Қазақстанның соғыстан кейінгі жылдардағы әлеуметтік – экономикалық және саяси дамуы
1. Республиканық қоғамдық . саяси өмірі
2. Соғыстан кейінгі жылдарда республика экономикасын қайта құру
Тың және тыңайған жерлерді игеру
3. Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы, тұрмыс жағдайы.
4. Қазақстан және дүниежүзілік қауымдастық
5. Қайталауға арналған сұрақтар
6.Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
7. Әдебиеттер тізімі
2. Соғыстан кейінгі жылдарда республика экономикасын қайта құру
Тың және тыңайған жерлерді игеру
3. Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы, тұрмыс жағдайы.
4. Қазақстан және дүниежүзілік қауымдастық
5. Қайталауға арналған сұрақтар
6.Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
7. Әдебиеттер тізімі
Түйін: Қазақстан КСР Атқару Комитетінің төрағасы Құлымбетов Ұзақбай тағы басқа азаматтардың қарсылығына қарамастан, әміршіл-әкімшілдік жүйе Қазақстан жерінде Ақмола мен Қарағанды арасында Карлаг, «Алжир», Далалық лагерін салды. Лагерьде 25 бөлімше болған. Оның алып жатқан аумағына Франция мемлекеті сыйып кетеді. Бұл сталиндік бюрократиялық жүйенің орнығуының сорақы бір мысалы болып табылады.
Қоғамдық ақыл – ойдың дамуында 2 бағыт болды.
1. Жеке басқа табынушылыққа негiзделген догматикалық, антидемократиялық бағыт.
2. Демократияға бет бұру. Жариялылықтың пайда болуы.
Негiзгi оқиғалар тiзбегi:
1. 1953 жылы 5 наурыз И.В.Сталин қайтыс болды.
2. 1953 жылы шiлде КОКП ОК Пленумы саяси авантюрист және қаскүнем Л.П.Берия ОК мүшелiгiнен және КОКП қатарынан шығарылды.
3. 1956 жылы КОКП ХХ съезi болды.
4. 1956 жылы маусым КОКП ОК «Жеке адамға табыну және оның салдары туралы» қаулысы қабылдады. Н.С.Хрущев жасаған баяндаманың толық тексi 33 жыл өткен соң «Известия КПСС» журналында жарияланды. (1989ж №3)
5. 1959 жылы КОКП-нiң ХХI съезi болды.
Съезде Н.С.Хрущев елде социализмнiң толығымен және түпкiлiктi жеңгендiгiн, кең көлемде коммунистік қоғам құру кезеңінің басталғандығын жариялады.
1954-56 жылдары шамадан тыс орталықтандыруға шек қою мен одақтық республикалардың құқыларын кеңейтуге бағытталған біраз шаралар жүргізілді.
50 жылдардың ортасында Қазақ КСР-і ие болған құқықтар
1. Өндіріс көлемі мен күрделі қаржыны жоспарлау республикалық Министрлер Кеңесінің қарауына берілді.
2. Республикалық бюджетті бөлу құқықтары кеңейтіліп, бюджетке бөлінетін қаржының үлесі артты.
3. 1954-56 жылдары одақтан республика қарамағына 144 кәсіпорын өтті.
4. 1956-58 жылдардан бастап республика әділет органдарына басшылық жасау, сот құрылымын анықтау, азаматтық, қылмыстық кодекстерді бекіту істерімен айналыса алатын болды.
Қоғамдық ақыл – ойдың дамуында 2 бағыт болды.
1. Жеке басқа табынушылыққа негiзделген догматикалық, антидемократиялық бағыт.
2. Демократияға бет бұру. Жариялылықтың пайда болуы.
Негiзгi оқиғалар тiзбегi:
1. 1953 жылы 5 наурыз И.В.Сталин қайтыс болды.
2. 1953 жылы шiлде КОКП ОК Пленумы саяси авантюрист және қаскүнем Л.П.Берия ОК мүшелiгiнен және КОКП қатарынан шығарылды.
3. 1956 жылы КОКП ХХ съезi болды.
4. 1956 жылы маусым КОКП ОК «Жеке адамға табыну және оның салдары туралы» қаулысы қабылдады. Н.С.Хрущев жасаған баяндаманың толық тексi 33 жыл өткен соң «Известия КПСС» журналында жарияланды. (1989ж №3)
5. 1959 жылы КОКП-нiң ХХI съезi болды.
