Visual basic бағдарламалау ортасы

Кіріспе
І тарау. Visual Basic бағдарламалау ортасы
1.1. Visual Basic бағдарламасын іске қосу
1.2. Алгоритм және оның қасиеттері
ІІ тарау. Visual Basic ортасынында таймермен жұмыс
2.1 Таймер және оның қасиеттері
2.1 Массивтермен жұмыс жасау
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Программаның кодын редакциялау бұл компьютерге, дәлірек айтқанда, Visual Basic ортасына жаңа программалық кодты ендіру немесе бұрын ендірілген ескі кодты түзету болып табылады.
Visual Basic ортасында программада кездесетін қателіктерді қадағалау және түзету үшін пайдалануға болатын бірнеше құралдар бар. Бұл құралдар жалпы біздерге қателіктерді жібермеуге үйретпейді, бірақ олар жіберілген қателіктерді іздеуді және түзетуді жеңілдетеді.
Программа қаншалықты өте мұқият жөнделсе де оның жұмысқа жарамдылығын тағайындаудың шешуші кезеңі программаның тестер жүйесінде тікелей орындалуын тексеру болып табылады.
Редакциялау үшін программалық код терезесі пайдаланылады. Программа қағазға жазылғаннан кейін ешкім онда қателіктің жоқ екендігін кепілдік бере алмайды. Программадағы қателіктерді іздеу және түзету жөндеу деп аталады.
Әрбір жөндеуші программа нақтылы программалау тілінде жазылған программамен бірігіп жұмыс істеуге бағдарланған. Ол программадағы айнымалы мәндерінің өзгерістерін қарап шығуға, программаның орындалуын оперативті басқаруға, программаның орындалушы операторларын баспаға шығаруға, сонымен бірге басқа да қателіктерді іздеуді диалог режимінде жүзеге асыруға арналған программалық құралдар береді.
Бізді қоршаған ортада әрқашан қозғалыста болатын ақпараттар жиындары өте үлкен. Уақыт өтуімен олар арту тенденциясына ие. Сондықтан кез келген үлкен немесе кіші ұйымдарда нәтижелі жұмыстарды қамтамасыз ететін мәліметтерді басқару мәселесі туады. Кейбір ұйымдар бұл үшін папкалардан тұратын шкафтарды пайдаланады, бірақ көпшілік ұйымдар компьтерленген мүмкіншіліктерін жоғары бағалайды. Қазіргі күнде көпшілік қаржы ұйымдары, өнеркәсіптер, сауда-саттық және т.б. ұйымдар мәліметтер қорысыз жұмыс істеуі өте қиын.

1. Паньгина Н.Н. Занятия по Visual Basic Компьютерные инструменты в образовании, № № 1 – 6, 2001, №1, 2002.
2. Программы для общеобразовательных учреждений: Информатика. –М.: БИНОМ. Лаборатория знаний, 2003.
3. Семакин И.Г. Информатика. Базовый курс. –М.: Лаборатория базовых знаний, 2003.
4. Титаренко Г. Visual Basic 6.0 – Киев: Издательская группа BHV, 2001.
5. Дебора курата «Работа с объектами в Microsoft Visual Basic 4.0» Москва, 1997г.
6. Джон Кларк Крейт, Джеф Уэб «Microsoft Visual Basic 5.0 Мастерская разработка», 1998г.
7. Ричард П. Скотт «Учимся мастерству VB 4.0» Москва, 1996г.
8. Есипов А.С., Паньгина Н.Н., Громада М.И. Информатика. Сборник задач и решений для общеобразовательных учебных заведений. – СПб.: наука и техника, 2001.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Программаның кодын редакциялау бұл компьютерге, дәлірек айтқанда,
Visual Basic ортасына жаңа программалық кодты ендіру немесе бұрын
ендірілген ескі кодты түзету болып табылады.
Visual Basic ортасында программада кездесетін қателіктерді қадағалау
және түзету үшін пайдалануға болатын бірнеше құралдар бар. Бұл құралдар
жалпы біздерге қателіктерді жібермеуге үйретпейді, бірақ олар жіберілген
қателіктерді іздеуді және түзетуді жеңілдетеді.
Программа қаншалықты өте мұқият жөнделсе де оның жұмысқа жарамдылығын
тағайындаудың шешуші кезеңі программаның тестер жүйесінде тікелей
орындалуын тексеру болып табылады.
Редакциялау үшін программалық код терезесі пайдаланылады. Программа
қағазға жазылғаннан кейін ешкім онда қателіктің жоқ екендігін кепілдік бере
алмайды. Программадағы қателіктерді іздеу және түзету жөндеу деп аталады.
Әрбір жөндеуші программа нақтылы программалау тілінде жазылған
программамен бірігіп жұмыс істеуге бағдарланған. Ол программадағы айнымалы
мәндерінің өзгерістерін қарап шығуға, программаның орындалуын оперативті
басқаруға, программаның орындалушы операторларын баспаға шығаруға, сонымен
бірге басқа да қателіктерді іздеуді диалог режимінде жүзеге асыруға
арналған программалық құралдар береді.
Бізді қоршаған ортада әрқашан қозғалыста болатын ақпараттар жиындары
өте үлкен. Уақыт өтуімен олар арту тенденциясына ие. Сондықтан кез келген
үлкен немесе кіші ұйымдарда нәтижелі жұмыстарды қамтамасыз ететін
мәліметтерді басқару мәселесі туады. Кейбір ұйымдар бұл үшін папкалардан
тұратын шкафтарды пайдаланады, бірақ көпшілік ұйымдар компьтерленген
мүмкіншіліктерін жоғары бағалайды. Қазіргі күнде көпшілік қаржы ұйымдары,
өнеркәсіптер, сауда-саттық және т.б. ұйымдар мәліметтер қорысыз жұмыс
істеуі өте қиын.

