Жодардың жобалануы

Пән: Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

5. Жодардың жобалануы

5. 1. Жолдардың бойлық (көлденең, жартылай бойлық) типті

Жартылай бойлық схемасы орналасуымен жолдары қолданылуы мүмкін өткізу кезінде тақ жолаушылар поездарының тоқтауы бойынша I бас жолдары, сондай-ақ қажет болуы мүмкін қосымша жүк тиеу-түсіру фронт немесе кірме тарапынан жолаушылар ғимараты қолданылады. Схемасы бойлық орналасуымен қабылдап-жөнелту жолдары қолданылады және қажет болған жағдайда қосымша жүк тиеп-түсіру фронтының және вагондарды беруі (поездардың), сондай-ақ желілерінде жолаушылар поездарының орналасуы.

5. 2. Жолдың үстіңгі құрылымы

Жолдың үстіңгі құрылысы

Жолдың үстіңгі құрылысы жылжымалы құрамды бағыттау, оның доңғалақтарының күш әсерлерін қабылдап, ол күштерді жолдың төменгі құрылысына тарату қызметін атқарады. Жолдың үстіңгі құрылысы дегеніміз - құрылыстар кешені. Оған балласт қабаты, шпалдар, релістер мен реліс бекітулері, ығысуға қарсы қарсы бекітпелер, бағыттама құрылысы, көпірлер мен бұрылма білеулер кіреді. Релістерді шпалдарға бекітіп, релісті-шпалды тор жасалады.

Балласт қабаты. Балласт қабатының негізгі қызметі - шпалдардан алған қысым күштерін жер тосемінің негізгі көлеміне біркелкі тарату, тік және колденең күштердің әсерінен шпалдардың орнықтылығын сақтау, реліс табанының астындағы негізінің серпінділігі мен релісті-шпалды тордың жазықтық және тік пішінінде жөндеу мүмкіндігін қамтамасыз ету, үстіңгі қабаттағы суды ағызып жіберу.

Балласт қабаты суды өзінде ұстамай, негізгі жолақты ылғалдан сақтауға тиіс. Балласт материалдары түскен күшпен атмосфералық әсерге берік, серпінді, орнықты және арзан болуы керек. Балласт ретінде сусымалы, тез құрғағыш, серпінді материалдар пайдаланылады. Оларға ұсақталған және қиыршық тастар, құм, аббест қалдықтары, ұлу тастар жатады. Балласт үшін ең жақсы материал - табиғи тастардан, ірі және ұсақ жұмыр тастардан ұсақталған тастар. Оның мөлшері 25-тен 60 мм-ге дейін болады.

Релістер. Релістер жылжымалы құрамның доңғалақтарын бағыттап, оның салмақ күшін шпалдарға жеткізеді. Одан басқа, релістер автоблоктаулы жол бөліктерінде сигнал тоқтарын өткізуге, ал электрлі жолда - тартым тоғын қайта алуға пайдаланылады.

Жұмыстың сенімділігін арттыру үшін реліс айтарлықтай берік, қызмет мерзімі ұзақ, аса төзімді және қатты, бірақ морт болмауы тиіс, өйткені ол динамикалық соққыны қабылдайды. Реліс жасауға беріктігі жоғары көміртекті болат материалдар пайдаланады. Релістің саламағы мен көлденең пішішіне қарай Р50, Р65, Р75 үлгілері пайдаланылады. Р әрпі реліс дегенді білдіреді, ал сан мөлшері релістің бүтін санға айналдырған 1 метрлік салмағын көрсетеді. Релістің қалыпты ұзындығы - 25м.

Релістерды шпалдарға аралық бекітпелер арқылы орнықтырады. Олар реліс пен шпалдың берік және айтарлықтай серпінді байланысын, екі релістің аралығын бірқалыпта ұстауын және релістердің ішіне қарай еңістігін сақтауын, бойлық жылжуын және релістердің аударылмауын, ал темірбетон шпалдар салынған жолдарда релістер мен шпалдарды электр айырғышпен ажыратуын қамьамасыз етуі тиіс.

