Битумды құмтастар: қасиеттері, жіктелуі, өндіру тәсілдері және негізгі кен орындары

Пән: Тау-кен ісі
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Битумды құмтастар

Битум (лат. - таулы шайыр, мұнай) - қатты немесе смолалы өнімдер, қоспасы көмірсутектер және ихазоттық, кислородтық, күкіртті және құрамында металы бар туынды. Битумдар суда ерімейді, толығымен немесе ішінара бензолда, хлороформде, және т. б. органикалық еріткіштерде ериді; тығыздығы 0, 95-1, 50 г/см3.

Битумдар - көп тараған және танымал инженерлік-құрылыс материалы, әр түрлі салаларында пайдаланылады:

• құрылғы үшін гидрооқшаулау, жол құрылысында, ғимараттар мен құрылыстарды, құбырларды төсеуде;

• асфальт-бетон өндірісінде;

• жабын материалдарын дайындау кезінде;

• лак-бояу және кабельдік өнеркәсібінде;

• аккумуляторлық құю мастикаларында және т. б.

Ежелгі Египетте битумды бальзамдау және мумиялау үшін пайдаланған. Бұл субстанцияда атаған "эсир", аккадцы - "идду", Ирак аумақтарында тұрған арабтар, оған көп ат қойған: "сайали", "зифт" және "кар".

Жіктелуі

Табиғи битумдар - пайдалы қазбалар шығу тегі органикалық көмірсутек негізі. Оларға жататын табиғи туындайтын мұнай, бұзылған жағдайда консервациялау және оның қабаттарының нәтижесінде түзілетін химиялық және биохимиялық тотығу. Құрамы бойынша, бастапқы мұнай құрамына және оларды қайта құруға қарайды, шартты түрде бірнеше сыныптарға бөлінеді: мальта, асфальттар, асфальтендар, кериттар және антраксолиттар. Өндіруді негізгі карьерлік немесе шахталық әдіспен жүргізеді(битуминозды құмдар) .

Жасанды (техникалық) битумдар - мұнай, тас көмір және сланецті өнімдерінің қалдықтарын қайта өңдеу. Құрамы бойынша табиғи битумдарға ұқсас болып келеді. Ол өндіру және қайта өңдеу табиғи битумдарына жатады.

Битумнің багы

Битумнің танкері

Өндіру және табиғи битумның кешенді қайта өңдеу процесі мынандай тәртіппен өндіріледі:

• битуминозды жыныстарды өндіру;

• битуминозды жыныстарды органикалық және минералды бөлшектерге бөлу;

• битумды тасымалдау;

• битумды қайта өңдеу.

Орналасу және физкалық қасиеттері жағдайларына байланысты, табиғи битумдардың шикізат кен орындары мынадай тәсілдермен жүзеге асырады:

• карьерлік және шахталық тазарту кезінде тұқымын бетіне шағарады, одан битумды еріткішпен шығарып немесе ыстық су қоспасымен;

• шахталық дренаж, бұрғыланған кен қазбалардан, табиғи битумдар шахтада өздігінен дренаждық ұңғымалар жүйесі арқылы өңдіріледі;

• ұңғымалық ішкіпласттық, онда табиғи битумдар термиялық жолмен өндіріледі

Битумды (мұнай) құмтастары - жанғыш пайдалы қазба, мұнайдың дәстүрлі емес түрлерінің бірі. Мұнай газ тәріздес көмірсутектермен бірге құрылады, әдетте, тереңдігі 1, 2-2 км; 5-6 км. тереңдікте жатып қалады. Алайда 4, 5-5 км тереңдіктен астам газ және газконденсатты шоғыр саны аз ғана жеңіл фракциялар. Ең көп мұнай кен орындары 1-ден 3 км диапазонын тереңдігінде орналасқан. Жер бетіне жақын орналасқан мұнай қалың мальтаға айналады, жартылай тығыздалған асфальт және т. б. - мысалы, битумды құмтастар және битумдар .

Канада мен Венесуэла мұнай құмтастарында үлкен битум қоры бар (3400 млрд баррель) . Өндіруді карьерлік немесе шахталық әдіспен жүргізеді. Қазіргі уақытта Shell, BP компаниясы және өзгелерде мұнай мен мұнай құмтастардан әлі көп өндіріске қол жеткізген жоқ, бірақ олар тура сол бағытта келе жатыр.

