Туристік бизнесті жоспарлау және ұйымдастыру
1.МОДУЛЬ. ТУРИСТІК КӘСІПОРЫН ЖҰМЫСТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ
1.тақырып.Кіріспе.«Туристік бизнесті жоспарлау және ұйымдастыру» курсының мақсаттары мен міндеттері
2.тақырып.Туркәсіпорын құрылуы, оның құрылымы.
2.МОДУЛЬ.ТУРЛАРДЫ ЖОСПАРЛАУ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРУ.
3.тақырып.Туристерді қабылдау жұмыстарын ұйымдастыру. Туристерді қабылдау . келген туристерге жинақты қызметтер көрсету.
4.тақырып.Туристерді күту бағдарламасы.
5.тақырып.Туристік фирманың беделі. Туристік қыөмет көрсетудегі сапа және мәдениет.
6.тақырып.Шетелеге баратын туристік топ басшысы, оның міндеті және жауапкершілігі.
7.тақырып.Туристік бизнеске әсер ететін факторлар.
8.тақырып.Шағымдармен жұмыс істеу.
9.тақырып.Туристік бизнесті мемлекеттік реттеу. Туристік саладағы инновациялық идеялар.
10.тақырып. Шетел турларын ұйымдастыру.
3.МОДУЛЬ. КӨЛІК САЯХАТТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ.
11.тақырып.Көлік саяхаттарының жіктелуі.
12.тақырып.Әуе маршруттарын дайындау және жүргізу ерекшеліктері
13.тақырып.Теміржол саяхаттарын жоспарлау мен ұйымдастыру.
14.тақырып.Автосаяхаттарды ұйымдастыру
15.тақырып.Су саяхаттарын ұйымдастыру ерекшеліктері.
16.тақырып.Туристік кәсепорынның бизнес.жоспары.
1.тақырып.Кіріспе.«Туристік бизнесті жоспарлау және ұйымдастыру» курсының мақсаттары мен міндеттері
2.тақырып.Туркәсіпорын құрылуы, оның құрылымы.
2.МОДУЛЬ.ТУРЛАРДЫ ЖОСПАРЛАУ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРУ.
3.тақырып.Туристерді қабылдау жұмыстарын ұйымдастыру. Туристерді қабылдау . келген туристерге жинақты қызметтер көрсету.
4.тақырып.Туристерді күту бағдарламасы.
5.тақырып.Туристік фирманың беделі. Туристік қыөмет көрсетудегі сапа және мәдениет.
6.тақырып.Шетелеге баратын туристік топ басшысы, оның міндеті және жауапкершілігі.
7.тақырып.Туристік бизнеске әсер ететін факторлар.
8.тақырып.Шағымдармен жұмыс істеу.
9.тақырып.Туристік бизнесті мемлекеттік реттеу. Туристік саладағы инновациялық идеялар.
10.тақырып. Шетел турларын ұйымдастыру.
3.МОДУЛЬ. КӨЛІК САЯХАТТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ.
11.тақырып.Көлік саяхаттарының жіктелуі.
12.тақырып.Әуе маршруттарын дайындау және жүргізу ерекшеліктері
13.тақырып.Теміржол саяхаттарын жоспарлау мен ұйымдастыру.
14.тақырып.Автосаяхаттарды ұйымдастыру
15.тақырып.Су саяхаттарын ұйымдастыру ерекшеліктері.
16.тақырып.Туристік кәсепорынның бизнес.жоспары.
Туристік бизнес тарихының негізі 1841 жылы ағылшын мұға¬лімі Томас Куктың Мидленд округіндегі теміржол компаниясын Лейстер-Лафборо деген 18 км трассада пойыздық саяхат ұйымдас¬тыруға үгіттеуінен басталған.
Томас Кук алғашқы болып 1872 жылы қалағандарға жерді айналып өтетін саяхат ұсынып, бұл турды индустриалды негізге қойды. Оған 20 саяхатшы қатысып, жерді 220 күнде айналып өтті.
1892 жылы Т. Кук өмірден өтіп, оның еңбегін ұлы және ұжым¬дастары жалғастырады. Осылайша, «Томас Кук» туристік компа¬ниясы дүниеге келеді.
Ал 1885 жылы Ресей жерінде алғашқы туристік фирманың негізі болып Петербургте Леопольд Липсонның кәсіпорны са¬налды.
XX ғасырда турбизнестің дамуы ерекшелене бастады. Сұраныс өскен сайын олардың талаптары да арта түсті. Сол себептен қызмет көрсету деңгейі көтеріліп, талаптарға сай қызмет көрсету маңызды шаруалардың бірі болды. Мұндай сапалы қызмет көрсету ғылыми түрде зерттеліп, мамандық ретінде оқытылды. 1901 жылы Lasell College оқу орнында туристік бизнес мамандығы енгізіліп, студенттерді қабылдай бастады.
Туристік бизнестің дамуы көптеген мемлекеттерге қолдау көрсетті. Экономикасы әлсіз, құрып кету қаупінде тұрған мем¬лекеттер туристік бизнеске бет бұрып, оны дамытуға барлық жағ¬дайды жасауға кірісті.
1913 жылы Крит Грекия құрамына қосылып, өз экономикасын теңіз жағалау туризмін дамытудан бастады.
1914 жылы Германия қонақ үй, мейрамхана, туристік кешендерді дамытуды көздеді.
1922 жылы Корея халқы қосымша күн көріс ретінде туристік бизнеспен айналысты. Олар шағын демалыс орындарын ашты.
Ресей жерінде 1929 жылы Интурист компания тобы құрылды. Ол өз тарабынан бизнестің дамуына жол ашты. Сонымен қатар 4 бизнестің бағытын қарастырды. Олар: туроператор, қонақ үй, турөнімді сату және көлік қызметін көрсететін бизнес түрлерін ұсынды.
Екінші Дүниежүзілік соғыс туристік бизнестің дамуын тежеді.
Осы уақытқа дейін жұмыс істеп келе жатқан орындар жабылып қалды. Тек 1950-1960 жылдары ел экономикасын көтеруге байла¬нысты туристік бизнеске назар аударылып, оның қыр-сырларын дамыта бастады. Туристік бизнес соғыстан дағдарысқа ұшырап шыққан елдердің экономикасын көтеретін бір бағыт ретінде қарастырылды. Туристік бизнес жүйесі күрделене түсті. Жаңа бағыттар ашылып, бизнестің сферасы кеңи бастады. Жаңа тараптан қызығушылар көбейіп, туристік бизнестің тарихын тағы бір сатыға көтерілді.
Қазақстан – Еуразияның кіндігінде орналасқан шығыс пен батыс дәстүрін байланыстырушы дәнекер ел. Елдің көне мәдениеті мен көрікті табиғаты әркімді де өзіне тартып тұрады. Бүгінде Қазақстан туризмнің барлық түрі, нақтырақ айтсақ, танымдық, сауықтық, этникалық, экологиялық, шипажай-сауықтыру, орнито¬логиялық, балалар, аңшылық және тағы басқа да түрлері бойынша қызмет ете алатындай дәрежеде.
Ұлы Жiбек жолы бойында орналасқан Қазақстан көне за¬мандардан бүкіл түркі әлеміне танылған тарихи мекен. Сол себептен бірегей табиғаты ғажайып қорықтар, емдік су көздері, археологиялық және тарихи ескерткіштер, қалалар әу бастан саяхат пен туризм көздері саналған. Қазақстандағы алғашқы туристiк ұйымдар XX ғасырдың 20-30 жылдары пайда болды. Тарихқа қарап елімізде туризм саласының тамыры тым тереңде жатқанын байқаймыз.
Томас Кук алғашқы болып 1872 жылы қалағандарға жерді айналып өтетін саяхат ұсынып, бұл турды индустриалды негізге қойды. Оған 20 саяхатшы қатысып, жерді 220 күнде айналып өтті.
1892 жылы Т. Кук өмірден өтіп, оның еңбегін ұлы және ұжым¬дастары жалғастырады. Осылайша, «Томас Кук» туристік компа¬ниясы дүниеге келеді.
Ал 1885 жылы Ресей жерінде алғашқы туристік фирманың негізі болып Петербургте Леопольд Липсонның кәсіпорны са¬налды.
XX ғасырда турбизнестің дамуы ерекшелене бастады. Сұраныс өскен сайын олардың талаптары да арта түсті. Сол себептен қызмет көрсету деңгейі көтеріліп, талаптарға сай қызмет көрсету маңызды шаруалардың бірі болды. Мұндай сапалы қызмет көрсету ғылыми түрде зерттеліп, мамандық ретінде оқытылды. 1901 жылы Lasell College оқу орнында туристік бизнес мамандығы енгізіліп, студенттерді қабылдай бастады.
Туристік бизнестің дамуы көптеген мемлекеттерге қолдау көрсетті. Экономикасы әлсіз, құрып кету қаупінде тұрған мем¬лекеттер туристік бизнеске бет бұрып, оны дамытуға барлық жағ¬дайды жасауға кірісті.
1913 жылы Крит Грекия құрамына қосылып, өз экономикасын теңіз жағалау туризмін дамытудан бастады.
1914 жылы Германия қонақ үй, мейрамхана, туристік кешендерді дамытуды көздеді.
1922 жылы Корея халқы қосымша күн көріс ретінде туристік бизнеспен айналысты. Олар шағын демалыс орындарын ашты.
Ресей жерінде 1929 жылы Интурист компания тобы құрылды. Ол өз тарабынан бизнестің дамуына жол ашты. Сонымен қатар 4 бизнестің бағытын қарастырды. Олар: туроператор, қонақ үй, турөнімді сату және көлік қызметін көрсететін бизнес түрлерін ұсынды.
Екінші Дүниежүзілік соғыс туристік бизнестің дамуын тежеді.
Осы уақытқа дейін жұмыс істеп келе жатқан орындар жабылып қалды. Тек 1950-1960 жылдары ел экономикасын көтеруге байла¬нысты туристік бизнеске назар аударылып, оның қыр-сырларын дамыта бастады. Туристік бизнес соғыстан дағдарысқа ұшырап шыққан елдердің экономикасын көтеретін бір бағыт ретінде қарастырылды. Туристік бизнес жүйесі күрделене түсті. Жаңа бағыттар ашылып, бизнестің сферасы кеңи бастады. Жаңа тараптан қызығушылар көбейіп, туристік бизнестің тарихын тағы бір сатыға көтерілді.
Қазақстан – Еуразияның кіндігінде орналасқан шығыс пен батыс дәстүрін байланыстырушы дәнекер ел. Елдің көне мәдениеті мен көрікті табиғаты әркімді де өзіне тартып тұрады. Бүгінде Қазақстан туризмнің барлық түрі, нақтырақ айтсақ, танымдық, сауықтық, этникалық, экологиялық, шипажай-сауықтыру, орнито¬логиялық, балалар, аңшылық және тағы басқа да түрлері бойынша қызмет ете алатындай дәрежеде.
Ұлы Жiбек жолы бойында орналасқан Қазақстан көне за¬мандардан бүкіл түркі әлеміне танылған тарихи мекен. Сол себептен бірегей табиғаты ғажайып қорықтар, емдік су көздері, археологиялық және тарихи ескерткіштер, қалалар әу бастан саяхат пен туризм көздері саналған. Қазақстандағы алғашқы туристiк ұйымдар XX ғасырдың 20-30 жылдары пайда болды. Тарихқа қарап елімізде туризм саласының тамыры тым тереңде жатқанын байқаймыз.
ТУРИСТІК БИЗНЕСТІ ЖОСПАРЛАУ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРУ
1-тақырып.Кіріспе.Туристік бизнесті жоспарлау және ұйымдастыру курсының мақсаттары мен міндеттері
Туристік бизнес тарихының негізі 1841 жылы ағылшын мұға - лімі Томас Куктың Мидленд округіндегі теміржол компаниясын Лейстер-Лафборо деген 18 км трассада пойыздық саяхат ұйымдас - тыруға үгіттеуінен басталған.
Томас Кук алғашқы болып 1872 жылы қалағандарға жерді айналып өтетін саяхат ұсынып, бұл турды индустриалды негізге қойды. Оған 20 саяхатшы қатысып, жерді 220 күнде айналып өтті.
1892 жылы Т. Кук өмірден өтіп, оның еңбегін ұлы және ұжым - дастары жалғастырады. Осылайша, Томас Кук туристік компа - ниясы дүниеге келеді.
Ал 1885 жылы Ресей жерінде алғашқы туристік фирманың негізі болып Петербургте Леопольд Липсонның кәсіпорны са - налды.
XX ғасырда турбизнестің дамуы ерекшелене бастады. Сұраныс өскен сайын олардың талаптары да арта түсті. Сол себептен қызмет көрсету деңгейі көтеріліп, талаптарға сай қызмет көрсету маңызды шаруалардың бірі болды. Мұндай сапалы қызмет көрсету ғылыми түрде зерттеліп, мамандық ретінде оқытылды. 1901 жылы Lasell College оқу орнында туристік бизнес мамандығы енгізіліп, студенттерді қабылдай бастады.
Туристік бизнестің дамуы көптеген мемлекеттерге қолдау көрсетті. Экономикасы әлсіз, құрып кету қаупінде тұрған мем - лекеттер туристік бизнеске бет бұрып, оны дамытуға барлық жағ - дайды жасауға кірісті.
1913 жылы Крит Грекия құрамына қосылып, өз экономикасын теңіз жағалау туризмін дамытудан бастады.
1914 жылы Германия қонақ үй, мейрамхана, туристік кешендерді дамытуды көздеді.
1922 жылы Корея халқы қосымша күн көріс ретінде туристік бизнеспен айналысты. Олар шағын демалыс орындарын ашты.
Ресей жерінде 1929 жылы Интурист компания тобы құрылды. Ол өз тарабынан бизнестің дамуына жол ашты. Сонымен қатар 4 бизнестің бағытын қарастырды. Олар: туроператор, қонақ үй, турөнімді сату және көлік қызметін көрсететін бизнес түрлерін ұсынды.
Екінші Дүниежүзілік соғыс туристік бизнестің дамуын тежеді.