Съезде Н.С.Хрущев елде социализмнiң толығымен және түпкiлiктi жеңгендiгiн, кең көлемде коммунистік қоғам құру кезеңінің басталғандығын жариялады.
1954-56 жылдары шамадан тыс орталықтандыруға шек қою мен одақтық республикалардың құқыларын кеңейтуге бағытталған біраз шаралар жүргізілді.
50 жылдардың ортасында Қазақ КСР-і ие болған құқықтар
1. Өндіріс көлемі мен күрделі қаржыны жоспарлау республикалық Министрлер Кеңесінің қарауына берілді.
2. Республикалық бюджетті бөлу құқықтары кеңейтіліп, бюджетке бөлінетін қаржының үлесі артты.
3. 1954-56 жылдары одақтан республика қарамағына 144 кәсіпорын өтті.
4. 1956-58 жылдардан бастап республика әділет органдарына басшылық жасау, сот құрылымын анықтау, азаматтық, қылмыстық кодекстерді бекіту істерімен айналыса алатын болды.
1. Қазақстан тарихы: Көне заманнан бүгінге дейін: Бес томдық /[ Ред. М. Х. Асылбеков, Қ. С. Алдажұманов, К. М. Байпақов] .- Алматы: АТАМҰРА. Т. 4: Қазақстан соңғы орта ғасырлар дәуірінде.- 1998.- 640 бет.
2. Қазақстан тарихы: Оқулық-анықтамалық /[Авт. В. С. Осколков, И. Л. Осколкова] .- Алматы: Өнер, 2001.- 64 бет.
3. Қазақстан тарихы: Хрестоматия / Құраст. М. Қ. Қозыбаев.- Алматы: АТАМҰРА, 1994.- 256 бет.
4. Маданов Х. Ұлы дала тарихы: Оқу құралы / Х. Маданов., Ч. Мусин.- Алматы: Санат, 1994.
5. Рысбайұлы К. Қазақстан Республикасының тарихы: [Оқу құралы] К. Рысбайұлы.- Алматы: Санат, 2001.
6. История Казахстана и Центральной Азии. Учеб. Пособие/
Абусеитова М./ -Алматы, 2001.
7. Кузембайулы А., Е.Абил. История Республики Казахстан. –А, 2000
8. Абылхожин Ж.Б. Очерки социально-экономической истории Казахстана
ХХ в. – Алматы, 1997.
2. Қазақстан тарихы: Оқулық-анықтамалық /[Авт. В. С. Осколков, И. Л. Осколкова] .- Алматы: Өнер, 2001.- 64 бет.
3. Қазақстан тарихы: Хрестоматия / Құраст. М. Қ. Қозыбаев.- Алматы: АТАМҰРА, 1994.- 256 бет.
4. Маданов Х. Ұлы дала тарихы: Оқу құралы / Х. Маданов., Ч. Мусин.- Алматы: Санат, 1994.
5. Рысбайұлы К. Қазақстан Республикасының тарихы: [Оқу құралы] К. Рысбайұлы.- Алматы: Санат, 2001.
6. История Казахстана и Центральной Азии. Учеб. Пособие/
Абусеитова М./ -Алматы, 2001.
7. Кузембайулы А., Е.Абил. История Республики Казахстан. –А, 2000
8. Абылхожин Ж.Б. Очерки социально-экономической истории Казахстана
ХХ в. – Алматы, 1997.
Тақырып 24. ҚАЗАҚСТАННЫҢ СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ ЖЫЛДАРДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК –
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ САЯСИ ДАМУЫ
1. Республиканық қоғамдық - саяси өмірі
2. Соғыстан кейінгі жылдарда республика экономикасын қайта құру
Тың және тыңайған жерлерді игеру
3. Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы, тұрмыс жағдайы.
4. Қазақстан және дүниежүзілік қауымдастық
5. Қайталауға арналған сұрақтар
6.Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
7. Әдебиеттер тізімі
1. РЕСПУБЛИКАНЫҚ ҚОҒАМДЫҚ - САЯСИ ӨМІРІ
Қоғамның саяси жүйесі (40-50 жыл) Негізгі
белгілері:
□ адамның бостандығын аяққа басу, құқын
сыйламау;
□ еңбекшілерді өндіріс құралдарынан
ажырату;
□ жеке басқа табынушылық (сталинизм
идеологиясы);
□ бөтен (өзгеше) ойлауға тиым салу;
□ қуғын-сүргіннің одан ары жалғасуы;(
Ленинград ісі,
Дәрігерлер ісі, Бекмаханов ісі
т.б)
□ сөзбен істің арасындағы алшақтық;
□ Бір партияның басқаруы партия ішіндегі
оппозицияны
жою;
□ Жариялылықтың болмауы, т.б.