Альберт (Канада) және Ориноко (Венесуэла) битумды құмтастарында битум саны 1, 7-2, 0 трлн баррельді құрайды, сол уақытта қарапайм мұнайдың әлемдік қоры 2006 жылдың басында 1. 1 трлн баррельге бағаланды. 2006 жылы Альберттен алынған мұнай битумды құмтастары 1, 126 Мб/д (млн. баррель) құрады. Оны 2030-шы жыда 3 Мб/д 2020 және 5 Мб/д дейін ұлғайту жоспарланып отыр.

Ориноко битумды құмтастардан мұнай өндірілуі 0, 5 мб/с құрайды, ал 2010 жылы 1 Мб/д дейін өсіру жоспарланған. Бүкіл әлемдік мұнай өндіру шамамен 84 Мб/д. Осылайша, не дегенмен битумды құмтасты қорлар орасан зор болғанмен, әлемдік мұнай өндірудің бірнеше пайызын ғана құрайды .

Атабаска (кен орны)

Атабаска (ағыл. Athabasca) - Канададағы битумды құмтасар кен орны. Онын құрамында мұнай, кварц құмы, алюминий тотығы және су болады. 1778 жылы ашылған, игеруі 1967 жылы басталды. Шоғыр Эдмонтон қаласынан солтүстікке және солтүстік-шығысқа қарай орналасқан.

Кен орнының алаңы - 25, 6 мың км ² . Бастауыш қорлары 20, 6 млрд тоннаға бағаланады. Альберттегі үш кен орындардың ең үлкені ол - Атабаска. Сондай-ақ Пис-ривер және Колд-лейк кен орндары бар. Альберт мұнайлы құмтастарының жалпы ауданы 141 000 км ² .

Кен орндарды әр түрлі компаниялар әзірлейді, оның ішінде ірі Petro-Canada, Shell, Chevron, ConocoPhillips, Encana, Suncor, Syncrude, Albian Sands және тағы басқа.

Кен орнының бір бөлігі бұрынғы Форт-Макмюррей қаласынан солтүстікке қарай орналасқан, шамамен 10%-18% қорларды қамтиды, ашық (карьерлік) әдісімен әзірленуі мүмкін - құмтастар шамамен 50-70 метр тереңдікте жатады. Бұл бөлік 2010-шы жылдың басында 55% кен орыннан мұнай өндіруді қамтамасыз етті.

Битумды құмтасарды өңдеу кезінде битум, мұнай (9 млн тонна 1988), күкірт, кокс, отын газын алады. Атабасқа құмтасында битумның келесі бір қасиеттері бар: тығыздығы 0, 97 г/см3, тұтқырлығы 3·10-3 м2/с (40 °C) мазмұны; S - 3, 80 %, N - 0, 6 %, Fe - 0, 044 %, V - 0, 02 %, Ni - 0, 006 %.

Мұнайлы құмтастар кен орнын Атабаска өзенінің құрметіне атады, ол оның ортасында ағады: осы өзеннің бойынан ауыр мұнай іздерін табуға болады.

Атабасқа битумды құмтастары. Альбертте Канададағы Эдмонтонан солтүстікке қарай орналасқан, өте үлкен битумды құмтастар қоры

Ориноко битумды құмтастары

Ориноко битумды құмтастары (Ориноко мұнайлы құмтастары) - дәстүрлі емес мұнай шоғыры түріндегі жанғыш тақтатастар Венесуэладағы Ориноко өзенінің аймағында, венесуэльия-бразилия шекарасымен Атлантикалық мұхит жаққа ағып жатыр. Битумды құмтастар өндіруде Ориноко екі ірі кен орындарын бірі болып саналады.

Олардың әлеуеті түрінде дәстүрлі емес мұнай ұйымының деректері бойынша және OOIP бағалауы бойынша, 1, 7-1, 8 х 10 ¹² баррельді құрайды. Бұл сома шамамен 2 / 3 әлемдік мұнай қорына сәйкес келеді (мұнайлы тақтатастар түрінде) .

Кеніш (карьерлік және шахталық) тәсілмен әзірленетін кенорындар битум толықтығымен араласушы тау жыныстарының кемінде 10 % жату тереңдігі 60 - 90 метр. Битум алудың коэффициенті бұл жерде 85 - 90 %. Мысалы Коми Республикасындағы Ярегский мұнай кен орны.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.