Осы уақытқа дейін жұмыс істеп келе жатқан орындар жабылып қалды. Тек 1950-1960 жылдары ел экономикасын көтеруге байла - нысты туристік бизнеске назар аударылып, оның қыр-сырларын дамыта бастады. Туристік бизнес соғыстан дағдарысқа ұшырап шыққан елдердің экономикасын көтеретін бір бағыт ретінде қарастырылды. Туристік бизнес жүйесі күрделене түсті. Жаңа бағыттар ашылып, бизнестің сферасы кеңи бастады. Жаңа тараптан қызығушылар көбейіп, туристік бизнестің тарихын тағы бір сатыға көтерілді.
Қазақстан - Еуразияның кіндігінде орналасқан шығыс пен батыс дәстүрін байланыстырушы дәнекер ел. Елдің көне мәдениеті мен көрікті табиғаты әркімді де өзіне тартып тұрады. Бүгінде Қазақстан туризмнің барлық түрі, нақтырақ айтсақ, танымдық, сауықтық, этникалық, экологиялық, шипажай-сауықтыру, орнито - логиялық, балалар, аңшылық және тағы басқа да түрлері бойынша қызмет ете алатындай дәрежеде.
Ұлы Жiбек жолы бойында орналасқан Қазақстан көне за - мандардан бүкіл түркі әлеміне танылған тарихи мекен. Сол себептен бірегей табиғаты ғажайып қорықтар, емдік су көздері, археологиялық және тарихи ескерткіштер, қалалар әу бастан саяхат пен туризм көздері саналған. Қазақстандағы алғашқы туристiк ұйымдар XX ғасырдың 20-30 жылдары пайда болды. Тарихқа қарап елімізде туризм саласының тамыры тым тереңде жатқанын байқаймыз.
Қазіргі таңда туристік бизнес даму бағыты халықаралық нарықта ерекше орын алатын, ел экономикасы үшін маңызды іс болып табылады
Туристік бизнеске экономика салаларының әсері
Туристік бизнес - шаруашылық салалардың ішінде ең қар - қынды дамып келе жатқан салалардың бірі. Туристік бизнес әлемнің ең ірі саласының бірі болып есептеле отырып, экономиканың дамуына, әлеуметтік прогреске, қосымша жұмыс орындар санының көбеюіне үлесін қосты, туристерге қызмет көрсететін қосымша салаларды қалыптастырды (2 сурет).
Туристік ұйымдар жұмыстарының нәтижесінде миллиондаған адамдар демалуға, білім алуға, емделуге, мәселелерді шешуге халықаралық деңгейде мүмкіншілікке ие болады. Алдымыздағы курсты оқыту нәтижесінде студент өз мамандығының негізгі пәндері, жалпы теориялық және тәжірибелік дағдыларды, дүние - жүзілік туризм индустриясы, туризмнің негізгі түрлері бойынша білім алу қажет.
Туристік бизнестің экономика салаларына әсері
Қазақстан Республикасындағы туристік бизнес
Қазақстан егемендік алғалы бері дүниежүзілік нарықтан өз орнын алуға тырысуда. Республика нарықтық экономикаға көшуі арқылы қиын, бірақ дұрыс жолмен дамып келе жатыр. Мемлекеттің өзгеруімен онда тұратын адамдардың талаптары да өзгереді, дамудың әртүрлі жолдарын іздеу үстінде болады.
Туризм елімізде шетелдік капиталды тарта алатын бірден-бір сала ретінде белгілі. Жаппай ұлттық өнімнің оннан бір бөлігін құра отырып, туризм дүниежүзілік экономикада бұрыннан маңызды рөл атқарады. Туризм секторы өте тез дамып келе жатқан сектор болып саналады.
Соңғы жылдары туризм бизнестің тиімді түріне айналды. Дүниежүзінің жеті пайыздай капиталын қолданады. Туризм тауарлар мен қызметтерді сатудан түсетін пайдалар арқылы мұнай мен автомобиль экспортынан түсетін пайдамен теңесті.
Қазақстан Республикасы - туризм индустриясын дамыту үшін үлкен алғы шарттары бар елдердің бірі. Олар:
1) тиімді геосаяси жағдай;
2) саяси тұрақтылық, демократиялық өзгерістер, экономикалық реформалардың тиімді өткізілуі;
3) дүниежүзілік туристік бизнестің халық тығыздығы аз және өзіндік мәдениет ерекшеліктері бар елдерге көп көңіл бөле бастауы;
4) тарихи мәдени мұралардың әртүрлілігі;
5) буддизм, христиандық, мұсылмандық ескерткіштердің болуы және олардың қажылық мақсатта қолданылуы;
6) тарихи архитектуралық және қалалық жолдардың болуы;
7) мұражайлық, мәдени көрікті, ойын-сауық мекемелері және фольклорлық этнографиялық халықтық ансамбльдер болуы;
8) флора мен фаунаның, климаттық және туристік зоналардың әртүрлілігі, бай табиғи ландшафтар және т.б.
Экономиканың дамуы, халықаралық қатынастар және оның ұлғаюы бір-бірімен тығыз байланыста. Сондықтан туризм тез дамып келе жатқан шаруашылық саласы болып саналады. Оны кейде ХХ ғасыр феномені деп те атайды.
Қазақстан Республикасы туристік бизнесі алдына қойып отырған міндеттер:
Туристік бизнесті дамытуға арналған мемлекеттік бағдар - ламалар:
1992 жылдан бастап ҚР Туризм туралы Заң күшіне енді.
1993 жылы ҚР Бүкіләлемдік туризм ұйымына мүше болды. Осы жылы туризм индустриясын дамытуға арналған ұлттық бағдарлама қабылданды.
1997 жылы Қазақстан Республикасының Ұлы Жiбек жолының тарихи орталықтарын қайта өрлету, түркi-тiлдес мемлекеттердiң мәдени мұралар сабақтастығын дамыту тұжырымдамасы және 2030 жылға дейінгі туризмді дамытудың стратегиясы жасалды.
2001 жылдың 13 маусымында Қазақстан Республикасындағы туристiк қызмет туралы заң қабылданды. Онда Республикадағы туристiк саланы дамытудың бiрiншi кезектегi шаралары, туристiк қызметтердi лицензиялау және тағы да басқа мәселелер тұжырым - далған.
2006 жылы Туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы құрастырылды. Елбасы бекіткен бұл бағдарламаның негізгі мақсаты - түрлі туристік қызметтерде қазақстандық және шетелдік азаматтардың сұраныстарын қанағат - тандыру үшін кең мүмкіндікті қамтамасыз ететін заманауи, тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен құру. Мемлекеттік бағдарлама екі кезең бойынша іске асырылады. Бірінші кезең 2007-2009 жылдарды, екінші кезең 2010-2011 жыл - дарды қамтиды.
2010-2014 жылдары Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі қолдауымен туризм және спортты дамыту бағдарламасы қабылданды.
Қазақстанда туристік бизнесті ұйымдастыру үшін келесі тармақтар жүзеге асырылады:
- туризмнің қазіргі жай-күйін талдап, оның дамуын қарастыру;
- облыстар тұрғысынан туризм дамуын қарастыру;
- Қазақстан туристік өнімнің маркетингі және ілгерілеуі;
- ішкі туризмді дамыту, туристік мәдениетті қалыптастыру;
- кадрлар дайындау, қызметкерлердің біліктілігін арттыру;
- туристер қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
- туризм саласындағы Халықаралық ынтымақтастықты дамыту;
- халықаралық маңызы бар "белсенді" жобаларды іске асыру.
Қорыта келгенде, турбизнесті ұйымдастыру ұлттық туристік өнімнің тартымдылығын елеулі арттыруға және халықаралық сауда шеңберінде әлемдік туристік нарыққа кіруіне жәрдем етеді
Туристік өнімнің құрылымы
2-тақырып. Туркәсіпорын құрылуы, оның құралымы
Туристік кәсіпорынды құрмас бұрын оның негізгі мақсаттары анықталады. Туристік фирма - ол заңды құқықтық табысы бар, шетел және мемлекет азаматтарына туризм саласында төлемақы, қызмет көрсететін мекеме.
Кез келген туристік кәсіпорының мақсаттары:
- жорыққа шығу;
- саяхат жасау;
- экскурсия өткізу;
- көп адамдарды қатыстыру;
- адам күту сапасын жақсарту;
- қаражат шаруашылық жұмыстарын бұзбау.
Әрбір туристік фирма өз жұмыстарын заңмен белгіленген құқықтармен жүргізеді. Фирма меншігі жарғылық қоры, банк төлемақы шоты, жеке балансы, фирманың аты жазылған мөрі, туризммен айналысуға болатын рұқсат қағазы болып саналады. Туристік кәсіпорындар және олардың серіктестері арасындағы қатынастар өзара тиімді, қолайлы жағдайда келісім арқылы екі жақтық жазылған шарттарда анық көрінуі керек.
Туристік фирмаларды атқарушы билік органдарына мемле - кеттік деңгейде тіркеу үшін келесі құжаттар керек: басқарушы бұйрығы, келісімшарт, қаулы, тіркелушіге міндеттелген салық төлеу жайлы анықтама.
Басшы - тұтынушылар, қызметкерлер және мекеме иесі ара - сындағы үйлестіруші.
Басшы міндеттері:
- алға қойылған негізгі жалпы мақсаттарды нақты басқару - шылық шешімдерге айналдыру;
- жаңа даму бағыттарын іздестіру;
- серіктестермен қарым-қатынысты дамыту.
Туристік фирма басшысының қызметі:
1) ұйымдастыруда қаражат шығындарын өз мойнына алады;
2) кадр мәселесін шешеді;
3) туристік фирма атынан басқа серіктестермен және т.б. меке - мелермен келісім-шарттармен қамтамасыз етеді;
4) жаңа туристік турлар мен жорықтар ұйымдастырады, оларды жасауда арнайы құжаттар дайындайды;
5) келіскен шарт бойынша туристерді орналастырады, уақы - тында және дұрыс төленген, өзгерген жұмыс ақысын тексеріп тұрады. Туристердің міндеттерін қамтамасыз етеді;
6) банк төлемақы және т.б. шоттарды ашады, заңмен сәйкес қаражат шаруашылық жұмыстарын жүргізеді;
7) турфирма мекен-жайына келген құнды заттар және фирма заттарындағы хабарларды алып тұрады;
8) заң, мемлекеттік, халықаралық сот органдарында және т.б. құрылымдарда өз мекемесінің атынан бір өкілге басшының атынан шығуы мүмкін. Басшы сенім хат тастаған жағдайда ғана орнын өкілге немесе орындаушыға береді. Қызметкер орны сақталады. Мысалы, бір адам іссапарға кетсе, орны сол күйінде қалуы тиіс.
Бас директор қызметіне жоғары техника-экономикалық, инженерлік білімі бар, басқарушылық қызметте кемінде 5 жыл жұмыс істеген тұлға тағайындала алады.
Қызметті іске асырудың деңгейі
Жауапты қызметкерлер
Қызметті іске асырудың деңгейі
Коммерциялық бөлім
Туристік фирманың турларды сату,
коммерциялық барлық мәселелерді шешетін
бөлім.
Бухгалтерия
Туристік ұйымдағы барлық қаржылық мәселелер және кіріс шығысты есептейтін маман.
Маркетинг бөлімі
Туристік ұйымдағы жұмыс жасайтын барлық
еңбек қорларын басқаратын және оны жаңа
ағынмен толтырып отыратын арнайы
басқарушы маман.
Басшы қызметкерлердің жұмыстарын дұрыс ұйымдастыра білуі керек. Олар:
- көлік саяхаттары маршруттарын ұйымдастыруда көмек көрсету;
- саяхат қызметтерін, оның мазмұны, бағасы, төлемақысы және т.б. сұрақтармен таныстыру;
- мәлімдемелерді қабылдау, диспетчерлік журналға кіргізу;
- тапсырушыларға есеп беру;
- тапсырушылар құжаттарын, рұқсат қағаз бен рұқсатнаманы (визаларды) даярлау;
- туристерді жіберу мен қабылдау жұмыстарын тексеру;
- егер де экскурсиялық жұмыстар өзгерілсе, ауыстырылса, онда тапсырушыға хабар беру;
- есеп жүргізу.
Туристік фирма жұмыстарын анық бөлу үшін картотека жинағын жүргізу керек. Олар келесідей бөліктерден тұрады:
- көлік мекемелері туралы хабар;
- елшілік және өкілет жайлы мәліметтер;
- орналастыру орындары - қонақ үй, пансионат, турбазалар жайлы мәліметтер;
- тамақтану орны жайлы мәліметтер;
- мәдени-ағарту мекемелері;
- экскурсиялық қызметтер, жүргізу уақыты және экскурсия жүргізуші аты;
- ойын-сауық мекемелері;
- қызмет көрсету үшін шарт жасайтын мекемелер;
- инструкторлар мен экскурсоводтардың жүргізетін экскурсия - ларының тақырыптары. Жорыққа шығу категориясы.
Туристік фирмалар ішінде шаруашылық бірлік қатарына:
- нарықтағы бір бағытты өнімнің кішігірім мәртебеге қараған жағдайы;
- иеленушінің басқаруға қатысуы;
- өткізу және жасап шығару ауданындағы жоғары ыңғай - лылық;
- ішкі ресурстар негізінде өзіндік дамуға бағдар алу.
Ірі турфирмалардың құрылымы
Шағын туристік фирмалар бөлінуі:
- дәстүрлік типтегі шағын фирма (жанұялық фирма, микро - фирма, шағын зауыт, т.б.);
- әлемдік әскери қайықтарды ескектік бұрандамамен қамтама - сыз ететудің 30%-ын алатын шағын норвегтік фирма секілді өз ауданындағы шағын-монополистер.
Тәуекелшіл шағын компания. Олардың ерекшеліктері жайлы ағылшын экономисті Джон Вилсон: Бұл әке-шешенің жанұялық пиццериясы немесе жуғыш автомат, не естен шыққан құрастыру - шының гаражындағы шеберхана емес. Көптеген жағдайларда бұл - жақсы қызметкері бар, қаржылай және техникалық көмегі жеткілікті фирма, - деп жазады.
Көптеген фирмалар өнім өндіру мақсатында белгілі бір өнім айналасына топталады немесе бір технологияға негізделеді.
Шағын туристік фирманың 9 ерекшелігі мен артықшылығын жақсы білу керек. Бұл өз фирмаңды құрып, оны әрі қарай жетілдіруде зор демеу болады. Олар:
1. Тәуелсіз жұмыс істеу. Шағын фирмалардың көбі басқару иерархиясын сақтамайды. Бұл ынталы да жігерлі кәсіпкерге іс-әрекет бостандығын береді.