Сурет 1 - Р 50 маркылы реліс

Сурет 2 - Р 65 маркалы реліс

Сурет 3 - Р 75 маркалы реліс

Кесте 1 - релістер өлшемдері

Корсеткіш:

Корсеткіш

Реліс түрі:

Реліс түрі

Профиль суреті:

Профиль суреті

Корсеткіш:

Р75

Реліс түрі:

Р65

Профиль суреті:

Р50

Корсеткіш:

Көлденең қимасының ауданы, см ²

Реліс түрі:

95, 06

Профиль суреті:

82, 56

65, 93

Корсеткіш:

Ұзындығы 1м релістің салмағы, кг

Реліс түрі:

74, 41

Профиль суреті:

64, 72

51, 67

Корсеткіш:

жалпы H

Реліс түрі:

192

Профиль суреті:

180

152

Корсеткіш:

бастары

Реліс түрі:

55

Профиль суреті:

45

42

Корсеткіш:

мойындары

Реліс түрі:

105

Профиль суреті:

105

83

Корсеткіш:

табаны

Реліс түрі:

32

Профиль суреті:

30

27

Корсеткіш:

В1 сырғанау бетінен 13 мм биіктіктегі басының ені

Реліс түрі:

72

Профиль суреті:

71

70

Корсеткіш:

Табанының ені

Реліс түрі:

150

Профиль суреті:

150

132

Релс тіректерінің қызметі:

тік әсер ететін, қаптал, бойлық күштерді қабылдап балластың қабатқа беруі.
Жол табаны енінің релс еңісінің; релстердің бір-біріне ауытқуы; автоблокировкамен электрлік оқшаулау.
Жол табаны енінің, релс еңісінің тұрақтылығын қамтамасыз ету, релстердің бір-біріне автоблокировкамен электрлік оқшаулау;
Балластың қабатпен бірге релс еңісінің жазықтығы тұрақты жағдайын жоспарлаумен пішіндеуде қамтамасыз ету.

Релс тіректеріне қойылатын талаптар:

табиғи климаттың (атмосфералық жауын - шашын, температураның тұрақсыздығы мезгылдік қату, жылу), ауыспалы күштер әсері кезінде берік, төзімді, қызымет көрсету мерзімі ұзақ болуы қажет.
Тіректің көлденең және бойлық бойымен ығысуға жоғарғы қарсылық көрсетуі;
Серпімді, диэлектрлі болуы қажет.

Релстік бекіттемелер . Аралық релстік бекітпелер құрамына қарай екіге бөлінеді: төсем мен төсемсіз. Төсемелер қысымды релстен тірекке беру үшін кеңестікпен қамтамасыз етеді.

Аралық бекітпелердің басты міндеті релспен негізді байланыстыру. Аралық бекітпелер қамтамасыз етеді:

екі релс шүйдесінің ішкі қырлырының аралығының тұрақтылығын;
релстың негізге жабысып байланысуы;
қолайлы температуралық шақ релстің жақсы қызыметі үшін;
жолдың үстыңгі құрылысының құрылымының экономикалық тиімділігі.

Шпалдар

Шпалдар реліс астындағы негіздердің басты түрі болып саналады және релістен түскен қысымды балласт қабатына жеткізеді. Шпалдарға релістер бекітіліп, жол табанының бір қалыпта болуын қамтамасыз етеді.

Шпал материалдарына ағаш, темір бетон және металл жатады. Дүние жүзіндегі теміржолдардың (80-85%-ін) ағаш шпалдар құрайды, оларға майлы антисептик сіңіріледі. Бұл шпалдың артықшылығына: жеңілдігі, серпінділігі, дайындауының оңайлығы, реліске бекітудің ыңғайлылығы, реліс тізбегіндегі токқа кедергісінің жоғарылығы жатады. Оның кемшіліктеріне: қызмет ету мерзімінің аздығы және халық шаруашылығына қажет ағаштың көп жұмсалуы жатады. Ағаш шпал дайындауға негізінен қарағай, қайың, шырша, майқарағай, балқарағай, сағызқарағай, шамшат ағаштары қолданылады.

Сурет 4 - ағаш шпал түрлері

Шпалдар жолдарға қатаң түрде төселеді. Шпалдардың реліс буынына салыну тәртібін шпалдар жаймасы деп атайды. Жаймада белгіленген 1- реліс ұзындығы, а- аралық ұзындық, с- түйіспелі және в- түйіспе алдындағы. в=а деп алынған; белгілі с кезінде а=1- c/п- 1 тең болады, мұнда п- буындағы шпал саны.

Сурет 5 - ағаш шпалдар

Ағаш шпалдар бойлық қимасы келесі түсініктен қорытындылай келе орнатылады:

шпалдардың үстіңгі төсеніші оларға жолдық төсемдерді орнату үшин жеткілікті болу қажет;
балластқа түсетин қысым баяу түрде болуы үшін шпалдардың төменгі төсеніші жеткілікті түрде кең болуы қажет және баластты шпалдардың астына жеңіл түрде тығыздау үшін шамадан тыс болмауы қажет;
шпалдың қалыңдығы оларды пайдалану кезінде қажетті жөндеу жұмыстарын және шпалдардың шіруін және тозуды ескерумен қоса кедергіні және оларға инерцияның қажет кездерін қамтамасыз етуі қажет;
шпалдардың пішіні олардың шамшат ағаштардан өңдеу кезінде ағаш қалдықтары аз мөлшерде болатын және басқа да мақсаттарға пайдалана алатындай болуы қажет.

Стандарт бойынша шпалдар төрт жағынан кесілген пішінді және екі жақты кесілген пішінді және жартылай пішінді щпалдар үш түрге бөлінеді.

1957 ж. бастап теміржолда алдын ала кернелген шегенді темірбетон шпалды пайдалану кеңінен тарай бастады. Олардың құндылығы: төзімділігіне, жолдың орнықтылығының жоғарылығында, мұны олардың бірдей мөлшерлігімен және бірдей серпімділігімен түсіндіруге болады. Оларды оқтама, сымдардан өрілген арматуралармен арматуралайды.

Алдын ала кернелген арматуралы темір бетонды шпалдар МЕСТ 10629-88 және ТУ 5864-019-11337151-95 талаптарына сәйкес келуі қажет.

Шпалдардың көлденең қимасы жоғарғысы бойынша ені 160-170-182 мм-ге тең, ал төменгі бойынша ені 250-300 мм болатын трапециалды көрініске ие. Шпалдағы негізгі бетінің нақты дамуы балластың тығыздалуының ең аз кедергісі болатын балластық призманың жиектерінде оларға әсер ететін деформация мен қысымды төмендетеді. Негізінде түйіспесіз жолға қажетті болатын көлденең бағытқа жақындауындағы жолдың кедергісі жоғарлайды.

Аралық бекітпелер негізінен тұтас, аралас және бөлек бекітпелер болып үш түрге бөлінеді.

Реліс буындарын өзара жалғастыру түйіспе бекітпелердің көмегімен жүзеге асырылады. Екі шүйделі жапсырмаларды беріктігі жоғары болаттан жасап, суарады. Жапсырмалар сияқты бұрандалары да берік болуы тиіс. Олардың арасына серіппелі тығырықтар салады.

Тұтас және аралас бекітпелерді пайдаланғанда жол ығысуын болдырмау үшин қарсы бекітпелер пайдаланады. Релістерді қумалауға қарсы серпінді бекітпе түрі көрсетілген. Ол- реліс табанына қарсы қысып бекітілген және өзінің төменгі иіиімен шпалға тіреліп тұратын серпіндібекітпе.

Бұрмалы бағыттама және оның түрлері.

Релс жолдарын жалғастыру және қиылыстыру жолдың үстіңгі құрамының айрықша құрылысы. Олардың міндеті поиздарды немесе экипаждың жеке бөлшектерін бір жолдан екінші жолға ауыстырады және жолдардың бір деңгейде қиылысуы. Релс жолдарын жалғастыру және қиылыстыру жалғасатын жолдар саны, релс түрі, айқастырма маркасы, құрылысы бойынша сұрыптанады. Жолдарды қиылыстыру, жалғастыру саны, орналасу, тағайындалуы бойынша келесі түрлерге бөлінеді. Жекеленген бұрамалы бағыттама, айқаспалы бұрмалы бағыттама, жолдардың тұтас қиылысуы, съездер, бағыттама келесі екі жолдың тұтасуы. Бұрамалы бағыттама - бұрылмалы брустарда, ағаш немесе темір бетон шпалдарында ағаш және темір бетон шпалдарына ұқсайтын бірақ ұзындығымен ерекшелінетін шпалдарда жатады.