Биологиялық белсенді заттар жүйесі

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Биологиялық белсенді заттар. заттарТ. б. Тамақ және өңдеу өнеркәсiбiн дамыту үшiн ферменттiк препараттарды, микроорганизмдер штаммдарын, ашытқыларды, биологиялық белсендi заттар мен қоспаларды әзiрлеу және өндiрiске енгiзу қажет.
Жаңа биотехнологияларды жасау республикадағы микроорганизмдердiң, өсiмдiктер мен жануарлардың құнды генетикалық ресурстарын сақтауды және бағалауды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
Құстардың жоғары патогендiк тұмауы және жануарлар аусылы сияқты аса қауiптi аурулардың кеңiнен таралу қаупіне байланысты биотехнология саласындағы қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң қазiргi заманғы әдiстерi мен технологияларын әзiрлеу аса өзектi болып табылады.
Биотехнологиялық кластерді қалыптастыруды қамтамасыз ететiн жоғары технологиялық деңгейдi дамыту үшiн республикада биотехнологияны дамыту жөнiндегi жұмыстарды ғылыми-техникалық сүйемелдеу қажет.
Әзiрленуi мен iске асырылуы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 17 шiлдедегi N 712-1 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық дамуының 2003 - 2015 жылдарға арналған стратегиясын iске асыру жөнiндегi 2003 - 2005 жылдарға арналған

iс-шаралар жоспарының 5. 3. 2. 7-тармағында көзделген 2006 - 2008 жылдарға арналған "Қазақстан Республикасында биотехнология жөнiндегi кластердi қалыптастыру үшiн қазiргi заманғы технологияларды әзiрлеу" ғылыми-техникалық бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) осы мiндеттердi шешТамақ және өңдеу индустриясындағы биотехнологиялық әдiстер мен тәсiлдер өнiмдердiң сенiмдi және ұзақ сақталуын қамтамасыз ететiн биологиялық құрауыштарды, қоспаларды, консерванттарды, өсiмдiк және синтетика тектес қосылыстарды, микроорганизмдердi қолдануға негiзделген тамақ өнiмiнiң дәмдiк және құнарлылық қасиеттерiн сақтауға және жақсартуға бағытталған.
Қоршаған ортаны қорғау саласында биотехнология әдiстерiнiң негiзiнде ауыр металдармен, пестицидтермен, мұнаймен және мұнай өнiмдерiмен ластанған топырақты биоремедиациялау мен фиторемедиациялау технологиялары әзiрлендi. Республикадағы күрделi экологиялық жағдайды ескере отырып, қоршаған ортаны қорғау және сақтау үшiн көмiрсутектердiң микроорганизмдер-деструкторларын, ауыр металдар тұздарының өсiмдiк-аккумуляторларын және пестицидтердi пайдалану негiзiнде тиiмдiлiгi жоғары биотехнологияларды одан әрi әзiрлеу және енгiзу аса өзектi болып табылады.
Сонымен бiрге, алынған нәтижелер генетикалық және жасушалық инженерия әдiстерi негiзiндегi биотехнологиялық өнiмдi әзiрлеу, пайдалану және енгiзу саласында республиканың айқын артта қалғанын көрсетедi.
Қолданбалы ғылыми зерттеулер нәтижелерiнiң осы саладағы инвестициялық климаттың қолайсыздығынан нашар сұранысқа ие болуына байланысты ғылыми-өндiрiстiк кәсiпорындардың көпшiлiгi бүгiнгi күнi күрделi қаржылық қиыншылыққа кездесiп отыр, бұл осы өндiрiстердiң төмен рентабельдiлiгiнiң куәсi.
Зияткерлiк меншiк иелерiнiң авторлық құқықтары жеткiлiктi түрде қорғалмағанын атап өту қажет. Жаңа технологияларды әзiрлеушiлер өз нәтижелерiн өндiрiске енгiзуге мүдделi емес, өйткенi зияткерлiк меншiк құқықтарын қорғау тетiгi нашар пысықталған және ғалымдардың ғылыми әзiрлемелер үшiн материалдық мүдделiлiгi жоқ.
Экономикалық дамыған мемлекеттердiң тәжiрибесi биотехнологияның табысты және тұрақты экономикалық дамудың маңызды құрауышы болып табылатынын көрсеттi. 2005 жылы биотехнологиялық өнiмнiң әлемдiк нарығы 260 млрд. долларға жеттi, ал 2006 жылы бұл сан 300 млрд. долларды құрамақ. 2010 жылға қарай биотехнология нарығының көлемiнiң 2 трлн. доллардан астам өсуi болжануда.