2. Икемді әрі тез шешімдерді қабылдау мүмкіндігі. Ірі кор - порацияларға қарағанда шағын бизнестегі басқару шешімдерін қабылдау құрылым оңтайлығы, бұл болып жатқан өзгерістерге дер кезінде әрекет ету мүмкіндігін береді.
3. Жергілікті жағдайға икемді болу. Шағын бизнес жергілікті нарықтың сұраныстарын, салттарын, әдеттерін зерттеуге толық икемделген.
4. Операциялық шығындары төмен болады. Жалақы қоры біршама төмен, жабдықты сатып алу көп инвестицияны талап етпейді, басқаруға арналған шығындар азаяды.
5. Материалды табысқа тез жету мүмкіндігі. Сіз бір мезгілде жалақыны да, бизнестен түсетін үлес ақыны да аласыз.
6. Ұзақ мерзімді пайдалар. Егер ісі оңға басса, кәсіпкер өз ісін керек болған кезде тез әрі тиімді сата алады.
7. Бірнеше мамандықты алып жүру. Көп адам әмбебап болуға тырысады (қаржы маманы, менеджер, т.с.с.).
8. Өзіндік немесе дербес нарық артықшылығы. Әдетте ірі бәсекелес компаниялардың іс-әрекеттері бас кеңселері қарас - тырған тәртіптерге тәуелді болады. Шағын бизнес оларға қара - ғанда ширақ келеді, әсіресе нарық белгілі бір шарттарға немесе белгілі бір мерзімге байланысты болған жағдайда.
9. Кәсіпкерлік рухты сақтай білу. Дүниежүзілік статистикаға жүгінсек, шағын фирмалардың инновациялық, кәсіпкерлік рухы өте жоғары болады, оған заманауи салаларда (электроника, гендік инженерия, компьютерлер) шағын бизнестің басым болуы дәлел болады. АҚШ-та шағын кәсіпорындарда істейтін қызметкерлер арманшыл, қиялшыл болып келеді деседі.
Кез келген туристік фирманың қатал құрылысы жоқ, алғашқыда адам саны 2-3 болса, фирма ұлғайған сайын адам саны да көбейе түседі.
Туристік фирма басшысы мен бас бухгалтер материалдық жағынан мемлекеттік органдар - салық полициясына, статистика және талдау басқармасына, туризм департаментіне және т.б. инспекцияларға есеп беруге жауапты.
Картотекалар бойынша әр фирма жұмысына қарай міндеттері жасалады.
3-тақырып. Туристерді қабылдау жұмыстарын ұйымдастыру. Туристерді қабылдау - келген туристерге жинақты қызметтер көрсету
Қазіргі уақытта туристерді қабылдауды ұйымдастыру және жақсарту үшін білімді қызметкерлер, жарнама, менеджмент, маркетинг шараларын жасау керек.
Туристерді қабылдау келген туристерге арналған қызметтер кешенін жүзеге асыру болып табылады. Бұл қызметтер сипаты:
1) қонақ үйге орналастыру - қонақ үй жіктелуіне қарай қызмет сапасына байланысты анықталады;
2) тамақтандыру - мекемелермен келісімшарт жасау керек. Құрғақ тамақты берудің келісімі болу керек. Тамақтандыру, туристерді тұрған жерінде мейрамхана, кафеге шақыру. Қонақ үйдің тікелей тамақтану орны болмаған жағдайда, ол қонақ үйден алыс болмауы керек (10-15 минут). Тамақтану мекемелерімен ерте шарт жасасу керек. Онда:
- туристерді қабылдаған мәліметтердің уақыты жазылу керек;
- құрғақ тамақты берудің келісімі болу керек (тауға шыққан жағдайда);
- тамақтанудың тоқтауы мен ұзартылуы;
3) трансфер қызметі: көлік, туристерді әуежайдан қарсы алу. Трансфер - аэропорт - қонақ үй - аэропорт. Көлік қызметі өз көлігімен немесе көлік мекемелерімен шарт бойынша ұйымдас - тырылады;
4) теміржол, әуе, су мекемелерімен қысқа мерзімді (1 тәулік), ұзақ мерзімді (1-2 жыл), уақытша (1 ай) шарттар жасалады;
5) экскурсия қызметтерін ұйымдастыру. Экскурсия қызметі еліміздің және шетелден келген туристерге экскурсия жүргізеді. Оған туристік маман мен көлік керек;
6) денсаулыққа байланысты шаралар. Туристерді күту, денсау - лықтарды жақсарту шараларын жүргізу. Жорыққа шығу, басқа туристік шараларды өткізу;
7) туристерді күту шаралары;
8) тұрмыстық қызмет көрсету. Қосымша қызметтер көрсету. Мысалы, денсаулықты жақсарту шаралары - санатория, шипалы бұлақтар; сауда шаралары - сувенирлер.
Туристерді қабылдау шаралары:
Туристерді қабылдаған кезде маркетингтік жұмыстар жүргізіледі. Мысалы, туристер сегменті анықталады, қонақ үй жайлы (*байланысты), экскурсия барысында маркетинг шаралары жүргізіледі.
Қызмет ету мекемелерімен (тамақтандыру, көлік, мәдени-ағарту, ойын-сауық мекемелерімен) шарт жасау.
Қызмет етудің бағдарламаларын жасау. Оның түрлері мен күндік бағдарламалары.
Қызмет етудің калькуляциясын (есебін) жасау. Бұл бір адамға және топқа жасалады.
Калькуляция бөліктері: орналасқан жері, тамақтану орны, экскурсовод жалдағанда сол бағдарлама бойынша, көлік.
Туристік мекеме туристерге тез қызмет ету үшін мәліметтерді қызмет көрсететін мекемелерге береді. Онда туристердің саны, қызмет етудің уақыты, қанша уақытқа келгенін жазу керек.
Турды іске асыру келесі шаралардан тұрады:
- БАҚ-қа жарнама беру.
- Туристерді қарсы алғанда, арнайы мойындағы тақтайшада қонақтардың аты-жөні болады.
- Қарсы алушы 30 минут бұрын келу.
- Қарсы алған соң, сол топ екендігін анықтап алу, олар қонақтардың келген жері мен адам саны құрамы арқылы анықтау.
- Келген топтың жетекшісіне кейін қайтар билет брон белгісін қою.
- Туристердің жүктерін қабылдау және топты көлікке апару.
- Көлікке кірген соң алдыңғы екі орынды экскурсовод пен конструкторға босату.
4-тақырып. Туристерді күту бағдарламасы
Туристерді күту бағдарламасы - туристерге қызмет көрсету жұмыстарын кешенді ұсыну арқылы тұтынушы қажеттіліктеріне жету саясатын жүргізу. Туристік нарықта болып жатқан бәсеке туризмді кейбір жеке қызмет түрлеріне бөледі. Осы қызметтер рекреациялық жұмыс кезеңдеріне бөледі. Олар:
1) мақсатты - рекреациялық қызметтердің ең негізгі мотиві (спорт, дін, ойынсауық, демалыс);
2) қосымша - негізгі қызметті түрлендіру түрі;
3) жалғаспалы - физиологиялық және техникалық себептерге байланысты.
Бағдарламалық қамтамасыз ету рекреациялық қажеттіліктерге байланысты маңызды қызметке кепілдік беретін нормативтік тапсырма бойынша қызмет көрсету жұмыстарының көлемін көрсетеді.
Бағдарламалық қамтамасыз ету қағидалары:
1) белсенді мазмұндағы қызметке бағытталуы;
2) әр туристің жеке қажеттіліктерін қамтамасыз ету;
3) нормативтік тапсырма бойынша қызмет көрсету көлеміне кепілдік беру.
Бағдарлама жіктелуіне қойылатын параметрлер:
1) негізгі рекреациялық қызметтер түрлері;
2) туристердің негізгі топтары, оларға арналған орналастыру орындары;
3) рекреациялық ресурстар мен туристік инфрақұрылым байланыс бағыт деңгейі;
4) уақыт және кеңістіктегі аймақтану;
5) функциональді бағыттау.
Бағдарламаның жіктелуі:
1) туристік және денсаулықты жақсартатын мекемелер;
2) танымдық маршруттар;
3) оқыту маршруттары;
4) ойын-сауық түрлері;
5) ұлттық мәдениетке байланысты этникалық және тұрмыс - тық жұмыстар;
6) үйлену турлары;
7) конгрестік турлары;
8) өндіріспен танысу бағдарламалары.
Бағдарлама табысты болу үшін кейбір туристік мекемелер өзінің жеке бағытын таңдайды.
Туристік мекемемен қаралатын тармақтар:
1) арнайы дайындық, қайта даярлау, туристік кадрларды даярлауды жақсарту;
2) рекреациялық жұмыстар кезеңдерінің сценарийлері мен бағдарламаларын өңдеу және құрастыру;
3) жасалынған бағдарламаны туристік инфрақұрылымға бел - сенді түрде қатыстыру;
4) туристік мекемелерге мемлекеттік бадарламаларға қатысты салалық тапсырмалар беру.
Кәсіби қызмет көрсету - ол клиенттердің негізгі мотивтері мен талаптарын пайдалану болып табылады. Олар келесідей болып бөлінеді:
1) денсаулықты жақсарту жұмыстары;
2) тұрмыстық белсенділікті көтеру қызметтері;
3) оқу;
4) өзін-өзі қалпына келтіру шаралары;
5) хобби, қызығушылық тудыратын шаралармен шұғылдану;
6) жұмыс мәселелерін шешу;
7) көңіл көтеру, басқа адамдармен қарым-қатынас құруға арналған турлар;
8) мәдени деңгейін жоғарылату турлары, танымдық мақсаттағы шаралар.
Турды ұйымдастырған кезде сандық және сапалық мүмкін - шіліктер ескерілуі керек.
Сандық мүмкіншілікке:
- нарықтық мүмкіншілік, туристік нарықтағы өнімнің үлесі;
- нарықтың өсуі мен тұтынушының құрылымы.
Сапалық мүмкіншілікке:
- қолданудағы дағдылар;
- сатып алғандағы қимыл-тәсіл;
- жарнама әдістері;
- ақпараттың мінез-құлқы;
- тауарлармен байланысты қызметтерді ұсыну жатады.
Сұраныс пен ұсыныс негізінде қалыптасқан баға көмегімен мар - кетингтік жоспары анықталады.
5-тақырып. Туристік фирманың беделі. Туристік қызмет көрсетудегі сапа және мәдениет
Бедел - халықтың санасында қалыптасқан және стереотип ретінде сипаттамасы бар эмоционалды бейнеленген белгілі бір адамның немесе заттың бейнесі. Белгілі бір имидж саяси қайраткерде, белгілі бір тауар немесе маманға сай болады және берілген жұмыста туристік ауданның беделі де болуы мүмкін. Беделдің қалыптасуы стихиялы түрде жүргізіледі, бірақ жиі-жиі бедел психология, жарнама және маркетинг саласындағы қызмет атқаратын мамандардың нәтижесі болып келеді.
Бедел белгілі бір топтың әлеуметтік күтімін, үмітін бейнелейді, көрсетеді. Сол себепті беделдің бар болуы іс-әрекеттің әртүрлі саласында субъектіге атақ, мансапты қамтамасыз етеді. Беделдің сипаты және әрекеті арнайы зерттеулерде анықталады. Бедел тек қана оның иесінде болады, яғни бедел қалыптасатын қоғам санасында пайда болады.
Нарықтық экономика дамуы өзіндік беделдің дұрыс бағытта қалыптасуын көздейтін, сонымен қатар қызығатын субъектілер дәрежесінің көбеюіне әкеледі.
Қазақстанның бедел-бейнесін қалыптастыру және оны таныстыру жөнінде жүргізілетін жұмыстарды бағалау нәтижесінде бірқатар кемшіліктер анықталды. Олар:
- бұл жұмыс бізде өте кеш қолға алынған;
- әлі күнге шетелдерде Қазақстанның дұрыс үлгісін жасау жөнінде сыртқы саяси насихаттау жұмыстары кемшілік алуда, имидждік әрекеттегі бірегей және нақты бағдарламаның жоқ болуы;
- мәселенің мазмұндық жағы;
- Қазақстанның жеке өз қорында ірі коммерциялық бренд жоқ, отандық компаниялар мүмкіндіктерді толық игере алмай отыр, тауар және қызмет түрлерінің халықаралық нарғына шыққан жоқ;
- Қазақстандағы туристік фирмалар саны көп бола тұра, ішкі туризм нашар дамыған, еліміздегі туристік фирмалар жан-жақты дамыған әлемдік туризм алдында өзін-өзі көрсете алмауда.
Қазақстан туризміның шетел инвесторларын тарту шаралары
Беделді қалыптастыру бірнеше кезең арқылы іске асады: нарық зерттеулер мен талдау жүргізіледі; біртұтас сауда саясатының мақсаты анықталады; қойылған мақсатты іске асыру орындалады; туристі өнімді жылжыту құралдары таңдалады.
Кез-келген туристік кәсіпорын беделі келесі пунктерден тұрады:
1) мекеменің аты;
2) сату маркасы;
3) фирма белгісі;
4) кеңсе жабдықталуы (жиһаз, оргтехника);
5) қызметкерлердің фирмалық киімдері;
6) жарнама өнімдері;
7) қызметкерлердің мәдениетті болуы;
8) мекеме қызметкерлерінің шет тілін білу және олардың білім деңгейінің жоғары болуы;
9) мекеменің туристік нарықтағы өтілімі (стажы).
Туризмде туристерге сапалы қызмет көрсету - халық шаруа - шылық саласын дамытудағы ең өзекті мәселе. Туристер белгілі бір елдің туристік кешенінің қонақ үйінде, мейрамханасында, қызмет бюросында өздеріне көрсетілген қызметке риза болса, онда олар сол елдің белсенді насихатшысы болады. Олар бірнеше рет қайта келіп, өзімен бірге басқа да туристерді тартады, өзіне ұнаған туристік ауданның беделін көтереді. Сапалы көрсетілген қызмет туризмнің экономикалық әсерінің көтерілуіне септігін тигізеді.