І тарау. Visual Basic бағдарламалау ортасы
1.1. Visual Basic бағдарламасын іске қосу
Бүгінгі Visual Basic – C++, Delphi сияқты дамытылған, визуальды
программалау жүйесі. VB құрамында бірнеше жүз кілттік сөздер бар, олар
түрлі операторлар (нұсқаулар, командалар), стандартты функциялар және
арнайы символдармен толықтырылған. Пайдаланушылар олардың көбін қолдана
бермейді де.
Visual Basic’ тің толық нұсқасы және программалау ортасының ықшамдалған
нұсқасы Microsoft Visual for Application (қолданбалы Визуал Бейсик) атымен
Microsoft Word, Excel, Access және т.б. қосымшалар құрамына кірістірілген.
Visual Basic (VB) программалау жүйесі компьютерге орнатылған соң оны
іске қосу Windows терезесі арқылы әдеттегідей жүргізіледі: Іске
қосу(Программалар(Microsoft Visual Basic 6.0. Бұл кезде Project Wizard
(Проект шебері) программасы іске қосылады да, экранда Microsoft Visual
Basic, оның жоғарғы бетінде белсендірілген New Project (Жаңа проект)
сұхбаттық терезесі көрінеді (1-сурет). Терезеге үш қосымша бет енгізілген:
New (Жаңа), Existing (Қолданылған), Resent (Жақында қолданылған файлдар).

1-сурет. Жаңа проект терезесі.
New бетіне енгізілген проект типтері:
- Standart.EXE (стандартты ехе-файл);
- VB Application Wizard (Қолданбалы VB шебері);
- Add-In (қосымша қондырма);
- Internet’те Web – беттер құруға мүмкіндік туғызатын ActiveX файдары,
т.б.
Бұрын не жақында құрылған проектілерді екінші не үшінші қосымша
беттерінің бірінен іске қосуға болады, (проект – дайындалатын программада
қандай форма, мобуль, тағы басқа файлдардың пайдаланылатынын көрсететін
терезесі бар арнайы файл. Программа проект ішінде орындалады).
Жаңа проектіні ашу үшін New Project терезесіне орналастырылған Standart
EXE белгішесін таңдап, Ашу (Открыть) түймесін шерту жеткілікті. Бірнеше
компоненттері (сыңарлары) бар, Дайындаудың (Жетілдірудің) біртұтас ортасы
(IDE, Integrated Development Envivonment) не Visual Basic программалау
ортасы деп аталатын терезелер көрінеді. Оларды қысқаша Орта деп атайды (2-
сурет). Егер компоненттердің кейбірі көрінбесе, оларды арнайы командалар
арқылы орнату қиын емес.

2-сурет. Жетілдірудің біртұтас ортасы (IDE)
1- негізгі мәзір (Menu);
2- аспаптар панелі (Toolbar);
3- проект терезесі (Project 1);
4- форма терезесі (Form 1);
5- қасиеттер терезесі (Proporties);
6- элементтер панелі (Toolbox);
7- форма конструкторы (Project Container);

