«Медбикелік ісі негіздері» пәнінен тәжірибиелік сабаққа арналған әдістемелік өңдеу 2 бөлім Дәрілік терапия тәсілдері және әдістері
1.Асептика және антисептика туралы түсінік.
2. Аспаптармен.өңдеу кезеңдерінен өткізген кезде қандай жарақат болуы мүмкін.
3. Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін сақтау қажет.
4. Аурухана ішіндегі инфекция дегеніміз не
5. Жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптері.
6. Жарақаттану кезіндегі қолданылатын қобдиша құрамын атаңыз:
7. Қолданылған заттардың утилизациясы ?
2. Аспаптармен.өңдеу кезеңдерінен өткізген кезде қандай жарақат болуы мүмкін.
3. Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін сақтау қажет.
4. Аурухана ішіндегі инфекция дегеніміз не
5. Жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптері.
6. Жарақаттану кезіндегі қолданылатын қобдиша құрамын атаңыз:
7. Қолданылған заттардың утилизациясы ?
Ампуланы ашқанда шыны сынықтарымен жаралану мүмкін,сондықтан міндетті түрде мақта шаригін қолдану керек.
Жаралану жағдайындағы көмек:
- жарада шыны сынығы болса алып тастау;
- жараны сутегі асқын тотығымен жуу;
- жараның шет-шеттеріне бриллиант көгі ерітіндісін жағу;
- жараға құрғақ асептикалық таңғыш байлау;
- қолданылған инені щприцтен алғанда,залалсыздандыру үшін инелерді орағанда,қол
саусақтарын шаншып алуы мүмкін. Қолданылған щприцке қақпақ кигізбеу керек.
- иненің өткізгіштігін тексергенде саусақпен канюляны ұстап тұру керек,өйткені ине щприц
конусынан атып кетіп маңайдағыларды жарақаттауы мүмкін.
- спиртке малынған мақтамен инені жабуға мүлдем болмайды,себебі мақтаның талшықтары
тері астындағы инфильтрат пен іріңдеуді туғызады.
Медицина қызметкерлері кей кезде қолданылған шприцтің инесіне қалпағын кигізеді, инені майыстырады немссе шприцтен босатып алады, себебі олар бұл емшараны қауіпсіз деп санайды. Бұл шараның барлығы жақсы ниетпен жасалады, бірақ бұл өте қауіпті емшара (процедура). Мұндай кезде медицина қызметкерлері ойламаған жерден қолын, саусағын жарақаттап алуы мүмкін.
Ешқашан инеге қалпағын кигізбеу, майыстырмау, шприцтен босатып алмау керек.
Инемен қолды кенеттен жарақаттануды алдын алу мақсатында барлық шприц инелер қатты контейнерлерге утилизациялау үшін салынады. Қатты контейнерлер инелерді утилизациялауға арналған қорап немесе контейнер, немесе қауіпсізболуы қажет. Теріні кесіп немесе тесіп жіберетін қалдықтарды басқа қалдықтардан бөліп алып, контейнерге салу керек.
Мысалы, бір рет қолданылатын шприц және инелерді, вакцинасы бар сынған флаконды, ампуланы контейнерге салу қажет. Бұл контейнер медицина қызметкерлерінің жұмыс жасап жатқан жеріне жақын орналасады. Контейнерлер бір рет ғана қолданылуы шарт. Контейнерді ашып ішіндегі шприц, инелерді сыртқа шығару қауіпті болып саналады.
Контейнерге қолданылған шприц, инелерді салып жатқанда немесе тасымалдау кезінде ойламаған жерден қолды инемен тесіп алуды алдын алу үшін контейнерге қойылатын талаптар:
- контейнер берік әрі бүтін болуы қажет;
- жергілікті халыққа түсінікті ескертпе заттаңбасы болуы қажет;
- контейнер жан-жағынан толық жабылған болуы тиіс. Контейнердің төрттен үш бөлігі ғана толуы керек. Егер контейнер толып кетсе, жарақат алу қаупі жоғарылайды. Контейнер толғаннан соң тесік жерін жақсылап жауып, көзін жою керек.
Контейнерлер арнайы 600-800°С-ге дейін қызатын пештерде өртеледі. Бұл пеште микроорганимздер толығымеи жойылып, қалдықтың көлемі азаяды. Кейбір емдеу сауықтыру мекемелері шприц, инелерді осындай пеші бар ұйымдарда өртеп жатыр, мысалы цемент зауытында.
3. Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін сақтау қажет.
Емшараны жүргізу кезінде биологиялық сұйықтықтар қолдың терісіне, көздің, мұрынның шырышты қабығына, мейірбикенің бетіне, киіміне әсер етуі мүмкін.
1. Медициналық және зертханалық құрал-жабдықтардың барлық түрлері қолданылып
болғаннан соң зарарсыздандыруға тартылуы керек.
2. Зарарсыздандыру препараттарымен жұмыс жасау барысында (ұнтақтан ерітінді жасағанда)
сақтану шараларын орындауы қажет:
а) жұмыстың барлық түрінде халатты, қалпақты, қорғаныс көзілдірікті, алжапқышты, резеңке
биялайды кию керек, ал тыныс алу жолдарын респиратормен қорғау керек.
б) жұмыстан соң қолды және бетті сабынмен ағынды суда жуады. Көзге немесе теріге
шашыраса, ол жерді көп мөлшердегі таза сумен жуу керек.
3. Бір рет қолданылатын құрал-жабдықтар (шприцтер, инелер, скарификаторлар, шпательдер)
жойылып (утилизацияланып), 600°С-тан төмен емес арнайы пештерде өртеледі.
Жаралану жағдайындағы көмек:
- жарада шыны сынығы болса алып тастау;
- жараны сутегі асқын тотығымен жуу;
- жараның шет-шеттеріне бриллиант көгі ерітіндісін жағу;
- жараға құрғақ асептикалық таңғыш байлау;
- қолданылған инені щприцтен алғанда,залалсыздандыру үшін инелерді орағанда,қол
саусақтарын шаншып алуы мүмкін. Қолданылған щприцке қақпақ кигізбеу керек.
- иненің өткізгіштігін тексергенде саусақпен канюляны ұстап тұру керек,өйткені ине щприц
конусынан атып кетіп маңайдағыларды жарақаттауы мүмкін.
- спиртке малынған мақтамен инені жабуға мүлдем болмайды,себебі мақтаның талшықтары
тері астындағы инфильтрат пен іріңдеуді туғызады.
Медицина қызметкерлері кей кезде қолданылған шприцтің инесіне қалпағын кигізеді, инені майыстырады немссе шприцтен босатып алады, себебі олар бұл емшараны қауіпсіз деп санайды. Бұл шараның барлығы жақсы ниетпен жасалады, бірақ бұл өте қауіпті емшара (процедура). Мұндай кезде медицина қызметкерлері ойламаған жерден қолын, саусағын жарақаттап алуы мүмкін.
Ешқашан инеге қалпағын кигізбеу, майыстырмау, шприцтен босатып алмау керек.
Инемен қолды кенеттен жарақаттануды алдын алу мақсатында барлық шприц инелер қатты контейнерлерге утилизациялау үшін салынады. Қатты контейнерлер инелерді утилизациялауға арналған қорап немесе контейнер, немесе қауіпсізболуы қажет. Теріні кесіп немесе тесіп жіберетін қалдықтарды басқа қалдықтардан бөліп алып, контейнерге салу керек.
Мысалы, бір рет қолданылатын шприц және инелерді, вакцинасы бар сынған флаконды, ампуланы контейнерге салу қажет. Бұл контейнер медицина қызметкерлерінің жұмыс жасап жатқан жеріне жақын орналасады. Контейнерлер бір рет ғана қолданылуы шарт. Контейнерді ашып ішіндегі шприц, инелерді сыртқа шығару қауіпті болып саналады.
Контейнерге қолданылған шприц, инелерді салып жатқанда немесе тасымалдау кезінде ойламаған жерден қолды инемен тесіп алуды алдын алу үшін контейнерге қойылатын талаптар:
- контейнер берік әрі бүтін болуы қажет;
- жергілікті халыққа түсінікті ескертпе заттаңбасы болуы қажет;
- контейнер жан-жағынан толық жабылған болуы тиіс. Контейнердің төрттен үш бөлігі ғана толуы керек. Егер контейнер толып кетсе, жарақат алу қаупі жоғарылайды. Контейнер толғаннан соң тесік жерін жақсылап жауып, көзін жою керек.
