Қазіргі қазақ мәдениетіндегі мәселелер



1. Архаикалык тип. Архаиз
2.Мәңгүрттік тип
3. Еуразиялық мәдени тип
мәдениеттің өтіп кеткен сатыларын қайтадан қалпына келтіруге бағытталған. Адам туғанынан күндылықтар жүйесін, әдетте, сол күйінде қабылдайды. (отбасылык, топтық, этностык, мемлекеттік т.б.) бұл әрине этностын түп-тамырларын құрметтеуге шақырады. Бұл қажетті- талап. Өзін сыйламаған басқаныда сыйлай алмайды. Бірақ, бір жағынан мәдени жүйе өзін-өзі сақтап қалғысы келеді бастауынан аластамай. Екінші жағынан, адамның шығармашылдығы, жасампаздығы, жанашылдығы белгілі. Бұл еш тенденция бір-біріне қарама-қайшы. Архаикалық мәдени тип заман өзгеріп қалыптасқан өмір салты шайқалған өтпелі кезеңдерде ерекше байқалады. Мысалы, Қазакстан Республикасын алып қарайық. Отаршылық пен тоталитарлық мәдени қүндылықтардын жалғанды анықталып төл мәдениетін жаңғырту жөніндегі заңды түсінікті ұмтылыс қалытасты. Бірақ азаматтық қоғамның орнына жеті аталық урдіске, рулық тайпалық басқару жүйесіне, исламның орнына тәңіршілік пен ціаманизмге қайтып келу, дүниежүзілік тарихты шежірешілікпен ауыстыру және т.б. Архаизмнің көріністеріне жатады. Сонымен қатар, дәстүршілдіктің көріністеріне қазақтың және әр жүздің ханын сыйлау, шариғат пен қазылық салтты қалпывна келтіру, батыстық киім үлгілеріне тежеу сияқты пікірлерді ұсыну жатады.
1. Ғабитов Т, Мүтәліпов Ж, Құлсариева А.
2. Мәдениеттану оқулық Алматы 2001ж.
3. Төкенов. Ө. «Мәдениеттану негізі»
4. Алматы 2000ж.
5. Ғабитов Т. «Мәдениеттануға кіріспе»
6. Алматы 1996 – 2007ж.

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Қазіргі қазақ мәдениетіндегі мәселелерді мыңа негізгі мәдени-әлеуметтік
типтерге бөліп қарастырайық.
1. Архаикалык тип. Архаиз- мәдениеттің өтіп кеткен сатыларын қайтадан
қалпына келтіруге бағытталған. Адам туғанынан күндылықтар жүйесін, әдетте,
сол күйінде қабылдайды. (отбасылык, топтық, этностык, мемлекеттік т.б.) бұл
әрине этностын түп-тамырларын құрметтеуге шақырады. Бұл қажетті- талап.
Өзін сыйламаған басқаныда сыйлай алмайды. Бірақ, бір жағынан мәдени жүйе
өзін-өзі сақтап қалғысы келеді бастауынан аластамай. Екінші жағынан,
адамның шығармашылдығы, жасампаздығы, жанашылдығы белгілі. Бұл еш тенденция
бір-біріне қарама-қайшы. Архаикалық мәдени тип заман өзгеріп қалыптасқан
өмір салты шайқалған өтпелі кезеңдерде ерекше байқалады. Мысалы, Қазакстан
Республикасын алып қарайық. Отаршылық пен тоталитарлық мәдени
қүндылықтардын жалғанды анықталып төл мәдениетін жаңғырту жөніндегі заңды
түсінікті ұмтылыс қалытасты. Бірақ азаматтық қоғамның орнына жеті аталық
урдіске, рулық тайпалық басқару жүйесіне, исламның орнына тәңіршілік пен
ціаманизмге қайтып келу, дүниежүзілік тарихты шежірешілікпен ауыстыру және
т.б. Архаизмнің көріністеріне жатады. Сонымен қатар, дәстүршілдіктің
көріністеріне қазақтың және әр жүздің ханын сыйлау, шариғат пен қазылық
салтты қалпывна келтіру, батыстық киім үлгілеріне тежеу сияқты пікірлерді
ұсыну жатады.
2.Мәңгүрттік тип. Мәңгүрт дегеніміз ұлттық салт-дәстүрден жүрдай
күнделікті өмірде ұлттық мәдени жүйенін күндылықтарын қолданбайтын яғни
рухани тамырларынан айрылған адам. Бұл туралы Ш. Айтмаутовтын
шығармашьшығында әсерлі жазылған.
Мәңгүрттік-дәстүршілдікке қарама-қарсы. Бірақ архаист өмірлік поэзияны
өз қалауымен қабылдаса, мәнгүрттік-сыртқы күштеудің нәтижесі.
Мысалы, Ресей империясының мәнгүрттендіру саясатынын кейбір
әрекеттері. 1). Халықтың өзін-өзі басқару жүйесін орталық әкімшілікпен
алмастыру. 2). Салт-дәстүр мен руханилыктың тамырына балта шабу.
3). Ұлттық жазбаша мәдениетті шектеу, алфавитті алмастыру орыс
мектептерін ашу т.б.
4). "Бұратана" халықтардың тілін жоғары мәдени-аймақтардан аластау
күнделікті-тұрмыстық деңгеймен шектеу.
Мәңгүрттік күтылудын басты жолы-ұлттық мәдениеті қайтадан игеру. Кейде
мәңгурттік мәдени типпен маргиналдықты түтас қарастырылады. Онын қатарына
ана тілін білмейтіндерді де қосады. Бұл ұжымды американ ғалымы Р.Пак
енгізген, латын тілінен "щшетге болуыш" деп аударылады. Қысқаша айтқанда,
маргиналдар -не қоғамнан өздері аулақ кеткендер, не коғамның өзі оларды
шеттеткендер.
Француз ғалымы А.Фартдың пікірі бойынша, маргиналдардың алдында екі
жол бар:
барлық дәстүрді қарым-қатынастарды бұзып, өзінше жаңа бір
субьмәдениетті қалыптастыру - біртіндеп заңдылық айманынан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Саяси процестер жүйесіндегі ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетін зерттеу
Ұлттық ұстаным және Қазақстандағы ұлтаралық қарым-қатынас
Массалық, элитарлық мәдениеттің қазіргі мәдениеттегі көрінісі
Зиялыларымыздың рухани тұлғасы ұлт болмысымен сабақтас
Антика мәдениетіндегі философия
Ислам дінінің негізгі рухани құндылықтары
Философия пәні: ұғымы мен мазмұны
Этика оқу-әдістемелік нұсқаулар мен дәрістер мәтіні
Шетел қазақтары (тарихи-этнологиялық зерттеу)
Ұлттық тіл -- мәдениеттің іргетасы
Пәндер