Үрей

Кіріспе
1 Үрей және қорқыныш тарихи . философиялық контекст
2 Үрей . тұлғааралық қатынас ретінде
Қорытынды

Үрей – арнайы эксперимент арқылы немесе қандай да бір жағдайдан туындайтын психологиялық күй, невроздың ерекше симптомы.
«Үрей» сөзі сөздіктерде 1771 жылдан бастап көрініс тапты. Бұл терминнің мағынасы өте көп. Солардың бірінде, үрей қауіптілік туралы белгі делінген.
Адамзат тарихында үрей мен қорқыныш туғызатын объекттерде маңызды өзгерістер болады. Олар интериоризацияға ұшырайды: сыртқы қорқынышқа өзінің ішкі табиғатынан қорқу сезімі қосылады. Осыдан кейін қорқыныш пен үрей бірігіп туындаған мәселені шешуге көшеді. Үрей адамдардың өзінің мәселесі мен қақтығыстарымен шартталған.
Ерте кезден қазіргі кезге дейін үрей мен қорқыныш болашаққа бағытталған уайым мен үмітпен бірге қарастырылған.
Үрейдің тұрақты бір сферадағы және жалпы түрі қарастырылады. Олар өз объектілерін, адамдарға қаншалықты маңыздылықтпрына байланысты ерікті түрде ауыстырады. Жеке үрей жалпы үрейдің көріну формасы ретінде болады.
Үрей қауіптілік сигналы ретінде, нақтылы жағдайдағы қиыншылықтарға, мақсатқа жету жолындағы кедергілерге дейін аудартады. Сонымен қатар, үрей жақсы нәтижеге жетуге көмектеседі. Сондықтан, үрейдің қалыпты деңгейі шынайылыққа эффективті бейімделу ретінде қарастырылады. Ал жоғары деңгейі дезадаптация реакциясы ретінде қаралады. Къеркегор бойынша үрей адамзат өмірінің тарихын анықтайтын негізгі фактор.

1) «Тревожность у детей и подростков: психологическая природа и возрастная динамика» Прихожан А. М. Московский психолого-социальный институт НПО «МОДЭК»
2) Словарь-справочник по психодиагностике» Л.Ф.Бурлачук С.М.Морозов ПИТЕР Санкт-Петербург Москва-Харьков-Минск 2000
3) «Большой толковый психологический словарь» том 1 А.Ребер Вече АСТ Москва 2000
4) «Психология А-Я» словарь-справочник М. Кордуел Москва 2000
5) «Психология личности» В. А. Семиченко Ешке О.М.2001.
6) Хрестоматия «Тревога и тревожность» 2001 //Н.Д. Левитов «Психическое состояние беспокойства, тревоги»; Ч Спилберг «Концептуальные и методологические проблемы исследования тревоги»; Х Хекхаузен «Тревожность»; Р Мей «Краткое изложение и синтез теорий тревожности»// ПИТЕР Санкт-Петербург Москва-Харьков-Минск

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Үрей – арнайы эксперимент арқылы немесе қандай да бір жағдайдан
туындайтын психологиялық күй, невроздың ерекше симптомы.
Үрей сөзі сөздіктерде 1771 жылдан бастап көрініс тапты. Бұл
терминнің мағынасы өте көп. Солардың бірінде, үрей қауіптілік туралы белгі
делінген.
Адамзат тарихында үрей мен қорқыныш туғызатын объекттерде маңызды
өзгерістер болады. Олар интериоризацияға ұшырайды: сыртқы қорқынышқа өзінің
ішкі табиғатынан қорқу сезімі қосылады. Осыдан кейін қорқыныш пен үрей
бірігіп туындаған мәселені шешуге көшеді. Үрей адамдардың өзінің мәселесі
мен қақтығыстарымен шартталған.
Ерте кезден қазіргі кезге дейін үрей мен қорқыныш болашаққа
бағытталған уайым мен үмітпен бірге қарастырылған.
Үрейдің тұрақты бір сферадағы және жалпы түрі қарастырылады. Олар өз
объектілерін, адамдарға қаншалықты маңыздылықтпрына байланысты ерікті түрде
ауыстырады. Жеке үрей жалпы үрейдің көріну формасы ретінде болады.
Үрей қауіптілік сигналы ретінде, нақтылы жағдайдағы қиыншылықтарға,
мақсатқа жету жолындағы кедергілерге дейін аудартады. Сонымен қатар, үрей
жақсы нәтижеге жетуге көмектеседі. Сондықтан, үрейдің қалыпты деңгейі
шынайылыққа эффективті бейімделу ретінде қарастырылады. Ал жоғары деңгейі
дезадаптация реакциясы ретінде қаралады. Къеркегор бойынша үрей адамзат
өмірінің тарихын анықтайтын негізгі фактор.

Үрей және қорқыныш тарихи – философиялық контекст

Қорқынышты уайымдау ойлаушыларды терең сенімдікпен қызықтырады.
Синопадағы (б.з.д. 400-325 жж бұрын) Дионегадан біз өзекті қауіпті уайым
мен болашақ қауіп қорқыныш арасындағы айырмашылықтар туралы талдауды
көреміз. Сенека Луцилияға хаттарында белгілеген, ес өткен қиындықтың
қорқыныш тірілтіп жатқан уақытта көріпкелдік болашақтың қиындықтарын
ашатынын көрсеткен.
Қорқыныш уайымында үлкен көңіл ортағасырлық араб философиясында да
бөлінді. Дәрігер және философ Ибн – Сина (Авиценна) өзінің Жан туралы
кітабында ерекшелеген, адамда басқа тірі жандардан өзгешелігі қорқыныш
тек қана жаман заттарды қабылдаумен ғана байланысып қоймай, сонымен
қатар, оған кедергі жасайтын, болатын жағдайды сезетін...Адамда қорқынышқа
қарсы үміт болады.
Б.Спиноза басқа да одан кейінгі және алдынғы ойлаушылар сияқты
дәстүрлерді қорқыныш сезіммен байланыстырған. Бұл сұрақ біздің уақытқа
дейін философияда және терминологияда белсенді түрде талқылануда. Польшалық
психолог Т.Маргула бұл жүйе бойынша айтатыны адамды тәуелдендіруге
бағытталған дәстүрлер қорқынышты қолданады, оны жамандықтан қорғаныш әдісі
ретінде ұсынған. Адам түсіндіре алмайтын жағдайдың барлығы, туғаннан
өлгенге дейінгі оның өмірінің барлық сынық кездері қорқыныш тудырған.
Сондықтан, дәстүрлерге жапсырылған ритуалдар қажет болған және жасалған,
олар оны қорқыныштан қорғауы үшін жасаған.
З.Фрейд үрейді жағымсыз эмоциялық ұйым ретінде анықтаған. Үрейдің
мазмұны – анықталмағандықты және керексіздік сезімді уайымдау. Үрей, оның
ойынша, үш негізгі белгілермен негізделеді:
1. Жағымсыз спецификалық сезіммен
2. Талапқа сай соматикалық реакциялармен, ең алдымен жүрек соғысының
қатайуымен
3. Бұл уайымды саналы ұғыну.
Ең басында З.Фрейд санасыз үрей бар екен деп ойлаған, бірақ кейін ол
үрейді – саналы ұғынылған кезде уайымдалатын және қауіппен жұмыс істеу
мүмкіндігінің өсуімен жүретінін аңғарған (күресу немесе қашу көмегімен).
Санасыз үрейге келетін болсақ, ол ары қарай психологиялық қорғауды
зерттеу саласында меңгерілген.
З.Фрейд үрейдің энергия кідірісінің төмендеуімен пайда болады деп
санаған, бірақ кейін ол өзінің көзқарасын қайта қарап, үрейдің төмендеуді
тудыратыны туралы қорытындыға келген.

З.Фрейд үрейдің түрлері мен формаларынның мәселесі бойынша қызықты
позициясы. Ол үш негізгі үрей түрлерін ерекшелеген:
1. Объективті (шынайы қорқыныш) – сыртқы әлемдегі қауіпке
2. Жүйкелі – анықталмайтын және танылмайтын қауіпке
3. Моральді үрей – намыс үрейі.
Үрей проблемалары балаларды М.Кляйн және А.Фрейдтің классикалық
психоаналитикалық теорияларды және классикалық психотерапевтикалық
жұмыстарда мағыналы зейін бөлінеді. Бұл авторлар арасында балалардың
психоанализы жайындағы барлық сұрақтарды әртүрлі ойларда болған.
Үрей, М.Кляйн көзқарасы бойынша сәби кезде туады және сыртқы әлем
объектерімен байланыс құру қажеттілігімен байланысты. Бұл объектілердің
барлығы қауіп қатер және үрей туғызады. Сонымен бірге, қауіп қатерді
анасының денесі де әкеледі, ең негізгісі кеуде, өйткені ол біруақытта
қанағаттану көзі мен қысым көзі.
М.Кляйн ойы бойынша үрей әке жағынан жазалау қорқынышы мен және анасы
жағынан төмендеуімен байланысты. Баланың алдағы өсіп жетілуі осы үрейді
ерте шағынан бастап жеңе алу мүмкіндігінің болуына байланысты: Айта
кететін жәйт, Мен мүмкіндігі қарапайым үрейді жеңе алу әртүрлі адамдарда
бірдей емес, бұл факт невроз тудыруының этнологиялық мағынасын береді.
Негізінде баланың барлық әрекеті үрейді жеңуі үшін қызмет етеді. Бұл
көбінесе сыртқы әлемге немесе өзіне бағытталған агрессияға әкеледі, ол өз
кезімен нақты қорқыныш тудырады – бұзатын әрекеттері мен фантазиясы үшін
жазаланудан қорқу. Бұны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.