Сапа менеджмент жүйенің (СМЖ-нің) құжаттары құрылымының деңгейіне байланысты құжаттар мазмұны
СМЖ құжаттар
құрылымының деңгейі
Жауап беретін құжаттары
Бірінші
Жоғарғы басқарма сапа жөнінен қандай мақсаттар қояды?
Алға қойылған мақсаттарға жету үшін басқарма қандай тапсырмаларды орындау керек? Қандай жолмен жоғарғы басқарма алға қойылған мақсаттарға жету үшін шешім қабылдайды?
Екінші
Кім, қашан, қалай, қандай құжаттармен, кім арқылы СМЖ миссиясы кезінде оның талаптарын орындайды, сапа жөнінен саяси жұмыстар мен мақсаттарға жету.
Үшінші
1 деңгей асты
2 деңгей асты
Қандай түрде, кім арқылы, қандай талаптармен, қандай уақыт аралығында және қандай жолмен нақты бөлімше СМЖ-нің талаптарын орындауда?
Қандай жолмен бөлімше бекітілген тәртіптің орындалуын фактілі түрде дәлелдейді? Қандай жолмен орындаушы нақты операцияны өз жұмыс орнында орындайды және оның орындалуын белгілеу?
Төртінші
Өнімнің сапасы мен жақсаруын немен дәлелдейді?
Қандай жолмен СМЖ-нің нақты талаптарының орындалуының фактісі мен оның жақсару фактісін дәлелдеуге болады?
Базалық
1деңгей асты
2 деңгей асты
Ресейлік заңнаманың және басқа да заңнамалық құжаттар талаптары, бұл заңнамалар кәсіпорынға іс-әрекет жасауға және оның өнімін регламенттеу мен басқа да әрекеттер арасындағы байланысты регламенттеуге құқық береді.
Кәсіпорын қандай жұмыстар жасауды жоспарлауда, әр бөлім мен орындаушының миссияны реализациялау, сапа жөнінен саяси жұмыстар жүргізу және мақсатқа жету?
Алға қойылған мақсаттарды орындау үшін кім және қандай жұмыстар орындалуы керек?
Қандай жолмен орындалған операцияларды құжаттандыру?
Өнім, технология, өнім процесінің талаптары қандай?
Қонақжайлық индустриясының ашық және бәсекелеске толы нарығы индустрияға қысым көрсетеді, қызметтердің сапасын арттыруға мәжбүрлейді. Қызметтердің сапасының жоғарылауына TQM қағидаларын қолдану әсер етеді. Олардың сипаттамасы: барлық іс-әрекетті тұтынушылардың талаптары мен тілектеріне негіздеу; басты мақсат - тұтынушылардың сұранысын қанағат - тандыруда барлығының қатысуы мен мүмкіндіктерін қамтамасыз ету; тұрақты және үздіксіз сапаны арттыру; оңтайландыру жүйе ретінде қаралатын басты мақсаты - қызметтің құндылығын жоғары көтеру және бағасын төменге түсіру үрдістеріне көңіл аудару; барлық шешімдерді интуицияға емес, тек фактілерге негіздеу; TQM концепциясының ортасы - тұтынушы рөлі. Сапа тек тұтынушымен бағаланады, сондықтан оның қажеттіліктері мен тілегіне бағытталады; TQM негізгі талабы - тұтынушыны жоғарғы сапалы өнім жасауда қатысушы ретінде қарастыру.
Туристік кәсіпорынның сапалы басқару жүйесі
Қызметкерлердің жұмыс сапасы.Қызмет көрсету тұтынушы өзінің қажеттілігін сезінгенде, қызмет алу туралы ақпарат іздей бастағанда басталады. Қызмет көрсету үрдісі элементтерінің арақатынасын, құрамы және мазмұнын түсіну маңызды. Онда қонақтың әрқашан пайда болып тұратын және өзгеріп тұратын тілегін қанағаттандырып, теріс негативті реакция болдырмай тез қимылдау керек (12, 13-сурет).
Корпоративтік мәдениет - кәсіпорынның көп бөлігі не түгел - дей ұстанатын және олардың іс-әрекетіне бағыт беретін қағи - далар, нормалар, сенімдер, үміттер, пікірлер жиынтығы.
Туристік кәсіпорының сапалы басқару жүйесі
Корпоративтік мәдениет қолдану саласына байланысты ерекшеленеді. Мысалы, қаржы саласында ол саудаға қарағанда қаталырақ және тұрақты болып келеді. Туристік салада болса, корпоративтік мәдениет мүлдем өзгеше, ол қаталдық, тұрақ - тылықпен қоса, өзіндік бір еркіндік пен өзгешелікті біріктіреді.
Туристік салада ол фирмалық стиль элементтерінен бастап қызмет көрсетуге дейінгі барлық салаларды, барлық корпоративтік мәдениет түрлерін қамтиды.
Туризм саласында мамандардың корпоративтік мәдениетін жетілдіру.
Халықаралық стандартқа сәйкес қызметкелердің жұмыс істей алмауы.
Туризм инфрақұрылымының жеткілікті деңгейде дамымауы.
Туризмнің нақты критерийлары болмауы, яғни оларға көңіл бөлініп, зерттеліп, жетілдіруі қажет.
Қазақстан Республикасы туристік мекемелері, туристік компа - ниялардың стратегиялық жоспарлары болу керек.
Жоғары дәрежедегі компания болса, оның маркетинг бөлім - шесі қызметкерлер саны 5-7 адамнан артық болуы керек. Олардың функциялары:
- бөлім басшысы - бөлімді жалпы басқару; маркетингтік іскер - лік стратегиясын құру;
- бөлім басшысының орынбасары - қызмет рыногын оқыту, дәстүрлі және жаңа қызметтер сұранысын анықтау.
Қызметкерлерді басқару процесі
Корпоративтік мәдениет
Сыртқы және ішкі ортаны бақылайтын маркетолог, яғни болып жатқан өзгерістердің маркетинг стратегиясына әсерін анықтап, оған түзетулер енгізуі керек.
Туристік өнімдерге сұранысты қанағаттандару үшін қажет өндірістік ресурстарды анықтау бойынша маркетолог.
Бағаларды құру бойынша маркетолог.
Басқа ұйымдармен қатынас, жарнама және қызмет сапасы бойынша маркетолог.
6-тақырып.Шетелге баратын туристік топ басшысы, оның міндеті мен жауапкершілігі
Топ басшысының жұмысы - туристерді қарсы алу. Топ басшысы қызметіне білімі, жұмыс тәжірибесі бар қызметкерлер арасынан таңдалып, бұйрық арқылы алынады. Ол өз жұмысын шарт бойынша орындайды.
Міндеттері:
1. Туристік топ басшысы туристермен келесі:
1.1 барған елдің заңдары мен тәртіптері;
1.2 шетел заңдылықтарына сай туристер жауапкершіліктері;
1.3 кеденнен өту ережелері, шекаралық тексеру, миграциялық қызмет, санитарлық-гигиеналық нормалар туралы;
1.4 баж салығын төлем көлемі және қоғамның құқықты мүшелеріне кеден шекараларынан тауарды өткізудің тәртібі туралы;
1.5 ұшақта турист мінез-құлықтары мен қауіпсіздік техникасы туралы;
1.6 барған ел туралы бағдарламалар мен ондағы жағдайлар туралы;
1.7 сақтандыру;
1.8 валюта айырбастау ережелері туралы нұсқауларды жүргізеді.
2. Топты шетелге шығаруға дайындық жұмыстарына қатысу.
2.1 құжаттардың дұрыс толтырылғанын тексеру (шетелге шығу төлқұжаты, виза рәсімдері);
2.2 тіркеуге туристік мекеменің мөрін басып, туристер тізі - мін құрастыру;
2.3 топтың кеденнен және тексеруден өткен кезінде басшы бірге болады;
2.4 егер де тескеру пунктерінен өткенде белгісіз себептермен туристер шетелге бара алмаса, кеден және шекара қызметкерлері өкілдіктермен бірге актіні толтыруға қатысады;
2.5 ұшақта әуе компания қызметкерлер жұмысының сапасын тексеру.
3. Белгіленген елге келген соң:
3.1 туристерді баратын орындарына жеткізуге;
3.2 қарсы алушы өкілдермен бірге, туристерді толық қызмет түрлерімен қамтамасыз ету, келісімшарт бойынша қызметтер деңгейін тексеруге;
3.3 туристерді күту бағдарламаларымен таныстыру, қайту күні мен уақыттарын хабарлауға;
3.4 туристерге картосхема ақпараттары және басқа керекті анықтама хабарларды бергенде қатысуға;
3.5 мәселелер туындағанда көмек көрсетуге;
3.6 туристер арасындағы дау-дамайларды шешу;
3.7 туристердің жүктерін қайтаруға қатысуға;
3.8 туристерді тасымалдауда алынған билеттерге материалдық жағынан;
3.9 қауіпсіздікпен қамтамасыз етуге жауапты.
4 Шетелден келгеннен кейін жасаған жұмыстар есебін жүргізу.
5. Туристік топ басшысының жауапкершілігі:
5.1 шартта бекітілген мерзімде туристердің оралуына;
5.2 шарт жағдайына байланысты туристердің келісілген орынға орналастыруға;
5.3 себепті жағдайда туристердің сол елде қалуына (ауырып қалуы, құжат жоғалту).
6. Форс-мажорлық жағдай туындағанда туристік топ басшысы шарт жағдайының сақталуына жауапты емес:
6.1 саяхат кезінде жорық дұрыс ұйымдастыру үшін туристік бірлестік менеджерлері туристік басшыға ескерту жасау керек;
6.2 туристерді және олардың құжаттарын тексеру (жолдама, төлқұжат, кейбір елдерде медициналық анықтама);
6.3 турист келмеген жағдайда диспетчерде белгілену керек;
6.4 көрсетілген уақытта белгіленген пункте келгенде қайтарға брон жасау немесе ҚР басқа мемлекеттер өкілдігінде ескерту жасау;
7. Келген пунктіде тұрып, топты шығарушы міндеттері:
7.1 шарттың барлық жағдайларының сақталуына;
7.2 сапардағы топ жүріс-тұрысына жауапкершілік;
7.3 топты алып жүруден бас тартса, ол туралы алдын ала ескерту қажет.
Топ басшысының есебі:
1. Көрсетілген қызметтерде фирма белгісі бар туристер тізімі.
2. Қолданылған жол жүру билеттері.
3. Топта көрсетілген акт, әртүрлі жинақтау квитанциялары.
4. Топ басшы жұмысы туралы туристер көзқарасы.
5. Жазбаша есеп, онда мынадай түсініктердің жазылуы:
- топ туралы: туристер құрамы, туристерге ескертулер, туристер жүріс-тұрысы, маршрут ұзақтығы;
- қызмет көрсету туралы: шарттағы барлық жағдайлардың орындалуы, шартта өзгерістер болса нақты көрсету.
Топ басшысы құқығы:
1) қызмет көрсетілуші туристерден бағдарламалардың толық орнын және қызмет көрсету жағдайларын талап етуге;
2) тығыз шаруаларды, бекітілген бағдарламаларды өзгертілген сұрақтар бойынша туристік серіктестермен байланысуға;
3) жол ақпараттарын жүргізуге;
4) мекемеден туристер үшін шығаратын буклет, значок, сувенир сатуға;
5) қажет жағдайларда қабылдаған туристік мекемелер басшы - лығының келісімімен транспорт қозғалысының кестесіне және күн тәртібіне өзгеріс енгізуге;
6) топ басшысы жорықтан тәртіп бұзушыны шығарып жіберу үшін топ мүшелерімен бірге акт, заңдылық жасауға;
7) туристерге қызмет көрсету бойынша шарттың барлық жағдайларының орындалуын талап етуге.
Клиенттердің уақытын үнемдеу үшін мекеме қызметкерлері хабарлама стендісін жасап, оның ең көз тартарлық жерінде лицензия көшірмесі мен туризм туралы Заңның кейбір баптары жазылып орналастырылуы керек.
Олардан басқа:
1) туристерге арналған ескерту (ол әр мемлекетке жеке түрде жасалады). Онда туристерге маршрутта қалай жүру ережелері және тағы басқа жағдайларды анықтау;
2) маршруттың, саяхаттың тізімдері және олардың негізгі мәліметтері жазылады;
3) виза, паспорт алу уақыты және оларды жасау үшін клиент - тер қанша ақша төлейтіндері жайлы хабарлама.
Барлық хабар шындыққа сәйкес болу керек.
Туристік мекеме мен клиент арасындағы құжаттарды даярлау.
Негізгі құжаттар 3 топқа бөлінеді:
1) тапсырысқа арналған құжаттар: тапсырма, брон қағазы, бронды растау қағазы;
2) клиентке арналған құжаттар: шарт, жолдама, ваучер, ескер - ту, билет, сақтандыру полистері;
3) туристердің куәлігін растайтын құжаттар: төлқұжат, балаларға жазылған сенімхат. Төлқұжат және виза құжаттары: құжат түрі мен жасына қарай анықтамасы.
Турға брон жасау, туристердің немесе топтың тапсырмасы бланкіде дайындалады. Шетелге туристік сапарлар келісімі және тиесілі құжат болған жағдайда ғана жасалады. Сәбилерге 10 жасқа толғаннан кейін шетел паспорты беріледі. Егер де сәби 10 жасқа толмаса, онда оның суреті анасының паспортына жабыстырылып, мөр басылады.
Виза және тіркеу бөлімінен (ВТБ) рұқсат алу үшін қажетті құжаттар:
1) шетелге шығу төлқұжаты;
2) жеке куәлік;
3) 3 сурет (3*4);
4) сауалнама (2 тілде);
5) мемлекеттік салық төлеу және оның түбіртегін;
6) есеп карточкасының тіркелуі (ИВЦ-информ. Вычисли - тельный центр);
7) рұқсат визасы (12 жұмыс күніне жасалады).
7-тақырып. Туристік бизнеске әсер ететін факторлар
Туризм күрделі әлеуметтік-экономикалық жүйе болғандықтан, ол көптеген факторлардың әсеріне тәуелді, олардың күші әр сәтте әртүрлі болады. Сондықтан да бұл факторларды ескеру туризмнің дамуына тікелей әсер етеді (15, 16-сурет).