Қазақстан лагерлер өлкесі.
Лагерь аты Құрылған жылы Атқарған жұмыстары
КАРЛАГ 1930 жыл. Негізгі өндірістік
Үлкен бөлімшесі Кеңгір1940 жылдары жалпы көлемі қызмет ауыл шаруашылығы
деп аталады.Ұлы Отан 1млн 780 мың га жерді болды. Олар қалалар мен
соғысы қарсаңында қамтиды. поселкелер салып, мыс,
лагерь тұтқындары саныҚарағанды облысының марганец, көмір
50 мыңға жетті. Тельман, Жаңа арқа, Нура кендерін өндірді. Ірі
Соғыстан кейін Карлаг аудандарының аумағында кәсіпорындар салды.
пен Степлагтағы құрылды.
тұтқындар саны 70
мыңнан асты.
ЖЕЗҚАЗҒАН ЛАГЕРІ 1940 жыл. Лагерьдің негізгі
міндеті қысқа мерзім
ішінде мыс балқыту
комбинатын салу болып
есептеледі.
№ 4 Ерекше лагерь 1947 жыл- 1957жыл
немесе Степлаг деп
аталады.
АЛЖИР 40жж. Лагерьде Мәскеуден, Ауыл шаруашылығы
Халық жаулары Ленинградтан, Қазақстаннанжұмыстарын атқарды. Жер
әйелдерінің Ақмола сотталған қайраткерлердің қазған, киім тіккен,
лагері. әйелдері-мұғалім, әртіс, қамыс орған, фабрика
(22 мың әйел азап дәрігер, инженер, салған. Жұмысты таңғы
шекті) режиссер, ғалым, жазушы, 4-тен 12-ге дейін
партия қызметкерлері істеген.
болды.
1954 жыл Атақты Кеңгір көтерілісі болды.
Түйін: Қазақстан КСР Атқару Комитетінің төрағасы Құлымбетов Ұзақбай
тағы басқа азаматтардың қарсылығына қарамастан, әміршіл-әкімшілдік жүйе
Қазақстан жерінде Ақмола мен Қарағанды арасында Карлаг, Алжир, Далалық
лагерін салды. Лагерьде 25 бөлімше болған. Оның алып жатқан аумағына
Франция мемлекеті сыйып кетеді. Бұл сталиндік бюрократиялық жүйенің
орнығуының сорақы бір мысалы болып табылады.
Қоғамдық ақыл – ойдың дамуында 2 бағыт болды.
1. Жеке басқа табынушылыққа негiзделген догматикалық, антидемократиялық
бағыт.
2. Демократияға бет бұру. Жариялылықтың пайда болуы.
Негiзгi оқиғалар тiзбегi:
1. 1953 жылы 5 наурыз И.В.Сталин қайтыс болды.
2. 1953 жылы шiлде КОКП ОК Пленумы саяси авантюрист және қаскүнем Л.П.Берия
ОК мүшелiгiнен және КОКП қатарынан шығарылды.
3. 1956 жылы КОКП ХХ съезi болды.
4. 1956 жылы маусым КОКП ОК Жеке адамға табыну және оның салдары туралы
қаулысы қабылдады. Н.С.Хрущев жасаған баяндаманың толық тексi 33 жыл
өткен соң Известия КПСС журналында жарияланды. (1989ж №3)
5. 1959 жылы КОКП-нiң ХХI съезi болды.
Съезде Н.С.Хрущев елде социализмнiң толығымен және түпкiлiктi
жеңгендiгiн, кең көлемде коммунистік қоғам құру кезеңінің басталғандығын
жариялады.
1954-56 жылдары шамадан тыс орталықтандыруға шек қою мен одақтық
республикалардың құқыларын кеңейтуге бағытталған біраз шаралар жүргізілді.
50 жылдардың ортасында Қазақ КСР-і ие болған құқықтар
1. Өндіріс көлемі мен күрделі қаржыны жоспарлау республикалық
Министрлер Кеңесінің қарауына берілді.
2. Республикалық бюджетті бөлу құқықтары кеңейтіліп, бюджетке
бөлінетін қаржының үлесі артты.
