Қазақстан Республикасында кәсіподақтардың қорғау қызметі

1 Қазақстан Республикасында кәсіподақтардың қорғау қызметін жүзеге асырудың кейбір мәселелері.
2 Қазіргі еңбек құқығы, кәсіподақтардың қызметінің негізгі бағыты

Қазақстан Республикасы – демократиялық құқықтық мемлекет, оның сипаттайтын белгісі тікелей және өкілдік демократия нысанының, Конституциямен кепілденген азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының ауқымды жүйесінің болуы, елдің саяси өміріне азаматтардың белсенді қатысуы болып табылады. ҚР Конституциясының баптары әрбір адамға өз мүдделерін қорғау үшін кәсіптік одақтар құру құқығымен қоса, бірігу құқығын береді.
Кәсіптік одақтар туралы Ата заңымызда айтылуы кездейсоқ жағдай емес. Ата заң оларды Қазақстан аумағында әрекет ететін салмақты қоғамдық ұйым ретінде ерекше мәртебесін куәландырады.
Қызметкерлердің еңбек құқығын кәсіптік одақтармен қорғау – бұл азаматтардың жұмыс беруші, мемлекет алдында мүдделерін қорғау мақсатында құрылған қоғамдық ұйымдарға (кәсіптік одақтарға) бірігуіне негізделген еңбек құқықтарын қорғау тәсілі [1, 435].
Еңбек құқығы ғылымында қызметкерлердің еңбек құқықтарын кәсіподақтық қорғау қалыптаса бастады. Оны зерттеумен Н.Г.Александров, Г.П.Алексеев, Е.М.Акопова, В.М.Догадов, А.М.Куренной, И.О.Снигирева, А.И.Цепин, В.А.Чибисов, Б.А.Шеломов, Л.С.Явич сияқты атақты ғалымдар және басқа да мамандар айналысты. Бірақ еңбек құқығын реформалау барысында еңбек құқықтарын кәсіподақтық қорғауды зерттеуге арналған жаңа тақырыптар ашылды [2, 92].
Кәсіподақтардың қызметіне өзінің мүшелерінің мүдделерін қорғау бойынша жалпы қамтитын талдауға кіріспей отырып, мынаны айта кетейік. Кәсіподақтардың қорғау және өкілдік қызметі өзара тығыз байланысты, олар бірінсіз бірі әрекет ете алмайды. Кәсіподақтар өздерінің мүшелерінің мүдделерін тек олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мақсатында ғана қорғай алады. Кәсіподақтық қорғаудың еңбек құқықтарын қорғау тәсілі ретіндегі мазмұнын анықтауға біз кәсіптік одақтар атқаратын қызметтерді қарастыру арқылы, соның ішінде қорғау қызметіне үлкен мән бере отырып келеміз.

1. Яковлева Алена Васильевна. Способы защиты трудовых прав работников (концептуальный аспект): дисс. ... канд. юрид. наук. – М.: Московская государственная юридическая академия, 2007. – 224 б.
2. Сонда
3. Лушников А.М., Лушникова М.В. Курс трудового права. Учебник: 2 томда. 2 том. –М.: Статус, 2009. – 1151 б.
4. Лютов Н.Л. Профсоюзное движение в Великобритании: основные этапы развития и современный правовой статус // Труд за рубежом. 2007. №3.
5. Нургалиева Е.Н. Комментарий к Трудовому кодексу Республики Казахстан. Жалпы және ерекше бөлімдер. – Алматы: Жеті жарғы, 2009, - 656 б.