Табиғи-географиялық (теңіз, таулар, ормандар, флора, фауна, климат және т.б.) факторлары туристік ресурс негізі болып табылады және туристердің талғамына әсерін тигізеді. Табиғи-географиялық ресурстардың байлығын үлкен масштабтарда қолдануға және даму қарқынын өсіруге мүмкіндік береді.
Мәдени-тарихи фактор туризмнің дамуына ыңғайлы жағ - дайлар жасап, өзінің өзгермейтін құндылығын сақтайды. Адам бұл құндылықтарды өз қажеттіліктеріне үйлестіре отырып, оны турис - тік бағытта қолдануға деген қол жетімділікті арттыра алады.
Әлеуметтік факторлар қатарына: білім деңгейінің жоғары - лауы, мәдениеті, ұлттың эстетикалық қажеттіліктері жатады. Ғалымдардың зерттеулері бойынша, адамның білім деңгейі мен оның саяхаттқа деген қажеттілігі бір-бірімен тығыз байланыста, яғни білім деңгейі мен мәдениеті жоғары адамдар өз бос уақытын рациональды түрде ұйымдастыра алады, бос уақытын туризм арқылы қоршаған ортамен, тарихпен, жергілікті адамдар өмірімен, фольклоры мен өнерімен және басқа заттармен танысуға жұмсайды.
Туристік бизнеске әсер ететін факторлар
Дүниежүзі халқының өсуі мен оның жекелеген аудан - дарындағы халық санының өсуі туристер санының өсуіне тура пропорциональды. Статистикалық деректерге сүйенсек, халық саны тығыз орналасқан мемлекеттерде халық саны аз орналасқан мемлекеттерге қарағанда туристер ағымы көп болады. Сонымен қоса туристік тенденцияның өзгеруі халықтың жасына, жынысына және жанұялық жағдайына байланысты болады.
Туристік бизнеске сыртқы әсер етуші факторлар
Демографиялық факторлар: халықтың саны, олардың жеке мемлекеттер мен аудандар бойынша орналасуы, жас мөлшерінің құрылымы (еңбекке жарамды адамдар, оқушылар мен зейнеткерлер), жанұялық жағдай мен жанұяның құрамы.
Саяси құқықтық факторлар: дүниежүзіндегі саяси жағдай мен жекелеген мемлекеттердегі саяси жағдай; шекараларды ашу саясаты; туризм саласындағы әкімшілікті бақылауды жұмсарту; салық пен ақша саясатының унификациясы. Туристік белсенділік тікелей саяси жағдайға байланысты. Қалыпты саяси жағдай туризмнің жақсы дамуына әсер етеді және керісінше тұрақсыз жағдай туризмнің тежелуіне немесе жоғалуына әкеліп соғады. Кейбір қарулы қақтығыстар (мысалы, Қиыр шығыста 1967 ж. мен 1973 ж.) экономикалық дағдарыстармен сай келді. Бұлар туризмге кері әсерін тигізді.
Бұл фактор техника мен технологиядағы прогреске байла - нысты, ол айқын түрде туризмге әсер етеді, жаңа қызметтер түрін ашуға мүмкіндік береді, клиенттерді көбейту мен оларға қызмет көрсетудің сапасын жоғарылатады. Ғылым мен техниканың дамуы туристік қызметтердің көптеп өндірілуіне әкеледі (қонақ үй шаруашылығы, транспорт, саяхаттау бюросы). Осылайша, транспорттың тамырлы реконструкциясы туристердің үлкен мөлшерін комфортты түрде тасымалдауға мүмкіншілік ашты. Туризмнің дамуына, біріншіден, ыңғайлы, тез, салыстырмалы қолжетерлік транспорттық құралдар (ең алдымен, авиация) туристерді алыс қашықтыққа тасымалдауда жақсы әсер тигізді. Екіншіден, компьютерлік құрылғылардың дамуы, онсыз туризмде жұмыс істеу қиынға соғар еді.
Экологиялық фактор туризмге тікелей әсер етеді, өйткені қоршаған орта туризм іс-әрекетінің негізі мен потенциалы болып табылады. Туризмнің пропорционалсыз дамуы оның негізін бұзады: туризм табиғи ресурстарды қолданады; туризмнің массалық орталықтарында ол бұзушылық сипат алады (табиғи жағдайлардың өзгеруі, адамдардың өмірлік шарттарының бұзылуы, жануарлар мен өсімдіктер әлемінің құртылуы және т.б.). Табиғи ортаның бұзылуы туристік сұраныстың төмендеуіне әкеліп соғады (туризмнің мономәдениет жағдайлары). Туризмді дамытушы факторлар: радиоактивті, химиялық және басқа да ластану түрлері. Осылайша, 1986 ж. Белоруссиядағы Чернобыль АЭС апатынан кейін жаңа экологиялық жағдайлар қалыптасты, бұл жағдайда мемлекеттің туристік ресурстарын қолдануға күмән туды.
Әйгілілік пен жарнама әрекеті. Әйгілілік пен жарнама бір - імен-бірі тығыз байланысты факторлар. Жарнама әрекеттерін жүргізе отырып, фирма өзінің әйгілілігін көтереді. Әйгілілік сөзінің мағынасы ол белгілі бір нарықтағы фирманың сол нарықты қолданушы бәсекелестер мен тұтынушыларға белгілі болуды айтамыз. Жарнама әрекеті - фирма беделін немесе, басқаша айтқанда, әйгілілігін көтеру шаралары. Үлкен дамыған компаниялар өз табысының жартысынан астамын жарнама әрекеттеріне жұмсайды.
Туристік бизнеске ішкі әсер етуші факторлар
Қорыта келгенде, туризм саласындағы жұмыстарға барлық шаруашылық салаларының көптеген факторлары әсер етеді. Осы факторлардың әсері біздің болашақтағы іс-әрекетімізге байла - нысты болады. Дұрыс басқару мен сапалы еңбек арқылы факторларды өз пайдамызға қолдана аламыз. Барлық көрсетілген факторларды ескере, оларды талдай ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1-тақырып.Кіріспе.Туристік бизнесті жоспарлау және ұйымдастыру курсының мақсаттары мен міндеттері
Туристік бизнес тарихының негізі 1841 жылы ағылшын мұға - лімі Томас Куктың Мидленд округіндегі теміржол компаниясын Лейстер-Лафборо деген 18 км трассада пойыздық саяхат ұйымдас - тыруға үгіттеуінен басталған.
Томас Кук алғашқы болып 1872 жылы қалағандарға жерді айналып өтетін саяхат ұсынып, бұл турды индустриалды негізге қойды. Оған 20 саяхатшы қатысып, жерді 220 күнде айналып өтті.
1892 жылы Т. Кук өмірден өтіп, оның еңбегін ұлы және ұжым - дастары жалғастырады. Осылайша, Томас Кук туристік компа - ниясы дүниеге келеді.
Ал 1885 жылы Ресей жерінде алғашқы туристік фирманың негізі болып Петербургте Леопольд Липсонның кәсіпорны са - налды.
XX ғасырда турбизнестің дамуы ерекшелене бастады. Сұраныс өскен сайын олардың талаптары да арта түсті. Сол себептен қызмет көрсету деңгейі көтеріліп, талаптарға сай қызмет көрсету маңызды шаруалардың бірі болды. Мұндай сапалы қызмет көрсету ғылыми түрде зерттеліп, мамандық ретінде оқытылды. 1901 жылы Lasell College оқу орнында туристік бизнес мамандығы енгізіліп, студенттерді қабылдай бастады.
Туристік бизнестің дамуы көптеген мемлекеттерге қолдау көрсетті. Экономикасы әлсіз, құрып кету қаупінде тұрған мем - лекеттер туристік бизнеске бет бұрып, оны дамытуға барлық жағ - дайды жасауға кірісті.
1913 жылы Крит Грекия құрамына қосылып, өз экономикасын теңіз жағалау туризмін дамытудан бастады.
1914 жылы Германия қонақ үй, мейрамхана, туристік кешендерді дамытуды көздеді.
1922 жылы Корея халқы қосымша күн көріс ретінде туристік бизнеспен айналысты. Олар шағын демалыс орындарын ашты.
Ресей жерінде 1929 жылы Интурист компания тобы құрылды. Ол өз тарабынан бизнестің дамуына жол ашты. Сонымен қатар 4 бизнестің бағытын қарастырды. Олар: туроператор, қонақ үй, турөнімді сату және көлік қызметін көрсететін бизнес түрлерін ұсынды.
Екінші Дүниежүзілік соғыс туристік бизнестің дамуын тежеді.
Осы уақытқа дейін жұмыс істеп келе жатқан орындар жабылып қалды. Тек 1950-1960 жылдары ел экономикасын көтеруге байла - нысты туристік бизнеске назар аударылып, оның қыр-сырларын дамыта бастады. Туристік бизнес соғыстан дағдарысқа ұшырап шыққан елдердің экономикасын көтеретін бір бағыт ретінде қарастырылды. Туристік бизнес жүйесі күрделене түсті. Жаңа бағыттар ашылып, бизнестің сферасы кеңи бастады. Жаңа тараптан қызығушылар көбейіп, туристік бизнестің тарихын тағы бір сатыға көтерілді.
Қазақстан - Еуразияның кіндігінде орналасқан шығыс пен батыс дәстүрін байланыстырушы дәнекер ел. Елдің көне мәдениеті мен көрікті табиғаты әркімді де өзіне тартып тұрады. Бүгінде Қазақстан туризмнің барлық түрі, нақтырақ айтсақ, танымдық, сауықтық, этникалық, экологиялық, шипажай-сауықтыру, орнито - логиялық, балалар, аңшылық және тағы басқа да түрлері бойынша қызмет ете алатындай дәрежеде.
Ұлы Жiбек жолы бойында орналасқан Қазақстан көне за - мандардан бүкіл түркі әлеміне танылған тарихи мекен. Сол себептен бірегей табиғаты ғажайып қорықтар, емдік су көздері, археологиялық және тарихи ескерткіштер, қалалар әу бастан саяхат пен туризм көздері саналған. Қазақстандағы алғашқы туристiк ұйымдар XX ғасырдың 20-30 жылдары пайда болды. Тарихқа қарап елімізде туризм саласының тамыры тым тереңде жатқанын байқаймыз.
Қазіргі таңда туристік бизнес даму бағыты халықаралық нарықта ерекше орын алатын, ел экономикасы үшін маңызды іс болып табылады
Туристік бизнеске экономика салаларының әсері
Туристік бизнес - шаруашылық салалардың ішінде ең қар - қынды дамып келе жатқан салалардың бірі. Туристік бизнес әлемнің ең ірі саласының бірі болып есептеле отырып, экономиканың дамуына, әлеуметтік прогреске, қосымша жұмыс орындар санының көбеюіне үлесін қосты, туристерге қызмет көрсететін қосымша салаларды қалыптастырды (2 сурет).
Туристік ұйымдар жұмыстарының нәтижесінде миллиондаған адамдар демалуға, білім алуға, емделуге, мәселелерді шешуге халықаралық деңгейде мүмкіншілікке ие болады. Алдымыздағы курсты оқыту нәтижесінде студент өз мамандығының негізгі пәндері, жалпы теориялық және тәжірибелік дағдыларды, дүние - жүзілік туризм индустриясы, туризмнің негізгі түрлері бойынша білім алу қажет.
Туристік бизнестің экономика салаларына әсері
Қазақстан Республикасындағы туристік бизнес
Қазақстан егемендік алғалы бері дүниежүзілік нарықтан өз орнын алуға тырысуда. Республика нарықтық экономикаға көшуі арқылы қиын, бірақ дұрыс жолмен дамып келе жатыр. Мемлекеттің өзгеруімен онда тұратын адамдардың талаптары да өзгереді, дамудың әртүрлі жолдарын іздеу үстінде болады.
Туризм елімізде шетелдік капиталды тарта алатын бірден-бір сала ретінде белгілі. Жаппай ұлттық өнімнің оннан бір бөлігін құра отырып, туризм дүниежүзілік экономикада бұрыннан маңызды рөл атқарады. Туризм секторы өте тез дамып келе жатқан сектор болып саналады.
Соңғы жылдары туризм бизнестің тиімді түріне айналды. Дүниежүзінің жеті пайыздай капиталын қолданады. Туризм тауарлар мен қызметтерді сатудан түсетін пайдалар арқылы мұнай мен автомобиль экспортынан түсетін пайдамен теңесті.
Қазақстан Республикасы - туризм индустриясын дамыту үшін үлкен алғы шарттары бар елдердің бірі. Олар:
1) тиімді геосаяси жағдай;
2) саяси тұрақтылық, демократиялық өзгерістер, экономикалық реформалардың тиімді өткізілуі;
3) дүниежүзілік туристік бизнестің халық тығыздығы аз және өзіндік мәдениет ерекшеліктері бар елдерге көп көңіл бөле бастауы;
4) тарихи мәдени мұралардың әртүрлілігі;
5) буддизм, христиандық, мұсылмандық ескерткіштердің болуы және олардың қажылық мақсатта қолданылуы;
6) тарихи архитектуралық және қалалық жолдардың болуы;
7) мұражайлық, мәдени көрікті, ойын-сауық мекемелері және фольклорлық этнографиялық халықтық ансамбльдер болуы;
8) флора мен фаунаның, климаттық және туристік зоналардың әртүрлілігі, бай табиғи ландшафтар және т.б.
Экономиканың дамуы, халықаралық қатынастар және оның ұлғаюы бір-бірімен тығыз байланыста. Сондықтан туризм тез дамып келе жатқан шаруашылық саласы болып саналады. Оны кейде ХХ ғасыр феномені деп те атайды.
Қазақстан Республикасы туристік бизнесі алдына қойып отырған міндеттер:
Туристік бизнесті дамытуға арналған мемлекеттік бағдар - ламалар:
1992 жылдан бастап ҚР Туризм туралы Заң күшіне енді.
1993 жылы ҚР Бүкіләлемдік туризм ұйымына мүше болды. Осы жылы туризм индустриясын дамытуға арналған ұлттық бағдарлама қабылданды.
1997 жылы Қазақстан Республикасының Ұлы Жiбек жолының тарихи орталықтарын қайта өрлету, түркi-тiлдес мемлекеттердiң мәдени мұралар сабақтастығын дамыту тұжырымдамасы және 2030 жылға дейінгі туризмді дамытудың стратегиясы жасалды.