3. 1954-56 жылдары одақтан республика қарамағына 144 кәсіпорын өтті.
4. 1956-58 жылдардан бастап республика әділет органдарына басшылық
жасау, сот құрылымын анықтау, азаматтық, қылмыстық кодекстерді
бекіту істерімен айналыса алатын болды.
5. Республика Жоғарғы Кеңесінің заң шығару қызметі ұлғайды.
6. Республика одақтық шеңбердегі мәселелерді шешуге қатысуға
мүмкіндік алды.
7. 1957ж. КСРО Министрлер Кеңесінің құрамына лауазым Министрлер
Кеңесінің төрағалары енгізілді.
8. 1957ж. КСРО Жоғарғы Сотының құрамына лауазым бойынша
республикалар Жоғарғы Сотының төрағалары енгізілді.
Бірақ бұл шаралар:
1. Республикалардың шын мәніндегі егемендігін қамтамасыз етпеді.
2. Конституцияда жазылған заңдармен бірікпеді.
3. Кеңес өкіметінің ішкі – сыртқы саясатын айқындауға септігін
тигізбеді.
40 – 60 жылдардағы қоғамдық – саяси даму.
Түйін: басталған саяси реформалар қоғамның әкімшілік экономикалық
негізін өзгертпек түгіл, оны шайқалта да алған жоқ.
Себептері: - саясатты жүзеге асырудың ғылыми болжамы (прогноз)
болмауы;
- кеңес басшыларының, ең алдымен Н.С.Хрущевтың саяси мәдениеті деңгейінің
төмендігі;
- ел басшылары оны өсірген әкімшілдік жүйемен тығыз байланыста болды.
- халықтың басым көпшілігі әлі де негізсіз болжамдар мен бос уәделерге
сенді.
- демократиялық қозғалыстың кең құшақ жая алмауы.
2. СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ ЖЫЛДАРДА РЕСПУБЛИКА ЭКОНОМИКАСЫН ҚАЙТА ҚҰРУ. ТЫҢ ЖӘНЕ
ТЫҢАЙҒАН ЖЕРЛЕРДІ ИГЕРУ
Соғыстан кейінгі жылдарда да, одан бұрынғыдай, Қазақстанның мәдени
өмірі қасаң қағидаға негізделген идеологиялық қыспақта болды. Осыған
қарамастан, өсіп отырған халық шаруашылығы жоғары мамандығы бар, жан –
жақты дайындалған кадрларды талап етті. 1947 жылы қарашада Қазақ КСР-інде
жоғары және орта білімді бұрынғыдан әрі жетілдіру шаралары туралы қаулы
қабылданды. Қаулы негізінде қысқа мерзімде 60 мыңнан астам жоғары және
арнаулы орта білімі бар мамандар дайындалды. Мектептерге қаражат бөлу
артты. М: 1946 – 85,6 млн сом жұмсалды. 1950 - 146,5 млн сом жұмсалды.
1950 жылы Республикада 1 млн 439 мың оқушыларды қамтитын жалпы білім
беретін 9 мың 88 мектеп жұмыс істеді. Осыған қарамастан оқу оқитын бөлмелер
мен оқулықтар жетіспеді.
Замандастарының қиыншылықтар мен қуаныштары С.Мұқановтың Сырдария,
Ғ.Мұстафиннің Миллионер, М.Аманжолвтың Алғашқы айлар романында т.б өлең-
жырларда көркемдік бейнесін тапты.
Жетістіктер Кемшіліктер
1949 жыл - Абай романының 1947 жылы наурыз Тарихты, әдебиетті және
алғашқы 2 кітабы үшін өнерді зерттеуде орын алған саяси қателіктер
М.Әуезовке КСРО-ның І дәрежелімен ұлтшылдық бұрмалаушылыққа қарсы күресті
мемлекеттік сыйлығы берілді кеңінен өрістету жөнінде қаулы қабылданды.
1943 жыл - Қазақ ССР тарихы 40-50 жылдары Бекмаханов ісі орын алды.
жарыққа шықты. Есмағамбет Ысмайлов, Мұхтар Әуезов, Қажым
Жұмалиев, Сәбит Мұқанов т.б. әдебиетшілер
мен жазушылар ұлтшылдық пен байшылдықты
аңсаушылар деп айыпталды.Аса ірі ғалым
Ә.Марғұланның көзқарастары ғылымға жат
тұжырымдарға толы деп жарияланады.