Контейнерлер арнайы 600-800°С-ге дейін қызатын пештерде өртеледі. Бұл пеште микроорганимздер толығымеи жойылып, қалдықтың көлемі азаяды. Кейбір емдеу сауықтыру мекемелері шприц, инелерді осындай пеші бар ұйымдарда өртеп жатыр, мысалы цемент зауытында.
3. Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін сақтау қажет.
Емшараны жүргізу кезінде биологиялық сұйықтықтар қолдың терісіне, көздің, мұрынның шырышты қабығына, мейірбикенің бетіне, киіміне әсер етуі мүмкін.
1. Медициналық және зертханалық құрал-жабдықтардың барлық түрлері қолданылып
болғаннан соң зарарсыздандыруға тартылуы керек.
2. Зарарсыздандыру препараттарымен жұмыс жасау барысында (ұнтақтан ерітінді жасағанда)
сақтану шараларын орындауы қажет:
а) жұмыстың барлық түрінде халатты, қалпақты, қорғаныс көзілдірікті, алжапқышты, резеңке
биялайды кию керек, ал тыныс алу жолдарын респиратормен қорғау керек.
б) жұмыстан соң қолды және бетті сабынмен ағынды суда жуады. Көзге немесе теріге
шашыраса, ол жерді көп мөлшердегі таза сумен жуу керек.
3. Бір рет қолданылатын құрал-жабдықтар (шприцтер, инелер, скарификаторлар, шпательдер)
жойылып (утилизацияланып), 600°С-тан төмен емес арнайы пештерде өртеледі.
Негізгі әдебиет:
1. Муратбекова С.К. «Основы сестринского дела» - Кокшетау, 2012г
2. Секенова Ж.К. және т.б. Организация инфекционного контроля в ЛПУ (Алматы 2005г.).
3. Муратбекова С.К., Аминов М.Г., Ярошинская И.К., Воронова Г.С., Куспанова А.Р. «Актуальные вопросы внутрибольничных инфекций. Стандарты действий по профилактике ВБИ» г. Кокшетау 2012 г.
4.Мейірбикелік іс негіздері. С. Қ. Муратбекова – Астана, 2007 г.
5.«Всё по уходу за больным на дому» под редакцией акад. РАМН Ю.П. Никитина, ГЭОТАР –
Медиа, 2009 г
6. Туркина Н.В. «Общий уход за больными» - Москва 2007гМухина С.А
7. Широкова Н.В. және т.б. «Основы сестринского дела»: Алгоритмы манипуляций: учебное
пособие М. ГЭОТАР – Медиа, 2009 г.
8. Нурманова М.Ш. және т.б. Сборник стандартов сестринских технологий по дисциплине
«Основы сестринского дела» г. Алматы «Sunnur» ТОО, 2011 г.
9. Мейірбике ісі негіздері пәне бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының
жинағы Нурманова М.Ш. және т.б., Қарағанды: ЖК «Ақ Нұр баспасы», 2012 ж.
Қосымша әдебиеттер:
1. Осипова В.Л. «Внутрибольничная инфекция»: учебное пособие М. ГЭОТАР – Медиа,
2012 г.
2. Основы сестринского дела. Ситуационные задачи: практикум. Морозова Г.И. – М.,
2009 г.
WEB сайттар тізімі:
1 www.yandex.ru
2 www.rambler.ru
3 www.mail.ru
4 www.medeponim.ru
5 www.med.ru
6 www.doctor.ru
7 www.info-health.kz
8 www.medstudent.ucoz.kz
9 www.medcenter.kz
10 www.svsmedical.kz
11 www.medmedia.kz
1. Муратбекова С.К. «Основы сестринского дела» - Кокшетау, 2012г
2. Секенова Ж.К. және т.б. Организация инфекционного контроля в ЛПУ (Алматы 2005г.).
3. Муратбекова С.К., Аминов М.Г., Ярошинская И.К., Воронова Г.С., Куспанова А.Р. «Актуальные вопросы внутрибольничных инфекций. Стандарты действий по профилактике ВБИ» г. Кокшетау 2012 г.
4.Мейірбикелік іс негіздері. С. Қ. Муратбекова – Астана, 2007 г.
5.«Всё по уходу за больным на дому» под редакцией акад. РАМН Ю.П. Никитина, ГЭОТАР –
Медиа, 2009 г
6. Туркина Н.В. «Общий уход за больными» - Москва 2007гМухина С.А
7. Широкова Н.В. және т.б. «Основы сестринского дела»: Алгоритмы манипуляций: учебное
пособие М. ГЭОТАР – Медиа, 2009 г.
8. Нурманова М.Ш. және т.б. Сборник стандартов сестринских технологий по дисциплине
«Основы сестринского дела» г. Алматы «Sunnur» ТОО, 2011 г.
9. Мейірбике ісі негіздері пәне бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының
жинағы Нурманова М.Ш. және т.б., Қарағанды: ЖК «Ақ Нұр баспасы», 2012 ж.
Қосымша әдебиеттер:
1. Осипова В.Л. «Внутрибольничная инфекция»: учебное пособие М. ГЭОТАР – Медиа,
2012 г.
2. Основы сестринского дела. Ситуационные задачи: практикум. Морозова Г.И. – М.,
2009 г.
WEB сайттар тізімі:
1 www.yandex.ru
2 www.rambler.ru
3 www.mail.ru
4 www.medeponim.ru
5 www.med.ru
6 www.doctor.ru
7 www.info-health.kz
8 www.medstudent.ucoz.kz
9 www.medcenter.kz
10 www.svsmedical.kz
11 www.medmedia.kz
ТҮРКІСТАН МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖІ
№ 7 МЕЙІРБИКЕ ІСІ ЖӘНЕ ТУЫСТАС ПӘНДЕР
ЦИКЛДІК ӘДІСТЕМЕЛІК КОМИССИЯСЫ
МЕДБИКЕЛІК ІСІ НЕГІЗДЕРІ ПӘНІНЕН ТӘЖІРИБИЕЛІК
САБАҚҚА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ
Бөлім 2
Дәрілік терапия тәсілдері және әдістері.
Тақырып 2.4
Аспаптармен жұмыс және өңдеу этаптары кезінде медбикенің қауіпсіздігі.
Мамандығы : 0302000 Медбикелік ісі
Біліктілігі: 0302033 Жалпы практикадағы медбике
Курс: ІІІ
Семестр: V
Түркістан
1 Әзірлегендер Медбике ісі негіздері пәнінің оқытушысы : Абдираманова
П.Б,
Есенбаева Ш.М.
2 № 7 Мейірбике ісі және туыстас пәндер циклдік әдістемелік комиссиясының
мәжілісінде
талқыланып бекітуге ұсынылған.
3 Хаттама №_____ ______________ 201__ жыл
4 ЦӘК төрайымы ____________ Бабаханова Г. А.
(қолы)
Сабақтың тақырыбы : Аспаптармен жұмыс және өңдеу этаптары кезінде
медбикенің қауіпсіздігі.
Сабақтың түрі: тәжірибелік сабақ
Сабақ барысында қолданылатын педагогикалық технологиялар :
Дамыта оқыту, кластери, интерактивті технологиялар.
Белгіленген технологияларды іске асыру әдістері :
- нығыздап сұрау;
- кәсіптік бағдар беру;
- стандарттар бойынша тапсырмаларды орындау;
- тест сұрақтарына жауап беру;
- бағалау және бақылау;
Сабақтың мақсаты :
Білімділік :
Студенттерге аспаптармен жұмыс жүргізуді,өңдеу кезеңдерінен өткізуді,
жарақаттарды болдырмауды, аспаптармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережесін
сақтауды,жарақат кезінде шұғыл көмек көрсетуді үйрету.
Дамытушылық :
Студенттердің логикалық, клиникалық ойлау қабілетін дамыту, өз мамандығына
деген қызығушылығын арттыру, оқу, іздену, өзін-өзі дамыту, бағалау
қасиеттерін дамыту, өз мамандығына, жалпы медицинаға болған қызығушылығын
арттыру.
