Құқықы әлеуметтік объектісі, пәні, әдісі, құрылымы, атқаратын қызметі (функциясы)

Кіріспе

Қандайда бір ғылымның пәні зерттелетін нақты объектіні жан-жақты, терең бейнелейтін ұғымдардың жиынтығы болып саналады. Осыған сәйкес зерттеуші бір құбылысты, үдерісті немесе затты арнайы зертегенде нақтылық объектіден (яғни, оны сезінуден, түйсінуден, елестетуден) бастап, ол объекті туралы ой-пікір ұғым туғызады. Бұл нақты объектіні жан-жақты, терең бейнелеу болады. Осы ой-пікір, ұғымдардың негізінде объектінің даму зағңдылықтары аныталады. Қандай да бір заңдылық объектіге тән тұрақты, негізгі, мәндә, қайталанатын қасиеттерді, байланыстарды, қатынастарды терең бейнелеп көрсетеді, сөйтіп объектінің заңды дамуын, объектінің өзгеру және қозғалып өмір сүруін анықтайды.
Жоғарыда айтылған ғылымның объектісі және пәні туралы ұғым құқықтық әлеуметтануға да тікелей қатысты. Жалпы алғанда, құқықтық және құқықтық емес әлеуметтік ғылымдардың объектісі болып есептеледі. Бұлардың ішінде: құқық теорисы, салалық құқықтық ғылымдар, құқық философиясы, құқықтық әлеуметтану, т.б. бар.
Нақтылы (яғни, тар) мағынада әрбір ғылымның құқықты зерттеуде өз ерекшелігі болады. Құқық саласының барлық өмір салаларымен байланысын құқықтық философия зерттейді, әлеуметтік өмірмен, қоғаммен құқықтың тығыз қарым-қатынасын, байланысын құқықтық әлеуметтану зерттейді. Құқық теориясы- бұл қорытындыланған теориялық ғылым. Құқықтық әлеуметтанудың саласы В.Н.Кудравцев пен В.П.Казимерчуктің “Современная социология права” атты кітабында дұрыс тұжырымын тапқан. Бұл авторлар құқықтық әлеуметтану саласы – құқықтың әлеуметтік құбылыс ретінде қоғаммен байланысын, құқытың атқаратын қызметін құқықтық ережелердің қоғамның әлеуметтік ұйымының барлық деңгейінде: қоғамда, әлеуметтік топтарда, мекемелерде, жеке адамдарда жалпы әлеуметтік тәртіпке айналу процестерін зерттейді деп атап көрсетеді. Мұнда, ең бастысы, құқықтық әлеуметтану құқық пен әлеуметтілікті жеке-жеке зерттемейді, ол тек қана осылардың, яғни, құқық пен әлеуметтіліктің бір-бірімен байланысын, бір-біріне қатынасын, әсерін зерттейді.
Сонымен, жалпы кең мағынада алғанда құқықтық әлеуметтанудық объектісі- ол құқық (құқықтыұ болмыс); ал, тар мағынасындаалғанда құқықтың объектісі – бұл құқықтағы әлеуметтілік, құқықтың қоғаммен (социумен) өзара іс-әрекеті, қызметі, байланысы.
Жалпы құқықтық әлеуметтанудың екі объектісі болады:құқық әлеуметтік институт ретінде және индивидтердің (адамдардың) маңызды құқықтық жағдайларындағы әлеуметтік іс-әрекеті. Құқықтық әлеуметтанудың пәні құқықтың әлеуметтік іс-әрекетінің, қимылыныңөзгеруі, заңдылықтары арқылы дамиды.
Егер құқықтық ереже қоғаммен және салаларымен органикалық (бөлінбес) байланыста, қатынаста болмаса, онда құқықтық әлеуметтану болмас еді.
Сонымен бірге әлеуметтік құбылыстар мен процестер құқықтық ережелермен біршге қаралмаса, ондай кезде деқұқықтық әлеуметтану болмас еді. Құқықтық ережелердің үш түрлі сипаты болады. олар: 1) құқықтық 2)әлеуметтік және 3)психологиялық сипаттар.
Жалпы алғанда құқықтық теория ғылымындаосы уақытқа дейін құқықтық ережелер арқылы қоғамдағы алуан түрліқұбылыстардың реттеудің, тәртіпке келтірудің құқықтық негізгі туралы толық анықтама жоқ. Бұл жөнінде құқық мамандарының(юристердің) арасында ой-пікір таластары әліжүріп жатыр.
Біздің пікірімізше, әлеуметтану тұрғысынан алғанда құқық ережелерінің іс-қимылының,әрекетінің құқықтық тетігі өзінің көлемі жағынан ол “құқықтық жүйе”, “құқықтық қондырма” ұғымдарымен тең. Бұл ұғымдар құқықтық құбылыстар мен іс-әрекеттердің, барлық жүйесін қамтиды.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Құқықы әлеуметтік объектісі, пәні, әдісі, құрылымы, атқаратын қызметі (функциясы)
Қандайда бір ғылымның пәні зерттелетін нақты объектіні жан-жақты, терең бейнелейтін ұғымдардың жиынтығы болып саналады. Осыған сәйкес зерттеуші бір құбылысты, үдерісті немесе затты арнайы зертегенде нақтылық объектіден (яғни, оны сезінуден, түйсінуден, елестетуден) бастап, ол объекті туралы ой-пікір ұғым туғызады. Бұл нақты объектіні жан-жақты, терең бейнелеу болады. Осы ой-пікір, ұғымдардың негізінде объектінің даму зағңдылықтары аныталады. Қандай да бір заңдылық объектіге тән тұрақты, негізгі, мәндә, қайталанатын қасиеттерді, байланыстарды, қатынастарды терең бейнелеп көрсетеді, сөйтіп объектінің заңды дамуын, объектінің өзгеру және қозғалып өмір сүруін анықтайды.
Жоғарыда айтылған ғылымның объектісі және пәні туралы ұғым құқықтық әлеуметтануға да тікелей қатысты. Жалпы алғанда, құқықтық және құқықтық емес әлеуметтік ғылымдардың объектісі болып есептеледі. Бұлардың ішінде: құқық теорисы, салалық құқықтық ғылымдар, құқық философиясы, құқықтық әлеуметтану, т.б. бар.
Нақтылы (яғни, тар) мағынада әрбір ғылымның құқықты зерттеуде өз ерекшелігі болады. Құқық саласының барлық өмір салаларымен байланысын құқықтық философия зерттейді, әлеуметтік өмірмен, қоғаммен құқықтың тығыз қарым-қатынасын, байланысын құқықтық әлеуметтану зерттейді. Құқық теориясы- бұл қорытындыланған теориялық ғылым. Құқықтық әлеуметтанудың саласы В.Н.Кудравцев пен В.П.Казимерчуктің "Современная социология права" атты кітабында дұрыс тұжырымын тапқан. Бұл авторлар құқықтық әлеуметтану саласы - құқықтың әлеуметтік құбылыс ретінде қоғаммен байланысын, құқытың атқаратын қызметін құқықтық ережелердің қоғамның әлеуметтік ұйымының барлық деңгейінде: қоғамда, әлеуметтік топтарда, мекемелерде, жеке адамдарда жалпы әлеуметтік тәртіпке айналу процестерін зерттейді деп атап көрсетеді. Мұнда, ең бастысы, құқықтық әлеуметтану құқық пен әлеуметтілікті жеке-жеке зерттемейді, ол тек қана осылардың, яғни, құқық пен әлеуметтіліктің бір-бірімен байланысын, бір-біріне қатынасын, әсерін зерттейді.
Сонымен, жалпы кең мағынада алғанда құқықтық әлеуметтанудық объектісі- ол құқық (құқықтыұ болмыс); ал, тар мағынасындаалғанда құқықтың объектісі - бұл құқықтағы әлеуметтілік, құқықтың қоғаммен (социумен) өзара іс-әрекеті, қызметі, байланысы.
Жалпы құқықтық әлеуметтанудың екі объектісі болады:құқық әлеуметтік институт ретінде және индивидтердің (адамдардың) маңызды құқықтық жағдайларындағы әлеуметтік іс-әрекеті. Құқықтық әлеуметтанудың пәні құқықтың әлеуметтік іс-әрекетінің, қимылыныңөзгеруі, заңдылықтары арқылы дамиды.
Егер құқықтық ереже қоғаммен және салаларымен органикалық (бөлінбес) байланыста, қатынаста болмаса, онда құқықтық әлеуметтану болмас еді.
Сонымен бірге әлеуметтік құбылыстар мен процестер құқықтық ережелермен біршге қаралмаса, ондай кезде деқұқықтық әлеуметтану болмас еді. Құқықтық ережелердің үш түрлі сипаты болады. олар: 1) құқықтық 2)әлеуметтік және 3)психологиялық сипаттар.
Жалпы алғанда құқықтық теория ғылымындаосы уақытқа дейін құқықтық ережелер арқылы қоғамдағы алуан түрліқұбылыстардың реттеудің, тәртіпке келтірудің құқықтық негізгі туралы толық анықтама жоқ. Бұл жөнінде құқық мамандарының(юристердің) арасында ой-пікір таластары әліжүріп жатыр.
Біздің пікірімізше, әлеуметтану тұрғысынан алғанда құқық ережелерінің іс-қимылының,әрекетінің құқықтық тетігі өзінің көлемі жағынан ол "құқықтық жүйе", "құқықтық қондырма" ұғымдарымен тең. Бұл ұғымдар құқықтық құбылыстар мен іс-әрекеттердің, барлық жүйесін қамтиды.
Құқық әлеуметтануының маңыздыкомпоненттері әлеуметтікзерттеу болып табылады, ол құқықтанудың фактологиялық базасын қамтамасыз етеді, оның практикамен байланысын күшейтеді.
Құқық саласындағы әлеуметтік зерттеулердің мақсаты құқық пен қоғамның өзінің байланысын, құқықтың әлеуметтік функцияларын және заң нормаларының барлық деңгейде: қоғам деңгейінде, әр түрлі әлеуметтік таптар деңгейінде, ұжымдар, топтар мен тұлғалар деңгейінде әлеуметтік мінез-құлыққа трансформациялауын анықтау болып табылады,
Құқық әлеуметтануы зерттейтін мәселелер тобы:
құқықтың әлеуметтануы негіздері және құқық шығарушылықтың тиімділігі;
құқықтың әлеуметтік функциясы және құқық нормалары қызметінің тиімділігі:
әлеуметтік топтардың құқықтық санасының жай-күйі, қоғамдық пікір мен құқық, құқықты білу және заңның мәртебесі (құрметі);
моральдық және заңдық нормалардың өзара қатынасы, құқық субмәдениет;
құқық саясатының мәселелері, заң органдары қызметінің әлеуметтануы;
құқық тәртібінің жай-күйіжәне құқық бұзушылықтың әлеуметтік себептері, олардың алдын алу, жазалау мен қоғамдақ ықпал жасау шараларының тиімділігі.
Бұдан біз кез-келген құқықтық іс-әрекеттің, мінез-құлықтың әлеуметтік астары бар екенін көріп отырмыз. Құқық ережелері мен заңдарын қоғам мүшелері өздерінің күнделікті өмірлерінде, қызметтерінде басшылыққа алып отырады. Басқаша айтсақ, құқық-әәлеуметтік бақылыаудың түрі, құралы. Құқық қоғам өмірінің бар саласына белсенді түрде араласады, олай болса құқық қоғам өмірінің экономикалық,саяси, рухани, моральдық, т.б. салаларымен тығыз байланыста болады. бұл құқықтықіс-әректтің әлеуметтік ортасын құрайды. Сондықтан құқық әлеуметтануының басты міндеті- осы ортаны жан-жақт, терең зерттеу, оның құрылымының әрбір элеметін, іс-әректінің себептерін, олардың құқықпен алуан түрлі байланыс, қатынастарын анықтау болып табылады.
Құқықтық іс-қимылдың, әрекеттің психологиялық астары бар. Бұл адамдардың, алуан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.