1946 жыл – КСРО Ғылым 1947 жыл 21 қаңтар Қазақстан Компартиясы
Академиясы филиалы негізінде ОК-нің қаулысы Қазақ КСР Ғылым
Қазақ КСР Ғылым Академиясы Академиясының тіл және әдебиет институтының
құрылды. жұмысындағы өрескел саяси қателіктер туралы
1950 жыл соңы - Қазақ КСР қаулы қабылдады. Осы қаулы негізінде қазақ
Ғылым Академиясы жүйесінде 50 халқының революцияға дейінгі ең алдымен ХІХ
ғылыми – зерттеу мекемесі, ғасырдағы рухани мұрасын ғылыми зерттеуге
соның ішінде 19 институт, 13 тиым салынды.
сектор, 2 музей, обсерватория,
3 ботаникалық бақпен 8 ғылыми
база болды.
Республиканың индустриялық дамуы
1954 – 58 жылдары 730 өнеркәсіп орындары мен цехтар іске қосылды.
Мысалы: Жезқазған байыту фабрикасы, Өскемен машина жасау зауытының 1-
кезегі, Соколов – Сарыбай комбинатының алғашқы кезектері, Ақтөбе хром
қоспалары, Шымкент гидролиз зауыты,Шымкент, Қарағанды, Семей цемент
зауыттары т.б.
1958 жыл – Республикада Қазақ темір жолы құрылды. 1951 жылмен
салыстырғанда 1958 жылы темір жолдың ұзындығы 1066 км-ге өсті. Осы
бесжылдықта КСРО-да салынған темір жолдардың 30 пайызы Қазақстанның үлесіне
тиесілі болды.
Электр қуатын өндіру де бірнеше есе артты.
1945 жыл – 1,5 млн кВт сағат
1960 жыл – 10,5 млн кВтсағат
1950 жыл ортасында КСРО-дағы өнеркәсіптің жалпы өнімі 1940 жылғы
дәрежесінен 2,5 есе артты.
1962 жыл – халық шаруашылығы кеңестерін ірілендіру әрекеті жасалды.
1962 жыл – партия органдары өндірістік белгілеріне қарап
өнеркәсіптік және ауылшаруашылық партия ұйымдары болып бөлінді.
Түйін: 50 жылдың І жартысы мен 60 жылдары өндірісті басқарудың жаңа
жолдарын іздестіру, ғылыми – техникалық прогрестің қарқынын жеделдету де
біршама жұмыстар атқарылды. Бірақ ел басшылығы бұрынғысынша саяси
реформалар жүргізудің, өз саясатының идеологиялық негіздеріне түбірлі
өзгерістер енгізудің қажеттілігін түсінуге қабілетсіз болып қала берді.
Ауыл шаруашылығы
1953 жылғы қыркүйектегі КОКП ОК-нің Пленумы ауыл шаруашылығында орын
алған жағдайға талдау жасап, оның даму перспективаларын анықтауға арналды.
Жағымды жақтары Кемшіліктері
Ауыл шаруашылығы өнімдерін дайындау Ауыл шаруашылығы бұрынғысыша
және сатып алу бағасы көтерілді. экстенсивті жолмен дамыды.
Мемлекетке сатқан өнімі үшін есеп Тың және тыңайған жерлерді игерудегі
айырысу жүйесі қайта қаралды. кемшіліктерге байланысты мал шығыны
көбейіп, мал саны азайды.
Аграрлық секторды техникамен жабдықтауМТС-тердің ролі төмендеді.МТС-тердің
біршама жақсарды. орнына сельхозтехника құрылды.
Колхоздар мемлекеттік энергетика Бұрынғы колхоздар да, жаңа құрылған
жүйесіне қосыла бастады. колхоздар да халықты азық-түлікпен
қамтамасыз етуді түбегейлі шеше
алмады.
Етті, сүтті, жүнді, картоп, көкеністі Ауыл тұрғындары меншігіндегі көмекші
сатып алу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ САЯСИ ДАМУЫ
1. Республиканық қоғамдық - саяси өмірі
2. Соғыстан кейінгі жылдарда республика экономикасын қайта құру
Тың және тыңайған жерлерді игеру
3. Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы, тұрмыс жағдайы.