[design] – программаны дайындау режимі (ол Project 1 тақырыбында
көрінеді).
Ортада Immediate (тез, тікелей орындау) терезесін шығару да мүмкін,
оған қосымша ортада форма макетін (Form Layout Window) шығаруға болады.
Олар Көрініс мәзіріне енгізілген. Аспаптар панелінде соңғысын қосуға
арналған арнайы түйме де бар.
Панельдер мен терезелерді жылжыту не формасын өзгерту (кеңейту, сығу)
тәсілі Windows’та пайдаланатын әдістер сияқты. Егер терезенің шекарасы
басқа терезенің шекарасымен біріктірілетіндей етіп жылжытылса, ол соңға
терезеге қосылып (бекітіліп) қойылады. Мұндай терезелерді кеңейту, олармен
жұмыс істеу қиын емес.
Visual Basic – бірнеше файлдар жиынтығы (exe-файл). Онымен жұмыс істеу
IDE ортасында орындалады. Ортада жұмыс істеу командалары мәзірлерге
енгізілген. Аспаптар панеліне мәзірлерге енгізілген негізгі командаларды
орындайтын түймелер орналастырылған.
Стандартты түймелер:
- Standart.exe типті проектіні іске қосу (Add Standart EXE Project);
- Форма қосу (Add Form);
- Проектіні ашу (Open Project);
- Проектіні сақтау (Save Project);
- Көшіру (Copy);
- Кірістіру (Paste);
- Проект терезесін шығару (Project Explorer);
- Қасиеттер терезесін шығару (Proporties Window);
- Программаны іске қосу (Start);
- Программа жұмысын аяқтау (End);
- Мәзір редакторы (Menu Editor);
- Элементтер панелі (Toolbox), т.б.

1.2. Алгоритм және оның қасиеттері

Егер сіз берілген есепті шешу үшін қандай да бір программалау тілінде
программа жазғыңыз келсе, онда алдымен есепті шешудің алгоритмін құруыңыз
керек. Алгоритм – математикадағы ең бір іргелі ұғымдардың бірі. Алгоритм
сөзі ІХ ғасырда өмір сүрген, адамдардың квадрат теңдеулерді жүйелей құрып
оны шеше білуге үйреткен ұлы математик Әл- Хорезмидің атының латынша
жазылуы algorithmi сөзінен алынған. Осылайша алгоритм ұғымы математикада
ертеден қолданыла бастағанымен, математикалық теорианың объектісі ретінде
кейбір проблемаларды зерттеуге байланысты ХХ ғасырдың 30-шы жылдарында
зерттеле бастады.
Алгоритм деп берілген есепті шешудегі жасалатын әректтерді дәл және
қарапайым етіп жазуды айтамыз. Басқаша айтқанда алға қойылған мақсатқа
жетуде немесе берілген есепті шешуде орындаушыға біртіндеп қандай әректтер
жасау керектігін дәл көрсететін нұсқауларды немесе іздеп отырған нәтижені
алу мақсатында деректермен атқарылатын әрекеттерін орындалу реттілігін
анықтайтын жарлықты алгоритм дейміз. Алгоритм белгілі бір реттіліепен
бірінен соң бірі орындалатын бірнеше қадамдардан тұрады. Алгоритмнің әрбір
қадамы бір немесе бірнеше қарапайым операцияларды қамтиды. Алгоритм ұғымның
мәнін аша түсетін оның мынадай қасиеттері бар:
1. Алгоритм дискретті информациялармен жасалатын әрекеттерді
тағайындайды және өрнектейді. Алгоритмге қатысты әрекеттердің бәрі
дискретті болады. Алгоритмнің жұмысына қажетті материалдар ретінде
символдық мәтіндер және сандар пайдаланылады.
2. Алгоритм біздің қалауымызға қарай өзгертуге болмайтын нақты нұсқау
алгоритмде не істеу керектігі алдын-ала айқын береді. Мысалы, бір есепті
шешудің алгоритмі берілсе онда ойланбай-ақ алгоритмде қандай нұсқаулар
берілсе, сол нұсқауларды берілу ретімен орындасақ, есеп шығады. Алгоритмнің
осы қасиетін оның анықталғандық қасиеті дейміз. Бұл жағдай адам сияқты емес
ойлау қабілеті жоқ құрылғылардың мысалы, компьютердің көмегімен есептерді
шешу мүмкіндігіне кепілдік берді. Мұндай құрылғылар алгоритмнің жарлықтарын
ойланбастан формальды орындайды. Сондықтан алгоритмді есепті шығаруға
қажеттінің бәрі бір мәнді анықталу және атқарушыға түсінікті әрі нақты
болуы тиіс.
3. Бір алгоритмнің өзін бірнеше есептің шешімін табу үшін пайдалану
мүмкіндігі, яғни бастапқы деректер мәндерінің жиынына пайдаланылу
мүмкіндігі бар.
Алгоритмнің мұндай қасиетін көпшілікке бірдейлік, басқаша айтқанда,
жалпылық қасиеті деп атайды.
4. Әрбір алгоритм белгілі бір бастапқы деректердің болуын талап етеді
және іздеген нәтижені алуға жеткізеді. Мысалы, екі санды қосу алгоритмнде
қосылғыштар бастапқы деректерге, ал қосынды нәтижеге жатады. Осылайша,
алгоритмдегі әрекеттердің белгілі бір санның орындалуынан кейін қажетті
нәтиже алу мүмкіндігі алгоритімнің нәтижелілігі деп аталады.
Осы айтылғандардан алгоритім бастапқы деректерді пайдаланып іздеген
нәтижеге қол жеткізетін реттелген әрекеттер тізбегі деген қлрытынды жасруға
болады. Мұндай әректтер тізбегінің орындалуы алгоритмдік процесс, ал әрбір
әрекет оның қадамы, әрбір нұсқау алгоритмнің қалыптасуы болып табылады.
Алгоритмнің ең маңызды қасиеті жоғарыда анықталғандық қасиетінде
айтылғандай оның орындалу нәтижесінің атқарушыға тәуелсіздігі.
Сонымен алгоритм туралы мына төмендегідей тұжырымдар жасауға болады:
• алгоритмдер әртүрлі есептерді шешу үшін пайдаланылады;
• алгоритмді атқарушыдан аз білім талап етілетіндіктен есеп
шығаруды айтарлықтай оңайлатады;
• әрбір алгоритм толық аяқталған әрекеттерді орындайтын атқарушыға
арналған командалардан тұрады;
• атқарушы орындайтын командалардың жиынын атқарушының командалар
жүйесі д.а.
• алгоритмдегі командалар атқарушының командалар жүйесінен алынады;
• алгоритмдегі командалар тізбегінің орындалуы алгоритмдік процесс
д.а;
• алгоритмдегі әрбір команда оның қадамы д.а;
• санаулы әрекеттен кейін ғана алгоритмде іздеген нәтижеге қол
жетеді;
• алгоритмдегі әрбір әрекет атқарушыға түсінікті және нақты болуы
керек;
• бірнеше есептің шешімін табу үшін бір ғана алгоритмді пайдалануға
болады;
• құрылған алгоритмді атқару есептің мазмұнына ой жүгіртіп оны
талдауды қажет етпейді, тек командаларды формальді орындай береді;
• алгоритм әрбір атқарушыға арналып құрылады;
• алгоритмнің командалары атқарушыға түсінікті және орындалатын
болуы тиіс;
• алгоритмді атқаруды тек адамға емес компьютерге де жүктеуге
болатындығы есептеу процесін автоматтандыруға мүмкүндік береді;
Алгоритмнің құрамы дараланып және оның әрекеттері анықталғаннан кейін
алгоритмді жазып көрсету тәсілін және тілін білу керек
Алгоритмдік тілді падалану оны құрушының өзіне ғана түсінікті
командаларды көпшілік қауымның пайдалануына мүмкіндік береді.
Алгоритмді жазудың бірнеше тәсілдері бар.Төменде алгоритмді бейнелеу
әдістерінің логикалық құрылымы көрсетілген.

Алгоритмді бейнелеу әдістерінің ішінен біз блок – схема мен мектептік
алгоритмдік тілді пайдаланамыз.

Блок-схема

Блок схема компьютерге программалар жасау практикасында кеңінен
қолданылатын алгоритмдерді жазудың графикалық тәсілі, басқаша айтқанда,
алгоритмнің логикалық құрылымын график түрінде бейнелейтін тіл десек
болады. Есепті шешу алгоритімінің блок схемасын құрған кезде есепті шығару
процесі кезең дерге бөлініді. Әрбір кезең есептелетін операцияның сипатына
байланысты белгілі конфигурациясы бар бір геометриялық фигурамен (блокпен)
белгіленеді. Мысалы, жұмыр (сопақ), параллелограмм, тіктөртбұрыш, ромб
т.с.с.
Блок деп аталатын мұндай фигуралардың ішіне кезеңдердің мазмұны
жазылады. Есептелу процесінің бағыты блоктарды қосатын стрелкалармен
көрсетіледі. Осы аталғандардың бәрі блок – схема тілінің алфавитін құрайды
және олардың мағынасы алдын ала келісілген келісім бойынша беріледі.
Төмендегі 1-кестеде стандартты блок – схема тілінің алфавиті берілген.
Әрбір блок схеманың басы және соңы деп аталатын блоктары болады.
Басы, соңы блоктарынан басқа әрбір блоктың бір ену және бір – екі шығу
сызықтары болады.
Атқаратын қызметі жағынан блоктар негізгі және қосымша болып бөлінеді.
Негізгі блоктар енгізіу мен баспаға шығару және информацияларды өңдеу
әрекеттерін білдіреді, ал қосымша блоктар блок – схеманы түсіндіру және
байланыстарды таңбалау үшін пайдаланылады.
Блоктардың анықтайтын әрекеттері, яғни түсініктер блокты бейнелейтін
геометриялық фигураның ішіне жазылады.
Деректерді енгізу блогы есептеу есептерін шешуде айнымалылардың сандық
мәндерін компьютердің жадына енгізу үшін қолданылады.
Деректерді өңдеу блогы қандай да бір формула бойынша айнымалының мәнін
есептеу процесін білдіреді. Мұнда есептелген шамалар оларға сәйкес
айнымалылар жаңа мәндер қабылдағанша сақталады.
Бұл блокта формуланың сол жағында тұрған айнымалылар оның жағына да
қатыса алады, бұл дегеніміз айнымалының жаңа мәнін бұрын есептелген ескі
мәнінен шығарып алудың қажеттігін көрсетеді.
Шартты тексеру блогы есептелу процесінің барысы тікелей кейбір шартқа
тәуелді болатын есептелу процесінде анықталатын тармақталу алгоритмін
бейнелейді.

ІІ тарау. Visual Basic ортасынында таймермен жұмыс
2.1 Таймер және оның қасиеттері
Таймер – құрылған программа арқылы Windows жүйелік сағатына қол
жеткізуге болатын көрінбейтін секөнт өлшеуіш объектісі. Жүріп тұрған
цифрлық сағатты формада көрсетуге болады:
1. Орталықты ашу.
2. Элементтер панелінің Timer (Таймер) түймесін шертіп, форманың сол
жақ шетіне Timer1 объектісін орнату. VB оны стандартты өлшемге
келтіріп қояды.
3. Label түймесі арқылы форма ортасында Label1 өрісін (объектісін)
орнатып, оны кеңейту.
4. Форманы тандап, Properties терезесінде оның Caption қасиетіне
Clock (Сағат) мәнін енгізу. Ол форма тақырыбына жазылып қойылады.
5. Label1, Timer объектілерінің қасіеттерін орнату:

Объект Қасиет Орнатылатын мән
Label1 Caption Бос өріс
Font TimesKaz,18
Aligment (туралау) 2-Center (орталықтан)
Timer1 Enabled True
Interval (аралық) 1000

6. Формада орнатылған Таймер объектісін екі рет шертіп, код терезесіне
процедура енгізу:
Private Sub Timer1 _ Timer()
Label1.Caption = Time

End Sub

7. Терезені жауып, іске қосу (F5) командасын беру. Таймер орындау
режімінде формада көрінбейді де, Label1 өрісі ішінде жүріп тұрған
цифрлық сағат көрінеді (3-сурет).

10-сурет. Формада жүріп тұрған сағат
8. Программа жұмысын тоқтатып, форма мен проектіні сақтау. (Бұдан әрі
бүл команданы қысқаша проектіні сақтау деп жазамыз).
Сағаттың Interval қасиетінің мәні үшін 1000 орнатылады. Ол әр секөнт
сайын жүйелік сағаттың ағымдық секөнтін көрсетеді (1сек = 1000 миллисек).
Процедураға енгізілген Label1.Caption = Time командасы іске қосу
режимінде Windows’қа енгізілген жүйелік ағымдық уақытты оқып, оны Label1
объектісінің Caption қасиетіне меншіктейді (Label1 өрісіне жазады).
Time – Visual Basic’тің стандартты функциясы.
Программа жұмысын тоқтату үшін аспаптар панелінің End (Соңы) түймесін
шерту керек.
Ескерту. Формада ағымдық уақытты код терезесіне енгізілген Print time$
әдісі арқылы шығаруға болады. Мұнда келесі уақыт келесі қатарға жазылады.
Сонымен, осының алдындағы мысалдарда Visual Basic’те орындалуы мүмкін
үш түрлі әрекеттер көрсетілді: функция мәнін есептеу; формада қолдан фигура
салу; формада жүріп тұрған сағатты орнату. Келесі тарауларда Visual
Basic’ті пайдаланып, мәзірлер орнатылған терезе құру, мәзірлермен жұмыс;
берілгендер қоры кестесін құру және т.б. қосымшалар құру тәсілдері
көрсетілген. Осылардың өзі Visual Basic’тің мүмкіндіктерінің орасан зор
екеніне көз жеткізетіні сөзсіз.
Форманы Windows қосымшаларының терезесі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.