Фортран

1 ФОРТРАН
2 Фортран тілінің модификациясы
3 Программалау технологиялары
4 Интеграл

ФОРТРАН (ағылш. Fortran; Formula және Translatіon сөздерінің алдыңғы буындарынан құрылған) — инженерлік және ғылыми есептерді шығаруға арналған жоғары деңгейдегі бағдарламалау тілі. Оны 1956 ж. АҚШ-тың ҚВМ фирмасы жасап шығарған. Кең таралған нұсқалары: Фортран-ҚV, Фортран-77, Фортран-90. Компьютерлердің барлық типтерінде жұмыс істей алатын әмбебап бағдарламалау тілі. Оның өз алфавиті — символдар жиыны бар, солар арқылы қарапайым сөйлемдер құрып, кез келген есептеу жұмыстарын орындай алады. Соңғы нұсқалары параллель архитектуралары компьютерлерде де қолданылып келеді.
IBM фирмасы жасап шығарған Фортран бағдарламалау тілі ең алғашқы және сәтті компилятор болып табылады. Профессор Дж. Букс пен американдық мамандардың бір тобы бұл тілді алғаш рет 1954 жылы жария етті. Толық түрінде FORmulae TRANslation – формулаларды түрлендіру.
Фортран тілінің көпке шейін сақталуының себебі Фортран тілінің өзінің және оған арналған трансляторлардың қарапайым құрылымы болып табылады. Фортран тіліндегі бағдарлама белгілі бір стандарттар бойынша құрастырылады, операторлар тізбегі қатаң ретпен жазылады. Фортран тілінде жазылған бағдарлама бір немесе бірнеше сегменттердің жиынтығы болып табылады. Бүтін бағдарламаның жұмысын басқаратын сегмент негізгі бағдарлама деп аталады.
Фортран тілі ғылыми және инженерлік-техникалық салаларда қолдану үшін ойлап табылған. Алайда бұл тілде тармақталған логикалық есептер, экономикалық есептер және де әсіресе безендіру есептері(кестелерді, сілтемелерді, ақпартізімдерді құрастыру және т. б.) оңай сипатталады.
1958 жылы Фортран тілінің модификациясы – Фортран ІІ пайда болды. Араға бірнеше жыл салғаннан кейін 1962 жылы Фортран ІҮ, қазіргі кезде жиі қолданылатын тілдердің бірі, пайда болды. 1966 жылы Фортран тілінің екі жаңа стандарты шықты: Фортран және базисті Фортран (Basic FORTRAN).

1) Любимский Э.З., Мартынюк В.В., Трифонов Н.П., Программирование, М., 1980; Ахметов қаласының, Есептеу техникасы және программалау, А., 1996. Ә. Қазанғапов.
2) Қазақ Энциклопедиясы, 1 том.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

87085229173
ФОРТРАН (ағылш. Fortran; Formula және Translatіon сөздерінің алдыңғы буындарынан құрылған) -- инженерлік және ғылыми есептерді шығаруға арналған жоғары деңгейдегі бағдарламалау тілі. Оны 1956 ж. АҚШ-тың ҚВМ фирмасы жасап шығарған. Кең таралған нұсқалары: Фортран-ҚV, Фортран-77, Фортран-90. Компьютерлердің барлық типтерінде жұмыс істей алатын әмбебап бағдарламалау тілі. Оның өз алфавиті -- символдар жиыны бар, солар арқылы қарапайым сөйлемдер құрып, кез келген есептеу жұмыстарын орындай алады. Соңғы нұсқалары параллель архитектуралары компьютерлерде де қолданылып келеді.
IBM фирмасы жасап шығарған Фортран бағдарламалау тілі ең алғашқы және сәтті компилятор болып табылады. Профессор Дж. Букс пен американдық мамандардың бір тобы бұл тілді алғаш рет 1954 жылы жария етті. Толық түрінде FORmulae TRANslation - формулаларды түрлендіру.
