Оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру арқылы бәсекеге қабілетті тұлғаны дамыту
КІРІСПЕ
І. ТАРАУ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ГЕОГРАФИЯ ПӘНІНЕ ДЕГЕН ТАНЫМДЫҚ
ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ
ІІ. ТАРАУ ГЕОГРАФИЯНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕГІ ЖАҢА
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
ІІІ. ТАРАУ ЖОҒАРЫ ЖӘНЕ ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ ГЕОГРАФИЯ ПӘНІН
ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ӘДІСТЕМЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ.
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
І. ТАРАУ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ГЕОГРАФИЯ ПӘНІНЕ ДЕГЕН ТАНЫМДЫҚ
ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ
ІІ. ТАРАУ ГЕОГРАФИЯНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕГІ ЖАҢА
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
ІІІ. ТАРАУ ЖОҒАРЫ ЖӘНЕ ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ ГЕОГРАФИЯ ПӘНІН
ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ӘДІСТЕМЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ.
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазіргі кезде әлемнің барлық елдерінде оқытудың сапасын көтеруге айрықша көңіл бөлініп отыр. Біздің елімізде де бәсекеге қабілетті түлек тәрбилеп шығаруға көп мән беріледі.
Американдық педагог Филип Шлекти өзінің ХХI ғасыр мектебі атты еңбегінде мектеп бағдарламасын жақсы меңгеріп, бірақ әртүрлі жағдайларда ары қарай жетілдіріп қолдана алмайтын түлектің қоғамда өзінің орнын табуы екі талай деп есептейді.
Оқушылардың география пәніне деген танымдық қызығушылығын анықтау үшін әртүрлі сауалнама жүргіздім. Олардың нәтижелері бойынша сұрақтарға жауап берген оқушылардың география пәніне деген қызығушылығы 26% жоғары, 33% орташа, 41% төмен деңгейде екендігі анықталды. ЖБДД анықтау үшін өткізілген бақылау тілігі оқушылардың тек 51% ғана «анализ», 38 % «синтез» 35% салыстыру жасай алады. 29% логикалық ойлау, ал 34 % қорытынды жасау қабілеттері дамыған.
Американдық педагог Филип Шлекти өзінің ХХI ғасыр мектебі атты еңбегінде мектеп бағдарламасын жақсы меңгеріп, бірақ әртүрлі жағдайларда ары қарай жетілдіріп қолдана алмайтын түлектің қоғамда өзінің орнын табуы екі талай деп есептейді.
Оқушылардың география пәніне деген танымдық қызығушылығын анықтау үшін әртүрлі сауалнама жүргіздім. Олардың нәтижелері бойынша сұрақтарға жауап берген оқушылардың география пәніне деген қызығушылығы 26% жоғары, 33% орташа, 41% төмен деңгейде екендігі анықталды. ЖБДД анықтау үшін өткізілген бақылау тілігі оқушылардың тек 51% ғана «анализ», 38 % «синтез» 35% салыстыру жасай алады. 29% логикалық ойлау, ал 34 % қорытынды жасау қабілеттері дамыған.
1. 1.Душина И.В. Географияны оқытудың жаңа педагогикалық технологиялары. География мектепте. №3 2001
2. 2.С.Бахишева. 12 жылдық білім беру және білім философиясы. Жаңа мектеп.№2 – 2006 жыл.
3. Журнал «География Қазақстанның мектептерінде және жоғары білім беру оқу орындарында » 2007ж.
4. Құдайбергенова К.С. Құзырлылық табиғаты - тұлғаның өздік дамуында. Алматы. 2006ж.
5. Білім беру жүйесіндегі жаңа педагогикалық және ақпараттық технологиялар.» Педагогикалық ғылымдар докторы профессор Е.С. Полат редакциямен. 2000ж. )
6. Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология. Тараз: ТарМУ. 2003
7. Выготскии Л.С. Педагогическая технология .- М.,1991.
8. Монахов В.М. Технологические основы проектирования и конструирования учебного процеса. Волгоград: Перемена. –1995.
9. Селевко Т.К. Современные образовательные технологии. М., 1998.
10. Таубаева Ш.Т. , Барсай В.Т. Оқытудың қазіргі технологиялары // Бастауыш мектеп- №3,4-1999.
2. 2.С.Бахишева. 12 жылдық білім беру және білім философиясы. Жаңа мектеп.№2 – 2006 жыл.
3. Журнал «География Қазақстанның мектептерінде және жоғары білім беру оқу орындарында » 2007ж.
4. Құдайбергенова К.С. Құзырлылық табиғаты - тұлғаның өздік дамуында. Алматы. 2006ж.
5. Білім беру жүйесіндегі жаңа педагогикалық және ақпараттық технологиялар.» Педагогикалық ғылымдар докторы профессор Е.С. Полат редакциямен. 2000ж. )
6. Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология. Тараз: ТарМУ. 2003
7. Выготскии Л.С. Педагогическая технология .- М.,1991.