Тәрбиелік :
Студенттерді жауапкершілікке, ұқыптылыққа, сабырлыққа, тиянақтылыққа
тәрбиелеу, науқастармен қарым-қатынас
жасаған кезде этика және деонтологиялық принциптерді сақтауға баулу.
Пәнішілік байланыс :
- Медициналық этика және деонтология:
- зарарсыздандыру және залалсыздандыру;
- аурухана ішілік инфекция мәселелері;
- науқастың жеке басының тазалығы:
- дәрілік заттарды, сақтау, қолдану түрлері;
Пәндер аралық байланыс :
Қамтитын пәндер:
-Жалпы хирургия- ашық механикалық жарақаттар
- Қалыпты анатомия- сезім мүшелері.
-Қалыпты физиология-сезім мүшелерінің физиологиясы.
- Латын тілі- термин элементтер тізімі;
- Фармакология негіздері- дәрі –дәрмектерді енгізу жолдары.
Қамтылатын пәндер:
Педиатриядағы мейірбикелік күтім -дәрі-дәрмектерді енгізу жолдары
Хирургиядағы мейірбикелік күтім -хирургиялық инфекцияның алдын-алу.Асептика
және
антисептика.Залалсыздандыру және антисептиктер әдістері.
Тері –мерез ауруларындағы мейірбикелік күтім- Фармакология дәрі-дәрмектері.
Эпидемиология және жұқпалы аурулардағы мейірбикелік күтім-Жұқпалы ауруларды
емдеу ерекшіліктері.Вакцинопрофилактика.
Студент білуі тиіс :
- аспаптармен жұмыс және өңдеу кезеңде-рінде мүмкін болатын
жарақаттарды;
- медициналық аспап-тармен, құралдармен жұмыс істеген кездегі
қауіпсіздік ережелерін;
- жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптерін.
Студент игеруі тиіс :
- аспаптармен жұмыс және өңдеу кезеңдерінде мүмкін болатын
жарақаттардың алдын
алуды;
- медициналық аспаптар-мен, құралдармен жұмыс істеген кездегі
қауіпсіздік ережелерін
сақтауды;
- жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсетуді.
Уақыты : 180 мин.
Сабақтың жабдықталуы :
Көрнекі құралдар : -плакаттар; -слайдтар - конспект;
Қажетті заттар:
шелек, арнайы киім, дәрі-дәрмектер, оқулықтар;
- медбикелік манипуляциялар стандарттары;
- арнайы киім;
- жабдықтар;
- апат жағдайға арналған қобдиша;
- шелек сумен;
- зарарсыздан-дыру ерітінді-лері;
- жинастыру мүліктері.
Үлестірме материалдар :
Тесттер, ситуациялық есептер, тапсырмалар
Техникалық оқу құралдары :
Интерактивті тақта, мультимедиа, телевизор, DVD.
Сабақ барысында қолданылатын оқу-әдістемелік құралдар :
Негізгі әдебиет:
1. Муратбекова С.К. Основы сестринского дела - Кокшетау, 2012г
2. Секенова Ж.К. және т.б. Организация инфекционного контроля в ЛПУ
(Алматы 2005г.).
3. Муратбекова С.К., Аминов М.Г., Ярошинская И.К., Воронова Г.С.,
Куспанова А.Р. Актуальные вопросы внутрибольничных инфекций.
Стандарты действий по профилактике ВБИ г. Кокшетау 2012 г.
4.Мейірбикелік іс негіздері. С. Қ. Муратбекова – Астана, 2007 г.
5.Всё по уходу за больным на дому под редакцией акад. РАМН Ю.П. Никитина,
ГЭОТАР –
Медиа, 2009 г
6. Туркина Н.В. Общий уход за больными - Москва 2007гМухина С.А
7. Широкова Н.В. және т.б. Основы сестринского дела: Алгоритмы
манипуляций: учебное
пособие М. ГЭОТАР – Медиа, 2009 г.
8. Нурманова М.Ш. және т.б. Сборник стандартов сестринских технологий по
дисциплине
Основы сестринского дела г. Алматы Sunnur ТОО, 2011 г.
9. Мейірбике ісі негіздері пәне бойынша мейірбикелік технологиялар
стандарттарының
жинағы Нурманова М.Ш. және т.б., Қарағанды: ЖК Ақ Нұр баспасы, 2012
ж.
Қосымша әдебиеттер:
1. Осипова В.Л. Внутрибольничная инфекция: учебное пособие М. ГЭОТАР –
Медиа,
2012 г.
2. Основы сестринского дела. Ситуационные задачи: практикум. Морозова Г.И.
– М.,
2009 г.
WEB сайттар тізімі:
1 www.yandex.ru
2 www.rambler.ru
3 www.mail.ru
4 www.medeponim.ru
5 www.med.ru
6 www.doctor.ru
7 www.info-health.kz
8 www.medstudent.ucoz.kz
9 www.medcenter.kz
10 www.svsmedical.kz
11 www.medmedia.kz
Сабақтың хронокартасы
№ Сабақ бөлімдерінің атауы Сабақтың
ұзақтығы
І Ұйымдастыру сәті 2 мин
ІІ Тақырыпқа мотивациялық сипаттама беру 3 мин.
ІІІ Студенттердің теориялық білімін бақылау 25
мин.
ІV Тәжірибелік дағдылардың орындалу техникасын түсіндіру 35
және демонстрациялау мин.
V Студенттердің өзіндік жұмысына әдістемелік бағдар беру10 мин.
VІ Студенттердің өзіндік жұмысы 90 мин.
VІІ Сабақты қорытындылау 10 мин.
VІІІҮйге тапсырма 5 мин
Сабақтың барысы :
I. Ұйымдастыру кезеңі -2-3 мин.
Бөлменің тазалығына, студенттердің сырт көрінісіне көңіл бөлу,
студенттерді түгелдеу,
журналды толтыру.
II. Сабақтың мақсаты мен жоспарын хабарлау -2-3 мин.
Тақырыптың мотивациялық сипаттамасы:
Медицина қызметкерлері аспаптармен, құралдармен жұмыс жүргізгенде бірінші
кезекте жұқпалы аурулардан сақтануы қажет.Науқастарға құралдар арқылы ем
жүргізген кезде
қорғаныс киімдер арқылы жүргізу қажет.
Аурухана ішілік инфекцияны алдын-алу мақсатта, қолданылған аспаптарды,
құралдарды бір науқастан екінші науқасқа қолданбас бұрын тазалап, өңдеу
кезеңдерінен өткізу керек.
Ззақымдалған теріге пайдаланылған инені кіргізіп алғанда АИВ инфекцияға
шалдығу қауіпі 1% болса,В гепатитіне шалдығу-6- 30 %.
Инфекцияға шалдығу қауіпі болғандықтан, науқастарға және тасымалдаушыларға
көмек көрсеткенде сақтық ережелерін ұмытпау керек, әсіресе хирургиялық
және стоматологиялық көмек көрсеткен кезде, жұмыстың барлық түрінде
халатты, қалпақты, қорғаныс көзілдірікті, алжапқышты, резеңке биялайды кию
керек, ал тыныс алу жолдарын респиратормен қорғау керек.
Бір рет қолданылатын құрал-жабдықтар (шприцтер, инелер, скарификаторлар,
шпательдер) жойылып (утилизацияланып), 600°С-тан төмен емес арнайы пештерде
өртеледі.
Емдеу және сауықтыру мекемелерінде АИТВ-инфекциясы және ЖИТС-пен ауыратын
науқастарға қайта пайдалану алдында аспаптар дұрыс дезинфекцияланбаса және
залалсызданбаған инеде, щприцтер мен басқа медициналық құралдарда болатын
зақымдалған қан түйіршіктері арқылы таралуы мүмкін.
Аспаптарды тазартудан өткізген кезде, тек қана резеңке қолғап кию арқылы
атқару керек.
Жұмыс кезінде барлық жаралар жабыстырғышпен немесе саусаққа жанасатын
жері жабық болуы тиіс. Қан немесе ағзаның басқа да сұйықтықтары шашырауы
мүмкін процедураларды орындағанда ,бетке бетперде және қорғаныс
көзілдірігін кию керек.
Болашақ медицина қызметкерлері медициналық аспаптармен, құралдармен жұмыс
істеген кезде қауіпсіздік ережелерін , жарақат алған жағдайда шұғыл
көмек көрсете білуі қажет.
