Зертханалық жануарлардың инфекциялық аурулары

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Жануарлардың инфекциялық аурулары.
Жұқпалы аурулар
Жұқпалы аурулардың түрлері
Инфекцияның түрлері.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиет

Зертханалық жануарлардың инфекциялық аурулары

Жануарлардың инфекциялық аурулары. Ауылшаруашылық малдарында кездесетін аурулардың арасында ең жиі кездесетіні - инвазиялық аурулар. Оларға қарсы малдарды дәрілеуді оңтайлан-дыру қазіргі уақытта ветеринарлық шаралардың ішінде ең өзекті мәселелердің бірі. Себебі ауылдық жағдайда асау, жүген - құрық тимеген жылқыны, қойлар мен ірі қараны жекелеп дәрілеу қол күші мен айтарлықтай уақытты талап етеді. Осы мәселеге байланысты, ауылдық жағдайда дегельминтизациялауды сататын, семіртетін малда өткізіп, қалған малдар гельминтозбен өздері ғана ауырып қоймай, инвазия көзі болып қала береді. Нәтижесінде инвазиялық аурулардың таралу деңгейі артады. Осы кемшіліктерді ескере, біз арнайы технологиямен дайындалған антгельминтті препарат қосылған азықтық - емдік қоспаның ықшамды түрлері шығарып, олардың гельминтоздарға қарсы тиімділігін малдарды еркін топтау әдісімен дәрілеп анықтау мақсатын алдымызға қойдық.

Қолданылған тәсілдер мен жабдықтар. Азықтық - емдік қоспаның екі ықшамды түрі (альбендазол, фенбендазол) «Цесна - Астық» концернінің құрама жем дайындайтын зауыты жағдайында арнайы технологиямен дайындалды. Бұл қоспалардың мал гельминтоздарына тиімділігін анықтау Қарағанды мен Ақмола облыстарының шаруа қожалықтарында жүргізілді. Зерттеуге 493 жылқы мен 1468 қой басы қамтылды. Алдын ала мал нәжістерін паразитологияға мәлім копроовоскопия, копролярвоскопия әдістерімен зерттелініп инвазия экстенсивтіліктері анықталды [1] . Дәрілеген соң препарат тиімділігін анықтау үшін нәжіспен бөлінген гельминттерді қарау, яғни гельминтокопроскопия және копроовоскопия әдісімен (асқазан - ішек жолдарында гельминттер қалған жағдайда) нәжіспен бөлінген гельминт жұмыртқаларын зерттедік. Емдік қоспалардың экстенстиімділік көрсеткіштері дәрілегеннен кейін 5 және 7 күндері зерттелінді.

Зерттеу нәтижелері. Жалпы алғанда, аталған екі облысқа қарасты шаруа қожалықтарының малдары, соның ішінде қойлары арасында трихостронгилидоздар, нематодоздар мен мониезиоз тіркелгендігі анықталды (кесте 1) .

1-кесте. Қарағанды мен Ақмола облысы қойларының гельминтоздарға шалдығу көрсеткіші

Облыс, аудан, ЖШС

Мал басы

Инвазия экстенсивтілігі, %:

Трихострон-гилидоздар

Нематодироз

мониезиоз

Облыс, аудан, ЖШС: Ақмола обласы

Облыс, аудан, ЖШС: ЖШС «Құлагер»

Мал басы: 137

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 112/81, 7

39/28, 5

64/46, 7

Облыс, аудан, ЖШС: Приреченский а/а

Мал басы: 188

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 171/90, 9

78/41, 4

39/20, 7

Облыс, аудан, ЖШС: Интернациональный а/а

Мал басы: 119

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 74/62, 2

24/20, 2

11/9, 2

Облыс, аудан, ЖШС: Торғай а/а

Мал басы: 228

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 116/50, 9

46/20, 1

37/16, 2

Облыс, аудан, ЖШС: ЖШС «Қаратомар»

Мал басы: 37

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 37/100, 0

21/56, 8

11/29, 7

Облыс, аудан, ЖШС: ЖШС «Мухамеджанов»

Мал басы: 151

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 138/91, 4

67/44, 4

48/31, 8

Облыс, аудан, ЖШС: ЭИ облыс бойынша

Мал басы: 860

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 678/78, 8

275/31, 9

210/24, 4

Облыс, аудан, ЖШС: ИИ

Мал басы:

Инвазия экстенсивтілігі, %:: 12-261

14-78

7-64

Кесте деректерінен қараса трихостронгилиде тұқым өкілдерімен қой басының 86 % үлесінің дерттенгендігін көруге болады. Сонымен бірге, Ақмола облысы қойларының 78, 8 % дерттенсе, Қарағанды облысы бойынша бұл көрсеткіш 94, 4 % құрайды. Ғылымға қой стронгилят-тарының ең қауіпті туыстары нематодир мен гемонхтар екендігі белгілі. Сондықтан, нематодироздың орташа есеппен алғанда 31, 9 % қой үлесін қамтуы оның келесі жылдары, емдік шаралар жүргізілмеген жағдайда, қозылардың арасында өлім - жітімнің артуына әкеліп соқтыратынын айтады. Копролярвоскопиялық зерттеулердің қысқа мерзім аралығында жүргізілмеуіне байланысты гемонхоздың таралу деректері алынбады. Ал жалпы алғанда басқа гельминтолог ғалымдардың зерттеу нәтижелері бойынша бұл инвазия қой арасында 12 - 39 % қарқында тіркеледі [2] . Сондай - ақ, екі облысқа қарасты жеті шаруа қожалықтарының бәрінде бірдей мониезиоздың 9 - 46 % аралығында болуы аталған терри-торияның топырақ құрамында орибатид кенелерінің тіршілігімен байланыстыруға болады. Осы аталған гельминтоздың сонымен қатар биылғы жылы туған қозылардың арасында таралғандығы анықталды. Ал жылқылардың асқазан - ішек жолдарын 84 % дейін стронгилятоздар мен 64 % оксиуроз жайлаған (кесте 2) .

2-кесте. Жылқылардың гельминтоздарға шалдығу көрсеткіші

Облыс, аудан, ЖШС

Мал

басы

Инвазия экстенсивтігі, %:

стронгилятоз

параскаридоз

оксиуроз

ЖШС «Отканжар»

Нура ауданы

139

123 / 89, 1

36 / 26, 3

83/ 29, 6

ЖШС «Қойгелді-

Астық», Аршалы

ауданы

113

95 / 84, 4

21 / 17, 9

113/ 100, 0

Торгай а/а

Ерейментау ауданы

47 / 78, 8

16 / 26, 9

24/ 40, 3

ЖСК «Құлагер»

Астана қаласы

14 / 50, 1

7 / 26, 3

17/ 29, 6

ЖШС «Суюров»,

Целиноград ауданы

78 / 91, 1

15 / 17, 9

49/ 56, 9

ЖШ «Қаратомар»

54 / 81, 2

18 / 26, 9

27/ 40, 3

Барлығы

493

411 / 83, 4

113 / 22, 9

313 / 63, 5

Жылқылардың 4 жасқа дейінгілерінің 22, 9 % параскаридозға шалдыққан және клиникалық зерттеу барысында олардың қоңдылығы төмендегені мәлім болды. Азықтық - емдік қоспа түрлерінің қой гельминтоздарына қарсы тиімділігін анықтау 199 бас қойды - фенбендазол қосылған және 1096 қой басын альбендазол қосылған қоспа түрлерімен дәрілеу арқылы жүргізілді (кесте 3) .

3-кесте. Қойларды азықтық - емдік қоспа түрлерімен дәрілеу нәтижесі

Ауыл атауы

Мал басы

АЕҚ түрі

Экстенстиімділігі (%)

Ауыл атауы:

Мал басы:

АЕҚ түрі:

Экстенстиімділігі (%):

Ауыл атауы:

Мал басы: стронгилятоздар

АЕҚ түрі: мониезиоз

Экстенстиімділігі (%):

Ауыл атауы: 1

Мал басы: 2

АЕҚ түрі: 3

Экстенстиімділігі (%): 4

: 5

Ауыл атауы: Софиевка ауылы

Мал басы: 69

АЕҚ түрі: АЕҚф

Экстенстиімділігі (%): 82, 4

: -

Ауыл атауы: Торғай ауылы

Мал басы: 103

АЕҚ түрі: 84, 9

Экстенстиімділігі (%): -

Ауыл атауы: Қойгелді ауылы

Мал басы: 27

АЕҚ түрі:

Экстенстиімділігі (%): 81, 8

: -

Ауыл атауы: ЭТ топ бойынша, %

Мал басы: 199

АЕҚ түрі:

Экстенстиімділігі (%): 83, 0

: -

Ауыл атауы: Қойгелді ауылы

Мал басы: 344

АЕҚ түрі:

Экстенстиімділігі (%): 88, 3

: 79, 4

Ауыл атауы: Торғай ауылы

Мал басы: 242

АЕҚ түрі: АЕҚа

Экстенстиімділігі (%): 92, 4

: 84, 2

Ауыл атауы: Интернациональный а.