8. Монахов В.М. Технологические основы проектирования и конструирования учебного процеса. Волгоград: Перемена. –1995.
9. Селевко Т.К. Современные образовательные технологии. М., 1998.
10. Таубаева Ш.Т. , Барсай В.Т. Оқытудың қазіргі технологиялары // Бастауыш мектеп- №3,4-1999.
МАЗМҰНЫ
кіріспе
І. Тарау Оқушылардың география пәніне деген танымдық
қызығушылығын арттыру
ІІ. ТАРАУ ГЕОГРАФИЯНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕГІ ЖАҢА
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
ІІІ. ТАРАУ ЖОҒАРЫ ЖӘНЕ ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ ГЕОГРАФИЯ ПӘНІН
ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ӘДІСТЕМЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ.
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Тақырып ауқымы оқушылардың география пәніне
деген танымдық қызығушылығын арттыру туралы мәлімет.
Тақырыптың өз мақсаты мен міндеті: Тақырып төмендегідей бөлімдерден
тұрады. Кіріспе; І тарау Қазақстандағы географияны оқыту процесіндегі жаңа
педагогикалық технологиялар мәселесі қаралған..
Тақырыптың құрылымы: Менің курстық жұмысым кіріспе, І- тарау және ІІ-
тараудан тұрады. Кіріспеде- Тақырыптың мақсаты мен міндетін және тақырыптың
құрылымына сипаттама бердім. Жоғары және орта мектебтерде география пәнін
оқыту мен тәрбие берудің әдістемелік аспектілері.
І. Тарау Оқушылардың география пәніне деген танымдық қызығушылығын
арттыру
Қазіргі кезде әлемнің барлық елдерінде оқытудың сапасын көтеруге
айрықша көңіл бөлініп отыр. Біздің елімізде де бәсекеге қабілетті түлек
тәрбилеп шығаруға көп мән беріледі.
Американдық педагог Филип Шлекти өзінің ХХI ғасыр мектебі атты еңбегінде
мектеп бағдарламасын жақсы меңгеріп, бірақ әртүрлі жағдайларда ары қарай
жетілдіріп қолдана алмайтын түлектің қоғамда өзінің орнын табуы екі талай
деп есептейді.
Оқушылардың география пәніне деген танымдық қызығушылығын анықтау үшін
әртүрлі сауалнама жүргіздім. Олардың нәтижелері бойынша сұрақтарға жауап
берген оқушылардың география пәніне деген қызығушылығы 26% жоғары, 33%
орташа, 41% төмен деңгейде екендігі анықталды. ЖБДД анықтау үшін өткізілген
бақылау тілігі оқушылардың тек 51% ғана анализ, 38 % синтез 35%
салыстыру жасай алады. 29% логикалық ойлау, ал 34 % қорытынды жасау
қабілеттері дамыған.
№ Қабілеттер ЗерттелгенБарлық
оқушылар балалар
саны санынан %
1 Тапсырманы тиімді шешу жолдарын іздестіру 8 24
2 Тізбек жасау 9 26
3 Қосымша ақпарат көздерін таба білу 15 44
4 Қажетті ақпарат табу және жеткізе білу 13 38
5 Тез ойлау 8 24
6 Өз ойын анық жеткізе білу 8 24
Сабақта әртүрлі білім көздерімен жұмыс істеу үрдісінде 8К сынып
оқушыларының шығармашылық қабілеттерінің қалыптасу динамикасын
Нәтижесінде оқушылардың 61% тапсырманы тиімді орындай алатыны көрінді. Ал
тапсырманы тиімді шешу жолдарын іздестіру, тез ойлау, өз ойын анық жеткізе
білу қабілеттерін дамыту үшін жұмыс жүргізу қажет.
Зерттеудің нәтижелерінен оқушылардың танымдық қызығушылық
қабілеттерінің орташа деңгейден төмен екіндігі анық болды
Сондықтан осы тақырыпты алған мақсатым:
Оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру арқылы бәсекеге қабілетті
тұлғаны дамыту.
Қойылған мақсаттан келесі міндеттер туындап отыр:
- Оқушыларды өз білімдерін қажет ететін қызметке итермелейтін
жағдайларды қамтамасыз ету үшін белсенді оқыту формаларын қолдану;
- Үрдістерді, жағдаяттарды сапалы бағалау тәсілдеріне үйрету,
оқушыларға саналы білім беру үшін ақпараттық материалдарды жүйелеу;
- Шығармашылық бастамасын дамытуға, білімді үздіксіз толықтыруға
талпындыру, балалардың өз бетінше білім алу дағдысын қалыптастыру
үшін, ізденістік, зерттеушілік іс әрекетке баулу.