III. Білім деңгейін көрнекілік және оқытудың техникалық құралдардың
көмегімен бақылау 25 - 30 мин.
Ауызша сұрау:
1.Асептика және антисептика туралы түсінік.
2.Аспаптарды.өңдеу кезеңдерінен өткізген кезде қандай жарақат болуы
мүмкін.
3.Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін
сақтау қажет.
4.Аурухана ішіндегі инфекция дегеніміз не
5. Жарақаттану кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптері.
6.Жарақаттану кезіндегі қолданылатын қобдиша құрамын атаңыз:
7. Қолданылған заттардың утилизациясы.
1.Асептика және антисептика туралы түсінік.
1.Асептика дегеніміз пациенттің ағзасына микроорганизмдерді түсірмеуді
алдын алуға бағытталған іс-шаралар жиынтығы. Ол зарарсыздандыру және
залалсыздандыру жолымен микробтар және оның спораларын жою арқылы жүзеге
асады.
Антисептика дегеніміз жараға түскен микробтарды жоюға арналған іс-
шаралар жиынтығы. Антисептиканың екі түрі бар; профилактикалык, және емдік
антисептика.
Профилактикалық антисептика микроорганизмдердің жараға немесе
ағзаға түсірмеу мақсатында жүргізіледі: (медицина қызметкерлерінің емдік ем
шара алдында қолын антисептикалық ерітіндімен тазалауы, ине егетін орынды
антисептикалық ерітіндімен тазалауы).
Емдік антисептиканың мынадай тәсілдері бар: механикалық, физикалық,
химиялық, биологиялық, аралас.
Механикалық антисептикаға жарадағы өлі және езілген ұлпаларды
(тканьді), ұйыған қанды, бөгде затты тазалау, жараны көп мөлшердегі
сұйықтықпен жуу, тазалау жатады.
Физикалық антисептика - жарада микробтардың өмір сүруі үшін жағымсыз
(қолайсыз) жағдай туғызу, яғни жараны кварцтау яғни УКС-мен емдеу, жараға
дренаж, турундаларды гипертониялық ерітіндіге малып, қолдана отырып
жарадағы іріңді, басқа да сұйықтықты сыртқа шығару.
Химиялық антисептика - микробқа қарсы әсері бар түрлі дәрілік заттарды
қолдануға негізделген. Бұл дәрілік заттарды антисептиктер деп атайды (этил
спирті, калий перманганаты, сутегінің асқын тотығы, йод, бриллиант жасылы,
фурациллин ерітіндісі).
Биологиялық антисептика дегеніміз антибиотиктерді, сарысуларды
(сыворотка), вакциналарды қолдану.
Аралас антисептика дегеніміз антисептиканың бірнеше түрін бір мезетте
қолдану.
2. Аспаптармен.өңдеу кезеңдерінен өткізген кезде қандай жарақат болуы
мүмкін.
Ампуланы ашқанда шыны сынықтарымен жаралану мүмкін,сондықтан міндетті
түрде мақта шаригін қолдану керек.
Жаралану жағдайындағы көмек:
- жарада шыны сынығы болса алып тастау;
- жараны сутегі асқын тотығымен жуу;
- жараның шет-шеттеріне бриллиант көгі ерітіндісін жағу;
- жараға құрғақ асептикалық таңғыш байлау;
- қолданылған инені щприцтен алғанда,залалсыздандыру үшін инелерді
орағанда,қол
саусақтарын шаншып алуы мүмкін. Қолданылған щприцке қақпақ кигізбеу
керек.
- иненің өткізгіштігін тексергенде саусақпен канюляны ұстап тұру
керек,өйткені ине щприц
конусынан атып кетіп маңайдағыларды жарақаттауы мүмкін.
- спиртке малынған мақтамен инені жабуға мүлдем болмайды,себебі мақтаның
талшықтары
тері астындағы инфильтрат пен іріңдеуді туғызады.
Медицина қызметкерлері кей кезде қолданылған шприцтің инесіне қалпағын
кигізеді, инені майыстырады немссе шприцтен босатып алады, себебі олар бұл
емшараны қауіпсіз деп санайды. Бұл шараның барлығы жақсы ниетпен жасалады,
бірақ бұл өте қауіпті емшара (процедура). Мұндай кезде медицина
қызметкерлері ойламаған жерден қолын, саусағын жарақаттап алуы мүмкін.
Ешқашан инеге қалпағын кигізбеу, майыстырмау, шприцтен босатып алмау керек.
Инемен қолды кенеттен жарақаттануды алдын алу мақсатында барлық шприц
инелер қатты контейнерлерге утилизациялау үшін салынады. Қатты контейнерлер
инелерді утилизациялауға арналған қорап немесе контейнер, немесе
қауіпсізболуы қажет. Теріні кесіп немесе тесіп жіберетін қалдықтарды басқа
қалдықтардан бөліп алып, контейнерге салу керек.
Мысалы, бір рет қолданылатын шприц және инелерді, вакцинасы бар сынған
флаконды, ампуланы контейнерге салу қажет. Бұл контейнер медицина
қызметкерлерінің жұмыс жасап жатқан жеріне жақын орналасады. Контейнерлер
бір рет ғана қолданылуы шарт. Контейнерді ашып ішіндегі шприц, инелерді
сыртқа шығару қауіпті болып саналады.
Контейнерге қолданылған шприц, инелерді салып жатқанда немесе тасымалдау
кезінде ойламаған жерден қолды инемен тесіп алуды алдын алу үшін
контейнерге қойылатын талаптар:
- контейнер берік әрі бүтін болуы қажет;
- жергілікті халыққа түсінікті ескертпе заттаңбасы болуы қажет;
- контейнер жан-жағынан толық жабылған болуы тиіс. Контейнердің төрттен үш
бөлігі ғана толуы керек. Егер контейнер толып кетсе, жарақат алу қаупі
жоғарылайды. Контейнер толғаннан соң тесік жерін жақсылап жауып, көзін жою
керек.
Контейнерлер арнайы 600-800°С-ге дейін қызатын пештерде өртеледі. Бұл пеште
микроорганимздер толығымеи жойылып, қалдықтың көлемі азаяды. Кейбір емдеу
сауықтыру мекемелері шприц, инелерді осындай пеші бар ұйымдарда өртеп
жатыр, мысалы цемент зауытында.
3. Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін
сақтау қажет.
Емшараны жүргізу кезінде биологиялық сұйықтықтар қолдың терісіне, көздің,
мұрынның шырышты қабығына, мейірбикенің бетіне, киіміне әсер етуі мүмкін.
1. Медициналық және зертханалық құрал-жабдықтардың барлық түрлері
қолданылып
болғаннан соң зарарсыздандыруға тартылуы керек.
2. Зарарсыздандыру препараттарымен жұмыс жасау барысында (ұнтақтан ерітінді
жасағанда)
сақтану шараларын орындауы қажет:
а) жұмыстың барлық түрінде халатты, қалпақты, қорғаныс көзілдірікті,
алжапқышты, резеңке
биялайды кию керек, ал тыныс алу жолдарын респиратормен қорғау керек.
б) жұмыстан соң қолды және бетті сабынмен ағынды суда жуады. Көзге немесе
теріге
шашыраса, ол жерді көп мөлшердегі таза сумен жуу керек.
3. Бір рет қолданылатын құрал-жабдықтар (шприцтер, инелер, скарификаторлар,
шпательдер)
жойылып (утилизацияланып), 600°С-тан төмен емес арнайы пештерде
өртеледі.
4. Аурухана ішіндегі инфекция дегеніміз не
Зарарсыздандыру аурухана ішілік жұқпаны (ВБИ) алдын алудағы ең негізгі
бағыттардың бірі. Медицина қызметкерлерінің осы қызметінің мақсаты қоршаған
ортадағы патогенді микроорганизмдерді жою болып табылады.
Аурухана ішілік жұқпаның пайда болуын үшке бөлуге болады:
- пациенттер, емханалық көмек алу барысында жұқтырады;
- пациенттер, стационарлық көмек алу барысында жұқтырады;
- медицина қызметкерлері, медициналық көмек беру барысында жұқтырады.