4. Қазақстан және дүниежүзілік қауымдастық
5. Қайталауға арналған сұрақтар
6.Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
7. Әдебиеттер тізімі
1. РЕСПУБЛИКАНЫҚ ҚОҒАМДЫҚ - САЯСИ ӨМІРІ
Қоғамның саяси жүйесі (40-50 жыл) Негізгі
белгілері:
□ адамның бостандығын аяққа басу, құқын
сыйламау;
□ еңбекшілерді өндіріс құралдарынан
ажырату;
□ жеке басқа табынушылық (сталинизм
идеологиясы);
□ бөтен (өзгеше) ойлауға тиым салу;
□ қуғын-сүргіннің одан ары жалғасуы;(
Ленинград ісі,
Дәрігерлер ісі, Бекмаханов ісі
т.б)
□ сөзбен істің арасындағы алшақтық;
□ Бір партияның басқаруы партия ішіндегі
оппозицияны
жою;
□ Жариялылықтың болмауы, т.б.
Қазақстан лагерлер өлкесі.
Лагерь аты Құрылған жылы Атқарған жұмыстары
КАРЛАГ 1930 жыл. Негізгі өндірістік
Үлкен бөлімшесі Кеңгір1940 жылдары жалпы көлемі қызмет ауыл шаруашылығы
деп аталады.Ұлы Отан 1млн 780 мың га жерді болды. Олар қалалар мен
соғысы қарсаңында қамтиды. поселкелер салып, мыс,
лагерь тұтқындары саныҚарағанды облысының марганец, көмір
50 мыңға жетті. Тельман, Жаңа арқа, Нура кендерін өндірді. Ірі
Соғыстан кейін Карлаг аудандарының аумағында кәсіпорындар салды.
пен Степлагтағы құрылды.
тұтқындар саны 70
мыңнан асты.
ЖЕЗҚАЗҒАН ЛАГЕРІ 1940 жыл. Лагерьдің негізгі
міндеті қысқа мерзім
ішінде мыс балқыту
комбинатын салу болып
есептеледі.
№ 4 Ерекше лагерь 1947 жыл- 1957жыл
немесе Степлаг деп
аталады.
АЛЖИР 40жж. Лагерьде Мәскеуден, Ауыл шаруашылығы
Халық жаулары Ленинградтан, Қазақстаннанжұмыстарын атқарды. Жер
әйелдерінің Ақмола сотталған қайраткерлердің қазған, киім тіккен,
лагері. әйелдері-мұғалім, әртіс, қамыс орған, фабрика
(22 мың әйел азап дәрігер, инженер, салған. Жұмысты таңғы
шекті) режиссер, ғалым, жазушы, 4-тен 12-ге дейін
партия қызметкерлері істеген.
болды.
1954 жыл Атақты Кеңгір көтерілісі болды.
Түйін: Қазақстан КСР Атқару Комитетінің төрағасы Құлымбетов Ұзақбай
тағы басқа азаматтардың қарсылығына қарамастан, әміршіл-әкімшілдік жүйе
Қазақстан жерінде Ақмола мен Қарағанды арасында Карлаг, Алжир, Далалық
лагерін салды. Лагерьде 25 бөлімше болған. Оның алып жатқан аумағына
Франция мемлекеті сыйып кетеді. Бұл сталиндік бюрократиялық жүйенің
орнығуының сорақы бір мысалы болып табылады.
Қоғамдық ақыл – ойдың дамуында 2 бағыт болды.
1. Жеке басқа табынушылыққа негiзделген догматикалық, антидемократиялық
бағыт.
2. Демократияға бет бұру. Жариялылықтың пайда болуы.
Негiзгi оқиғалар тiзбегi:
1. 1953 жылы 5 наурыз И.В.Сталин қайтыс болды.
2. 1953 жылы шiлде КОКП ОК Пленумы саяси авантюрист және қаскүнем Л.П.Берия
ОК мүшелiгiнен және КОКП қатарынан шығарылды.
3. 1956 жылы КОКП ХХ съезi болды.
4. 1956 жылы маусым КОКП ОК Жеке адамға табыну және оның салдары туралы
қаулысы қабылдады. Н.С.Хрущев жасаған баяндаманың толық тексi 33 жыл
өткен соң Известия КПСС журналында жарияланды. (1989ж №3)
5. 1959 жылы КОКП-нiң ХХI съезi болды.
Съезде Н.С.Хрущев елде социализмнiң толығымен және түпкiлiктi
жеңгендiгiн, кең көлемде коммунистік қоғам құру кезеңінің басталғандығын
жариялады.