Қазіргі заманда ең басты мақсат – біліммен қаруландыра отырып,
инттеллектісі жоғары дамыған, білімге құштар тұлғаны тәрбиелеу. Жоғары оқу
орындарына білімді, жаңашыл түлектер қажет. Осыған байланысты, заманымызға
сай мұғалім сабақта тұлғаны белсенді оқу-білім қызметіне кірістіру арқылы
дамыту керек. Оқушылардың оқу-танымдық қызметін арттыруының маңызды
факторларының бірі – оқытуды ұйымдастырудың алуан түрлілігі. Оқушылардың
танымдық қызметінің әртүрлі әдіс-тәсілдерін қолдана отырып белсенді білім
алу жұмысына кірістіру, сабақтың оқу-тәрбиелік мүмкіншіліктерін әлдеқалай
кеңейтеді.
Білім стандарты жаппай міндетті білім, білік, дағдының орнына
күтілетін нәтиже ретінде тұлға құзырлылығын қойып отыр. Құзырлылық бірінші
орынға оқушының ақпаратпен қамтамасыз етілуін емес, тапсырма жауабын ісі
арқылы шешудегі дайындық әлеуеті. Педагогикалық жобалау шығармашылық
қызметінің компоненті ретінде білім беру мазмұнын оқушы тұлғасының
жетістігі етуді, оны баланың жадына емес, жанына, интеллектісіне
жақындатуды талап етеді.оқушыға нақ осы сәтте не қажет екендігін нақтылау
оның даму бағытын белгісіздік қағидаларына сүйене отырып жобалау –
субъектілердің ойлануына, жаңа білім үлгісіне тән субъект-субъектілік
қатынастың орнауына мүмкіндік туғызады.
Осы жерде айта кету керек білім-беру үрдісіндегі өзара қарым-қатынастың
маңызы өте зор. Адамның өмір сүру қабілеті өзінен тыс өмір сүре алмайды
және өзгелердің сыртқы әсерінен де пайда болмайды, ол тек қана оның өз
мәселелерін қалай шеше алатынына байланысты.білім алу үрдісіндегі өзара
қарым-қатынас әр түрлі құрылымдардағы, сабақтағы және сабақтан тыс,
оқушылар мен оқушылардың, мұғалімдер мен оқушылардың, мұғалімдермен ата-
аналардың,қоғамдық ортаның, әкімшіліктің арасындағы ақпараттық, әрекеттік,
ұйымдастырушылық, коммуникативтік және басқа да байланыстардың тұлғалық
бағдарлы сипатын беретін ұғым болып табылады. Аталған қатынастар
педагогикалық үрдісте: мұғалім – оқушы, оқушы – мұғалім өзара
субъектаралық қатынастар, мұғалімдер ұжымы, оқушылар ұжымы ұжымдық
диалогтік және тұлғалық рефлексиялық қатынастар деп аталатын
педагогикалық шарттар ретінде қарастырылады.
Субъектаралық қатынастардың шарттарының орындалуы негізінде тұлға өз
дамуының, білімінің субъектісі болып табылады.
Ұжымдық диалогтік қатынас шарттары мұғалімдер ұжымына да, оқушылардың
сыныпішілік, мектепішілік ұжымына да әкімшілік топтарына да қатысты
орындалады.
Тұлғалық рефлексиялық қатынастар шарттары тұлғаны педагогикалық үрдістегі
субъект ретінде танып, оның бойындағы әлеуеті мен мүмкіндіктерінің дамуы
үшін қолайлы орта туғызуды көздейді.
Өз қызметімде оқушылардың ББД деңгейімен мемлекеттік тапсырыс арасындағы
қарама-қайшылықтарды ескере отырып мен өзекті мәселемді анықтадым.
Оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру барысында өзім үшін бірнеше
бағыттар қабылдадым:
-Оқушыларға заманымызға сай ғылым қозғалысын алға басуын көрсете алатын
деректермен, мәліметтермен таныстыру;
- қызықтыратын мәліметтермен таныстыру идеяларының туындауын, ғылыми
ізденістерінің мағынасын ашу;
- өзекті оқытуға сүйене отырып оқушылардың алдына әртүрлі қарама-
қайшылықтар қойып, ғылыми деректермен идеяларды түсіну үшін
диалектикалық тәсілдерді қолдануға үйрету;
- Оқыту барысында оқушылардың өздік жұмыстарын түрлендіру, танымдық
қызметінің әдістерін жетілдіру. Оқушыларды мұғалімге, құрбыларына
сұрақтар қоюға итермелеу;
- Сабақта үрдістің топты және жеке оқушылардың жұмысына талдау жасауды
үйретуді үйғардым.
9 сыныптың география курсы мазмұнында республикамыздың ЭГЖ баға беру үшін
әртүрлі өзекті сұрақтармен мәселелерді кірістіруге зор мүмкіншілік бар.