Жұқпаны жұқтыру орнының үш түрін біріктіретін жер - емдеу мекемесі.
Бүкіл дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының Европалық аймақтық бюросы
аурухана ішілік жұқпаға мынадай анықтама берді:
"Аурухана ішілік жұқпа — бұл кез келген клиникалык, белгілері анықталған
жұқпалы ауру, ауруханада пациент медицииалық көмек алу барысында жұқтырып
алады немесе осы емдеу сауықтыру мекемесіндегі медицина қызметкерлері
медициналық көмек беру барысында жұқтырып алады ".
Аурухана ішілік жұқпаның пайда болу себептерін объективті және субьективті
деп екіге бөлуге болады.
Объективті себептер бұл ЕСМ-нін жетекшісіне байланысты емес себептер:
- қазіргі заман талабына жауап бермейтін ауруханалар қатарының болуы;
- көптеген микроорганизмдердің антибиотиктерге төзімділігі;
- антибиотиктердің медицинада, ауыл шаруашылығында, мал шарушпылығында кең
қолданылуының сенімді ақтамауы.
Субъективті себептер — бұл жоюға болатын себептер:
- медицина қызметкерлерінің жеткіліксіз дайындалуы (саласыздығы);
- санитарлық-эпидемиялық станция қызметкерлері тарапынан тиісті бақылаудың
болмауы;
- кейбір аппарат түрлеріндегі залалсыздандыру сенімділігінің болмауы;
- пациенттердің өзара қарым-қатынасы және пациенттің медициналық
қызметкерлерімен
қарым-қатынасының өсуі;
- медицина қызметкерлерінің арасында анықталмаған бактерия
тасымалдаушылардың
кездесуі;
- медициналық құрал-жабдықтарды залалсыздандыру және зарарсыздандыру
сапасының
төмен болуы.
Аурухана ішілік жұқпаның көзі болуы мүмкін:
- жұқпалы аурумен ауыратын медицина қызметкерлерінің өз қызметін
жалғастыруы;
- аурудың жасырын түрімен ауыратын пациенттер;
- ауруханаға келетін келушілер — пациенттің туысқандары. Аурухана ішілік
жұқпаның таралу жолдары:
- экзогенді (ағзаға жұқпаның қоршаған ортадан түсуі);
- эндогенді (жұқпаның ағза ішінде таралуы). Жұқпаның экзогенді түріне
жатады:
- ауалы-тамшылы (жұқпаның ағзаға зақымдалған ауа арқылы енуі);
- қарым-қатынасты (залалсыздаңдырылмаған медициналық құрал-жабдықтармен
емдік
манипуляцияларды орындау кезінде);
- имплантациялық (залалсыздандырылмаған протездерді, тігіс материалдарын
қолданғанда);
- трансмиссивті (жәңдіктердің тістеуі арқылы);
- алиментарлы (сапасыз тағамды қолданған кезде).
5. Жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптері.
Мейірбикенің терісіне және киіміне науқастың қаны немесе басқа
биологиялық сұйықтықтардың түсуі кезінде:
Ластанған арнайы киімдерді сыртқы жағынан ішкі жағына қарай шешу.
1% лизофармин ерітіндісіне бір сағатқа салып қойыңыз.шешкен киімнің орнын
қайнатылған
суда жуу 70%этил спиртіне малынған мақталы тампонды қолға алып терідегі
биологиялық сұйықтық қалдықтарды тампонмен сүрту.Тампондарды арнайы ыдысқа
тастау керек.
Мейірбикенің көзінің шырышты қабығына биологиялық түсуі сұйықтықтардың
түсуі кезінде:
Көзді жууға арналған ундинка стаканы,залалсыздандырылған
салфетка,астауша,әлсіз калий перманганаты керек.ундинканың ішіне әлсіз 0,02
% , фурациллин ерітіндісін құйып, салфеткамен көздің сырқы бұрышынан ішкі
бұрышына қарай көзді сүрту керек.
Науқастың биологиялық сұйықтығы мейірбикенің бет терісіне, еріндеріне және
ауыз-жұтқыншақ сілемейлі қабығына байқаусызда түссе:
70%этил спирті, фурациллин, екі астауша,залалсыздандырылған салфетка.
0,02 фурациллин ерітіндісіне малып алып науқастың бетін және ернінің
терісіндегі сұйықтықтарды салфеткамен сүрту қажет.Қолданылып болған
салфеткаларды астаушаға тастау керек.
Науқастың биологиялық сұйықтығы байқаусызда мұрын қуысының сілемейлі
қабығына түскенде жасалатын мейірбикенің іс-әрекеті
Залалсыздандырылған екі астауша,залалсыздандырылған тамызғыш,
залалсыздандырылған мақта тампоны
Тамызғышты алып 1% протаргол ерітіндісін сорып алып мұрынның шырышты
қабатына та -
мызамыз да астаушаға еңкейтеміз.Ерітінді астаушаға ағады.Процедураны
бірнеше рет қайталаймыз. Болғаннан соң залалсыздандырылған мақта шариктерін
мұрынға енгізу керек.
Таңу материалдарды, иньекцияға қолданған щприц инесімен ,медициналық қолғап
медицина қалдықтарын Б класын жинауға сары түсті контейнерге немесе
қорапшаға тастайды.
6. Жарақаттану кезіндегі қолданылатын қобдиша құрамын атаңыз:
Манипуляцияларды жүргізу кезінде биологиялық субстраттардың қолдың
терісіне, көздің, мұрынның шырышты қабығына, мейірбикенің бетіне, киіміне
әсер етуі мүмкін. Мұндай жағдайда мейірбике арнайы қобдышадан пайдалануы
қажет.
Жарақаттану кезінде қолданылатын қобдиша.
Қобдиша құрамына кіреді:
1. Крафт пакеттегі таңу материалдары Стерильденген
салфеткалар, мақталы
тампондар,
турундалар
2. Крафт пакеттегі тамызғыштар (көзге арналған)4 дана
3 Ерітінділерді араластыруға арналған ыдыс Стерильденген
3 дана
4 Көзді жууға арналіан стакан (ундинка) Стерильденген
2 дана
5 700 этил спирті 100 мл.
6 5% йод 10 мл
7 0,05% калий перманганат 10 мл
8 1% протаргол 10 мл
9 6% сутегінің асқын тотығы 100 мл
10 Резиналық саусаққап 2-3 дана
11 Бактериоцидтіқ лейкопластырь 2-3 дана
12 Қайшылар 1 дана
Кейбір антисептикалық ерітінділер шкафтарда сақталады және олар
керек кезде дайындалады. Оларға:
1 Протаргол 0,1г - 3 уп
2 Фурациллин ерітіндісі 0,002 -3уп
3 Стерилденген-дистилленген су 10 мл 6 ампула
7. Қолданылған заттардың утилизациясы ?
"Денсаулық сақтау объектiлерiне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар" санитариялық қағидаларын бекiту туралы
(Қазақстан Республикасы 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 87 Қаулысы)
Медициналық қалдықтарды жинауға, зарарсыздандыруға, сақтауға, тасымалдауға
және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
№ 7 МЕЙІРБИКЕ ІСІ ЖӘНЕ ТУЫСТАС ПӘНДЕР
ЦИКЛДІК ӘДІСТЕМЕЛІК КОМИССИЯСЫ
МЕДБИКЕЛІК ІСІ НЕГІЗДЕРІ ПӘНІНЕН ТӘЖІРИБИЕЛІК
САБАҚҚА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ
Бөлім 2
Дәрілік терапия тәсілдері және әдістері.
Тақырып 2.4
Аспаптармен жұмыс және өңдеу этаптары кезінде медбикенің қауіпсіздігі.
Мамандығы : 0302000 Медбикелік ісі
Біліктілігі: 0302033 Жалпы практикадағы медбике
Курс: ІІІ
Семестр: V
Түркістан
1 Әзірлегендер Медбике ісі негіздері пәнінің оқытушысы : Абдираманова
П.Б,
Есенбаева Ш.М.
2 № 7 Мейірбике ісі және туыстас пәндер циклдік әдістемелік комиссиясының
мәжілісінде
талқыланып бекітуге ұсынылған.
3 Хаттама №_____ ______________ 201__ жыл
4 ЦӘК төрайымы ____________ Бабаханова Г. А.
(қолы)
Сабақтың тақырыбы : Аспаптармен жұмыс және өңдеу этаптары кезінде
медбикенің қауіпсіздігі.
Сабақтың түрі: тәжірибелік сабақ
Сабақ барысында қолданылатын педагогикалық технологиялар :
Дамыта оқыту, кластери, интерактивті технологиялар.
Белгіленген технологияларды іске асыру әдістері :
- нығыздап сұрау;
- кәсіптік бағдар беру;
- стандарттар бойынша тапсырмаларды орындау;
- тест сұрақтарына жауап беру;
- бағалау және бақылау;
Сабақтың мақсаты :
Білімділік :
Студенттерге аспаптармен жұмыс жүргізуді,өңдеу кезеңдерінен өткізуді,
жарақаттарды болдырмауды, аспаптармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережесін
сақтауды,жарақат кезінде шұғыл көмек көрсетуді үйрету.
Дамытушылық :
Студенттердің логикалық, клиникалық ойлау қабілетін дамыту, өз мамандығына
деген қызығушылығын арттыру, оқу, іздену, өзін-өзі дамыту, бағалау
қасиеттерін дамыту, өз мамандығына, жалпы медицинаға болған қызығушылығын
арттыру.
Тәрбиелік :
Студенттерді жауапкершілікке, ұқыптылыққа, сабырлыққа, тиянақтылыққа
тәрбиелеу, науқастармен қарым-қатынас
жасаған кезде этика және деонтологиялық принциптерді сақтауға баулу.
Пәнішілік байланыс :
- Медициналық этика және деонтология:
- зарарсыздандыру және залалсыздандыру;
- аурухана ішілік инфекция мәселелері;
- науқастың жеке басының тазалығы:
- дәрілік заттарды, сақтау, қолдану түрлері;
Пәндер аралық байланыс :
Қамтитын пәндер:
-Жалпы хирургия- ашық механикалық жарақаттар
- Қалыпты анатомия- сезім мүшелері.
-Қалыпты физиология-сезім мүшелерінің физиологиясы.
- Латын тілі- термин элементтер тізімі;
- Фармакология негіздері- дәрі –дәрмектерді енгізу жолдары.
Қамтылатын пәндер:
Педиатриядағы мейірбикелік күтім -дәрі-дәрмектерді енгізу жолдары
Хирургиядағы мейірбикелік күтім -хирургиялық инфекцияның алдын-алу.Асептика
және
антисептика.Залалсыздандыру және антисептиктер әдістері.
Тері –мерез ауруларындағы мейірбикелік күтім- Фармакология дәрі-дәрмектері.
Эпидемиология және жұқпалы аурулардағы мейірбикелік күтім-Жұқпалы ауруларды
емдеу ерекшіліктері.Вакцинопрофилактика.
Студент білуі тиіс :
- аспаптармен жұмыс және өңдеу кезеңде-рінде мүмкін болатын
жарақаттарды;
- медициналық аспап-тармен, құралдармен жұмыс істеген кездегі
қауіпсіздік ережелерін;
- жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптерін.
Студент игеруі тиіс :
- аспаптармен жұмыс және өңдеу кезеңдерінде мүмкін болатын
жарақаттардың алдын
алуды;
- медициналық аспаптар-мен, құралдармен жұмыс істеген кездегі
қауіпсіздік ережелерін
сақтауды;
- жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсетуді.
Уақыты : 180 мин.
Сабақтың жабдықталуы :
Көрнекі құралдар : -плакаттар; -слайдтар - конспект;
Қажетті заттар:
шелек, арнайы киім, дәрі-дәрмектер, оқулықтар;
- медбикелік манипуляциялар стандарттары;
- арнайы киім;
- жабдықтар;
- апат жағдайға арналған қобдиша;
- шелек сумен;
- зарарсыздан-дыру ерітінді-лері;
- жинастыру мүліктері.
Үлестірме материалдар :
Тесттер, ситуациялық есептер, тапсырмалар
Техникалық оқу құралдары :
Интерактивті тақта, мультимедиа, телевизор, DVD.
Сабақ барысында қолданылатын оқу-әдістемелік құралдар :
Негізгі әдебиет:
1. Муратбекова С.К. Основы сестринского дела - Кокшетау, 2012г
2. Секенова Ж.К. және т.б. Организация инфекционного контроля в ЛПУ
(Алматы 2005г.).
3. Муратбекова С.К., Аминов М.Г., Ярошинская И.К., Воронова Г.С.,
Куспанова А.Р. Актуальные вопросы внутрибольничных инфекций.
Стандарты действий по профилактике ВБИ г. Кокшетау 2012 г.
4.Мейірбикелік іс негіздері. С. Қ. Муратбекова – Астана, 2007 г.
5.Всё по уходу за больным на дому под редакцией акад. РАМН Ю.П. Никитина,
ГЭОТАР –
Медиа, 2009 г
6. Туркина Н.В. Общий уход за больными - Москва 2007гМухина С.А
7. Широкова Н.В. және т.б. Основы сестринского дела: Алгоритмы
манипуляций: учебное
пособие М. ГЭОТАР – Медиа, 2009 г.
8. Нурманова М.Ш. және т.б. Сборник стандартов сестринских технологий по
дисциплине
Основы сестринского дела г. Алматы Sunnur ТОО, 2011 г.
9. Мейірбике ісі негіздері пәне бойынша мейірбикелік технологиялар
стандарттарының
жинағы Нурманова М.Ш. және т.б., Қарағанды: ЖК Ақ Нұр баспасы, 2012
ж.
Қосымша әдебиеттер:
1. Осипова В.Л. Внутрибольничная инфекция: учебное пособие М. ГЭОТАР –
Медиа,
2012 г.
2. Основы сестринского дела. Ситуационные задачи: практикум. Морозова Г.И.
– М.,
2009 г.
WEB сайттар тізімі:
1 www.yandex.ru
2 www.rambler.ru
3 www.mail.ru
4 www.medeponim.ru
5 www.med.ru
6 www.doctor.ru
7 www.info-health.kz
8 www.medstudent.ucoz.kz
9 www.medcenter.kz
10 www.svsmedical.kz
11 www.medmedia.kz
Сабақтың хронокартасы
№ Сабақ бөлімдерінің атауы Сабақтың
ұзақтығы
І Ұйымдастыру сәті 2 мин
ІІ Тақырыпқа мотивациялық сипаттама беру 3 мин.
ІІІ Студенттердің теориялық білімін бақылау 25
мин.
ІV Тәжірибелік дағдылардың орындалу техникасын түсіндіру 35
және демонстрациялау мин.
V Студенттердің өзіндік жұмысына әдістемелік бағдар беру10 мин.
VІ Студенттердің өзіндік жұмысы 90 мин.
VІІ Сабақты қорытындылау 10 мин.
VІІІҮйге тапсырма 5 мин
Сабақтың барысы :
I. Ұйымдастыру кезеңі -2-3 мин.
Бөлменің тазалығына, студенттердің сырт көрінісіне көңіл бөлу,
студенттерді түгелдеу,
журналды толтыру.
II. Сабақтың мақсаты мен жоспарын хабарлау -2-3 мин.
Тақырыптың мотивациялық сипаттамасы:
Медицина қызметкерлері аспаптармен, құралдармен жұмыс жүргізгенде бірінші
кезекте жұқпалы аурулардан сақтануы қажет.Науқастарға құралдар арқылы ем
жүргізген кезде
қорғаныс киімдер арқылы жүргізу қажет.
Аурухана ішілік инфекцияны алдын-алу мақсатта, қолданылған аспаптарды,
құралдарды бір науқастан екінші науқасқа қолданбас бұрын тазалап, өңдеу
кезеңдерінен өткізу керек.
Ззақымдалған теріге пайдаланылған инені кіргізіп алғанда АИВ инфекцияға
шалдығу қауіпі 1% болса,В гепатитіне шалдығу-6- 30 %.
Инфекцияға шалдығу қауіпі болғандықтан, науқастарға және тасымалдаушыларға
көмек көрсеткенде сақтық ережелерін ұмытпау керек, әсіресе хирургиялық
және стоматологиялық көмек көрсеткен кезде, жұмыстың барлық түрінде
халатты, қалпақты, қорғаныс көзілдірікті, алжапқышты, резеңке биялайды кию
керек, ал тыныс алу жолдарын респиратормен қорғау керек.
Бір рет қолданылатын құрал-жабдықтар (шприцтер, инелер, скарификаторлар,
шпательдер) жойылып (утилизацияланып), 600°С-тан төмен емес арнайы пештерде
өртеледі.
Емдеу және сауықтыру мекемелерінде АИТВ-инфекциясы және ЖИТС-пен ауыратын
науқастарға қайта пайдалану алдында аспаптар дұрыс дезинфекцияланбаса және
залалсызданбаған инеде, щприцтер мен басқа медициналық құралдарда болатын
зақымдалған қан түйіршіктері арқылы таралуы мүмкін.
Аспаптарды тазартудан өткізген кезде, тек қана резеңке қолғап кию арқылы
атқару керек.
Жұмыс кезінде барлық жаралар жабыстырғышпен немесе саусаққа жанасатын
жері жабық болуы тиіс. Қан немесе ағзаның басқа да сұйықтықтары шашырауы
мүмкін процедураларды орындағанда ,бетке бетперде және қорғаныс
көзілдірігін кию керек.
Болашақ медицина қызметкерлері медициналық аспаптармен, құралдармен жұмыс
істеген кезде қауіпсіздік ережелерін , жарақат алған жағдайда шұғыл
көмек көрсете білуі қажет.
III. Білім деңгейін көрнекілік және оқытудың техникалық құралдардың
көмегімен бақылау 25 - 30 мин.
Ауызша сұрау:
1.Асептика және антисептика туралы түсінік.
2.Аспаптарды.өңдеу кезеңдерінен өткізген кезде қандай жарақат болуы
мүмкін.
3.Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін
сақтау қажет.
4.Аурухана ішіндегі инфекция дегеніміз не
5. Жарақаттану кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптері.
6.Жарақаттану кезіндегі қолданылатын қобдиша құрамын атаңыз:
7. Қолданылған заттардың утилизациясы.
1.Асептика және антисептика туралы түсінік.
1.Асептика дегеніміз пациенттің ағзасына микроорганизмдерді түсірмеуді
алдын алуға бағытталған іс-шаралар жиынтығы. Ол зарарсыздандыру және
залалсыздандыру жолымен микробтар және оның спораларын жою арқылы жүзеге
асады.
Антисептика дегеніміз жараға түскен микробтарды жоюға арналған іс-
шаралар жиынтығы. Антисептиканың екі түрі бар; профилактикалык, және емдік
антисептика.
Профилактикалық антисептика микроорганизмдердің жараға немесе
ағзаға түсірмеу мақсатында жүргізіледі: (медицина қызметкерлерінің емдік ем
шара алдында қолын антисептикалық ерітіндімен тазалауы, ине егетін орынды
антисептикалық ерітіндімен тазалауы).
Емдік антисептиканың мынадай тәсілдері бар: механикалық, физикалық,
химиялық, биологиялық, аралас.
Механикалық антисептикаға жарадағы өлі және езілген ұлпаларды
(тканьді), ұйыған қанды, бөгде затты тазалау, жараны көп мөлшердегі
сұйықтықпен жуу, тазалау жатады.
Физикалық антисептика - жарада микробтардың өмір сүруі үшін жағымсыз
(қолайсыз) жағдай туғызу, яғни жараны кварцтау яғни УКС-мен емдеу, жараға
дренаж, турундаларды гипертониялық ерітіндіге малып, қолдана отырып
жарадағы іріңді, басқа да сұйықтықты сыртқа шығару.
Химиялық антисептика - микробқа қарсы әсері бар түрлі дәрілік заттарды
қолдануға негізделген. Бұл дәрілік заттарды антисептиктер деп атайды (этил
спирті, калий перманганаты, сутегінің асқын тотығы, йод, бриллиант жасылы,
фурациллин ерітіндісі).
Биологиялық антисептика дегеніміз антибиотиктерді, сарысуларды
(сыворотка), вакциналарды қолдану.
Аралас антисептика дегеніміз антисептиканың бірнеше түрін бір мезетте
қолдану.
2. Аспаптармен.өңдеу кезеңдерінен өткізген кезде қандай жарақат болуы
мүмкін.
Ампуланы ашқанда шыны сынықтарымен жаралану мүмкін,сондықтан міндетті
түрде мақта шаригін қолдану керек.
Жаралану жағдайындағы көмек:
- жарада шыны сынығы болса алып тастау;
- жараны сутегі асқын тотығымен жуу;
- жараның шет-шеттеріне бриллиант көгі ерітіндісін жағу;
- жараға құрғақ асептикалық таңғыш байлау;
- қолданылған инені щприцтен алғанда,залалсыздандыру үшін инелерді
орағанда,қол
саусақтарын шаншып алуы мүмкін. Қолданылған щприцке қақпақ кигізбеу
керек.
- иненің өткізгіштігін тексергенде саусақпен канюляны ұстап тұру
керек,өйткені ине щприц
конусынан атып кетіп маңайдағыларды жарақаттауы мүмкін.
- спиртке малынған мақтамен инені жабуға мүлдем болмайды,себебі мақтаның
талшықтары
тері астындағы инфильтрат пен іріңдеуді туғызады.
Медицина қызметкерлері кей кезде қолданылған шприцтің инесіне қалпағын
кигізеді, инені майыстырады немссе шприцтен босатып алады, себебі олар бұл
емшараны қауіпсіз деп санайды. Бұл шараның барлығы жақсы ниетпен жасалады,
бірақ бұл өте қауіпті емшара (процедура). Мұндай кезде медицина
қызметкерлері ойламаған жерден қолын, саусағын жарақаттап алуы мүмкін.
Ешқашан инеге қалпағын кигізбеу, майыстырмау, шприцтен босатып алмау керек.
Инемен қолды кенеттен жарақаттануды алдын алу мақсатында барлық шприц
инелер қатты контейнерлерге утилизациялау үшін салынады. Қатты контейнерлер
инелерді утилизациялауға арналған қорап немесе контейнер, немесе
қауіпсізболуы қажет. Теріні кесіп немесе тесіп жіберетін қалдықтарды басқа
қалдықтардан бөліп алып, контейнерге салу керек.
Мысалы, бір рет қолданылатын шприц және инелерді, вакцинасы бар сынған
флаконды, ампуланы контейнерге салу қажет. Бұл контейнер медицина
қызметкерлерінің жұмыс жасап жатқан жеріне жақын орналасады. Контейнерлер
бір рет ғана қолданылуы шарт. Контейнерді ашып ішіндегі шприц, инелерді
сыртқа шығару қауіпті болып саналады.
Контейнерге қолданылған шприц, инелерді салып жатқанда немесе тасымалдау
кезінде ойламаған жерден қолды инемен тесіп алуды алдын алу үшін
контейнерге қойылатын талаптар:
- контейнер берік әрі бүтін болуы қажет;
- жергілікті халыққа түсінікті ескертпе заттаңбасы болуы қажет;
- контейнер жан-жағынан толық жабылған болуы тиіс. Контейнердің төрттен үш
бөлігі ғана толуы керек. Егер контейнер толып кетсе, жарақат алу қаупі
жоғарылайды. Контейнер толғаннан соң тесік жерін жақсылап жауып, көзін жою
керек.
Контейнерлер арнайы 600-800°С-ге дейін қызатын пештерде өртеледі. Бұл пеште
микроорганимздер толығымеи жойылып, қалдықтың көлемі азаяды. Кейбір емдеу
сауықтыру мекемелері шприц, инелерді осындай пеші бар ұйымдарда өртеп
жатыр, мысалы цемент зауытында.
3. Медициналық аспаптармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін
сақтау қажет.
Емшараны жүргізу кезінде биологиялық сұйықтықтар қолдың терісіне, көздің,
мұрынның шырышты қабығына, мейірбикенің бетіне, киіміне әсер етуі мүмкін.
1. Медициналық және зертханалық құрал-жабдықтардың барлық түрлері
қолданылып
болғаннан соң зарарсыздандыруға тартылуы керек.
2. Зарарсыздандыру препараттарымен жұмыс жасау барысында (ұнтақтан ерітінді
жасағанда)
сақтану шараларын орындауы қажет:
а) жұмыстың барлық түрінде халатты, қалпақты, қорғаныс көзілдірікті,
алжапқышты, резеңке
биялайды кию керек, ал тыныс алу жолдарын респиратормен қорғау керек.