Мал басы: 119

АЕҚ түрі: 87, 3

Экстенстиімділігі (%): 91, 3

Ауыл атауы: «Қаратомар» ЖШС

Мал басы: 201

АЕҚ түрі:

Экстенстиімділігі (%): 100, 0

: 100, 0

Ауыл атауы: 1

Мал басы: 2

АЕҚ түрі: 3

Экстенстиімділігі (%): 4

: 5

Ауыл атауы: «Суюров» ШҚ

Мал басы: 190

АЕҚ түрі:

Экстенстиімділігі (%): 98, 6

: 96, 6

Ауыл атауы: ЭТ топ бойынша, %

Мал басы: 1096

АЕҚ түрі:

Экстенстиімділігі (%): 93, 3

: 90, 3

Кесте деректерінен қой қарсы фенбендазол мен альбендазол араластырылған азықтық - емдік қоспалардың тиімділіктері тиісінше 83 % және 93, 3 % құрады, яғни бұл екі препарат стронгиляттарға бірдей әсер етеді, ал мониезиозда АЕҚа түрінің әсері 90, 3 % малды сауықтырса, фенбендазолы бар АЕҚ түрінің мониезиозға қарсы тиімділігі болмады. Азықтық - емдік қоспалардың жылқы гельминтоздарына әсерін анықтау мақсатымен 154 жылқы мен 80 жылқы басы, АЕҚф мен АЕҚа нұсқаларын қолдана жүргізілді.

Жұқпалы аурулар - зардапты вирустардың, микоплазмалардың, хламидийлердің, риккетсиялардың, спирохеталардың организмге еніп, онда өсіп-өну және өмір сүру салдарынан туатын аурулар. Жұқпалы ауруларды кейде тек «инфекция» деп те атайды. Олар: а) ішектің; б) жоғарғы тыныс жолдарының; в) қанның; г) сыртқы қабықтардың аурулары болып бөлінеді.
Ішек ауруларында (мысалы А-гепатиті) вирус ас қорыту жолдарына ауыздан кіріп, ішектен нәжіспен бірге шығады. Тыныс жолдары ауруында шырышты қабықтар зақымданады және организмге вирус: ауамен кіреді. Қан немесе трансмиссивті аурулар (әртүрлі энцефаломиелиттер, гемаррагиялық безгектер) аурудан сау адамға және жануарларға қан; сорғыш насекомдар арқылы беріледі, кейде қосалқы көмекшілері болады, көбінесе табиғи-ошақты болып келеді. Сыртқы қабықтардың аурулары (құтыру, аусыл, делбе) жанасудан, қарым-қатынаста болудан тарайды. Вирустардьң организмде өсіп-өну және шоғырлану ерекшеліктеріне сай оларды ошақты және жалпы деп бөледі. Біріншісінде қоздырғыштардың әсері тек енген жерде көрінеді, ол сол жерде есіп-өнеді (мысалы ішекте, не тыныс жолдарында) . Екіншісінде вирустар енген жерінде көбейіп, денеге тарайды да, басқа ағзаларда екінші үлкен ошақ құрайды (шешек, қызылша, полиомиелит) . Аурудың мерзімінің ұзақтығына, белгілерінің көрінуіне және қоздырғыштың сыртқы ортаға шығып тұруына байланысты олар жіті және созылмалы болып бөлінеді. Жітілері тез жазылады, вирустан да тез құтылады. Ал созылмалысы біресе айығып, біресе қайталап көпке созылады. Өз алдына бір бөлек түрі - баяу ауру. Бұл түрінде вирус организмде көпке дейін сақталып, ауру ұзаққа созылады және клиникалық белгілері көмескілеу болады. Ал ауру белгілерінің мүлдем болмайтын түрін инаппаранттык деп атайды. Мұнда организмнен ауру қоздырғышы, шығып кетеді де, иммунитет пайда болады. Аурудың латентті (жасырын) деген де түрі бар. Онда вирус организмде өте ұзақ уақыт өмір сүреді. [1] Жұқпалы аурулар бактериялардан және басқа организмдерден (жанды денелерден) пайда болады, олар организмге аса зиянды. Олар әр түрлі жолдармен тарайды. Бактериялар, инфекция туғызатын басқа да көптеген организмдердің ұсақтығы соншалықты, оларды микроскопсыз кере алмайсыз - ал арнаулы құралмен қарағанда сол зәредей зат үп-үлкен болып көрінеді. Ал вирус тіпті бактериядан да ұсақ.

Антибиотиктер (пенициллин, тетрациклин және т. б. ) - бактерия туғызған белгілі бір ауруларды емдеуге көмектесетін дәрілер. Вирустардан пайда болған салқын тию, тымау, қызылша, мысқыл және т. б. сияқты ауруларға антибиотиктер әсер етпейді. Вирустық инфекцияларды антибиотиктермен емдеуге болмайды. Олар көмектеспейді, тіпті зиянды да болуы мүмкін.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.