Мәселелерді шешу жолдары оқушылардың білімдерін өмірмен тығыз
байланыстыруды талап етеді және мәселе шешу құзыреттілігін дамытады.
Мысалы:
Жаңа алюминий зауытын қай жерге орналастыруға болады?-деген мәселені шешу
үшін оқушы алюминий шығару үшін қажетті шикізат алу көзінің орналасу жерін,
осы өндіріс көп қажет ететін энергияның арзан көздері және
еңбек ресурстарына бай, яғни елді мекендерге жақын орналасу қажеттілігін
ескеру қажет.
Оқушының танымдық қызметін арттырудың кең тараған тәсілі – сұрақ қою.
Сұрақтарды танымдық қызметті басқару, ойды қозғау, яғни, салыстыру,
сипаттау, себеп-салдарды анықтау, қорытынды жасау үшін пайдалану керек.
Мысалы, 7 сынып географиясының курсында Еуразия және Солтүстік
Американы солтүстік жарты шар материктері деп ерекшелендіреді. Осы
себептен оқушылардан оларды салыстыруды талап етемін.
6 сынып географиясында пәннің бастапқы, ең негізгі түсініктері
оқытылады, сондықтан оқушылардың пәнге деген қызығушылығын қалыптастыру
,тереңдету міндетті. Осы мақсатпен оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеріп,
мынадай жұмыстарды ұйымдастыруды жөн көрдім: сабақтарымды ойын түрінде
немесе ойын элементтерін қолданып жоспарлаймын Ол кім? Бұл не?, эстафета,
көңілділер және тапқырлар клубы. Үйге сөзжұмбақ, ребус, жасырынды
сөйлемдерді құрастыру сияқты шығармашылық тапсырмаларды беремін.
Әрине, оқушылардың танымдық қызметін арттыру үшін оқулықты пайдаланудың
мәні өте зор. Оқулықта берілген сызбаларды, графиктерді, суреттерді
түсіндіру, мәтінмен жұмыс барысында мәтіннің негізгі ойын табу, жаңа
түсініктермен сөздік жұмыс жүргізу, параграфтың жоспарын құру өздігінен
тірек сызба нұсқаларымен кестелер құрастырып, конспект жасау оқушылардың
ойын қозғап, қызығушылығын арттыруға көмектеседі.
География пәніне оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыруда: а)
табиғи нысандармен (тау жыныстарының жинақтары, үлгілер, кеппешөптер
т.с.с), ә) географиялық картамен, б) суреттермен в) тәжірибе жасау
жұмыстарының маңызы зор.
Дәстүрлі емес түрде өткізілетін сабақтар да өте әсерлі болып табылады:
Бүгінгі заманның мектебінде білім беру оқытудың дәстүрлі емес,
оқушының оқу-танымдық қабілетін арттыруға мүмкіндік беретін, оқушыларды
өздігінен білім алуды үйретуді, тұлғаның ізденімпаздығын және
шығармашылығын дамытуды қамтамасыз ететін технологияларды қолдануды талап
етеді.
Оқытудың дәстүрлі емес әдістерін қолдану білімді толықтырады,
жүйелендіреді, бекітеді, оны саналы түрде пайдалануды қолдайды. Оқушылар
оқу үрдісіне белсенді қатысып, қызығушылығы артады және стандартты ойлау
бағытына сүйенбей, өз ой-пікірлерін еркін жеткізе алады.
Білім берудегі озық технологиялардың бірі Оқу және жазу арқылы сын
тұрғысынан ойлау технологиясын қызметімде пайдалануды тиімді деп
есептедім.
Географияның әртүрлі пәндермен кіріктіруге мүмкіншілігі зор пәндердің
бірі екендігі белгілі.
Сондықтан СТО технологиясын қолдану арқылы ұйымдастырылған сабақтар
дәстүрлі сабақтармен салыстырғанда айрықша есте қаларлық, тұлғаның
эстетикалық-эмоционалдық сезіміне тәрбиелейтін оқушыны жан-жақты дамытатын
сабақ болып табылады. Оқушылардың география пәніне деген танымдық
қызығушылығын арттыру жұмысымда СТО технологиясының стратегияларын
қолданып, сабақтарымды келесі үлгімен : ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТЫ ОЯТУ – МАҒЫНАНЫ
АЖЫРАТУ – ОЙ ТОЛҒАНЫС кезеңдерін ұстанып ұйымдастырамын.
Қызығушылықты ояту кезеңінде қолданылатын әдістер оқушылардың тақырыпқа
байланысты бұрынғы алған білімдерін қолданып, қайта жаңғыртып, естеріне
түсіруін қажет етеді. Бұл кезеңде Білемін, Білгім келеді, Үйрендім
кестесін толтыру, ассоциациялар жүйесін құрастыру, Болжам жасау сияқты
әдістерді қолданамын.