2001 жылдың 13 маусымында Қазақстан Республикасындағы туристiк қызмет туралы заң қабылданды. Онда Республикадағы туристiк саланы дамытудың бiрiншi кезектегi шаралары, туристiк қызметтердi лицензиялау және тағы да басқа мәселелер тұжырым - далған.
2006 жылы Туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы құрастырылды. Елбасы бекіткен бұл бағдарламаның негізгі мақсаты - түрлі туристік қызметтерде қазақстандық және шетелдік азаматтардың сұраныстарын қанағат - тандыру үшін кең мүмкіндікті қамтамасыз ететін заманауи, тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен құру. Мемлекеттік бағдарлама екі кезең бойынша іске асырылады. Бірінші кезең 2007-2009 жылдарды, екінші кезең 2010-2011 жыл - дарды қамтиды.
2010-2014 жылдары Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі қолдауымен туризм және спортты дамыту бағдарламасы қабылданды.
Қазақстанда туристік бизнесті ұйымдастыру үшін келесі тармақтар жүзеге асырылады:
- туризмнің қазіргі жай-күйін талдап, оның дамуын қарастыру;
- облыстар тұрғысынан туризм дамуын қарастыру;
- Қазақстан туристік өнімнің маркетингі және ілгерілеуі;
- ішкі туризмді дамыту, туристік мәдениетті қалыптастыру;
- кадрлар дайындау, қызметкерлердің біліктілігін арттыру;
- туристер қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
- туризм саласындағы Халықаралық ынтымақтастықты дамыту;
- халықаралық маңызы бар "белсенді" жобаларды іске асыру.
Қорыта келгенде, турбизнесті ұйымдастыру ұлттық туристік өнімнің тартымдылығын елеулі арттыруға және халықаралық сауда шеңберінде әлемдік туристік нарыққа кіруіне жәрдем етеді
Туристік өнімнің құрылымы
2-тақырып. Туркәсіпорын құрылуы, оның құралымы
Туристік кәсіпорынды құрмас бұрын оның негізгі мақсаттары анықталады. Туристік фирма - ол заңды құқықтық табысы бар, шетел және мемлекет азаматтарына туризм саласында төлемақы, қызмет көрсететін мекеме.
Кез келген туристік кәсіпорының мақсаттары:
- жорыққа шығу;
- саяхат жасау;
- экскурсия өткізу;
- көп адамдарды қатыстыру;
- адам күту сапасын жақсарту;
- қаражат шаруашылық жұмыстарын бұзбау.
Әрбір туристік фирма өз жұмыстарын заңмен белгіленген құқықтармен жүргізеді. Фирма меншігі жарғылық қоры, банк төлемақы шоты, жеке балансы, фирманың аты жазылған мөрі, туризммен айналысуға болатын рұқсат қағазы болып саналады. Туристік кәсіпорындар және олардың серіктестері арасындағы қатынастар өзара тиімді, қолайлы жағдайда келісім арқылы екі жақтық жазылған шарттарда анық көрінуі керек.
Туристік фирмаларды атқарушы билік органдарына мемле - кеттік деңгейде тіркеу үшін келесі құжаттар керек: басқарушы бұйрығы, келісімшарт, қаулы, тіркелушіге міндеттелген салық төлеу жайлы анықтама.
Басшы - тұтынушылар, қызметкерлер және мекеме иесі ара - сындағы үйлестіруші.
Басшы міндеттері:
- алға қойылған негізгі жалпы мақсаттарды нақты басқару - шылық шешімдерге айналдыру;
- жаңа даму бағыттарын іздестіру;
- серіктестермен қарым-қатынысты дамыту.
Туристік фирма басшысының қызметі:
1) ұйымдастыруда қаражат шығындарын өз мойнына алады;
2) кадр мәселесін шешеді;
3) туристік фирма атынан басқа серіктестермен және т.б. меке - мелермен келісім-шарттармен қамтамасыз етеді;
4) жаңа туристік турлар мен жорықтар ұйымдастырады, оларды жасауда арнайы құжаттар дайындайды;
5) келіскен шарт бойынша туристерді орналастырады, уақы - тында және дұрыс төленген, өзгерген жұмыс ақысын тексеріп тұрады. Туристердің міндеттерін қамтамасыз етеді;
6) банк төлемақы және т.б. шоттарды ашады, заңмен сәйкес қаражат шаруашылық жұмыстарын жүргізеді;
7) турфирма мекен-жайына келген құнды заттар және фирма заттарындағы хабарларды алып тұрады;
8) заң, мемлекеттік, халықаралық сот органдарында және т.б. құрылымдарда өз мекемесінің атынан бір өкілге басшының атынан шығуы мүмкін. Басшы сенім хат тастаған жағдайда ғана орнын өкілге немесе орындаушыға береді. Қызметкер орны сақталады. Мысалы, бір адам іссапарға кетсе, орны сол күйінде қалуы тиіс.
Бас директор қызметіне жоғары техника-экономикалық, инженерлік білімі бар, басқарушылық қызметте кемінде 5 жыл жұмыс істеген тұлға тағайындала алады.
Қызметті іске асырудың деңгейі
Жауапты қызметкерлер
Қызметті іске асырудың деңгейі
Коммерциялық бөлім
Туристік фирманың турларды сату,
коммерциялық барлық мәселелерді шешетін
бөлім.
Бухгалтерия
Туристік ұйымдағы барлық қаржылық мәселелер және кіріс шығысты есептейтін маман.
Маркетинг бөлімі
Туристік ұйымдағы жұмыс жасайтын барлық
еңбек қорларын басқаратын және оны жаңа
ағынмен толтырып отыратын арнайы
басқарушы маман.
Басшы қызметкерлердің жұмыстарын дұрыс ұйымдастыра білуі керек. Олар:
- көлік саяхаттары маршруттарын ұйымдастыруда көмек көрсету;
- саяхат қызметтерін, оның мазмұны, бағасы, төлемақысы және т.б. сұрақтармен таныстыру;
- мәлімдемелерді қабылдау, диспетчерлік журналға кіргізу;
- тапсырушыларға есеп беру;
- тапсырушылар құжаттарын, рұқсат қағаз бен рұқсатнаманы (визаларды) даярлау;
- туристерді жіберу мен қабылдау жұмыстарын тексеру;
- егер де экскурсиялық жұмыстар өзгерілсе, ауыстырылса, онда тапсырушыға хабар беру;
- есеп жүргізу.
Туристік фирма жұмыстарын анық бөлу үшін картотека жинағын жүргізу керек. Олар келесідей бөліктерден тұрады:
- көлік мекемелері туралы хабар;
- елшілік және өкілет жайлы мәліметтер;
- орналастыру орындары - қонақ үй, пансионат, турбазалар жайлы мәліметтер;
- тамақтану орны жайлы мәліметтер;
- мәдени-ағарту мекемелері;
- экскурсиялық қызметтер, жүргізу уақыты және экскурсия жүргізуші аты;
- ойын-сауық мекемелері;
- қызмет көрсету үшін шарт жасайтын мекемелер;
- инструкторлар мен экскурсоводтардың жүргізетін экскурсия - ларының тақырыптары. Жорыққа шығу категориясы.
Туристік фирмалар ішінде шаруашылық бірлік қатарына:
- нарықтағы бір бағытты өнімнің кішігірім мәртебеге қараған жағдайы;
- иеленушінің басқаруға қатысуы;
- өткізу және жасап шығару ауданындағы жоғары ыңғай - лылық;
- ішкі ресурстар негізінде өзіндік дамуға бағдар алу.
Ірі турфирмалардың құрылымы
Шағын туристік фирмалар бөлінуі:
- дәстүрлік типтегі шағын фирма (жанұялық фирма, микро - фирма, шағын зауыт, т.б.);
- әлемдік әскери қайықтарды ескектік бұрандамамен қамтама - сыз ететудің 30%-ын алатын шағын норвегтік фирма секілді өз ауданындағы шағын-монополистер.
Тәуекелшіл шағын компания. Олардың ерекшеліктері жайлы ағылшын экономисті Джон Вилсон: Бұл әке-шешенің жанұялық пиццериясы немесе жуғыш автомат, не естен шыққан құрастыру - шының гаражындағы шеберхана емес. Көптеген жағдайларда бұл - жақсы қызметкері бар, қаржылай және техникалық көмегі жеткілікті фирма, - деп жазады.
Көптеген фирмалар өнім өндіру мақсатында белгілі бір өнім айналасына топталады немесе бір технологияға негізделеді.
Шағын туристік фирманың 9 ерекшелігі мен артықшылығын жақсы білу керек. Бұл өз фирмаңды құрып, оны әрі қарай жетілдіруде зор демеу болады. Олар:
1. Тәуелсіз жұмыс істеу. Шағын фирмалардың көбі басқару иерархиясын сақтамайды. Бұл ынталы да жігерлі кәсіпкерге іс-әрекет бостандығын береді.
2. Икемді әрі тез шешімдерді қабылдау мүмкіндігі. Ірі кор - порацияларға қарағанда шағын бизнестегі басқару шешімдерін қабылдау құрылым оңтайлығы, бұл болып жатқан өзгерістерге дер кезінде әрекет ету мүмкіндігін береді.
3. Жергілікті жағдайға икемді болу. Шағын бизнес жергілікті нарықтың сұраныстарын, салттарын, әдеттерін зерттеуге толық икемделген.
4. Операциялық шығындары төмен болады. Жалақы қоры біршама төмен, жабдықты сатып алу көп инвестицияны талап етпейді, басқаруға арналған шығындар азаяды.
5. Материалды табысқа тез жету мүмкіндігі. Сіз бір мезгілде жалақыны да, бизнестен түсетін үлес ақыны да аласыз.
6. Ұзақ мерзімді пайдалар. Егер ісі оңға басса, кәсіпкер өз ісін керек болған кезде тез әрі тиімді сата алады.
7. Бірнеше мамандықты алып жүру. Көп адам әмбебап болуға тырысады (қаржы маманы, менеджер, т.с.с.).
8. Өзіндік немесе дербес нарық артықшылығы. Әдетте ірі бәсекелес компаниялардың іс-әрекеттері бас кеңселері қарас - тырған тәртіптерге тәуелді болады. Шағын бизнес оларға қара - ғанда ширақ келеді, әсіресе нарық белгілі бір шарттарға немесе белгілі бір мерзімге байланысты болған жағдайда.
9. Кәсіпкерлік рухты сақтай білу. Дүниежүзілік статистикаға жүгінсек, шағын фирмалардың инновациялық, кәсіпкерлік рухы өте жоғары болады, оған заманауи салаларда (электроника, гендік инженерия, компьютерлер) шағын бизнестің басым болуы дәлел болады. АҚШ-та шағын кәсіпорындарда істейтін қызметкерлер арманшыл, қиялшыл болып келеді деседі.
Кез келген туристік фирманың қатал құрылысы жоқ, алғашқыда адам саны 2-3 болса, фирма ұлғайған сайын адам саны да көбейе түседі.
Туристік фирма басшысы мен бас бухгалтер материалдық жағынан мемлекеттік органдар - салық полициясына, статистика және талдау басқармасына, туризм департаментіне және т.б. инспекцияларға есеп беруге жауапты.
Картотекалар бойынша әр фирма жұмысына қарай міндеттері жасалады.
3-тақырып. Туристерді қабылдау жұмыстарын ұйымдастыру. Туристерді қабылдау - келген туристерге жинақты қызметтер көрсету
Қазіргі уақытта туристерді қабылдауды ұйымдастыру және жақсарту үшін білімді қызметкерлер, жарнама, менеджмент, маркетинг шараларын жасау керек.
Туристерді қабылдау келген туристерге арналған қызметтер кешенін жүзеге асыру болып табылады. Бұл қызметтер сипаты:
1) қонақ үйге орналастыру - қонақ үй жіктелуіне қарай қызмет сапасына байланысты анықталады;
2) тамақтандыру - мекемелермен келісімшарт жасау керек. Құрғақ тамақты берудің келісімі болу керек. Тамақтандыру, туристерді тұрған жерінде мейрамхана, кафеге шақыру. Қонақ үйдің тікелей тамақтану орны болмаған жағдайда, ол қонақ үйден алыс болмауы керек (10-15 минут). Тамақтану мекемелерімен ерте шарт жасасу керек. Онда:
- туристерді қабылдаған мәліметтердің уақыты жазылу керек;
- құрғақ тамақты берудің келісімі болу керек (тауға шыққан жағдайда);
- тамақтанудың тоқтауы мен ұзартылуы;
3) трансфер қызметі: көлік, туристерді әуежайдан қарсы алу. Трансфер - аэропорт - қонақ үй - аэропорт. Көлік қызметі өз көлігімен немесе көлік мекемелерімен шарт бойынша ұйымдас - тырылады;
4) теміржол, әуе, су мекемелерімен қысқа мерзімді (1 тәулік), ұзақ мерзімді (1-2 жыл), уақытша (1 ай) шарттар жасалады;
5) экскурсия қызметтерін ұйымдастыру. Экскурсия қызметі еліміздің және шетелден келген туристерге экскурсия жүргізеді. Оған туристік маман мен көлік керек;
6) денсаулыққа байланысты шаралар. Туристерді күту, денсау - лықтарды жақсарту шараларын жүргізу. Жорыққа шығу, басқа туристік шараларды өткізу;
7) туристерді күту шаралары;
8) тұрмыстық қызмет көрсету. Қосымша қызметтер көрсету. Мысалы, денсаулықты жақсарту шаралары - санатория, шипалы бұлақтар; сауда шаралары - сувенирлер.
Туристерді қабылдау шаралары:
Туристерді қабылдаған кезде маркетингтік жұмыстар жүргізіледі. Мысалы, туристер сегменті анықталады, қонақ үй жайлы (*байланысты), экскурсия барысында маркетинг шаралары жүргізіледі.
Қызмет ету мекемелерімен (тамақтандыру, көлік, мәдени-ағарту, ойын-сауық мекемелерімен) шарт жасау.
Қызмет етудің бағдарламаларын жасау. Оның түрлері мен күндік бағдарламалары.
Қызмет етудің калькуляциясын (есебін) жасау. Бұл бір адамға және топқа жасалады.
Калькуляция бөліктері: орналасқан жері, тамақтану орны, экскурсовод жалдағанда сол бағдарлама бойынша, көлік.
Туристік мекеме туристерге тез қызмет ету үшін мәліметтерді қызмет көрсететін мекемелерге береді. Онда туристердің саны, қызмет етудің уақыты, қанша уақытқа келгенін жазу керек.
Турды іске асыру келесі шаралардан тұрады:
- БАҚ-қа жарнама беру.
- Туристерді қарсы алғанда, арнайы мойындағы тақтайшада қонақтардың аты-жөні болады.
- Қарсы алушы 30 минут бұрын келу.
- Қарсы алған соң, сол топ екендігін анықтап алу, олар қонақтардың келген жері мен адам саны құрамы арқылы анықтау.
- Келген топтың жетекшісіне кейін қайтар билет брон белгісін қою.
- Туристердің жүктерін қабылдау және топты көлікке апару.
- Көлікке кірген соң алдыңғы екі орынды экскурсовод пен конструкторға босату.
4-тақырып. Туристерді күту бағдарламасы
Туристерді күту бағдарламасы - туристерге қызмет көрсету жұмыстарын кешенді ұсыну арқылы тұтынушы қажеттіліктеріне жету саясатын жүргізу. Туристік нарықта болып жатқан бәсеке туризмді кейбір жеке қызмет түрлеріне бөледі. Осы қызметтер рекреациялық жұмыс кезеңдеріне бөледі. Олар:
1) мақсатты - рекреациялық қызметтердің ең негізгі мотиві (спорт, дін, ойынсауық, демалыс);
2) қосымша - негізгі қызметті түрлендіру түрі;
3) жалғаспалы - физиологиялық және техникалық себептерге байланысты.
Бағдарламалық қамтамасыз ету рекреациялық қажеттіліктерге байланысты маңызды қызметке кепілдік беретін нормативтік тапсырма бойынша қызмет көрсету жұмыстарының көлемін көрсетеді.
Бағдарламалық қамтамасыз ету қағидалары:
1) белсенді мазмұндағы қызметке бағытталуы;
2) әр туристің жеке қажеттіліктерін қамтамасыз ету;
3) нормативтік тапсырма бойынша қызмет көрсету көлеміне кепілдік беру.
Бағдарлама жіктелуіне қойылатын параметрлер:
1) негізгі рекреациялық қызметтер түрлері;
2) туристердің негізгі топтары, оларға арналған орналастыру орындары;
3) рекреациялық ресурстар мен туристік инфрақұрылым байланыс бағыт деңгейі;
4) уақыт және кеңістіктегі аймақтану;
5) функциональді бағыттау.
Бағдарламаның жіктелуі:
1) туристік және денсаулықты жақсартатын мекемелер;
2) танымдық маршруттар;
3) оқыту маршруттары;
4) ойын-сауық түрлері;
5) ұлттық мәдениетке байланысты этникалық және тұрмыс - тық жұмыстар;
6) үйлену турлары;
7) конгрестік турлары;
8) өндіріспен танысу бағдарламалары.
Бағдарлама табысты болу үшін кейбір туристік мекемелер өзінің жеке бағытын таңдайды.
Туристік мекемемен қаралатын тармақтар:
1) арнайы дайындық, қайта даярлау, туристік кадрларды даярлауды жақсарту;
2) рекреациялық жұмыстар кезеңдерінің сценарийлері мен бағдарламаларын өңдеу және құрастыру;
3) жасалынған бағдарламаны туристік инфрақұрылымға бел - сенді түрде қатыстыру;
4) туристік мекемелерге мемлекеттік бадарламаларға қатысты салалық тапсырмалар беру.
Кәсіби қызмет көрсету - ол клиенттердің негізгі мотивтері мен талаптарын пайдалану болып табылады. Олар келесідей болып бөлінеді:
1) денсаулықты жақсарту жұмыстары;
2) тұрмыстық белсенділікті көтеру қызметтері;
3) оқу;
4) өзін-өзі қалпына келтіру шаралары;
5) хобби, қызығушылық тудыратын шаралармен шұғылдану;
6) жұмыс мәселелерін шешу;
7) көңіл көтеру, басқа адамдармен қарым-қатынас құруға арналған турлар;
8) мәдени деңгейін жоғарылату турлары, танымдық мақсаттағы шаралар.
Турды ұйымдастырған кезде сандық және сапалық мүмкін - шіліктер ескерілуі керек.
Сандық мүмкіншілікке:
- нарықтық мүмкіншілік, туристік нарықтағы өнімнің үлесі;
- нарықтың өсуі мен тұтынушының құрылымы.
Сапалық мүмкіншілікке:
- қолданудағы дағдылар;
- сатып алғандағы қимыл-тәсіл;
- жарнама әдістері;
- ақпараттың мінез-құлқы;
- тауарлармен байланысты қызметтерді ұсыну жатады.
Сұраныс пен ұсыныс негізінде қалыптасқан баға көмегімен мар - кетингтік жоспары анықталады.
5-тақырып. Туристік фирманың беделі. Туристік қызмет көрсетудегі сапа және мәдениет
Бедел - халықтың санасында қалыптасқан және стереотип ретінде сипаттамасы бар эмоционалды бейнеленген белгілі бір адамның немесе заттың бейнесі. Белгілі бір имидж саяси қайраткерде, белгілі бір тауар немесе маманға сай болады және берілген жұмыста туристік ауданның беделі де болуы мүмкін. Беделдің қалыптасуы стихиялы түрде жүргізіледі, бірақ жиі-жиі бедел психология, жарнама және маркетинг саласындағы қызмет атқаратын мамандардың нәтижесі болып келеді.
Бедел белгілі бір топтың әлеуметтік күтімін, үмітін бейнелейді, көрсетеді. Сол себепті беделдің бар болуы іс-әрекеттің әртүрлі саласында субъектіге атақ, мансапты қамтамасыз етеді. Беделдің сипаты және әрекеті арнайы зерттеулерде анықталады. Бедел тек қана оның иесінде болады, яғни бедел қалыптасатын қоғам санасында пайда болады.
Нарықтық экономика дамуы өзіндік беделдің дұрыс бағытта қалыптасуын көздейтін, сонымен қатар қызығатын субъектілер дәрежесінің көбеюіне әкеледі.
Қазақстанның бедел-бейнесін қалыптастыру және оны таныстыру жөнінде жүргізілетін жұмыстарды бағалау нәтижесінде бірқатар кемшіліктер анықталды. Олар:
- бұл жұмыс бізде өте кеш қолға алынған;
- әлі күнге шетелдерде Қазақстанның дұрыс үлгісін жасау жөнінде сыртқы саяси насихаттау жұмыстары кемшілік алуда, имидждік әрекеттегі бірегей және нақты бағдарламаның жоқ болуы;
- мәселенің мазмұндық жағы;
- Қазақстанның жеке өз қорында ірі коммерциялық бренд жоқ, отандық компаниялар мүмкіндіктерді толық игере алмай отыр, тауар және қызмет түрлерінің халықаралық нарғына шыққан жоқ;
- Қазақстандағы туристік фирмалар саны көп бола тұра, ішкі туризм нашар дамыған, еліміздегі туристік фирмалар жан-жақты дамыған әлемдік туризм алдында өзін-өзі көрсете алмауда.
Қазақстан туризміның шетел инвесторларын тарту шаралары
Беделді қалыптастыру бірнеше кезең арқылы іске асады: нарық зерттеулер мен талдау жүргізіледі; біртұтас сауда саясатының мақсаты анықталады; қойылған мақсатты іске асыру орындалады; туристі өнімді жылжыту құралдары таңдалады.
Кез-келген туристік кәсіпорын беделі келесі пунктерден тұрады:
1) мекеменің аты;
2) сату маркасы;
3) фирма белгісі;
4) кеңсе жабдықталуы (жиһаз, оргтехника);
5) қызметкерлердің фирмалық киімдері;
6) жарнама өнімдері;
7) қызметкерлердің мәдениетті болуы;
8) мекеме қызметкерлерінің шет тілін білу және олардың білім деңгейінің жоғары болуы;
9) мекеменің туристік нарықтағы өтілімі (стажы).
Туризмде туристерге сапалы қызмет көрсету - халық шаруа - шылық саласын дамытудағы ең өзекті мәселе. Туристер белгілі бір елдің туристік кешенінің қонақ үйінде, мейрамханасында, қызмет бюросында өздеріне көрсетілген қызметке риза болса, онда олар сол елдің белсенді насихатшысы болады. Олар бірнеше рет қайта келіп, өзімен бірге басқа да туристерді тартады, өзіне ұнаған туристік ауданның беделін көтереді. Сапалы көрсетілген қызмет туризмнің экономикалық әсерінің көтерілуіне септігін тигізеді.
Сапа менеджмент жүйенің (СМЖ-нің) құжаттары құрылымының деңгейіне байланысты құжаттар мазмұны
СМЖ құжаттар
құрылымының деңгейі
Жауап беретін құжаттары
Бірінші
Жоғарғы басқарма сапа жөнінен қандай мақсаттар қояды?
Алға қойылған мақсаттарға жету үшін басқарма қандай тапсырмаларды орындау керек? Қандай жолмен жоғарғы басқарма алға қойылған мақсаттарға жету үшін шешім қабылдайды?
Екінші
Кім, қашан, қалай, қандай құжаттармен, кім арқылы СМЖ миссиясы кезінде оның талаптарын орындайды, сапа жөнінен саяси жұмыстар мен мақсаттарға жету.
Үшінші
1 деңгей асты
2 деңгей асты
Қандай түрде, кім арқылы, қандай талаптармен, қандай уақыт аралығында және қандай жолмен нақты бөлімше СМЖ-нің талаптарын орындауда?
Қандай жолмен бөлімше бекітілген тәртіптің орындалуын фактілі түрде дәлелдейді? Қандай жолмен орындаушы нақты операцияны өз жұмыс орнында орындайды және оның орындалуын белгілеу?
Төртінші
Өнімнің сапасы мен жақсаруын немен дәлелдейді?
Қандай жолмен СМЖ-нің нақты талаптарының орындалуының фактісі мен оның жақсару фактісін дәлелдеуге болады?
Базалық
1деңгей асты
2 деңгей асты
Ресейлік заңнаманың және басқа да заңнамалық құжаттар талаптары, бұл заңнамалар кәсіпорынға іс-әрекет жасауға және оның өнімін регламенттеу мен басқа да әрекеттер арасындағы байланысты регламенттеуге құқық береді.
Кәсіпорын қандай жұмыстар жасауды жоспарлауда, әр бөлім мен орындаушының миссияны реализациялау, сапа жөнінен саяси жұмыстар жүргізу және мақсатқа жету?
Алға қойылған мақсаттарды орындау үшін кім және қандай жұмыстар орындалуы керек?
Қандай жолмен орындалған операцияларды құжаттандыру?
Өнім, технология, өнім процесінің талаптары қандай?
Қонақжайлық индустриясының ашық және бәсекелеске толы нарығы индустрияға қысым көрсетеді, қызметтердің сапасын арттыруға мәжбүрлейді. Қызметтердің сапасының жоғарылауына TQM қағидаларын қолдану әсер етеді. Олардың сипаттамасы: барлық іс-әрекетті тұтынушылардың талаптары мен тілектеріне негіздеу; басты мақсат - тұтынушылардың сұранысын қанағат - тандыруда барлығының қатысуы мен мүмкіндіктерін қамтамасыз ету; тұрақты және үздіксіз сапаны арттыру; оңтайландыру жүйе ретінде қаралатын басты мақсаты - қызметтің құндылығын жоғары көтеру және бағасын төменге түсіру үрдістеріне көңіл аудару; барлық шешімдерді интуицияға емес, тек фактілерге негіздеу; TQM концепциясының ортасы - тұтынушы рөлі. Сапа тек тұтынушымен бағаланады, сондықтан оның қажеттіліктері мен тілегіне бағытталады; TQM негізгі талабы - тұтынушыны жоғарғы сапалы өнім жасауда қатысушы ретінде қарастыру.
Туристік кәсіпорынның сапалы басқару жүйесі
Қызметкерлердің жұмыс сапасы.Қызмет көрсету тұтынушы өзінің қажеттілігін сезінгенде, қызмет алу туралы ақпарат іздей бастағанда басталады. Қызмет көрсету үрдісі элементтерінің арақатынасын, құрамы және мазмұнын түсіну маңызды. Онда қонақтың әрқашан пайда болып тұратын және өзгеріп тұратын тілегін қанағаттандырып, теріс негативті реакция болдырмай тез қимылдау керек (12, 13-сурет).
Корпоративтік мәдениет - кәсіпорынның көп бөлігі не түгел - дей ұстанатын және олардың іс-әрекетіне бағыт беретін қағи - далар, нормалар, сенімдер, үміттер, пікірлер жиынтығы.
Туристік кәсіпорының сапалы басқару жүйесі
Корпоративтік мәдениет қолдану саласына байланысты ерекшеленеді. Мысалы, қаржы саласында ол саудаға қарағанда қаталырақ және тұрақты болып келеді. Туристік салада болса, корпоративтік мәдениет мүлдем өзгеше, ол қаталдық, тұрақ - тылықпен қоса, өзіндік бір еркіндік пен өзгешелікті біріктіреді.
Туристік салада ол фирмалық стиль элементтерінен бастап қызмет көрсетуге дейінгі барлық салаларды, барлық корпоративтік мәдениет түрлерін қамтиды.
Туризм саласында мамандардың корпоративтік мәдениетін жетілдіру.
Халықаралық стандартқа сәйкес қызметкелердің жұмыс істей алмауы.
Туризм инфрақұрылымының жеткілікті деңгейде дамымауы.
Туризмнің нақты критерийлары болмауы, яғни оларға көңіл бөлініп, зерттеліп, жетілдіруі қажет.
Қазақстан Республикасы туристік мекемелері, туристік компа - ниялардың стратегиялық жоспарлары болу керек.
Жоғары дәрежедегі компания болса, оның маркетинг бөлім - шесі қызметкерлер саны 5-7 адамнан артық болуы керек. Олардың функциялары:
- бөлім басшысы - бөлімді жалпы басқару; маркетингтік іскер - лік стратегиясын құру;
- бөлім басшысының орынбасары - қызмет рыногын оқыту, дәстүрлі және жаңа қызметтер сұранысын анықтау.
Қызметкерлерді басқару процесі
Корпоративтік мәдениет
Сыртқы және ішкі ортаны бақылайтын маркетолог, яғни болып жатқан өзгерістердің маркетинг стратегиясына әсерін анықтап, оған түзетулер енгізуі керек.
