Шекті өнімділіктің кему

Кіріспе 3
1. Шекті өнімділіктің кему (азаю) заңы 4
2. Ұзақ мерзім кезеңіндегі өндіріс. Изокванталар 5
Қорытынды 7
Пайдаланған әдебиеттер 8

Игілік адам қажеттіліктерін қанағаттандыратын құралдар (товарлар мен қызметтер). Тұтынылған товарлар мен қызметтер әр тұтынушы үшін субъективті болып табылатын «пайдалылық» әкеледі. Рыноктағы тұтынушының мақсаты шектелген кіріске максималды пайдалылық әкелетін товарлар мен қызметтер комбинциясын сатып алу немесе кірісті рационалды жұмсау. Экономикалық ғылымда пайдалылықпен байланысты жалпы пайдалылық және шекті пайдалылық түсініктері қолданылады. Пайдалылықты өлшеу туралы дау экономистерді екіге бөлді: ординалистер мен кардиналистерге. Кардиналистер шекті пайдалылыққа абсолютті өлшемді іздеумен айналысты. Пайдалылықты көбінде ақшалай бағалауды пайдаланды. Ординалистер салыстырмалы, товарлар комбинациясын таңдауды ұсынды. Ол үшін талғаусыздық қисығын, талғаусыздық картасын, айырбастаудың шекті нормасын, бюджет сызығын пайдалануды ұсынды.
Жалпы пайдалылылық бірнеше товарлар порциясын пайдаланудан тұтынушы алатын пайдалылық сомасы. Шекті пайдалылық қосымша товар порциясын пайдаланудан жалпы пайдалылықтың өзгерісі. Шекті пайдалылықтың кему заңы тұтынылған товарлар саны өскен сайын шекті пайдалылық азаяды. Бұл Госсеннің бірінші заңы деп аталады. Госсеннің екінші заңы бойынша жалпы пайдалылықты максимизациялау кезінде барлық тұтынылатын игіліктердің шекті пайдалылықтары біркелкі болуы керек.
Тұтынушының бюджет сызығы DI=x+PYy функциясымен өрнектелетін түзу сызық. Ол тұтынушының екі түрлі товарлар сатып алу мүмкіндігін көрсетеді. Талғаусыздық қисығы біркелкі пайдалылық әкелетін екі түрлі товарлар үйлесімін көрсетеді. Талғаусыздық қисығы мен бюджет қисықтарының жанасу нүктесі тұтынушының тепе теңдігін көрсетеді. Тұтынушының тепе теңдігін келесі функциямен өрнектеуге болады:
MU1/P1=2/P2=3/P3=ellip;…=n/Pn
Айырбастаудың шекті нормасы (MRS) дегеніміз бір товардың қосымша бірлігін алу үшін екінші товардың қанша бірлігінен бас тару керек екенін көрсететін өлшем.

1. Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова Ф.Н., Табеев Т.П. Экономикалық теория курсы. – Алматы, 1999.
2. Экономикалық теория С. Әкімбаев А.С., Баймұхамбетов. – Астана, 2002.
3. Шеденов Ө.Қ., Жүнісов Б.А., Байжомартов Ү.С., Комягин Б.И. Жалпы экономикалық теория. – Алматы-Ақтөбе, 2002.
4. Жілебеков С., Баймұхамбетова А.С., Жанайдаров У.А.Экономикалық теория: оқу құралы – Астана, 2002.
5. Мухамедиев Б.М. Микроэкономика. Оқулық. Алматы, Қазақ университеті, 2005
6. Мухамедиев Б.М., Дуламбаева Р.Т., Макроэкономика. Алматы, Қазақ университеті, 2008
7. Экономическая теория: Учебник. - Изд. испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2009
8. Курс экономической теории: учебник – 5-е изд-е /Под ред Е. Чепурина и А. Киселевой - Киров.: «АСА», 2005

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе 3
1. Шекті өнімділіктің кему (азаю) заңы 4
2. Ұзақ мерзім кезеңіндегі өндіріс. Изокванталар 5
Қорытынды 7
Пайдаланған әдебиеттер 8

Кіріспе
Игілік адам қажеттіліктерін қанағаттандыратын құралдар (товарлар мен қызметтер). Тұтынылған товарлар мен қызметтер әр тұтынушы үшін субъективті болып табылатын пайдалылық әкеледі. Рыноктағы тұтынушының мақсаты шектелген кіріске максималды пайдалылық әкелетін товарлар мен қызметтер комбинциясын сатып алу немесе кірісті рационалды жұмсау. Экономикалық ғылымда пайдалылықпен байланысты жалпы пайдалылық және шекті пайдалылық түсініктері қолданылады. Пайдалылықты өлшеу туралы дау экономистерді екіге бөлді: ординалистер мен кардиналистерге. Кардиналистер шекті пайдалылыққа абсолютті өлшемді іздеумен айналысты. Пайдалылықты көбінде ақшалай бағалауды пайдаланды. Ординалистер салыстырмалы, товарлар комбинациясын таңдауды ұсынды. Ол үшін талғаусыздық қисығын, талғаусыздық картасын, айырбастаудың шекті нормасын, бюджет сызығын пайдалануды ұсынды.
Жалпы пайдалылылық бірнеше товарлар порциясын пайдаланудан тұтынушы алатын пайдалылық сомасы. Шекті пайдалылық қосымша товар порциясын пайдаланудан жалпы пайдалылықтың өзгерісі. Шекті пайдалылықтың кему заңы тұтынылған товарлар саны өскен сайын шекті пайдалылық азаяды. Бұл Госсеннің бірінші заңы деп аталады. Госсеннің екінші заңы бойынша жалпы пайдалылықты максимизациялау кезінде барлық тұтынылатын игіліктердің шекті пайдалылықтары біркелкі болуы керек.
Тұтынушының бюджет сызығы DI=x+PYy функциясымен өрнектелетін түзу сызық. Ол тұтынушының екі түрлі товарлар сатып алу мүмкіндігін көрсетеді. Талғаусыздық қисығы біркелкі пайдалылық әкелетін екі түрлі товарлар үйлесімін көрсетеді. Талғаусыздық қисығы мен бюджет қисықтарының жанасу нүктесі тұтынушының тепе теңдігін көрсетеді. Тұтынушының тепе теңдігін келесі функциямен өрнектеуге болады:
MU1P1=2P2=3P3=ellip;...=nPn
Айырбастаудың шекті нормасы (MRS) дегеніміз бір товардың қосымша бірлігін алу үшін екінші товардың қанша бірлігінен бас тару керек екенін көрсететін өлшем.
MRS=elta;BΔA
Тұтынушының қалауына байланысты талғаусыздық қисығы формада болуы мүмкін.

1. Шекті өнімділіктің кему (азаю) заңы
Қысқа мерзімде өндірістік факторларлардың белгілі бір бөлігі тұрақты, ал қалған бөлігі өзгермелі болады. Қысқа мерзімде қабылданатын шешімдердің негізгі мақсаты - әp6ip өзгермелі фактордың өнім көлеміне тигзетін әсерін және оның тиімділігін анықтау. Ол ушін басқа факторлар тұрақты жағдайда өзгермелі фактордың көмегімен өндірілетін жалпы, орташа және шекті өнімдердің көрсеткіштері қолданылады.
Eкi факторлы өндipiс жағдайында өзгермелі факторға еңбек ресурстары жатады. Баска факторлар (капитал) тұрақты болғанда, нақты 6ip еңбектің мөлшерімен өндірілетін өнімді өзгермелі фактордың, яғни еңбектің жалпы өнімі TPL (total product) деп атайды.
Өндipic факторының орташа өнімі APL (average product) жалпы өнімнің зерттеліп отырған фактордың санына қатынасы арқылы анықталады. Мысалы еңбектің орташа өнімі APL былай анықталады:
APL = ТРL L.
Бұл көрсеткіш бір еңбек уақыты бірлігінде өндірілетін немесе 6ip еңбек факторына келетін өнім көлемін көрсетеді және еңбек өнімділігі деп аталады. Капиталдың орташа өнімі былайша есептеледі: APК = ТРК К. Капиталдың орташа өнімі негізгі өндірістік қордың тиімділігін білдіреді және қор қайтарымдылығы деп аталады. Шекті өнім МР (marginal product) өндіріс көлемі өзгерісінің өзгермелі фактор санының өзгерісіне қатынасы арқылы анықталады. Еңбек пен капитал үшін олардың шекті өнімі былайша есептеледі: MPL = ?ТРL ?L, MPК = ?ТРК ?К,
мұндағы MPL - еңбектің шекті өнімі, MPК - капиталдың шекті өнімі, ? - өзгepicтi көрсететін белгі, ТР - жалпы өнім, L - еңбек бірлігі, К - каптал бірлігі.
Қысқа мерзімде басқа факторлар тұрақты болып, еңбектің саны көбейсе, онда оның шекі өнiмi алғашқыда өскенмен, кейін біртіндеп төмендей бастайды. Мұны шекті өнiмдiлiктiң кему заңы (law of diminishing marginal returns) деп атайды. Ол заң бойынша:
- Өзгермелі фактордың қайтарымдылығы төмендейді.
- Қысқа мерзім кезеңінде өнім көлемін көбейту шектеледі.
- Әрекет ету сипаты технология ерекшелігіне байланысты.
ТР қисығының бойьндағы В нүктесі қисықтың иілген нүктесі, С - координат басынан сызылған биссектрисамен жанасқан нүкте, А - ТР қисығының бойындағы кез-келген нүктемен сәйкес келетін нүкте, D - ТР-ның ең жоғарғы денгейін көрсететін нүкте. А нүктесін координаттардын басымен қоссақ ОАЕ үшбұрышын аламыз. Үшбұрыштағы tg a АЕ мен ОЕ кесінділерінің қатынасын көрсетеі. Бұл АР-ның көpiнici:
АР L = tg a= A E OE - TP L.
А нұктесінен абсцисске қарай ТР мен жанама сызық түсірсек, tg β бұрышын аламыз. Ол МР-ньң көpiнici:
МРL = tg β -=АЕ FE = ∆TPL ∆ L.
Егер ОАЕ мен FAE үшбұрыштарын салыстырсақ алғашында tg β-ның мелшері tg а-ның мөлшерінен көп екенін кереміз. Яғни, шекті өнімнің (МР) мөлшері орташа өнімнің (АР L) мөлшерінен көп. А нуктесі В нуктесімен сәйкес келгенде tg β ең жогарғы денгейге жетеді, яғни MPL-де ең жоғарғы мөлшерге өceді. А нуктесі С нуктесімен сәйкес келгенде tgβ бұрышы tg а бұрышына теңеседі, бұл MPL мен АРL теңескенін білдіреді. Егер басқа жағдайлар тұрақты болып, өзгермелі факторды (L) ары қарай өcipceк, tg β кемиді де, A нyктeci D нуктесімен сәйкес келгенде, MPL нолге теңеседі. Ары қарай TPL кемиді, ал MPL тepic санға айналады. Бұл қысқа мерзімде өнім көлемін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.