Гастроинтестиналық және тіндік гормондар

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Гастроинтестиналық және тіндік гормондар

Жоспар

Гастрионтестинальдық гормандардың физиологиялық және гуморалдық жүйе.
Қазіргі кезде гистохимиялық және иммунологиялық зарттеу тәсілдері.

Гастроинтестинальдық және тіндік гормондар

Организмдегі барлық қызметтердің бір - бірімен үйлесімін және қарым - қатынасын ретейтін алдымен жүйке жүйесі болса, мұнымен қатар көнтеген нейромедиаторлар мен 100 - ден аса гормондардың және басқа да физиологиялық белсенді заттардың қызметларға әсерін қамтамасыз ететін гуморальдық жүйе.

Осы кезде белгілі ішкі сөлініс бездеріне жатпайтын тіндердің тіңдік не арагормон деп аталатын көптеген гормон және гомон тәрізді заттарды бөлетіні айқын. Бұлардың ішінде гастроинтестинальды гормондар ГИГ бұрынырақ және жақсырақ зерттелген.

ХХ ғасырдың басында У. Бецллис пен Э. Старлингтің зертеулерінің нәтйжесінде он екі елі ішектің шырыш бездерінде бөлінетін секретин затының гормондық қызметін ашқан. Ол зат ұйқы безінің сөл бөлуіне гуморальдық жолымен әсер ететін арнайы гормон екені анықталған. Соңғы жылдарда жүргізілген зертеулер арқасында ішек қарын жолындағы барлық бездер инкрециялық қызмет атқаратыны толық анықталған, яғни олардың сөлінің құрамындағы гормрндар және олар тәрізді заттар тек қана ас қорыту аппаратарының жұмысын реттеп қана қоймай, сонымен қатар оның қызметіне байланысты емес басқа да толып жатқан үрдістерге әсер ететіндігі белгілі болды.

Қазіргі кезде гистохимиялық және иммунологиялық зерттеу тәсілдері арқылы ас қорыту жүйесінің бездік аппаратында гормондар жасап шығараын түрлі арнайы жасушалар бар екендігі анықталды.

Асқроыту аппаратының эндокриндік жүйесін гастроинтестиналды гормондық жүйе немесе ДЭЖ (диффузды эндокринді жүйе) деп атайды.

Қазіргі кезде бұл жүйеннің 20 - дан астам гормоны белгілі. Көптеген белгілерді ескере отырып, 1977жылы халықаралық синпозиумда оларды бірнеше топқа бөледі.

Нағыз гормондар, бұлардың гормондықтабиғаты барлық жалпыға мәлім тәсілдер арқылы дәлелденген, әрі синтезделген қолдан жасалған аналогтары бар. Бұл топқа секретин, гастрин, холицистокинин, панкреозимин, ГИП, ВИП т. б. заттар кіреді.
Химиялық құрамы анықталмаған, бірақ гормондық әсері көптеген тәжірибе, тәсілдермен соның ішінде иммунологялық тәсілмен дәлелденген бомбезин, цирулеин, соматостатин, мотилин.
Гормонға ұқсастар - бұлардың биологиялық әсері бірқатар тәсілдер арқылы анықталған (детерокинин, энтерогастрин, энтерогастрон, паротин, вилликинин)

Бұл гормондардың көпвалентті әрі арнаулы әсерә бар екендігі дәлелденген. Бұлардың ішінде практикалық жағынан ең көп қызықтыратындары - паротин және 12 -елі ішек жасап шығаратын гормондар.

Паротиннің қандағы кальцидің деңгейін төмендетіп, сүйек пен тістердің өсуіне және олардағы Са ²⁺ мөлшерінің азаюына көмектесетіні дәлелденген. Эндокриндік жүйенің бұзылуынан парадантоз ауруы туады, сонымен қатар, тірек - қимыл апаратының кейбір зақымданулары да туады.

Секретиннің әсері кең түрде зертелген. Ұйқы безінің сөл бөлінуіне ететін әсерінен басқа, бұл гормонның асқазан бездерінің гастрин арқылы тұз қышқылын жасап шығаруын тежеп, қарында қорытылған тамақтың ілгері қарай жылжуына бөгет келтіретіні дәлелденген. Секретиннің көп дозасы инсулин бөлінуін күшейтеді, майдың ыдырауына (липолиз), сонымен қатар бүйректің су және тұздарды шығаруына әсерін тигізеді. Секретин қан айналысының минуттық көлемін көбейтіп, ішек қарын аймақтағы қан ағысын күшейтеді. 12 елі ішек басқа да бірқатар маңызды гормондарды бөліп шығарады, бұл көптеген зертеулермен, әсіресе дуоденэктомия (12 елі ішекті алып тастау) тәсілімен анықталған.

Көптеген тәжірибелер негізінде академик А. М. Уголев өзінің ғылыми қызметкерлерімен жануарлардың он екі елі ішегін алып тастаған соң, асқорытумен бірге зат алмасуы және энергиялық үрдістердің бұзылатынын, бауыр мен бүйрек ағзаларының қызметі нашарлайтынын анықтады. Дуоденэктомиядан кейін иттердің тамаққа тәбеті төмендейді, асқорыту мен сіңіру үрдістері бұзылады, жануардың салмағы және температурасы төмендейді. Операция жасалғаннан 1 -1, 5 ай өткен соң жануарлардың көбі өледі. Аталған өзгерістердің бәрі он екі елі ішекте бөлінетін секретин мен басқа да гормон тәрізді заттардың шығуының тоқтауына байланысты екені күмәнсіз. Гармондық заттардың ішінде диэнтерин энергия алмасуының күшейтетін, арэнтерин тәбетті реттейтін, тиротропин және гипоталамустың басқа гормон тәрізді заттары да бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.