Мысалы, АҚШ-та 1500-нан астам биотехнологиялық компания бар, жыл сайынғы сатылым көлемi 60 млрд. доллардан асады. Әр түрлi 200 ауруға қарсы 370-тен астам препараттар мен вакциналар сынақтың қорытынды кезеңiнде. Ауруларды диагностикалау үшiн жүздеген медициналық тестiлер, жүктiлiктi айқындауға арналған тестiлер биотехнологиялық әдiстермен өндiрiледi.
Алдағы 10 жыл iшiнде әлемде терең өңдеу химиясы (биокатализаторлар, органикалық синтез өнiмдерi), өндiру өнеркәсiбi (биогеотехнологиялар, топырақты биоремедиациялау), жартылай өткiзгiштер өндiрiсi (жаңа материалдар), ақпараттық технологиялар (микроэлектронды жүйелер, биоинформатика құралдары, биологиялық қағидаттар базасындағы құрылғылар, биокомпьютерлер) сияқты экономиканың маңызды салаларында биотехнологияны пайдалану салаларының едәуiр кеңейтiлуi болжануда. Жекелеген салаларда биотехнологиялық әдiстердi енгiзу өндiрiстiк базаның сапалық өзгеруiне әкелiп соғады.
Биотехнологияны қолдану арқылы алынатын өнiм 2010 жылға қарай әлемдiк химикаттар нарығының 30 пайызын құрайтын болады. Бұл нарық көлемi 1, 5 трлн. долларға бағаланады. Генетикалық модификацияланған дақылдардың кеңiнен таралуы гербицидтер мен пестицидтердiң жыл сайынғы сатылымын 30 пайызға азайтады.
Генетикалық инженерия әдiстерiмен алынған емдiк препараттар (атап айтқанда, инсулин мен интерферон, В гепатитiне қарсы вакцина) бүкiл әлемде барған сайын көптеп қолданылуда. Гендiк-инженерлiк, ең алдымен адам мен жануарлар белоктарының негiзiндегi емдiк препараттар көп жағдайда биотехнологияның көмегiмен ғана алынуы мүмкiн және олар күрделi ауруларды емдеуде таптырмайтын зат болады. Мысалы, төртiншi буынды тромболитик - проурокиназаны пайдалану миокард инфарктiнен болатын өлiм-жiтiмдi бес eceгe төмендетедi. Лактоферриндi қолдану балалардың гастроэнтеритпен ауыруын 10 есе төмендетедi.
Қазiргi кезде әлемде 143 гендiк-инженерлiк емдiк субстанцияларды шығаруға рұқсат етiлген және 26-сы рұқсат алу кезеңiнде. Адам геномының шифрын ашу жақын арада адамның жаңа реттеушi белоктары ашылады және олардың негiзiнде екi-үш жылдан кейiн өндiрiсi басталуы мүмкiн жаңа буын емдiк препараттарды жасалады деп болжауға мүмкiндiк бередi. Сарапшылардың болжамы бойынша, 10 жылдан кейiн олар әлемдiк фармацевтиканың 15 пайызын, 20 жылдан кейiн қазiТамақ және өңдеу өнеркәсiбi үшiн биотехнологиялық өндiрiстi ғылыми-техникалық қамтамасыз ету мынаны көздейдi:
тамақ өнiмдерiнiң құнарлылық және дәмдiлiк сапаларын жақсарту және қайта өңдеу өнеркәсiбiнiң тиiмдiлiгiн арттыру үшiн микроорганизмдердiң жаңа штаммдарын, қоспаларды және биологиялық белсендi заттарды алу;
тамақ және өңдеу өнеркәсiбiнде пайдалану үшiн бәсекеге қабiлеттi технологиялар мен биотехнологиялық өнiмдер жасау.
Биотехнологиялық өндiрiс үшiн Қазақстанның биоресурстарын сақтауды және кеңейтудi ғылыми-техникалық қамтамасыз ету мынаны көздейдi:
өнеркәсiптiк және аса құнды микроорганизмдердiң генетикалық ресурстарын сақтау және оларды генетикалық паспорттау;
криоконсервацияның биотехнологиялық әдiстерi негiзiнде өсiмдiктердiң генетикалық ресурстарын сақтаудың жаңа тәсiлдерiн әзiрлеу, өсiмдiктердiң жоғары өнiмдiлiгiн қамтамасыз ететiн шаруашылық-құнды белгiлердiң молекулярлық және морфофизиологиялық маркерлерiн анықтау;
ауыл шаруашылығы жануарларының генетикалық ресурстарын сақтау технологияларын әзiрлеу және жасушалық дақылдар банкiн жасау;
жасушалық дақылдар банкiн жасау, адамның мүшелерi мен репродукциялау саласындағы зерттеулердi дамыту үшiн тiндерiн, феталдық және бағандық жасушаларды консервациялау және ұзақ мерзiмдi сақтау технологиясын әзiрлеургi емдiк құралдардың кем дегенде жартысын алмастырадыуге бағытталған.