Туристік өнімдерге сұранысты қанағаттандару үшін қажет өндірістік ресурстарды анықтау бойынша маркетолог.
Бағаларды құру бойынша маркетолог.
Басқа ұйымдармен қатынас, жарнама және қызмет сапасы бойынша маркетолог.
6-тақырып.Шетелге баратын туристік топ басшысы, оның міндеті мен жауапкершілігі
Топ басшысының жұмысы - туристерді қарсы алу. Топ басшысы қызметіне білімі, жұмыс тәжірибесі бар қызметкерлер арасынан таңдалып, бұйрық арқылы алынады. Ол өз жұмысын шарт бойынша орындайды.
Міндеттері:
1. Туристік топ басшысы туристермен келесі:
1.1 барған елдің заңдары мен тәртіптері;
1.2 шетел заңдылықтарына сай туристер жауапкершіліктері;
1.3 кеденнен өту ережелері, шекаралық тексеру, миграциялық қызмет, санитарлық-гигиеналық нормалар туралы;
1.4 баж салығын төлем көлемі және қоғамның құқықты мүшелеріне кеден шекараларынан тауарды өткізудің тәртібі туралы;
1.5 ұшақта турист мінез-құлықтары мен қауіпсіздік техникасы туралы;
1.6 барған ел туралы бағдарламалар мен ондағы жағдайлар туралы;
1.7 сақтандыру;
1.8 валюта айырбастау ережелері туралы нұсқауларды жүргізеді.
2. Топты шетелге шығаруға дайындық жұмыстарына қатысу.
2.1 құжаттардың дұрыс толтырылғанын тексеру (шетелге шығу төлқұжаты, виза рәсімдері);
2.2 тіркеуге туристік мекеменің мөрін басып, туристер тізі - мін құрастыру;
2.3 топтың кеденнен және тексеруден өткен кезінде басшы бірге болады;
2.4 егер де тескеру пунктерінен өткенде белгісіз себептермен туристер шетелге бара алмаса, кеден және шекара қызметкерлері өкілдіктермен бірге актіні толтыруға қатысады;
2.5 ұшақта әуе компания қызметкерлер жұмысының сапасын тексеру.
3. Белгіленген елге келген соң:
3.1 туристерді баратын орындарына жеткізуге;
3.2 қарсы алушы өкілдермен бірге, туристерді толық қызмет түрлерімен қамтамасыз ету, келісімшарт бойынша қызметтер деңгейін тексеруге;
3.3 туристерді күту бағдарламаларымен таныстыру, қайту күні мен уақыттарын хабарлауға;
3.4 туристерге картосхема ақпараттары және басқа керекті анықтама хабарларды бергенде қатысуға;
3.5 мәселелер туындағанда көмек көрсетуге;
3.6 туристер арасындағы дау-дамайларды шешу;
3.7 туристердің жүктерін қайтаруға қатысуға;
3.8 туристерді тасымалдауда алынған билеттерге материалдық жағынан;
3.9 қауіпсіздікпен қамтамасыз етуге жауапты.
4 Шетелден келгеннен кейін жасаған жұмыстар есебін жүргізу.
5. Туристік топ басшысының жауапкершілігі:
5.1 шартта бекітілген мерзімде туристердің оралуына;
5.2 шарт жағдайына байланысты туристердің келісілген орынға орналастыруға;
5.3 себепті жағдайда туристердің сол елде қалуына (ауырып қалуы, құжат жоғалту).
6. Форс-мажорлық жағдай туындағанда туристік топ басшысы шарт жағдайының сақталуына жауапты емес:
6.1 саяхат кезінде жорық дұрыс ұйымдастыру үшін туристік бірлестік менеджерлері туристік басшыға ескерту жасау керек;
6.2 туристерді және олардың құжаттарын тексеру (жолдама, төлқұжат, кейбір елдерде медициналық анықтама);
6.3 турист келмеген жағдайда диспетчерде белгілену керек;
6.4 көрсетілген уақытта белгіленген пункте келгенде қайтарға брон жасау немесе ҚР басқа мемлекеттер өкілдігінде ескерту жасау;
7. Келген пунктіде тұрып, топты шығарушы міндеттері:
7.1 шарттың барлық жағдайларының сақталуына;
7.2 сапардағы топ жүріс-тұрысына жауапкершілік;
7.3 топты алып жүруден бас тартса, ол туралы алдын ала ескерту қажет.
Топ басшысының есебі:
1. Көрсетілген қызметтерде фирма белгісі бар туристер тізімі.
2. Қолданылған жол жүру билеттері.
3. Топта көрсетілген акт, әртүрлі жинақтау квитанциялары.
4. Топ басшы жұмысы туралы туристер көзқарасы.
5. Жазбаша есеп, онда мынадай түсініктердің жазылуы:
- топ туралы: туристер құрамы, туристерге ескертулер, туристер жүріс-тұрысы, маршрут ұзақтығы;
- қызмет көрсету туралы: шарттағы барлық жағдайлардың орындалуы, шартта өзгерістер болса нақты көрсету.
Топ басшысы құқығы:
1) қызмет көрсетілуші туристерден бағдарламалардың толық орнын және қызмет көрсету жағдайларын талап етуге;
2) тығыз шаруаларды, бекітілген бағдарламаларды өзгертілген сұрақтар бойынша туристік серіктестермен байланысуға;
3) жол ақпараттарын жүргізуге;
4) мекемеден туристер үшін шығаратын буклет, значок, сувенир сатуға;
5) қажет жағдайларда қабылдаған туристік мекемелер басшы - лығының келісімімен транспорт қозғалысының кестесіне және күн тәртібіне өзгеріс енгізуге;
6) топ басшысы жорықтан тәртіп бұзушыны шығарып жіберу үшін топ мүшелерімен бірге акт, заңдылық жасауға;
7) туристерге қызмет көрсету бойынша шарттың барлық жағдайларының орындалуын талап етуге.
Клиенттердің уақытын үнемдеу үшін мекеме қызметкерлері хабарлама стендісін жасап, оның ең көз тартарлық жерінде лицензия көшірмесі мен туризм туралы Заңның кейбір баптары жазылып орналастырылуы керек.
Олардан басқа:
1) туристерге арналған ескерту (ол әр мемлекетке жеке түрде жасалады). Онда туристерге маршрутта қалай жүру ережелері және тағы басқа жағдайларды анықтау;
2) маршруттың, саяхаттың тізімдері және олардың негізгі мәліметтері жазылады;
3) виза, паспорт алу уақыты және оларды жасау үшін клиент - тер қанша ақша төлейтіндері жайлы хабарлама.
Барлық хабар шындыққа сәйкес болу керек.
Туристік мекеме мен клиент арасындағы құжаттарды даярлау.
Негізгі құжаттар 3 топқа бөлінеді:
1) тапсырысқа арналған құжаттар: тапсырма, брон қағазы, бронды растау қағазы;
2) клиентке арналған құжаттар: шарт, жолдама, ваучер, ескер - ту, билет, сақтандыру полистері;
3) туристердің куәлігін растайтын құжаттар: төлқұжат, балаларға жазылған сенімхат. Төлқұжат және виза құжаттары: құжат түрі мен жасына қарай анықтамасы.
Турға брон жасау, туристердің немесе топтың тапсырмасы бланкіде дайындалады. Шетелге туристік сапарлар келісімі және тиесілі құжат болған жағдайда ғана жасалады. Сәбилерге 10 жасқа толғаннан кейін шетел паспорты беріледі. Егер де сәби 10 жасқа толмаса, онда оның суреті анасының паспортына жабыстырылып, мөр басылады.
Виза және тіркеу бөлімінен (ВТБ) рұқсат алу үшін қажетті құжаттар:
1) шетелге шығу төлқұжаты;
2) жеке куәлік;
3) 3 сурет (3*4);
4) сауалнама (2 тілде);
5) мемлекеттік салық төлеу және оның түбіртегін;
6) есеп карточкасының тіркелуі (ИВЦ-информ. Вычисли - тельный центр);
7) рұқсат визасы (12 жұмыс күніне жасалады).
7-тақырып. Туристік бизнеске әсер ететін факторлар
Туризм күрделі әлеуметтік-экономикалық жүйе болғандықтан, ол көптеген факторлардың әсеріне тәуелді, олардың күші әр сәтте әртүрлі болады. Сондықтан да бұл факторларды ескеру туризмнің дамуына тікелей әсер етеді (15, 16-сурет).
Табиғи-географиялық (теңіз, таулар, ормандар, флора, фауна, климат және т.б.) факторлары туристік ресурс негізі болып табылады және туристердің талғамына әсерін тигізеді. Табиғи-географиялық ресурстардың байлығын үлкен масштабтарда қолдануға және даму қарқынын өсіруге мүмкіндік береді.
Мәдени-тарихи фактор туризмнің дамуына ыңғайлы жағ - дайлар жасап, өзінің өзгермейтін құндылығын сақтайды. Адам бұл құндылықтарды өз қажеттіліктеріне үйлестіре отырып, оны турис - тік бағытта қолдануға деген қол жетімділікті арттыра алады.
Әлеуметтік факторлар қатарына: білім деңгейінің жоғары - лауы, мәдениеті, ұлттың эстетикалық қажеттіліктері жатады. Ғалымдардың зерттеулері бойынша, адамның білім деңгейі мен оның саяхаттқа деген қажеттілігі бір-бірімен тығыз байланыста, яғни білім деңгейі мен мәдениеті жоғары адамдар өз бос уақытын рациональды түрде ұйымдастыра алады, бос уақытын туризм арқылы қоршаған ортамен, тарихпен, жергілікті адамдар өмірімен, фольклоры мен өнерімен және басқа заттармен танысуға жұмсайды.
Туристік бизнеске әсер ететін факторлар
Дүниежүзі халқының өсуі мен оның жекелеген аудан - дарындағы халық санының өсуі туристер санының өсуіне тура пропорциональды. Статистикалық деректерге сүйенсек, халық саны тығыз орналасқан мемлекеттерде халық саны аз орналасқан мемлекеттерге қарағанда туристер ағымы көп болады. Сонымен қоса туристік тенденцияның өзгеруі халықтың жасына, жынысына және жанұялық жағдайына байланысты болады.
Туристік бизнеске сыртқы әсер етуші факторлар
Демографиялық факторлар: халықтың саны, олардың жеке мемлекеттер мен аудандар бойынша орналасуы, жас мөлшерінің құрылымы (еңбекке жарамды адамдар, оқушылар мен зейнеткерлер), жанұялық жағдай мен жанұяның құрамы.
Саяси құқықтық факторлар: дүниежүзіндегі саяси жағдай мен жекелеген мемлекеттердегі саяси жағдай; шекараларды ашу саясаты; туризм саласындағы әкімшілікті бақылауды жұмсарту; салық пен ақша саясатының унификациясы. Туристік белсенділік тікелей саяси жағдайға байланысты. Қалыпты саяси жағдай туризмнің жақсы дамуына әсер етеді және керісінше тұрақсыз жағдай туризмнің тежелуіне немесе жоғалуына әкеліп соғады. Кейбір қарулы қақтығыстар (мысалы, Қиыр шығыста 1967 ж. мен 1973 ж.) экономикалық дағдарыстармен сай келді. Бұлар туризмге кері әсерін тигізді.
Бұл фактор техника мен технологиядағы прогреске байла - нысты, ол айқын түрде туризмге әсер етеді, жаңа қызметтер түрін ашуға мүмкіндік береді, клиенттерді көбейту мен оларға қызмет көрсетудің сапасын жоғарылатады. Ғылым мен техниканың дамуы туристік қызметтердің көптеп өндірілуіне әкеледі (қонақ үй шаруашылығы, транспорт, саяхаттау бюросы). Осылайша, транспорттың тамырлы реконструкциясы туристердің үлкен мөлшерін комфортты түрде тасымалдауға мүмкіншілік ашты. Туризмнің дамуына, біріншіден, ыңғайлы, тез, салыстырмалы қолжетерлік транспорттық құралдар (ең алдымен, авиация) туристерді алыс қашықтыққа тасымалдауда жақсы әсер тигізді. Екіншіден, компьютерлік құрылғылардың дамуы, онсыз туризмде жұмыс істеу қиынға соғар еді.
Экологиялық фактор туризмге тікелей әсер етеді, өйткені қоршаған орта туризм іс-әрекетінің негізі мен потенциалы болып табылады. Туризмнің пропорционалсыз дамуы оның негізін бұзады: туризм табиғи ресурстарды қолданады; туризмнің массалық орталықтарында ол бұзушылық сипат алады (табиғи жағдайлардың өзгеруі, адамдардың өмірлік шарттарының бұзылуы, жануарлар мен өсімдіктер әлемінің құртылуы және т.б.). Табиғи ортаның бұзылуы туристік сұраныстың төмендеуіне әкеліп соғады (туризмнің мономәдениет жағдайлары). Туризмді дамытушы факторлар: радиоактивті, химиялық және басқа да ластану түрлері. Осылайша, 1986 ж. Белоруссиядағы Чернобыль АЭС апатынан кейін жаңа экологиялық жағдайлар қалыптасты, бұл жағдайда мемлекеттің туристік ресурстарын қолдануға күмән туды.
Әйгілілік пен жарнама әрекеті. Әйгілілік пен жарнама бір - імен-бірі тығыз байланысты факторлар. Жарнама әрекеттерін жүргізе отырып, фирма өзінің әйгілілігін көтереді. Әйгілілік сөзінің мағынасы ол белгілі бір нарықтағы фирманың сол нарықты қолданушы бәсекелестер мен тұтынушыларға белгілі болуды айтамыз. Жарнама әрекеті - фирма беделін немесе, басқаша айтқанда, әйгілілігін көтеру шаралары. Үлкен дамыған компаниялар өз табысының жартысынан астамын жарнама әрекеттеріне жұмсайды.
Туристік бизнеске ішкі әсер етуші факторлар
Қорыта келгенде, туризм саласындағы жұмыстарға барлық шаруашылық салаларының көптеген факторлары әсер етеді. Осы факторлардың әсері біздің болашақтағы іс-әрекетімізге байла - нысты болады. Дұрыс басқару мен сапалы еңбек арқылы факторларды өз пайдамызға қолдана аламыз. Барлық көрсетілген факторларды ескере, оларды талдай ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz