«Қозы Көрпеш–Баян сұлу»- махаббат



І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім
1. Махаббат бiр.бiрiне ымырасыз екi бастапқыға бөлiнедi
2. «Қозы Көрпеш.Баян сұлу». махаббаттың бейнесi

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Махаббат… Бұл неткен сезiм? Ол қайдан шығып, қайда талпынады? Мiне, түрiк бақсысының қоятын алғашқы рухани сауалы осы. «Қозы Көрпеш–Баян сұлу» эпосының бiрiншi жолынан бастап дүние, сезiм екi жiкке, бiр-бiрiне ымырасыз екi бастапқыға бөлiнедi. Сол екi қарама-қарсылық сайып келгенде, ажал айқасқа түсуi қажет.
Эпостың әуел басында екi құдай (Сарыбай мен Қарабай) аң аулап жүрiп достасып, бiр-бiрiне ант бередi, ол анттың шарты былай: егер олардың зайыптары дүниеге екi қыз әкелетiн болса, олар бiрге туған сiңлiлер болмақ, егерде олар екi ұлды болса, онда бұлар бiрге туған аға мен iнi болмақ, ал әйелдерiнiң бiрi қыз, бiрi ұл туса, онда балалары ерлi-зайыпты болып, бiр-бiрiн мәңгiлiк сүйiп өтпек.
Осы кезде қастарынан марал өтiп бара жатады. Ал маралдың iшiнде бiр-бiрiн жек көретiн екi баласы бар. Оны тек атса болды, дүние екiге жарылып, содан бастап онда жаулық пен бүлiк, кiсi өлтiру мен зорлық-зомбылық өмiр сүрмек. Сарыбай мерген болатын, Қарабай одан маралды атуды өтiндi. Сарыбай көпке дейiн атуға дәтi бармай күдiктенiп тұрды, ақыр соңында Қарабай оған екеуiнiң достығын есiне салды. Сарыбай маралды атып өлтiруге мәжбүр болды. Маралдың iшiнен екi қозықасы шығып, жарық дүниеде жүгiре жөнелдi…
Қарабай мен Сарыбай үйлерiне қайтуға бет алды, олардың алдынан тазша бала шығып, Сарыбайға әйелiнің ұл тапқанын хабарлады. Сарыбай қуанғаннан үйiне қарай шаба жөнелiп, жолда аттан құлап қайтыс болды. Ал Қарабайдың алдынан сақау қатын шығып, оның қызды болғанына сүйiншi сұрады. Сүйiншi берудiң орнына Қарабай оны қамшымен сабады, сақау қатын оның жетi атасына дейiн қарғыс жаудырды. Қарабай қымыз құйылған тоқсан сабамен Сарыбайдың қазасына аттанды, бiрақ жолда сабаларды жарып, қымызды жерге төктi. Содан өзендер мен көлдер пайда болды. Қарабай Сарыбайдың үйiне кiрiп, бесiктiң бетiн ашты, одан алтын айдарлы ұл бала – Қозыны көрдi. Сонда Қарабай оны қарғап-сiлеп үйiне қарай шаба жөнелдi. Содан өзiнiң туыстарын шақырып, өзiнiң қызын жетiм ұлға бермейтiнiн айтып, көз көрмес қиянға көшiп кеттi. Сөйтiп дүниеге Ант аттаған азғындық, Алдау мен Жауыздық және Абыройсыздық келдi.
1. www.fat.kz
2. www.koz.kz
3. www.google.kz

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім
1. Махаббат бiр-бiрiне ымырасыз екi бастапқыға бөлiнедi
2. Қозы Көрпеш–Баян сұлу- махаббаттың бейнесi

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Махаббат бiр-бiрiне ымырасыз екi бастапқыға бөлiнедi
Махаббат... Бұл неткен сезiм? Ол қайдан шығып, қайда талпынады? Мiне,
түрiк бақсысының қоятын алғашқы рухани сауалы осы. Қозы Көрпеш–Баян сұлу
эпосының бiрiншi жолынан бастап дүние, сезiм екi жiкке, бiр-бiрiне ымырасыз
екi бастапқыға бөлiнедi. Сол екi қарама-қарсылық сайып келгенде, ажал
айқасқа түсуi қажет.
Эпостың әуел басында екi құдай (Сарыбай мен Қарабай) аң аулап жүрiп
достасып, бiр-бiрiне ант бередi, ол анттың шарты былай: егер олардың
зайыптары дүниеге екi қыз әкелетiн болса, олар бiрге туған сiңлiлер болмақ,
егерде олар екi ұлды болса, онда бұлар бiрге туған аға мен iнi болмақ, ал
әйелдерiнiң бiрi қыз, бiрi ұл туса, онда балалары ерлi-зайыпты болып, бiр-
бiрiн мәңгiлiк сүйiп өтпек.
Осы кезде қастарынан марал өтiп бара жатады. Ал маралдың iшiнде бiр-
бiрiн жек көретiн екi баласы бар. Оны тек атса болды, дүние екiге жарылып,
содан бастап онда жаулық пен бүлiк, кiсi өлтiру мен зорлық-зомбылық өмiр
сүрмек. Сарыбай мерген болатын, Қарабай одан маралды атуды өтiндi. Сарыбай
көпке дейiн атуға дәтi бармай күдiктенiп тұрды, ақыр соңында Қарабай оған
екеуiнiң достығын есiне салды. Сарыбай маралды атып өлтiруге мәжбүр болды.
Маралдың iшiнен екi қозықасы шығып, жарық дүниеде жүгiре жөнелдi...
Қарабай мен Сарыбай үйлерiне қайтуға бет алды, олардың алдынан тазша
бала шығып, Сарыбайға әйелiнің ұл тапқанын хабарлады. Сарыбай қуанғаннан
үйiне қарай шаба жөнелiп, жолда аттан құлап қайтыс болды. Ал Қарабайдың
алдынан сақау қатын шығып, оның қызды болғанына сүйiншi сұрады. Сүйiншi
берудiң орнына Қарабай оны қамшымен сабады, сақау қатын оның жетi атасына
дейiн қарғыс жаудырды. Қарабай қымыз құйылған тоқсан сабамен Сарыбайдың
қазасына аттанды, бiрақ жолда сабаларды жарып, қымызды жерге төктi. Содан
өзендер мен көлдер пайда болды. Қарабай Сарыбайдың үйiне кiрiп, бесiктiң
бетiн ашты, одан алтын айдарлы ұл бала – Қозыны көрдi. Сонда Қарабай оны
қарғап-сiлеп үйiне қарай шаба жөнелдi. Содан өзiнiң туыстарын шақырып,
өзiнiң қызын жетiм ұлға бермейтiнiн айтып, көз көрмес қиянға көшiп кеттi.
Сөйтiп дүниеге Ант аттаған азғындық, Алдау мен Жауыздық және Абыройсыздық
келдi.

Қозы Көрпеш–Баян сұлу- махаббаттың бейнесi
Сарыбай қазасының екi салдары бар: бiрiншiден, Сарыбай өлген соң оның
ұлы Қозының өз анасымен бiрге тұруына қақысы бар. Оқырман мұны терiс
мағынада түсiнбеуi керек. Аңыздардағы образдар ешқашан реалистiк
әдебиеттегi тәрiздi тiкелей маңызға ие болған емес және болмайды да.
Жоғарыда айтқанымыздай, Мамабике уайымның, қорқыныш пен күдiктiң құдайы,
яғни, адами Мендiктiң бейнесi. Ал Қозы –. Демек, Қозы мен Мамабикенiң
бiрге тұруы таза символикалық дүние және оның мақсаты рухани түлеудiң, адам
жанына тән қорқыныш пен күдiктiң алғашқы сатысын көрсету. Осылайша
Сарыбайдың өлiмi – махаббат тақырыбын өрбiтудiң бiрiншi баспалдағы. Қозы
әкесiнен жетiм қалып, жетiмдiк тауқыметiн тарта жүрiп тұлғаланды. Уайымды
да, қайғыны да, құмарлықты да бастан кешiрдi. Содан берi осының бәрi жарық
дүниеде бар. Одан соң Қозыға күнi өткен шындықтың құдайы – кәрi кемпiр
кездеседi, ол Қозыны шындықтың жолына түсiредi, оған Баян атты арман
есiмдi айтады. Үйiне келген соң Қозы анасынан оған шындықты айтып берудi
өтiнедi. Бiрақ ұлынан айрылып қалудан қорыққан Мамабике құпияны оған
айтпауға бекiнген. Содан берi бала кездегi ренiш ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қозы Көрпеш-Баян Сұлу мазары-сәулет өнерінің ескерткіші
Лиро - эпостық жырлар
«ҚОЗЫ КӨРПЕШ - БАЯН С¥ЛУ» жырының варианттары
Концептінің лингвистикадағы мағынасы
Махаббаттың мәңгілік ескерткіші
Шоқан Уалиханов Шағармалар
Ысқақ Дүйсенбаев - фольклортанушы
«Қозы көрпеш-Баян сұлу» жырындағы Баян образының жасалуы
Дәстүрлі ғашықтық эпос
Лиро- эпостық және батырлар жырындағы салт- дәстүрлерді оқыту
Пәндер