Мағынаны ажырату кезеңінде оқушылар тақырыпқа ене отырып, оның негізін
ашады. Бұл жаңа материалдың мағынасын ашу үшін мәтінмен жұмысты әртүрлі –
топтық, ұжымдық, жұптық немесе жеке түрде ұйымдастырамын. Мұнда Аялдамамен
оқыту, Кернез жазу, INSERT кестесін толтыру әдістері тиімді.
Қызығушылықты ояту және Мағынаны ажырату кезеңдерінде қолданылған
әдіс тәсілдер Ой-толғанысташарықтау шегіне жетеді. Негізгі жұмыс
аяқталғаннан кейін, оқушылар топтық немесе жұптық формада бір-біріне сұрақ
қойып жұмыс атқарады. Оқушыларға мағынаны ажырату кезеңінде негізгі
мәтінмен жұмыс барысында алған білімдерін ой толғанысқа салады. Мысалы
үшін, 5 жолды өлең құрастыру, Эссе жазу, Дөңгелек үстел тесттік жұмыс
әдістерін қолданамын. Бұл әдіс-тәсілдер оқушылардың ойын қозғап, жаңа
материалдан алған теориялық білімдерін қолдану арқылы практикалық
тапсырмаларды орындауға көмектеседі.
Осы технологияны қолдануда оқушылардан күтетін нәтижем: оқушылардың
- өмірге бейімделген, алған білімін практикада қолдана алатын;
- өзі шешім қабылдайтын, жаңашыл, шығармашыл;
- ақпарат құралдарымен сауатты жұмыс істей алатын;
- коммуникативті дағдысы жетілген, әртүрлі саладағы адамдармен тіл табыса
алатын;
- өз білімін, мәдениет деңгейін көтере алатын тұлға алу.
ІІ. ТАРАУ ГЕОГРАФИЯНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕГІ ЖАҢА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Қазіргі таңда жалпы орта білім беру мақсаты өзгерді. Жаңа үрдістік
іс- әрекеттерге негізделген мазмұнымен қатар оқыту нәтижелеріне де
талап қойылған білім берудің жаңа концепциялары, стандарттары жасалуда.
Барлық педагогикалық жүйе құрамы бөліктерінде“инновациялық”, “жаңалық
тану” үрдісі іске асуы үшін төмендегідей жұмыстар істелуі тиіс.
Біріншіден , өсіп келе жатқан ұрпақтын білім алуын жаңа бағытқа салу
үшін оқытудың дәстүрлі емес сабақ түрлері мен жаңа әдіс – тәсілдерден
қолдану. Екіншіден, жалпы білім ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
кіріспе
І. Тарау Оқушылардың география пәніне деген танымдық
қызығушылығын арттыру
ІІ. ТАРАУ ГЕОГРАФИЯНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕГІ ЖАҢА
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
ІІІ. ТАРАУ ЖОҒАРЫ ЖӘНЕ ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ ГЕОГРАФИЯ ПӘНІН
ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ӘДІСТЕМЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ.
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Тақырып ауқымы оқушылардың география пәніне
деген танымдық қызығушылығын арттыру туралы мәлімет.
Тақырыптың өз мақсаты мен міндеті: Тақырып төмендегідей бөлімдерден
тұрады. Кіріспе; І тарау Қазақстандағы географияны оқыту процесіндегі жаңа
педагогикалық технологиялар мәселесі қаралған..
Тақырыптың құрылымы: Менің курстық жұмысым кіріспе, І- тарау және ІІ-
тараудан тұрады. Кіріспеде- Тақырыптың мақсаты мен міндетін және тақырыптың
құрылымына сипаттама бердім. Жоғары және орта мектебтерде география пәнін
оқыту мен тәрбие берудің әдістемелік аспектілері.
І. Тарау Оқушылардың география пәніне деген танымдық қызығушылығын
арттыру
Қазіргі кезде әлемнің барлық елдерінде оқытудың сапасын көтеруге
айрықша көңіл бөлініп отыр. Біздің елімізде де бәсекеге қабілетті түлек
тәрбилеп шығаруға көп мән беріледі.
Американдық педагог Филип Шлекти өзінің ХХI ғасыр мектебі атты еңбегінде
мектеп бағдарламасын жақсы меңгеріп, бірақ әртүрлі жағдайларда ары қарай
жетілдіріп қолдана алмайтын түлектің қоғамда өзінің орнын табуы екі талай
деп есептейді.
Оқушылардың география пәніне деген танымдық қызығушылығын анықтау үшін
әртүрлі сауалнама жүргіздім. Олардың нәтижелері бойынша сұрақтарға жауап
берген оқушылардың география пәніне деген қызығушылығы 26% жоғары, 33%
орташа, 41% төмен деңгейде екендігі анықталды. ЖБДД анықтау үшін өткізілген
бақылау тілігі оқушылардың тек 51% ғана анализ, 38 % синтез 35%
салыстыру жасай алады. 29% логикалық ойлау, ал 34 % қорытынды жасау
қабілеттері дамыған.
№ Қабілеттер ЗерттелгенБарлық
оқушылар балалар
саны санынан %
1 Тапсырманы тиімді шешу жолдарын іздестіру 8 24
2 Тізбек жасау 9 26
3 Қосымша ақпарат көздерін таба білу 15 44
4 Қажетті ақпарат табу және жеткізе білу 13 38
5 Тез ойлау 8 24
6 Өз ойын анық жеткізе білу 8 24
Сабақта әртүрлі білім көздерімен жұмыс істеу үрдісінде 8К сынып
оқушыларының шығармашылық қабілеттерінің қалыптасу динамикасын
Нәтижесінде оқушылардың 61% тапсырманы тиімді орындай алатыны көрінді. Ал
тапсырманы тиімді шешу жолдарын іздестіру, тез ойлау, өз ойын анық жеткізе
білу қабілеттерін дамыту үшін жұмыс жүргізу қажет.
Зерттеудің нәтижелерінен оқушылардың танымдық қызығушылық
қабілеттерінің орташа деңгейден төмен екіндігі анық болды
Сондықтан осы тақырыпты алған мақсатым:
Оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру арқылы бәсекеге қабілетті
тұлғаны дамыту.
Қойылған мақсаттан келесі міндеттер туындап отыр:
- Оқушыларды өз білімдерін қажет ететін қызметке итермелейтін
жағдайларды қамтамасыз ету үшін белсенді оқыту формаларын қолдану;
- Үрдістерді, жағдаяттарды сапалы бағалау тәсілдеріне үйрету,
оқушыларға саналы білім беру үшін ақпараттық материалдарды жүйелеу;
- Шығармашылық бастамасын дамытуға, білімді үздіксіз толықтыруға
талпындыру, балалардың өз бетінше білім алу дағдысын қалыптастыру
үшін, ізденістік, зерттеушілік іс әрекетке баулу.
Қазіргі заманда ең басты мақсат – біліммен қаруландыра отырып,
инттеллектісі жоғары дамыған, білімге құштар тұлғаны тәрбиелеу. Жоғары оқу
орындарына білімді, жаңашыл түлектер қажет. Осыған байланысты, заманымызға
сай мұғалім сабақта тұлғаны белсенді оқу-білім қызметіне кірістіру арқылы
дамыту керек. Оқушылардың оқу-танымдық қызметін арттыруының маңызды
факторларының бірі – оқытуды ұйымдастырудың алуан түрлілігі. Оқушылардың
танымдық қызметінің әртүрлі әдіс-тәсілдерін қолдана отырып белсенді білім
алу жұмысына кірістіру, сабақтың оқу-тәрбиелік мүмкіншіліктерін әлдеқалай
кеңейтеді.
Білім стандарты жаппай міндетті білім, білік, дағдының орнына
күтілетін нәтиже ретінде тұлға құзырлылығын қойып отыр. Құзырлылық бірінші
орынға оқушының ақпаратпен қамтамасыз етілуін емес, тапсырма жауабын ісі
арқылы шешудегі дайындық әлеуеті. Педагогикалық жобалау шығармашылық
қызметінің компоненті ретінде білім беру мазмұнын оқушы тұлғасының
жетістігі етуді, оны баланың жадына емес, жанына, интеллектісіне
жақындатуды талап етеді.оқушыға нақ осы сәтте не қажет екендігін нақтылау
оның даму бағытын белгісіздік қағидаларына сүйене отырып жобалау –
субъектілердің ойлануына, жаңа білім үлгісіне тән субъект-субъектілік
қатынастың орнауына мүмкіндік туғызады.
Осы жерде айта кету керек білім-беру үрдісіндегі өзара қарым-қатынастың
маңызы өте зор. Адамның өмір сүру қабілеті өзінен тыс өмір сүре алмайды
және өзгелердің сыртқы әсерінен де пайда болмайды, ол тек қана оның өз
мәселелерін қалай шеше алатынына байланысты.білім алу үрдісіндегі өзара
қарым-қатынас әр түрлі құрылымдардағы, сабақтағы және сабақтан тыс,
оқушылар мен оқушылардың, мұғалімдер мен оқушылардың, мұғалімдермен ата-
аналардың,қоғамдық ортаның, әкімшіліктің арасындағы ақпараттық, әрекеттік,
ұйымдастырушылық, коммуникативтік және басқа да байланыстардың тұлғалық
бағдарлы сипатын беретін ұғым болып табылады. Аталған қатынастар
педагогикалық үрдісте: мұғалім – оқушы, оқушы – мұғалім өзара
субъектаралық қатынастар, мұғалімдер ұжымы, оқушылар ұжымы ұжымдық
диалогтік және тұлғалық рефлексиялық қатынастар деп аталатын
педагогикалық шарттар ретінде қарастырылады.
Субъектаралық қатынастардың шарттарының орындалуы негізінде тұлға өз
дамуының, білімінің субъектісі болып табылады.
Ұжымдық диалогтік қатынас шарттары мұғалімдер ұжымына да, оқушылардың
сыныпішілік, мектепішілік ұжымына да әкімшілік топтарына да қатысты
орындалады.
Тұлғалық рефлексиялық қатынастар шарттары тұлғаны педагогикалық үрдістегі
субъект ретінде танып, оның бойындағы әлеуеті мен мүмкіндіктерінің дамуы
үшін қолайлы орта туғызуды көздейді.
Өз қызметімде оқушылардың ББД деңгейімен мемлекеттік тапсырыс арасындағы
қарама-қайшылықтарды ескере отырып мен өзекті мәселемді анықтадым.
Оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру барысында өзім үшін бірнеше
бағыттар қабылдадым:
-Оқушыларға заманымызға сай ғылым қозғалысын алға басуын көрсете алатын
деректермен, мәліметтермен таныстыру;
- қызықтыратын мәліметтермен таныстыру идеяларының туындауын, ғылыми
ізденістерінің мағынасын ашу;
- өзекті оқытуға сүйене отырып оқушылардың алдына әртүрлі қарама-
қайшылықтар қойып, ғылыми деректермен идеяларды түсіну үшін
диалектикалық тәсілдерді қолдануға үйрету;
- Оқыту барысында оқушылардың өздік жұмыстарын түрлендіру, танымдық
қызметінің әдістерін жетілдіру. Оқушыларды мұғалімге, құрбыларына
сұрақтар қоюға итермелеу;
- Сабақта үрдістің топты және жеке оқушылардың жұмысына талдау жасауды
үйретуді үйғардым.
9 сыныптың география курсы мазмұнында республикамыздың ЭГЖ баға беру үшін
әртүрлі өзекті сұрақтармен мәселелерді кірістіруге зор мүмкіншілік бар.
Мәселелерді шешу жолдары оқушылардың білімдерін өмірмен тығыз
байланыстыруды талап етеді және мәселе шешу құзыреттілігін дамытады.
Мысалы:
Жаңа алюминий зауытын қай жерге орналастыруға болады?-деген мәселені шешу
үшін оқушы алюминий шығару үшін қажетті шикізат алу көзінің орналасу жерін,
осы өндіріс көп қажет ететін энергияның арзан көздері және
еңбек ресурстарына бай, яғни елді мекендерге жақын орналасу қажеттілігін
ескеру қажет.
Оқушының танымдық қызметін арттырудың кең тараған тәсілі – сұрақ қою.
Сұрақтарды танымдық қызметті басқару, ойды қозғау, яғни, салыстыру,
сипаттау, себеп-салдарды анықтау, қорытынды жасау үшін пайдалану керек.
Мысалы, 7 сынып географиясының курсында Еуразия және Солтүстік
Американы солтүстік жарты шар материктері деп ерекшелендіреді. Осы
себептен оқушылардан оларды салыстыруды талап етемін.
6 сынып географиясында пәннің бастапқы, ең негізгі түсініктері
оқытылады, сондықтан оқушылардың пәнге деген қызығушылығын қалыптастыру
,тереңдету міндетті. Осы мақсатпен оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеріп,
мынадай жұмыстарды ұйымдастыруды жөн көрдім: сабақтарымды ойын түрінде
немесе ойын элементтерін қолданып жоспарлаймын Ол кім? Бұл не?, эстафета,
көңілділер және тапқырлар клубы. Үйге сөзжұмбақ, ребус, жасырынды
сөйлемдерді құрастыру сияқты шығармашылық тапсырмаларды беремін.
Әрине, оқушылардың танымдық қызметін арттыру үшін оқулықты пайдаланудың
мәні өте зор. Оқулықта берілген сызбаларды, графиктерді, суреттерді
түсіндіру, мәтінмен жұмыс барысында мәтіннің негізгі ойын табу, жаңа
түсініктермен сөздік жұмыс жүргізу, параграфтың жоспарын құру өздігінен
тірек сызба нұсқаларымен кестелер құрастырып, конспект жасау оқушылардың
ойын қозғап, қызығушылығын арттыруға көмектеседі.
География пәніне оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыруда: а)
табиғи нысандармен (тау жыныстарының жинақтары, үлгілер, кеппешөптер
т.с.с), ә) географиялық картамен, б) суреттермен в) тәжірибе жасау
жұмыстарының маңызы зор.
Дәстүрлі емес түрде өткізілетін сабақтар да өте әсерлі болып табылады:
Бүгінгі заманның мектебінде білім беру оқытудың дәстүрлі емес,
оқушының оқу-танымдық қабілетін арттыруға мүмкіндік беретін, оқушыларды
өздігінен білім алуды үйретуді, тұлғаның ізденімпаздығын және
шығармашылығын дамытуды қамтамасыз ететін технологияларды қолдануды талап
етеді.
Оқытудың дәстүрлі емес әдістерін қолдану білімді толықтырады,
жүйелендіреді, бекітеді, оны саналы түрде пайдалануды қолдайды. Оқушылар
оқу үрдісіне белсенді қатысып, қызығушылығы артады және стандартты ойлау
бағытына сүйенбей, өз ой-пікірлерін еркін жеткізе алады.
Білім берудегі озық технологиялардың бірі Оқу және жазу арқылы сын
тұрғысынан ойлау технологиясын қызметімде пайдалануды тиімді деп
есептедім.
Географияның әртүрлі пәндермен кіріктіруге мүмкіншілігі зор пәндердің
бірі екендігі белгілі.
Сондықтан СТО технологиясын қолдану арқылы ұйымдастырылған сабақтар
дәстүрлі сабақтармен салыстырғанда айрықша есте қаларлық, тұлғаның
эстетикалық-эмоционалдық сезіміне тәрбиелейтін оқушыны жан-жақты дамытатын
сабақ болып табылады. Оқушылардың география пәніне деген танымдық
қызығушылығын арттыру жұмысымда СТО технологиясының стратегияларын
қолданып, сабақтарымды келесі үлгімен : ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТЫ ОЯТУ – МАҒЫНАНЫ
АЖЫРАТУ – ОЙ ТОЛҒАНЫС кезеңдерін ұстанып ұйымдастырамын.
Қызығушылықты ояту кезеңінде қолданылатын әдістер оқушылардың тақырыпқа
байланысты бұрынғы алған білімдерін қолданып, қайта жаңғыртып, естеріне
түсіруін қажет етеді. Бұл кезеңде Білемін, Білгім келеді, Үйрендім
кестесін толтыру, ассоциациялар жүйесін құрастыру, Болжам жасау сияқты
әдістерді қолданамын.
Мағынаны ажырату кезеңінде оқушылар тақырыпқа ене отырып, оның негізін
ашады. Бұл жаңа материалдың мағынасын ашу үшін мәтінмен жұмысты әртүрлі –
топтық, ұжымдық, жұптық немесе жеке түрде ұйымдастырамын. Мұнда Аялдамамен
оқыту, Кернез жазу, INSERT кестесін толтыру әдістері тиімді.
Қызығушылықты ояту және Мағынаны ажырату кезеңдерінде қолданылған
әдіс тәсілдер Ой-толғанысташарықтау шегіне жетеді. Негізгі жұмыс
аяқталғаннан кейін, оқушылар топтық немесе жұптық формада бір-біріне сұрақ
қойып жұмыс атқарады. Оқушыларға мағынаны ажырату кезеңінде негізгі
мәтінмен жұмыс барысында алған білімдерін ой толғанысқа салады. Мысалы
үшін, 5 жолды өлең құрастыру, Эссе жазу, Дөңгелек үстел тесттік жұмыс
әдістерін қолданамын. Бұл әдіс-тәсілдер оқушылардың ойын қозғап, жаңа
материалдан алған теориялық білімдерін қолдану арқылы практикалық
тапсырмаларды орындауға көмектеседі.
Осы технологияны қолдануда оқушылардан күтетін нәтижем: оқушылардың
- өмірге бейімделген, алған білімін практикада қолдана алатын;
- өзі шешім қабылдайтын, жаңашыл, шығармашыл;
- ақпарат құралдарымен сауатты жұмыс істей алатын;
- коммуникативті дағдысы жетілген, әртүрлі саладағы адамдармен тіл табыса
алатын;
- өз білімін, мәдениет деңгейін көтере алатын тұлға алу.
ІІ. ТАРАУ ГЕОГРАФИЯНЫ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕГІ ЖАҢА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Қазіргі таңда жалпы орта білім беру мақсаты өзгерді. Жаңа үрдістік
іс- әрекеттерге негізделген мазмұнымен қатар оқыту нәтижелеріне де
талап қойылған білім берудің жаңа концепциялары, стандарттары жасалуда.
Барлық педагогикалық жүйе құрамы бөліктерінде“инновациялық”, “жаңалық
тану” үрдісі іске асуы үшін төмендегідей жұмыстар істелуі тиіс.
Біріншіден , өсіп келе жатқан ұрпақтын білім алуын жаңа бағытқа салу
үшін оқытудың дәстүрлі емес сабақ түрлері мен жаңа әдіс – тәсілдерден
қолдану. Екіншіден, жалпы білім ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz