы Ақмо - ла мен Се - мей - де са - уда ісін жүргізу азық-түлік ко - митетіне жүктелді.
Кеңес өкіметі ағар - ту мәсе - лесі бойын - ша нақты ша - ралар - ды жүзе - ге асы - ра бас - та - ды.
С. Сей - фул - лин Ақмо - ла об - лы - сын - дағы, С. Меңде - шев Бөкей ор - да - сын - дағы білім бе - ру бөлімдерін басқар - ды.
Кеңес өкіметі Қазақ АКСР-ын құру мақса - тын - да қазақ бөлімін құрды. Бұл істер аза - мат соғысы - ның бас - та - лу - ына бай - ла - ныс - ты тоқтап қал - ды.
Қазақстан - да кеңестік мем - ле - кеттік ап - па - рат құру және эко - номи - ка са - ласын - дағы алғашқы өзгерістер
Кеңес өкіметі жеңген - нен кейін Қазақстан - да да ескі ме - кеме - лер, оның ішінде, Уақыт - ша үкіметтің ко - мис - сарла - ры, отар - лау-ше - не - уніктік әкімшілік қоныс - танды - ру басқар - ма - сы, бұрынғы сот жүйесі жойылып, өкімет билігі жұмыс - шы, сол - дат де - путат - та - ры кеңес - терінің қолы - на өте бас - та - ды. Мұндай өзгерістердің іске асу - ына Қазақстан қала - ларын - да құрылған ре - волю - ци - ялық ко - митет - тердің рөлі зор бол - ды. Олар қызыл ұлан - дар бөлімдерін, жұмыс - шы жа - сақта - рын құрды, ке - дей - лер - ге арқа сүйеп, қана - ушы тап - тардың қар - сы - лығына той - та - рыс берді, өкімет билігінің кеңес - тердің қолы - на өткенін жа - ри - ялап, олар - дың нығаюы үшін ат са - лыс - ты.
Өкімет билігінің ескі құры - лымы Қазақстан - да бірден жойылған жоқ. Олар әуелі кеңес - тердің қара - мағына өтіп, со - сын ат - та - рын өзгертіп, бірте-бірте кеңес қара - уына алын - ды. Мәсе - лен, 1918 жы - лы ақпан - да жұмыс - шы, ша - руа, сол - дат, мұсыл - ман де - путат - та - ры Ақтөбе кеңесі қала - лық басқар - ма - ны кеңес басқару ор - ны етіп қай - та құрып, қала - лық ду - маны та - рат - ты. Се - мей об - лыстық кеңесі 1918 жы - лы 9 на - урыз - да ду - ма мен басқар - ма - лар - ды та - ратып, уақыт - шы үкіметтің уездік ко - мис - сарла - рының міндетін жаңа құрылған кеңес - терге жүктеді. Сол жы - лы 12 сәуірде Түркістан өлкесінің Ха - лық Ко - мис - сарлар Кеңесі азық-түлік басқар - ма - лары - на тиісті Кеңес - тердің азық-түлік бөлімі етіп қай - та құру жөнінде жар - лық шығар - ды. Қос - та - най уезіндегі ша - ру - ашы - лық иелігі Кеңестің қара - мағына алын - ды.
Шірке - удің мем - ле - кет - тен, мек - тептің шірке - уден ажы - раты - луы, ер - лер мен әйел - дер теңдігі іске асы - рыл - ды. Бүкіло - дақтық Ор - та - лық Атқару Ко - митетінің 1917 жылғы 10 қара - шадағы Жар - лығымен адам - дардың сос - ло - ви - еге бөлінуі, олар - дың құқықтық ар - тықшы - лығы мен шек - те - ушілігі, сон - дай-ақ сос - ло - ви - елік ме - кеме - лер, ұйым - дар жал - пы сос - ло - вие ата - уы жойыл - ды.
Кеңес өкіметінің алғашқы ке - зеңінде басқару - дың бірыңғай құры - лымы болған жоқ. Кейбір жер - лерде Ор - та - лықтағы сияқты Ха - лық Ко - мис - сарлар Кеңесі, екінші бір жер - лерде об - лыстық ме - кеме - лер мен басқар - ма - лар - дың Ко - мис - са - ри - ат - та - ры құрыл - ды. 1918 жыл - дың күзінен бас - тап, басқару - дағы алақұла - лық жойылып, Кеңес атқару ко - митет - тері билікті өз қолы - на топ - тасты - ра бас - та - ды. Маңыз - ды мәсе - лелер са - лалық басқар - ма - лар - дың кол - ле - гия мәжілісінде қара - лып отыр - ды.
РКФСР Хал - ком Кеңесінің 1917 жылғы 22 қара - шадағы Сот ту - ралы жар - лығымен сот - тың ескі құры - лымы түгел - дей қысқар - ты - лып, жергілікті жер - лерде сот - тың жаңа жүйесі пай - да бол - ды. Со - нымен бірге ескі про - курор - лық бақылау мен қыл - мысты іс тер - ге - ушілер инс - ти - тут - та - ры, қорғаушы және же - ке ад - во - кату - ралар жойыл - ды. 1918 жы - лы об - лыстар - дағы Кеңес Атқару Ко - митет - тері жа - нынан сот бөлімдері, ал өлке ор - та - лығын - да Қазақ өлкелік со - ты ұйым - дасты.
1918 жылғы көктем - де Түркістан ав - то - номи - ялық Кеңестік Со - ци - алистік Рес - публи - касы құрыл - ды. Оның құры - луы 1918 жылғы сәуірдің 20-нан 1 ма - мырға дейін Таш - кент қала - сын - да өткен Түркістан өлкесі Кеңес - терінің бесінші съезінде іске ас - ты. Оның құра - мына Қазақстан - ның оңтүстігіндегі Жетісу, Сыр - да - рия об - лыста - ры кірді. Ор - та Азия рес - публи - кала - ры мен Қазақстан жерін ме - желеу жүргізілген - ге дейін Ақмо - ла, Се - мей об - лыста - рының ор - та - лығы Ом - бы қала - сы болған, ол Ба - тыс Сібір өлкесіне, Торғай, Орал об - лыста - ры Орын - бор гу - бер - ни - ясы - на, Бөкей ор - да - сы Аст - ра - хань гу - бер - ни - ясы - ның қара - мағына кірді.
1918 жылғы 15 қаңтар - дағы жұмыс - шы, ша - руа қызыл әскерін құру жөніндегі үкіметтің нұсқауына сәй - кес ел - де әске - ри бөлімдер құры - ла бас - та - ды. Олар еріктілер - ден тұрды.
Кеңес өкіметінің дек - реттері негізінде фаб - ри - ка, за - уыт, банк - терді на - ци - она - лиза - ци - ялау іске асы - рыл - ды. Қазақстан - да ал - ды - мен ұсақ, ор - та кәсіпо - рын - да - ры мем - ле - кет меншігіне көшті.
Кеңес - тердің екінші съезінің шешімдеріне сәй - кес жер - ге же - ке иелік ету жойылып, Қазақстан - дағы шіркеу мен мо - наст - рлердің, по - мещик - тердің, бай ка - зак-орыс - тардың, пат - ша ше - не - уніктерінің иелігінде бо - лып кел - ген, сон - дай-ақ қоныс ауда - ру қорын - дағы жер - лер еңбекшілердің пай - да - лану - ына берілді.
Жер мәсе - лесін ше - шудегі жергілікті кеңес орын - да - рының қыз - меті бірне - ше ке - зеңнен тұрды.
1917 жылғы қара - шадан - 1918 жылғы жазға дейінгі ке - зеңінде жергілікті Кеңес - тер, жер ко - митет - тері мен ко - мис - си - яла - ры бос жер - лерді, тәркілен - ген по - мещиктік име - ни - елерді есеп - ке алып, ша - ру - алар - дың жағдайын анықтап, жерсіз, жері аз ша - ру - алар - ды жер - мен қам - та - масыз ету мәсе - лесімен шұғыл - данды.
1918 жыл - дың жа - зынан - 1920 жыл - дың аяғына дейінгі уақыт - ты қам - ты - ды. Бұл тұста жерді со - ци - али - заци - ялау жөніндегі ша - ралар - ды іске асы - руға әзірлік жұмыс - та - ры жүргізілді.
1917 жылғы қазан ре - волю - ци - ясы - ның жеңісі алғашқы күндер - ден бас - тап, құла - тылған қана - ушы тап өкілдерінің қару - лы қар - сы - лығын ту - дыр - ды. Кеңес өкіметі елдің әр түрлі ай - мақта - рын - дағы, со - ның ішінде Қазақстан жеріндегі конт - рре - волю - ци - ялық бүліктерді ба - тыл да шұғыл ба - сып тас - тап отыр - ды. Өлке - де аза - мат соғысы - ның бас - ты ошақта - ры Қазақстан - ның ба - тыс аудан - да - рын - да, Торғай об - лы - сының әкімшілік ор - та - лығы Орын - борда, Орал об - лы - сы, Гурьев (Аты - рау) қала - сын - да, Жетісу жерінде қалып - тасты. Бұл жер - де ата - ман Ду - тов - тың, ге - нерал Толс - тов - тың әскер - лері, ал Жетісу - да ка - зак-орыс жа - сақта - ры, ақ-гвар - дия офи - цер - лері мен юн - керлер жи - нал - ды. Олар конт - рре - волю - ци - ялық күштердің негізгі ор - та - лығына ай - нал - ды және Кеңес өкіметіне қар - сы аза - мат соғысын бас - та - ды.
1918 жы - лы 23 на - урыз - да Орал ка - зак-орыс - та - ры Гурьев - те бүлік шығар - ды. Олар ге - нерал Толс - тов - тың бұй - рығымен жұмыс - шы және сол - дат де - путат - та - ры Кеңесінің тоғыз мүшесін сот - сыз ат - ты. Сол жыл - дың 28 - 29 на - уры - зын - да ақ ка - зак - тар ала - шор - да - шылар - мен бірігіп Орал қала - сын - да төңкеріс жа - сады. Мұнда олар кеңес өкіметін құла - тып, ком - му - нис - терді, кеңес қыз - меткер - лерін аяусыз жа - зала - ды.
1918 жы - лы ма - мыр - да Че - хос - ла - вак кор - пу - сының бүлігі бас - талды. Ан - танта им - пе - ри - алис - терінің қол - да - уымен бұл бүлік ең ал - ды - мен Солтүстік-Шығыс Қазақстан - да бас - талды.
1919 жы - лы 31 ма - мыр - да Пет - ро - павл - ды ақ гвар - ди - шылар ба - сып ал - ды. Сон - дай-ақ ақ гвар - ди - яшы - лар ма - усым - да Ақмо - ла мен Пав - ло - дар - ды, Се - мей мен Көкше - та - уды, Ом - бы мен Қос - та - най - ды ба - сып ала - ды.
Ала - шор - да үкіметі ақ гвар - ди - яшы - лар - дың Кеңес өкіметіне қар - сы ин - тервен - ци - ясын қол - дап, қару - лы ин - тервен - цияға қосыл - ды.
Конт - рре - волю - цияға Ан - танта им - пе - ри - алис - тері көп көмек көрсетті. Мы - салы, АҚШ Кол - чак ар - ми - ясы - на түрлі қару-жа - рақ, Анг - лия 200 мыңдай әскер - ге қару-жа - рақ және киім берді.
1918 жы - лы 29 на - урыз - да ақ гвар - ди - яшы - лар Орал қала - сын ба - сып ал - ды.
1918 жыл - дың аяғына қарай Кол - чактың басқару - ын - дағы Ан - ненков ди - визи - ясы Жетісу жеріне ба - сып кірді.

1.2 Әске - ри ком - му - низм са - яса - тын енгізудің негізгі себептері

Аза - мат соғысы жыл - да - рын - дағы қалып - тасқан қиын - дықтар - мен бай - ла - ныс - ты Кеңес өкіметі 1918 жыл - дың ор - та кезінде ел - дегі бар - лық ма - тери - ал - дық ре - сурс - тар - мен, адам күштерін ба - рын - ша жұмыл - ды - ру, қала - лар - ды, өнеркәсіп жұмыс - шы - ларын, Қызыл Ар - ми - яны азақ-түлікпен қам - та - масыз ету, ел - де қатал еңбек тәртібін ор - на - ту мақса - тын - да әске - ри ком - му - низм са - яса - тын енгізді. Бұл төтен - ше са - ясат эко - номи - калық күй - зеліс, Кеңес мем - ле - кетін ше - тел ин - тервент - тері мен ішкі жа - улар - дан қорғаудың қажеттілігінен туған еді. Әске - ри ком - му - низм са - яса - ты негізінде азақ-түлік мәсе - лесін ше - шу үшін төтен - ше ша - ра азық-түлік са - лығы енгізілді. Ол бойын - ша ел - дегі бай - лар мен ку - лак - тардың қолын - дағы та - уар - лы ас - тықтың көп бөлігі ешқан - дай қай - та - рым - сыз алын - ды, бұқара ха - лықты азық-түлікпен бір ор - та - лықтан қам - та - масыз ету көзделді, ауыл ша - ру - ашы - лық өнімдерін өз еркімен са - туға ти - ым са - лын - ды.
Әске - ри ком - му - низм са - яса - ты бойын - ша ел - де жап - пай еңбек ету міндеттілігі та - лап етілді. Қазақстан - да әске - ри ком - му - низм са - яса - ты негізінде өнеркәсіпті кеңес ор - ганда - рының қолы - на шоғыр - ланды - ру, оны Қызыл Ар - ми - яны қару-жа - рақ және жаб - дықтар - мен қам - та - масыз ету - ге жұмыл - ды - ру ша - рала - ры жүргізілді. Бүкілре - сейлік Атқару Ко - митетінің 1918 жылғы ма - мыр - дағы жар - лығымен әскер - ге өз еркімен ба - ру ісі жал - пыға бірдей міндетті әске - ри бо - рыш - ты орын - да - умен ал - масты - рыл - ды. 1918 жыл - дың жа - зын - да өлке - де Қызыл Ар - ми - яның құра - мын - да ұлттық әске - ри бөлімдер құры - ла бас - та - ды.
Қазақ ре - волю - ци - ялық ко - митетінің құры - луы (1919 - 1920 жж.)
1919 жы - лы 10 шілде - де ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.