ХХ ғ. 20 ж. аяғы мен 30-ж. басындағы ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАЙТА ҚҰРУЛАР

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Тақырып 21. ХХ ғ. 20 ж. аяғы мен 30-ж. басындағы ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАЙТА ҚҰРУЛАР

1. Қазақстан елді индустрияландыру кезеңінде

2. Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру

3. Шаруалардың жаппай ұжымдастыру саясатына қарсылығы, үлгі зардаптарға қарсы күрес

4. Қайталауға арналған сұрақтар

5. Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар

6. Әдебиеттер тізімі

1. ҚАЗАҚСТАН ЕЛДІ ИНДУСТРИЯЛАНДЫРУ КЕЗЕҢІНДЕ

Кеңестер Одағы бойынша өнеркәсіпті дамытпайынша социализмді орнықтыра алмайтын еді. Кеңестер Одағын индустрияландыру үшін Қазақстан дайын шикізат көзі болатын. Оның үстіне Қазақстанда жұмысшы саны аз, ұлттық инженер-техник, кадрлар аз болатын, халықтың 90%-ы ауылды жерде тұратын. Сондықтан Қазақстанның қазба байлығын игеру үшін басқа ұлт өкілдері келіп орналаса бастады. ЖЭС-та өлке экономикасын өзгерістерге ұшыратты: шаруашылық есепті, өзін-өзі қаржыландыруды енгізді.

Қазақстанда индустрияландыруды, ауылшаруашылығын жүзеге асыруды іске асыру үшін 1925 жылы тамыз айында Сталиннің бұйрығымен Қазақстан өлкелік партия комитетінің бірінші хатшысы болып Ф. И. Голощекин тағайындалды. Ол Қазақстанға қыркүйек айында келді. Кейіннен өзінің саясатына қарсы шыққан қазақ зиялыларын «август блогы» деп атады. Осыдан кейін Сталинге Қазақстанда «Кіші Қазан» төңкерісін өткізу идеясын ұсынды.

Садуақасов, Мыңбаев сияқты қазақ зиялылары «Кіші Қазан» идеясына қарсылық білдіріп, Қазақстан шикізат көзі емес, дайын өнім шығаратын республикаға айналу қажет екенін түсіндірді.

Қазақстанда индустрияландыруды жүзеге асыру

Уақыты: Уақыты

ҚР салынған өнеркәсіп: ҚР салынған өнеркәсіп

өнеркәсіп саласында қызмет еткендер: өнеркәсіп саласында қызмет еткендер

Уақыты: 1927 жыл

ҚР салынған өнеркәсіп: Түркістан-Сібір темір жол магистралі салына бастады. Тәулігіне 1500м жол төселді.

өнеркәсіп саласында қызмет еткендер: Шатов-құрылыс бастығы, жәрдем-десу комиссиясын ХК Кеңесінің төрағасы-Нұрмақов басқарды. РКФСР үкіметі жағынан Т. Рысқұлов басқарды. Д. Омаров-социалистік Еңбек Ері атағын алды. Қатардағы құрылысшы болған Қазыбеков кейін «Қазақкөлікқұрылыс» тресінің бастығы болды

Уақыты: 1927-1940 жж.

ҚР салынған өнеркәсіп: Қарағанды шахталары, Ембі мұнай кәсіпшілігі, Шымкент қорғасын заводы, Балқаш және Жезқазған түсті метал-лургия кәсіпорны салынды. Шым-кент қорғасын заводы, Зырян полиметалл комбинаты, Ащысай, Қоңы-рат кеніші Жезқазған кен орны игерілді.

өнеркәсіп саласында қызмет еткендер: Еңбек ардагерлері: Ә. Мұрынбаев, С. Өтебаев, А. Сафин, Зағира Табылдинова. Т. С. Назаренко-«Прибалхашстройға» ұйымдастырушы болды. -«Прибалхашстрой» бастығы болып, Иванов тағайындалды. Қ. Сәтпаев-Жезқазған мыс кенін зерттеді. Осы еңбегі үшін Мемлекеттік сыйлық алды.

Өнеркәсіп тараптарының негізі қаланды, республикада бар өнеркәсіп аудандармен өзара байланысы нығайды. Орал-Сібір-Қазақстан үшбұрышы пайда болды. Мырыш, мыс, қорғасын және басқа да стратегиялық металлдар өндіру жөнінен КСРО-да Қазақстан жетекші орын алды.

Қазақстан шикізат базасы ретінде қала берді. Қазақстанда ең көп салынған құрылыс-темір жол болды. Индустрияны дамыту мақсатында Қазақстанға сырттан, көбінесе РКФСР-ден өзге ұлттар келді. Урбанизация барысы күшейді. Қала халқының саны өсті. Тоталитарлық режим жағдайында да жұмысшы табы индустрияландыруды іске асырды.

2. АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ҰЖЫМДАСТЫРУ

Ұжымдастыру қарсаңындағы қазақ аулының жағдайы:

Жаңа экономикалық саясат тұсында ауылда ұжымдық шаруашылық, серiктестiк, артельдер, кооперациялар құрылды.
Сауатсыздықты жою, кедейлер арасында ағарту жұмыстары жүргiзiлдi.
Мал басының саны 29, 9 миллионнан 40, 5 миллионға жеттi.
Бiрақ Голощекин идеясы жаңа экономикалық саясаттың негiзгi принциптерiн бұзды.
Ф. И. Голощекиннiң тап күресiн шиеленiстiру нәтижесiнде наразылық туды. Ұлттық зиялылардың шағын бөлiгi қуғынға ұшырады. Мысалы, С. Сәдуақасов, С. Қожанов, Ж. Мыңбаев.
Ф. И. Голощекин селолар мен ауылдарға 4800 уәкiл жiберiп, жазалау шараларын жүргiздi.
Қазақстан Орталық Атқару Комитетi мен халық Комиссарлар Кеңесiнiң 1928 жылғы 27 тамыздағы “Аса iрi бай шаруашылықтары мен жартылай феодалдарды тәркiлеу және жер аудару туралы” декретi бай шаруашылықтарды тәркiлеп, 700-ден артығын жер аударды.

Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру:

Коммунистiк партияның ХV съезi ауылшаруашылығын ұжымдастыру бағытын жариялады. Қазақ АКСР-де ұжымдастыруды 1932 жылы аяқтау белгiлендi. Ұжымдастыру қуғындау мен террорға негiзделдi.

Уақыты: Уақыты

Негiзгi оқиғалар: Негiзгi оқиғалар

Уақыты: 1929 жыл

Негiзгi оқиғалар: Колхоз құрылысы басталды. Алғашқы МТС-тер құрылды. Ресейден 1204 жиырма бес мыңдықшылар келдi.

Уақыты:

1929 жыл,

желтоқсан

Негiзгi оқиғалар: Жеделдету, күштеп ұжымдастыру туралы бiрнеше нұсқаулар берiлдi.

Уақыты: 1931 жыл, 25 желтоқсан

Негiзгi оқиғалар: Көшпелi және жартылай көшпелi еңбекшi шаруашылықтарының бәрiн 1932 жылы отырықшыландыру жөнiндегi жоспарлы шарамен қамту мiндетiн қойды.

Уақыты: 1928 жыл

Негiзгi оқиғалар: Қазақстанда барлық шаруашылықтың 2% ұжымдастырылды.

Уақыты: 1930 жыл 3 сәуiр

Негiзгi оқиғалар: 56, 4% ұжымдастырылды.

Уақыты: 1931 жыл қазан

Негiзгi оқиғалар: 65% ұжымдастырылды.

Уақыты: 1932 жыл

Негiзгi оқиғалар: Шу ауданында 400 киiз үй “қала” үлгiсiндегi поселке болып тiгiлдi.

Уақыты: 1932 жыл

Негiзгi оқиғалар: Абыралы ауданында барлық шаруашылықтың 70%, Жымпитыда 60%, Жәнiбек ауданында 95% ұжымдастырылды.

Уақыты: 1929 жыл

Негiзгi оқиғалар: Азық-түлiкпен қамтамасыз ету үшiн ауыл шаруашылық өнiмiн дайындауға нұсқау берiлдi. Малға салғырт салынды. Халықтың қолындағы мал алына бастады.

Уақыты:

1930 жыл

4 ақпан

Негiзгi оқиғалар: Құпия нұсқау бойынша ықпалды шаруаларды, бiлiмдi, алғыр адамдарды ауылдардан қуды.

Уақыты: 1931 жыл

Негiзгi оқиғалар: 5500 отбасы қамауға алынды, жер аударылды. Мүлiктерi тәркiлендi.

Уақыты: 1932 жыл

Негiзгi оқиғалар: Колхозшылар шаруашылықтарының 87% өз малынан мүлде айрылды.

Уақыты: 1930-32 жылдар

Негiзгi оқиғалар: Аштық етек алды.

Уақыты: 1930 жыл

Негiзгi оқиғалар: Аштан 313 мың адам өлдi.

Уақыты: 1931 жыл

Негiзгi оқиғалар: Аштан 755 мың адам өлдi.

Уақыты: 1932 жыл

Негiзгi оқиғалар: Аштан 769 мың адам өлдi немесе көшiп кеттi.

Уақыты: 1930-31 жылдар

Негiзгi оқиғалар: 1 млн. 70 мың адам көшiп кеттi.

Шаруалардың жаппай ұжымдастыру саясатына қарсылығы, үлгi зардаптарға қарсы күрес

Ауыл шаруашылығын ұжымдастырудың сталиндiк үлгiсi шаруалардың қатты қарсылығын туғызды:

1929-1931 жылдар аралығында 460 партия-кеңес қызметкерлерi өлтiрiлдi.
1930 жылдар аралығында Зырян, Өскемен, Самар, Шемонаихада толқулар болды. Батпаққарада бүкiл республикаға әсер еткен үлкен көтерiлiс болды.
Қарақұмда көтерiлiсшiлер саны 5000 адамға жеттi. Көтерiлiстi басып тастады.
Созақ ауданында ұйымдасқан көтерiлiс өтiп, аудан басшыларын өлтiрдi. Жақыпов көтерiлiс басшыларының бiрi болды.

Қорытынды: Республикада геноцид саясатының әсерiнен 6, 2 миллион тұрғынның 2, 1 млн. қырылды. Келiмсек халықтың шығыны 400 мың болды. Ұжымдастыру қарсаңында 40, 5 млн. мал болса, 1933 жылғы 1 қаңтарда республикада небары 4, 5 млн. ғана мал қалды.

1932 жылғы шiлде айында республика қайраткерлерi: Ғ. Мүсiрепов, М. Гатауллин, М. Дәулетқалиев, Е. Алтынбеков, Қ. Қуанышев аштық туралы, апаттың себептерi туралы Ф. И. Голощекинге ашық хат жазды (Бесеудiң хаты) .

1933 жылы наурызда Т. Рысқұлов Сталинге хат жолдады.

1930-32 жылдар қазақ халқының қасiрет жылдары ретiнде тарихта қалды.

Қайталауға арналған сұрақтар

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.