Фортран тілінің көпке шейін сақталуының себебі Фортран тілінің өзінің және оған арналған трансляторлардың қарапайым құрылымы болып табылады. Фортран тіліндегі бағдарлама белгілі бір стандарттар бойынша құрастырылады, операторлар тізбегі қатаң ретпен жазылады. Фортран тілінде жазылған бағдарлама бір немесе бірнеше сегменттердің жиынтығы болып табылады. Бүтін бағдарламаның жұмысын басқаратын сегмент негізгі бағдарлама деп аталады.
Фортран тілі ғылыми және инженерлік-техникалық салаларда қолдану үшін ойлап табылған. Алайда бұл тілде тармақталған логикалық есептер, экономикалық есептер және де әсіресе безендіру есептері(кестелерді, сілтемелерді, ақпартізімдерді құрастыру және т. б.) оңай сипатталады.
1958 жылы Фортран тілінің модификациясы - Фортран ІІ пайда болды. Араға бірнеше жыл салғаннан кейін 1962 жылы Фортран ІҮ, қазіргі кезде жиі қолданылатын тілдердің бірі, пайда болды. 1966 жылы Фортран тілінің екі жаңа стандарты шықты: Фортран және базисті Фортран (Basic FORTRAN).
Проблемалық - бағытталған жоғары деңгейлі тілдер деп нақты пәндік облыс есептерінің мәселесін түгел қамтитын тілдерді атаймыз. Бұл классқа жататын бірінші жоғары деңгейлі тіл - Fortran тілі. Fortran-I тілін 1956 жылы IBM фирмасы құрды және ғылыми-техникалық есептерді шешуге арналған.
Жасанды интеллект символдық информацияларын және тізімдерін өңдеуге арналған есептерді программалауға Lisp, Prolog тілдері қолданылады. Lisp тілін 50-жылдары Д.Макартни құрды. 70-жылдары Lisp тілінің негізінде құрылған Prolog тілі логикалық программалау тілі болып табылады және 5 буынның ЭЕМ жапон проектісінде негізгі тіл болып таңдалған. Әр Prolog программа жәй тұжырымдар немесе импликациялардан тұратын сөйлемдерден тұрады, инструкция қолданылмайды.
Дәстүрлі неймандық архитектурадан ЭЕМ дәстүрлі емес параллель архитектуралы есептеу машиналарына көшуіне байланысты параллель алгоритмдерді сипаттаушы инстументальды құрылғылар пайда бола бастады. Параллель программалау тілдерінің негізі - параллель есептеулерді программалау процесін ықшамдау, параллель архитектуралы есептеу машиналарына арналған параллель программалық жүйелердің тиімдісін алу. Параллель программалауды жабдықтаудың қиындығы тиімді параллель жөндеушілерді құру. Қазіргі кезде қолданылып жүрген интерактивті параллель жөндеушілер IPSC (Intel фирмасының дербес компьютерлеріне арналған) және PDBX (мультипроцессорлы ЭЕМ арналған). Жиі қолданылатын векторлы матрицалық есептерге параллель программалар кітапханасы құрылған, BLAS- сызықтық алгебра программаларының кітапханасы, NAG - сандық алгоритмдер кітапханасы. Бұл есептерге белгілі матрицалы параллельдеушілер ProSolvar (Intel фирмасы) және жалпы мәнді параллельдеуші Parafrace (Д.Кук құрған) қолданылады.
Программалау технологиялары
Белгілі бағдарламалау жүйелері мыналар: Фортран(FORmula TRANslating system-формулаларды аудару жүйесі.);Бейсик(Beginners All-purpose Symbolic Instruction Code- үйренушілерге арналған нұсқауларының әмбебап символикалық коды) 1964 жылы дайындап шығарылды;Алгол(ALGOritmic Language- алгоритмдік тіл)1968 жылы жасапшығарылған және қойылған есептерді шешу үшін қолданылатын процедуралар тізбегі түрінде құрылған алгоритмдерді жазу үшін арналған;ПЛ1(PL1 Programming Language One-бағдарламалау тілі бір)1967 жылы ойлап табылды;Си(С-си. Алғашқы нұсқасы 1972 жылы ойлап табылды;Паскаль (Pascal- оқымысты Блез Паскаль құрметіне атаған); Кобол(Common Business Oriuented Language-ортақ бизнеске бағытталған тіл);Дельфи(Delphi-обьектілі-бағытт алған бағдарламалаудың платформаға тәуелсіз тілі).
Процедуралық емес тілдер арасындағы белгелері: Лисп(Lisp)- функциональдық бағыттағы символдық пішіндегі деректерді өңдеуге арналған бұлбағдарламалау тілін 1962 жылы Дж.Маккарти ойлап шығарды; Пролог( PROgramming in LOGic) және Оккам(философ У.Оккамның құрметіне аталған).
Жалпы,қазіргі уақытта 3500-ден астам бағдарламалау тілдері бар.Кеңінен қолданылып жүрген бағдарламалау тілдерін атап шығайық. Алғашқы кеңінен тараған бағдарламалау тілі-1954 жылы IBM фирмасының бағдарлама құрушылар тобы ойлап шығарған Фортран.Ол ғылыми-техникалық есептердібағдарламалау үшін арналған еді.Бейсик тілін оқу мақсатында 60-жылдар барысында Дартмут колледжінде (АҚШ) профессорлар Дж.Кемени мен Т.Куртс ойлап шығарған.Өзінің қарапайымдылығының арқасында ол халық арасына тез жайылды және үй компьютерлерінде қолданылды.70-жылдары Бейсик сол заманның ең қарапайым бағдарламалау тілі ретінде Altair дербес компьютерінде жүзеге асырылды.Бұл жұмысты Билл Гейтс Microsoft-тың қазіргі президенті өзінің серіктесі Пол Алленмен бірге орындады.Гейтстің арқасында Бейсик IBM PC платформасына көшірілді,ал оның ең жетілдірілген QBasic нұсқасы(Qbasic- жылдам Бейсик) MS-DOS операциялық жүйесінің базалық жабдықтауына енеді. Қазіргі күнге дейін Гейтстің күш салуы және қаржылай қолдауы арқасында Бейсикті дамыту белсенді жалғасуда.
60-жылдары әмбебап бағдарламалау тілдерін құру мақсатында алғашқы бағдарламалау тілі- ПЛ1(1967 жылы) ойлап шығарылған.
Бағдарламалау тілдері әр түрлі мақсаттарда қолданылады және оны таңдау компьютер мен қойылған есепке байланысты. Ал компьютерге қойлыған есептер әр түрлі: есептеуші,экономикалық,графикалық және т.б. Мұндай әр түрлі есептерді компьютердің көмегімен шешу бағдарламалау тілдерінің көптүрлілігімен анықталады.Мысалы,Бейсик қарапайым бағдарлама құру үшін қолданылса,Фортран ЭЕМ-да математикалық және инженерлік есептерді шешуге арналған,Кобол тілі- бизнес және басқару аумағында мәліметтерді өңдеу үшін арналған жалпы тіл.Лого( Logos грек тілінен аударғанда сөз деген мағынаны білдіреді) тілі математика және педагогика профессоры С.Пейпертаның басқаруымен ойлап шығарылды және ол оқушыларға бағдарламалауды сурет салу негізінде үйретуге арналған. Өзінің қарапайымдылығына қарамастан, процедураны қолданады, пайдаланушының алгоритмдік мәдениетін қалыптастыруға мүмкіндік береді. Си тілі 1972 жылы Д.Ричи ойлап шығарды,онда Unix операциялық жүйесі жазылған еді. Си тілі-Бейсик және Паскаль сияқты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.