1954-56 жылдары шамадан тыс орталықтандыруға шек қою мен одақтық
республикалардың құқыларын кеңейтуге бағытталған біраз шаралар жүргізілді.
50 жылдардың ортасында Қазақ КСР-і ие болған құқықтар
1. Өндіріс көлемі мен күрделі қаржыны жоспарлау республикалық
Министрлер Кеңесінің қарауына берілді.
2. Республикалық бюджетті бөлу құқықтары кеңейтіліп, бюджетке
бөлінетін қаржының үлесі артты.
3. 1954-56 жылдары одақтан республика қарамағына 144 кәсіпорын өтті.
4. 1956-58 жылдардан бастап республика әділет органдарына басшылық
жасау, сот құрылымын анықтау, азаматтық, қылмыстық кодекстерді
бекіту істерімен айналыса алатын болды.
5. Республика Жоғарғы Кеңесінің заң шығару қызметі ұлғайды.
6. Республика одақтық шеңбердегі мәселелерді шешуге қатысуға
мүмкіндік алды.
7. 1957ж. КСРО Министрлер Кеңесінің құрамына лауазым Министрлер
Кеңесінің төрағалары енгізілді.
8. 1957ж. КСРО Жоғарғы Сотының құрамына лауазым бойынша
республикалар Жоғарғы Сотының төрағалары енгізілді.
Бірақ бұл шаралар:
1. Республикалардың шын мәніндегі егемендігін қамтамасыз етпеді.
2. Конституцияда жазылған заңдармен бірікпеді.
3. Кеңес өкіметінің ішкі – сыртқы саясатын айқындауға септігін
тигізбеді.
40 – 60 жылдардағы қоғамдық – саяси даму.
Түйін: басталған саяси реформалар қоғамның әкімшілік экономикалық
негізін өзгертпек түгіл, оны шайқалта да алған жоқ.
Себептері: - саясатты жүзеге асырудың ғылыми болжамы (прогноз)
болмауы;
- кеңес басшыларының, ең алдымен Н.С.Хрущевтың саяси мәдениеті деңгейінің
төмендігі;
- ел басшылары оны өсірген әкімшілдік жүйемен тығыз байланыста болды.
- халықтың басым көпшілігі әлі де негізсіз болжамдар мен бос уәделерге
сенді.
- демократиялық қозғалыстың кең құшақ жая алмауы.
2. СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ ЖЫЛДАРДА РЕСПУБЛИКА ЭКОНОМИКАСЫН ҚАЙТА ҚҰРУ. ТЫҢ ЖӘНЕ
ТЫҢАЙҒАН ЖЕРЛЕРДІ ИГЕРУ
Соғыстан кейінгі жылдарда да, одан бұрынғыдай, Қазақстанның мәдени
өмірі қасаң қағидаға негізделген идеологиялық қыспақта болды. Осыған
қарамастан, өсіп отырған халық шаруашылығы жоғары мамандығы бар, жан –
жақты дайындалған кадрларды талап етті. 1947 жылы қарашада Қазақ КСР-інде
жоғары және орта білімді бұрынғыдан әрі жетілдіру шаралары туралы қаулы
қабылданды. Қаулы негізінде қысқа мерзімде 60 мыңнан астам жоғары және
арнаулы орта білімі бар мамандар дайындалды. Мектептерге қаражат бөлу
артты. М: 1946 – 85,6 млн сом жұмсалды. 1950 - 146,5 млн сом жұмсалды.
1950 жылы Республикада 1 млн 439 мың оқушыларды қамтитын жалпы білім
беретін 9 мың 88 мектеп жұмыс істеді. Осыған қарамастан оқу оқитын бөлмелер
мен оқулықтар жетіспеді.
Замандастарының қиыншылықтар мен қуаныштары С.Мұқановтың Сырдария,
Ғ.Мұстафиннің Миллионер, М.Аманжолвтың Алғашқы айлар романында т.б өлең-
жырларда көркемдік бейнесін тапты.
Жетістіктер Кемшіліктер
1949 жыл - Абай романының 1947 жылы наурыз Тарихты, әдебиетті және
алғашқы 2 кітабы үшін өнерді зерттеуде орын алған саяси қателіктер
М.Әуезовке КСРО-ның І дәрежелімен ұлтшылдық бұрмалаушылыққа қарсы күресті
мемлекеттік сыйлығы берілді кеңінен өрістету жөнінде қаулы қабылданды.
1943 жыл - Қазақ ССР тарихы 40-50 жылдары Бекмаханов ісі орын алды.
жарыққа шықты. Есмағамбет Ысмайлов, Мұхтар Әуезов, Қажым
Жұмалиев, Сәбит Мұқанов т.б. әдебиетшілер
мен жазушылар ұлтшылдық пен байшылдықты
аңсаушылар деп айыпталды.Аса ірі ғалым
Ә.Марғұланның көзқарастары ғылымға жат
тұжырымдарға толы деп жарияланады.
1946 жыл – КСРО Ғылым 1947 жыл 21 қаңтар Қазақстан Компартиясы
Академиясы филиалы негізінде ОК-нің қаулысы Қазақ КСР Ғылым
Қазақ КСР Ғылым Академиясы Академиясының тіл және әдебиет институтының
құрылды. жұмысындағы өрескел саяси қателіктер туралы
1950 жыл соңы - Қазақ КСР қаулы қабылдады. Осы қаулы негізінде қазақ
Ғылым Академиясы жүйесінде 50 халқының революцияға дейінгі ең алдымен ХІХ
ғылыми – зерттеу мекемесі, ғасырдағы рухани мұрасын ғылыми зерттеуге
соның ішінде 19 институт, 13 тиым салынды.
сектор, 2 музей, обсерватория,
3 ботаникалық бақпен 8 ғылыми
база болды.
Республиканың индустриялық дамуы
1954 – 58 жылдары 730 өнеркәсіп орындары мен цехтар іске қосылды.
Мысалы: Жезқазған байыту фабрикасы, Өскемен машина жасау зауытының 1-
кезегі, Соколов – Сарыбай комбинатының алғашқы кезектері, Ақтөбе хром
қоспалары, Шымкент гидролиз зауыты,Шымкент, Қарағанды, Семей цемент
зауыттары т.б.
1958 жыл – Республикада Қазақ темір жолы құрылды. 1951 жылмен
салыстырғанда 1958 жылы темір жолдың ұзындығы 1066 км-ге өсті. Осы
бесжылдықта КСРО-да салынған темір жолдардың 30 пайызы Қазақстанның үлесіне
тиесілі болды.
Электр қуатын өндіру де бірнеше есе артты.
1945 жыл – 1,5 млн кВт сағат
1960 жыл – 10,5 млн кВтсағат
1950 жыл ортасында КСРО-дағы өнеркәсіптің жалпы өнімі 1940 жылғы
дәрежесінен 2,5 есе артты.
1962 жыл – халық шаруашылығы кеңестерін ірілендіру әрекеті жасалды.
1962 жыл – партия органдары өндірістік белгілеріне қарап
өнеркәсіптік және ауылшаруашылық партия ұйымдары болып бөлінді.
Түйін: 50 жылдың І жартысы мен 60 жылдары өндірісті басқарудың жаңа
жолдарын іздестіру, ғылыми – техникалық прогрестің қарқынын жеделдету де
біршама жұмыстар атқарылды. Бірақ ел басшылығы бұрынғысынша саяси
реформалар жүргізудің, өз саясатының идеологиялық негіздеріне түбірлі
өзгерістер енгізудің қажеттілігін түсінуге қабілетсіз болып қала берді.
Ауыл шаруашылығы
1953 жылғы қыркүйектегі КОКП ОК-нің Пленумы ауыл шаруашылығында орын
алған жағдайға талдау жасап, оның даму перспективаларын анықтауға арналды.
Жағымды жақтары Кемшіліктері
Ауыл шаруашылығы өнімдерін дайындау Ауыл шаруашылығы бұрынғысыша
және сатып алу бағасы көтерілді. экстенсивті жолмен дамыды.
Мемлекетке сатқан өнімі үшін есеп Тың және тыңайған жерлерді игерудегі
айырысу жүйесі қайта қаралды. кемшіліктерге байланысты мал шығыны
көбейіп, мал саны азайды.
Аграрлық секторды техникамен жабдықтауМТС-тердің ролі төмендеді.МТС-тердің
біршама жақсарды. орнына сельхозтехника құрылды.
Колхоздар мемлекеттік энергетика Бұрынғы колхоздар да, жаңа құрылған
жүйесіне қосыла бастады. колхоздар да халықты азық-түлікпен
қамтамасыз етуді түбегейлі шеше
алмады.
Етті, сүтті, жүнді, картоп, көкеністі Ауыл тұрғындары меншігіндегі көмекші
сатып алу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz