Балалар организмін шынықтыру

1 Шынығу негіздері
2 Шынықтыру құралдары
3 Күн арқылы шынықтыру
4 Су арқылы шынықтыру

Шынығудың маңызы. Организмнің шынығуы деп температураның күрт өзгеруіне және баска да метеорологиялық жағдайларға қарай оның тұрақтылығының артуын айтады. Табиғаттың жаратылыс күштері — күн, ауа және су — дененің үстіңгі жағына ықпал жасай отырып, тері қыртысының негізгі кабатындағы клеткалардың жылдам көбеюін туғызады, мұның өзі терінің қалыңдауына және биологиялық активті заттардың қарқынмен пай¬да болуына алып келеді. Бұл заттар қанмен бірге барлық мүшелерге таралып, олардың қызметін күшейтеді. Бүкіл организмнің қызметіне ықпал етуде, тері рецепторларының, әсіресе суық және жылу рецепторларының сол жерде тітіркенудің маңызы одан да жоғары. Сондағы пайда болған, көбі терморегуляцияға байланыс¬ты болып келетін афферентті импульстардың ағымы рефлекстердің көзіне айналады және орталық нерв системасы қозуының күшеюіне, сөйтіп жалпы зат алмасу процестерінің артуына алып келеді.
Табиғаттың жаратылыс күштерін жүйелі (тым асырып жібермей) пайдалану адамның, бұлшық ет және ойлау жұмыс қабілетін арттырады, сондай-ақ жұқпалы аурулардың жұғуын төмендетеді. Организмді сыртқы температураның өзгеруіне, әсіресе оның төмендеуіне дағдыландыру, терідегі тамырлар реакциясының өз бетінше жаттығуы іспеттес болып келеді. Шынықтырудың нәтижесінде организмде болатын өзгерістер, баяу және біртіндеп дамиды. Егер организмді сонау жас кезден шынықтыратын болса ғана, жоғары нәтижеге жетуге болады. Шыныккан балалардың, әдетте денсаулығы, тәбеті жақсы, салмақты әрі ұстамды болады, сергектігімен, жарқындылығымен, жұмыска қабілеттілігімен ерекшеленеді.
Шынықтыру ережелері. Шынықтыру шаралары жағымды нәтижелер беруі үшін, оларды қолданудың дұрыс жүйесін сақтау қажет. Шынықтырудың ең басты принципі — тітіркендіруді біртіндеп ұлғайту болып табылады. Алғашқы шынықтыру шараларының әсері мен ұзақтығы, баланың организмінде болар-болмас өзгеріс әкелетіндей болуы керек. Баланы шынықтыру процедураларына бейімделуіне қарай оның қарқыны мен ұзақтығын сақтықпен ұлғайтуға болады.
Әр түрлі процедураларды дәйектілікпен және жүйелі қолданудың маңызы ешбір кем болмайды. Мәселен, бала ауа ваннасына әбден үйренгеннен кейін барып, су процедурасы мен күн ваннасы¬на көшкен жөн; балаларды салқын сумен ысқылап үйретпейінше құйынуға, сол сияқты оларды құйынуға үйретпейінше — ашық суаттарға жіберуге болмайды. Басталған процедураларды, бала, организмінде осыған дейін байқалған дұрыс өзгерістерді төмендетіп алмау үшін, негізсіз, бекер босқа үзіп тастамау керек.
Егер балалар аз қыдыратын болса, тым жылы киінсе, ыссы, нашар желдетілетін үйлерде жататын болса, онда шынықтыру процедуралары қажетті нәтижелер бермейді. Табиғи жағдайларға, маусымдарға және ауа райына сәйкес комплексті шынықтыру процедураларын жүргізген жөн. Мысалы, ауа ваннасы күн және су процедураларымен, ал жазғы мерзімде — ашық суаттарда шомылдырумен қатар жүргізген жақсы.