ХҮІІ ғ. – ХҮІІІ ғ. басындағы ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫ

1. Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саяси жағдайы

2. Қазақ хандығының қоғамдық құрылымы және шаруашылығы

3. Қайталауға арналған сұрақтар

4. Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына тапсырма

5. Әдебиеттер тізімі

ХҮІІІ ғасырда Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайы ауыр болды.
Оның себептері:
1) Феодал-шонжарлардың жеке дара билеп тәуелсіз болуға ұмтылуы-өзара алауыздықтары
2) Үздіксіз жүргізілген соғыстар;
3) Бірыңғай, берік тұтастықтар болмауы-қазақ жерінің бір бөлігінің өзбек хандығында, бір бөлігі Моғолстан хандығында, Сібір хандығында қалып қоюы;
4) Экономикалық дамуда тұйық шаруашылықтың үстем болуы, ішкі сауда орталықтардың болмауы;
5) Оңтүстіктегі қалалардың әлсіреуі, қазақ жерін бір орталыққа бағынатын, бытыраңқылықты жоюға кедергі келтірді.
Ұлы ханға бас ию, оның ақыл-кеңесін тыңдау біртіндеп жойыла бастады.
Осы кезде қазақтың хан тағына 1628—1652 жылдары Есім ханның баласы Жәңгір отырды. Халық жоңғарларға қарсы күрестегі ерлігі үшін оны Салқам Жәңгір деп атады.
Жәңгір жоңғарлардан қорғану үшін Бұхар хандығымен, Жаркент хандығымен, Қырғыздармен қарым-қатынас орнатты.
1643жылы Жоңғардың қалаың қолы қазақ жеріне баса-көктеп кірді. Қосқолаң тауындағы Орбұлаққа бекінген Жәңгір өзінің 600 жауынгерімен жоңғардың 50 мың әскеріне қарсы тұрды. Аз қолды таптап өтпек болған жоңғарлар 10 мың адамнан айрылды. Алшын Жалаңтөс батыр 20 мың қолымен ту сыртынан шабуыл жсайды. Орбұлақ шайқасында қазақ әскерлері жеңіске жетті. 1652 жылы жақсы дайындалған жоңғар әскері қазақ жеріне тағы кірді. Осы шайқаста Жәңгір хан қайтыс болды.
Сөйтіп қазақ хандығының ішкі-сыртқы саяси жағдайының ауыр хәлде болғанын пайдаланып жоңғарлар қазақ жеріне кіре бастады.

Тәуке хан тұсындағы қазақ хандығы:
1680-1715 жылдары Қазақ хандығының тағына Тәуке отырды. Ол бір орталыққа бағынған Қазақ хандығын құруға күш жұмсады. Сол үшін ол хандық билікті нығайтып билерге арқа сүйеп, сұлтандардың билігін шектеді. Феодал шонжарлардың өкілдері мен билерден құралған «хандық кеңестің» және «билік кеңестің» рөлін арттырды. Билер бара-бара жергілікті атқарушы органға айналды.

1. Қазақстан тарихы: Көне заманнан бүгінге дейін: Бес томдық /[ Ред. М. Х. Асылбеков, Қ. С. Алдажұманов, К. М. Байпақов] .- Алматы: АТАМҰРА. Т.3.Қазақстан соңғы орта ғасырлар дәуірінде.-1998.640б
2. Аманжолов, Керейхан Рахымжанұлы. Түркі халықтарының тарихы Оқу құралы / К. Р. Аманжолов.- Алматы: Білім, 1999. 3-кітап: XVІІІ ғасырдың 2-ші жартысынан XX ғасырдың 1-ші ширегіне дейінгі кезең.- 1999.- 328 бет.
3. Артықбаев, Жамбыл Омарұлы. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия / Ж. О. Артықбаев.- Астана: Фолиант, 2003.- 264 бет.
4. Қазақ қоғамындағы әкімшілік- шаруашылық жүйелердің эволюциясы: Оқу құралы / Ред. басқар. К. Ә. Берденова; ҚР ғылым және жоғары білім министрлігі.- Алматы: Экономика, 1999.- 361 бет.
5. Қазақстан тарихы: Оқулық-анықтамалық /[Авт. В. С. Осколков, И. Л. Осколкова] .- Алматы: Өнер, 2001.- 64 бет.
6. Қазақстан тарихы: Хрестоматия / Құраст. М. Қ. Қозыбаев.- Алматы: АТАМҰРА, 1994.- 256 бет.
7. Қаратаев, Төреғали. Жүз жылдың ақ-қарасы: Саяси тарих беттері. [Оқу құралы] / Т. Қаратаев.- Алматы: ҚАЗАҚ УНИВЕРСИТЕТІ, 1993.
8. Маданов Х. Қазақ мәдениетінің тарихы. –Алматы: Қаржы-қаражат, 1998.
9. Маданов Х. Ұлы дала тарихы: Оқу құралы / Х. Маданов., Ч. Мусин.- Алматы: Санат, 1994.
10. Рысбайұлы К. Қазақстан Республикасының тарихы: [Оқу құралы] К. Рысбайұлы.- Алматы: Санат, 2001.
11. Басин В. Россия и Казахские ханства в 16-18 вв. – А, 1977.
12. Толыбеков С. Кочевое общество казахов. – Алма-Ата, 1971.