б) жұмыстан соң қолды және бетті сабынмен ағынды суда жуады. Көзге немесе
теріге
шашыраса, ол жерді көп мөлшердегі таза сумен жуу керек.
3. Бір рет қолданылатын құрал-жабдықтар (шприцтер, инелер, скарификаторлар,
шпательдер)
жойылып (утилизацияланып), 600°С-тан төмен емес арнайы пештерде
өртеледі.
4. Аурухана ішіндегі инфекция дегеніміз не
Зарарсыздандыру аурухана ішілік жұқпаны (ВБИ) алдын алудағы ең негізгі
бағыттардың бірі. Медицина қызметкерлерінің осы қызметінің мақсаты қоршаған
ортадағы патогенді микроорганизмдерді жою болып табылады.
Аурухана ішілік жұқпаның пайда болуын үшке бөлуге болады:
- пациенттер, емханалық көмек алу барысында жұқтырады;
- пациенттер, стационарлық көмек алу барысында жұқтырады;
- медицина қызметкерлері, медициналық көмек беру барысында жұқтырады.
Жұқпаны жұқтыру орнының үш түрін біріктіретін жер - емдеу мекемесі.
Бүкіл дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының Европалық аймақтық бюросы
аурухана ішілік жұқпаға мынадай анықтама берді:
"Аурухана ішілік жұқпа — бұл кез келген клиникалык, белгілері анықталған
жұқпалы ауру, ауруханада пациент медицииалық көмек алу барысында жұқтырып
алады немесе осы емдеу сауықтыру мекемесіндегі медицина қызметкерлері
медициналық көмек беру барысында жұқтырып алады ".
Аурухана ішілік жұқпаның пайда болу себептерін объективті және субьективті
деп екіге бөлуге болады.
Объективті себептер бұл ЕСМ-нін жетекшісіне байланысты емес себептер:
- қазіргі заман талабына жауап бермейтін ауруханалар қатарының болуы;
- көптеген микроорганизмдердің антибиотиктерге төзімділігі;
- антибиотиктердің медицинада, ауыл шаруашылығында, мал шарушпылығында кең
қолданылуының сенімді ақтамауы.
Субъективті себептер — бұл жоюға болатын себептер:
- медицина қызметкерлерінің жеткіліксіз дайындалуы (саласыздығы);
- санитарлық-эпидемиялық станция қызметкерлері тарапынан тиісті бақылаудың
болмауы;
- кейбір аппарат түрлеріндегі залалсыздандыру сенімділігінің болмауы;
- пациенттердің өзара қарым-қатынасы және пациенттің медициналық
қызметкерлерімен
қарым-қатынасының өсуі;
- медицина қызметкерлерінің арасында анықталмаған бактерия
тасымалдаушылардың
кездесуі;
- медициналық құрал-жабдықтарды залалсыздандыру және зарарсыздандыру
сапасының
төмен болуы.
Аурухана ішілік жұқпаның көзі болуы мүмкін:
- жұқпалы аурумен ауыратын медицина қызметкерлерінің өз қызметін
жалғастыруы;
- аурудың жасырын түрімен ауыратын пациенттер;
- ауруханаға келетін келушілер — пациенттің туысқандары. Аурухана ішілік
жұқпаның таралу жолдары:
- экзогенді (ағзаға жұқпаның қоршаған ортадан түсуі);
- эндогенді (жұқпаның ағза ішінде таралуы). Жұқпаның экзогенді түріне
жатады:
- ауалы-тамшылы (жұқпаның ағзаға зақымдалған ауа арқылы енуі);
- қарым-қатынасты (залалсыздаңдырылмаған медициналық құрал-жабдықтармен
емдік
манипуляцияларды орындау кезінде);
- имплантациялық (залалсыздандырылмаған протездерді, тігіс материалдарын
қолданғанда);
- трансмиссивті (жәңдіктердің тістеуі арқылы);
- алиментарлы (сапасыз тағамды қолданған кезде).
5. Жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптері.
Мейірбикенің терісіне және киіміне науқастың қаны немесе басқа
биологиялық сұйықтықтардың түсуі кезінде:
Ластанған арнайы киімдерді сыртқы жағынан ішкі жағына қарай шешу.
1% лизофармин ерітіндісіне бір сағатқа салып қойыңыз.шешкен киімнің орнын
қайнатылған
суда жуу 70%этил спиртіне малынған мақталы тампонды қолға алып терідегі
биологиялық сұйықтық қалдықтарды тампонмен сүрту.Тампондарды арнайы ыдысқа
тастау керек.
Мейірбикенің көзінің шырышты қабығына биологиялық түсуі сұйықтықтардың
түсуі кезінде:
Көзді жууға арналған ундинка стаканы,залалсыздандырылған
салфетка,астауша,әлсіз калий перманганаты керек.ундинканың ішіне әлсіз 0,02
% , фурациллин ерітіндісін құйып, салфеткамен көздің сырқы бұрышынан ішкі
бұрышына қарай көзді сүрту керек.
Науқастың биологиялық сұйықтығы мейірбикенің бет терісіне, еріндеріне және
ауыз-жұтқыншақ сілемейлі қабығына байқаусызда түссе:
70%этил спирті, фурациллин, екі астауша,залалсыздандырылған салфетка.
0,02 фурациллин ерітіндісіне малып алып науқастың бетін және ернінің
терісіндегі сұйықтықтарды салфеткамен сүрту қажет.Қолданылып болған
салфеткаларды астаушаға тастау керек.
Науқастың биологиялық сұйықтығы байқаусызда мұрын қуысының сілемейлі
қабығына түскенде жасалатын мейірбикенің іс-әрекеті
Залалсыздандырылған екі астауша,залалсыздандырылған тамызғыш,
залалсыздандырылған мақта тампоны
Тамызғышты алып 1% протаргол ерітіндісін сорып алып мұрынның шырышты
қабатына та -
мызамыз да астаушаға еңкейтеміз.Ерітінді астаушаға ағады.Процедураны
бірнеше рет қайталаймыз. Болғаннан соң залалсыздандырылған мақта шариктерін
мұрынға енгізу керек.
Таңу материалдарды, иньекцияға қолданған щприц инесімен ,медициналық қолғап
медицина қалдықтарын Б класын жинауға сары түсті контейнерге немесе
қорапшаға тастайды.
6. Жарақаттану кезіндегі қолданылатын қобдиша құрамын атаңыз:
Манипуляцияларды жүргізу кезінде биологиялық субстраттардың қолдың
терісіне, көздің, мұрынның шырышты қабығына, мейірбикенің бетіне, киіміне
әсер етуі мүмкін. Мұндай жағдайда мейірбике арнайы қобдышадан пайдалануы
қажет.
Жарақаттану кезінде қолданылатын қобдиша.
Қобдиша құрамына кіреді:
1. Крафт пакеттегі таңу материалдары Стерильденген
салфеткалар, мақталы
тампондар,
турундалар
2. Крафт пакеттегі тамызғыштар (көзге арналған)4 дана
3 Ерітінділерді араластыруға арналған ыдыс Стерильденген
3 дана
4 Көзді жууға арналіан стакан (ундинка) Стерильденген
2 дана
5 700 этил спирті 100 мл.
6 5% йод 10 мл
7 0,05% калий перманганат 10 мл
8 1% протаргол 10 мл
9 6% сутегінің асқын тотығы 100 мл
10 Резиналық саусаққап 2-3 дана
11 Бактериоцидтіқ лейкопластырь 2-3 дана
12 Қайшылар 1 дана
Кейбір антисептикалық ерітінділер шкафтарда сақталады және олар
керек кезде дайындалады. Оларға:
1 Протаргол 0,1г - 3 уп
2 Фурациллин ерітіндісі 0,002 -3уп
3 Стерилденген-дистилленген су 10 мл 6 ампула
7. Қолданылған заттардың утилизациясы ?
"Денсаулық сақтау объектiлерiне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар" санитариялық қағидаларын бекiту туралы
(Қазақстан Республикасы 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 87 Қаулысы)
Медициналық қалдықтарды жинауға, зарарсыздандыруға, сақтауға, тасымалдауға
және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz