Жұқпалы құс аурулары

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

I. Кіріспе.

II. Паталогиялық - анатомиялық хаттама.

III. Сипаттау бөлімі және өлекседегі өзгерістер.

IV. Патанатомиялық талдау (диагноз) .

Қысқаша тарихы.
Қоздырушысы.
Індеттік ерекшеліктері.
Дерттенуі.
Емі.
Иммунитет.
Алдын - алу және күресу шаралары.

IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе

Агроонеркәсіптік кешенге қолдау білдіру енгін жинау науқанын ойдағыдай аяқтауды, ауыл шаруашылық өнімдерді өндеудің көптеген нысандарын салуды қамтамасыз етті.

Астықтың бункерлік салмақтағы жалпы жиынтығы 22 миллион тоннаға жуықты құрады. Бұл сонғы бес жылдағы екіншірекортық орақ.

Қазақстанды дамытудың жаңа жоспарларын орындауға кірісуге әзірлігін сезіндім.

« Нұр Отан » партиясының 12 съезінде Қазақстанды жедел индустриялық-инновациялық дамыту міндеті қойылды.

Мен инновациялық индустраландырудың басымдығын анықтадым. Ол-аграрлық секторды технологиялық қаита жарақатандыру және кең ауқымды жаңғырту.

Құс шаруашылығы -мал шаруашылығының ең тез жетілетін, әрі тйімді саласы. Бұл саланың өркендеуіне тисті жағдайлар жасалса, аса қысқа уақттың ішінде еңбекті де, азықты да, қаржыны да аз жұмсап, жұғымдылығы жоғары өнім -етті және жұмыртқаны жылдың төрт мезгілнде де көп мөлшерде өндіруге болады.

Алайда кейбір жұқпалы құс аурулары салдарынан шаруашылықтарға орны толмас экономикалық шығындар әкеледі, сонымен қатар бұл залалды аурулар адам өміріне өте қауыпты, ауыруды анықтау диагноз қоюда басқа анықтау әдістерімен салыстырғанда ( патанатомиялық әдіс ) дәл әрі нақты болып келеді. Мал өлекселерін патолого-анатомиялық сойып қарау клиникалық диагноздың дәлдігін тексеру мақсатымен, сол сияқты малдың қай аурудан өлгенін анықтау үшін жүргізіледі

Паталогиялық - анатомиялық хаттама

Сипаттау бөлімі:

Құс иесі : Әділбекова Інкәр

Мекен-жайы : Семей қаласы

Мал түрі: Тауық

Тұқымы: жұмыртқалағыш

Түсі: Ақ

Қоңдылығы : өте арық

Жынысы :мекиен

Жасы : 61 күндік балапан

Ерекше белгілері : көзге көрінетін клегей қабықтары бозарған, өлексе суыған және сірескен (ет ұлпасындағы гликаген анэробты жағдайда глюколизге ұшырап, әрганизімде қышқылдық артып ет жіпшелері қатайған) денесі титықтап қатты арықтаған, қанатының бұлшық еті семген, негізінен кеуде және жамбас бұлшық еттері айдары және сақалшасы, тері жабындары толығымен семген эпидермис тері ақшыл (анемиялық) кейде сары дақтар.

Тауық 03. 11. 2011 ж күні өлген. 05. 11. 2011ж Шәкәрім атындағы Семей мемімілекеттік университетінің прозикториясына әкелінді.

Құс иесі Әділбекова Інкәрдің айтуынша : тауық көп уақыттан бері азыққа тәбеті болмаған қатты арықтаған көздері кіртиіп жүндері ұисқан жүрісі сылбыр . Ауру балапан 63 күндігінде өлген.

Тауықты: 05. 11. 2011ж күні вм - 817 топ студенті: Байтунов Айдос сойды.

Союға қатысқандар: Бекбаева Асемгуль, Ахметов Дамир

2. Мүшелердегі өзгерістер :

Көзі: жабық, қасаң қабығы бозарыңқы құрғақ

Мұрын қуысы : кілегей қабықтағы бұршақ дәніндей ойық жара (шеттері сопақша торшалармен қоршалған өлеттенген ошақ) байқалды.

Ауыз қуысында : кілегей қабық бозарған құрғақ.

Тіл : аз мөлшерде қан болды қою қызыл түсті, бұлшық еттері тығыз.

Кеңірдек : тілгенде ішінде клегейлі, іріңді сұйықтық, клегей қабығында түрлі көлемдегі ойық жаралар (ортасы ірімшік тәрізді өлеттенген ошақ) .

Тері асты қабаты : нашар дамыған май жоқ.

Жамылғы қауырсындары жақсы бекіген, жылтыр емес ұйысқан.

Сірі қабықтарда : көкірек және құрсақ перделерінде тығыршықтанған, жылтыраған емен жаңғағындай туберкулез түйіндері (шеттері эпителий торшаларымен көмкеріліп жатқан талшықты дәнекер тоқыма) кездесті.

Сүйек және сүйек майлары қуысты ағзалар :

Зақымданған, сүйек майында (көлемі әр түрлі) көбісі сопақша тәрізді бөгде зат алып торшалары. Омыртқа дискісі зақымдалып, сырттай қарағанда қисайғаны анық білінеді.

Бүйректе :

Көп жағдайда сирек зақымданады. сырттай қарағанда көлемі ұлғайған сұрғылт түсті. Бүйректі кескенімізде тілік беті гамогенді сұр түсті, ортасында ірімшік тәрізді масса кездесті (сары кей жері қоңыр түсті) .

Өкпеде : өкпе туберкулез архивы болып табылады. Тығыз, қарағанда түсі сұрғылт қызыл түсті ошақтар кездесті. Оларды тіліп қарағанда май құсап жылтырап (өлеттенген) ортасында казеоз, кей жерінде іріңді фокустар (паренхимада және флеврада) өкпе қалыңдаған (диффузды қалыңдау) .

Бауыр және көк бауыр : сыртай қарағанда бірнеше есе ұлғайған, құрсақ қуысының біршама бөлігін алып жатыр. (аз қысым түсірсе жарылатындай) . Түсі сұр қызыл кей жері сұр жасылтқым, сарғайған жеріде кездеседі. Туберкулдер поренхимада орналасады. Алғашқы туберкул (эффект) кездеседі.

Ішектерде : өте жйі көлемді төмпешіктер «конглемераттар» табылды, көбінесе соқыр ішекпен жіңішек ішек түйіскен жерде.

Жүректе: көптеген бұдырмақтар себебінен ұлғайған

Ескерту:

( Ми, қан тамыр, жұлын, жыныс ағзалары, қуық тексерілген жоқ. )

Жоғарыда көрсетілген суреттер ғылыми әдебиеттерден алынды .

Паталогиялық - анатомиялық талдау (диагноз)

Өкпеде тығыз сұрғылт түсті ошақтар.
Ішекте шеті белдеуленген ойылымдар.
Көкірек және құрсақ перделерінде көптеген тығыршықтанған, жылтыраған туберкулез түйіндер
Бауыр сыртай қарағанда бірнеше есе ұлғайған, құрсақ қуысының біршама бөлігін алып жатыр. Түсі сұр қызыл кей жері сұр жасылтқым, сарғайған жеріде кездеседі.
Қосымша зерттеулер жүргізлген жоқ.

Туберкулез:

Бірнеше түлкке ортақ жұқпалы ауру

Созылмалы иннфекциялы сырқат, ол өкпеде және басқа ағзаларда өзіне тән белгілі бір морфологиялық өзгерістердің (гранулеманың) дамуымен сипатталады. Туберкулез латынша - tubercula-томпақ, бұдыр деген мағына білдіреді. Осы ауырумен сырқаттанған кісілерді жарып көргенде өкпесінде әр түрлі томпақшалар табылған. Туберклез қазіргі күнге дейін кең тараған жұқпалы ауырулардың бірі оның Қазақстан үшін маңызы өте зор БДҰ мәлметтері бойнша осы ауырумен ауыратындар саны 15-20млн.

Тарихи деректер. Жер бетінде адамның пайда болунан едәуір бұрынғы дәуірге жататын археологиялық қазбаларда жануарлар сүйегінде туберкулезге тән өзгерстер табылған. Өте ерте заманда бұл ауру Мысыр, Үндістан, Қытайда белгілі еді. Ертедегі Грекия мен Римде, туберкулез туралы жазба деректерді Гипократ /б. д. э/ Гален т. б қалдырды. Дәргерлер сол кезден - ақ бұл аурудың жұқпалы екендігін білген, әсіресе Орта Азиялық дәрігер Әбу Әлі Ибн Сина аурудың жұғу жолдарына дейін тәптіштеп жазып қалдырды .

Ғылыми тұрғыдан туберкулез кезінде әртүрлі ағзаларда болатын XVII- XIX ғасырларда кеңінен зерттелді. Бұл зерттеулер ең биік нәтижесі 1882ж. Неміс Р. Кохтің аурудың қоздырушы микробын ашуы болып табылады. Сонымен бірге Р. Кох 1890 жыллы туберкулинді ашты. Басында оны ғалым емдік, кейіннен басқадай пікірге келіп, диагностикалық дәрмек ретінде ұсынды. Ғылымның тағы бір үлкен жетістігі- 1921 ж Францияда Кальмет пен Геренның БЦЖ деп аталған туберкулезге қарсы вакцинаны алуы еді. Бұл үшін ғалымдар 13 жыл бойы ауру қоздырушысының сиырға тән түрін ет қосылған глицеринді картопта 230 мәрте ауыстырып сепкен еді. Вакцина адамды туберкулезге қарсы иммундеу үшін қолданылады.

Құс туберклозы - әр түрлі атаумен ежелден түрлі елдерде тіркелген Ролоф бұл ауыруды 1868ж бірінші рет сипаттаған оны тауықтың Лимфосаркомасы деп атады, кейін Павловский 1872ж Мозгалевский (1895-1900) Брей1896ж жазған. 1907ж Р. Кох пен Л. Рабинович Берлиннің зологиялық бағындағы 53 осындай мәлімет берді. 1908ж Лондонның зологиялық бағының құстарын зерттегенде сойып тексерудің нәтижелерін 500 түрлі үй және жабайы құстардың туберкулезі табылған. Ресейде құс туберкулезін алғаш М. Г. Тартаковский 1911ж, содан кейін П. В. Сизов, П. П. Вйчневский, Р. О. Тузова, А. Я. Фулина, А. В. Агулов т. б

Қоздырушысы . Туберкулездің қоздырушысы Mycobacterium туыстастығына жатады. Бұл туыстастықта ауру қоздыратын микробтың негізгі үш түрі бар: M. tuberculosis / адамды ауртады/, M. bovis / ірі қараны/, М. avium/ құсты/. Сирек кездесетін төртінші түрі- M. piscium балықты/ ауруға шалдықтырады. Жалпы алғанда бұл микробтың 31 түрі бар деп есептейді. Олардың 18 қоректік ортада баяу өседі, оны жылдам өседі, ал үшеуі өсу үшін ерекше жағдай қажет ететінддіктен жасанды қоректік ортада өспейді мико бактериялардың жоғарыда келтірілгендерінен басқа түрлері потенциялды зардапты немесе зардапсыз болып есептеледі. Микробтың атиптік / өзіне тән емес/, яғни әдеттегіден өзгеше, түрлерге жатқызылатын бұл түрлдері адамды микобектериоз деп аталатын дертке шалдықтырады, ал жануарларда параллергиялық реакциялар тудырады. Раньонның классификациясы бойынша М. avium атиптік микобактерияларға жатады. Микобактериялар жіңішке, азадап илген таяқшалар, кейде бұтақтанған, жіпше созылған немесе коктар тәрізді дөңгеленген бөлшектері болады. Грам әдісімен нашар бояалсада, Грам оң боялып есептелінеді. Қозғалмайды, спора мен капсула түзбейді. Айырықша қасиеті - қышқылға төзімділігі ол микробтың құрамында микол қышқылының болуының нәтижесі. Циль-Нильсен әдісі мен бояудың зор диагностикалық мәні бар. Бұл әдіс бойынша микобактериялар ашық қызыл, ал басқа микробтар көк түске боялады.

Туберкулездің қоздырушысы түбегейлі ауа сыбағалы микробтарға жатады. Ол құрамында глицерин бар қоретік орталарда жақсы өседі. Өсіру үшін глицеринді ЕПС мен ЕПА Петраньянидың, Левенштейн- Иенсеннің, Гельберктің қоретік орталары қолданылады. Микобактериялар өте баяу өседі. Адамға тән түрі 20-30 күн өткен соң, сирға тән түрі 20-60, құсқа тән түрі 11-15 күннен соң өсім береді.

Төзімділігі өте жоғары. Өсіндіде 8-10 ай өткен өседі. Қақырықта 5-6 ай, ірі-қараның тезегінде жазғы жайылымда 2 ай, қыста 5 ай. Кей жағдайда оданда ұзақ сақталады. Ең төзімді түрі М. avium кептіруге, шіруге, төменгі температураға өте төзімді. Күн сәулдесі және жоғары температура тез жойып жібереді.

Туберкулездің қоздырушысы дезинфектанттарға төзімді. Зарарсыздандыру үшін хлорлы препараттар, олардың ішінде хлораминның 3-5% тік ерітіндісі, 5 % белсенді хлоры бар хлорлы әк, формальдегиттің сілтілік ерітіндісі 3% формальдегит және 3% күйдіргіш натрий пайдаланылады. Қораны зарарсыздандыру үшін хлорлы және жаңадан сөндірілген әк пен ағартуға болады.

Құс туберкулезінің қоздырушысы - Mycobacterium tuberculosis avium жіңшке қозғалссыз ұзыны 1, 5-5мк, ені 0, 2-0, 5мк, мембрана тәрізді қабықшаамен қапталған, шеттерінде ұсақ түйіршіктер орналасады. құрылымы түйіршікті цитоплазмасында түйіршіктер саны 2-12 ге дейін.

Төзімділігі-басқа микробқа қарағанда физикалалық, химиялық әсерлерге неғұрлым төзімді, микобактериялар организімнен тыс көп айлар әсіресе қараңғы ылғалды жерлерде сақталады. Топырақта, нәжісте, көңде бактериялар 7-12 ай, өзен суында 3-7 ай, көмілмеген өлекседе 2-3 ай вируленттілігі сақталады. Тура күн сәулесі 40-50 мин, шашыраған күн сәулесі 8-10 күннен соң бактериялар белсенділігі жойылады. Кызудың 20-80 градусқа төзімді, қайнаумен ағын бу бактерияларды 5 мин та өлтіреді.

Адамдар үшін мәні - көптеген зерттеушілер адам құс микобактерияларымен зақымдалуы мүмкін бырақ олардың адамға патогендігі үлкен еместігін айтқан, зақымдалу құс туберкулезімен ауыратын құстардан алынатын дұрыс піспеген немесе шикі жұмыртқаны жегенде болады. Туберклоз құстардың органдарын ұстағанда индукцияланған құс фирмасын тазалағанда шаңын жұтқанда зақымдалу мүмкін.

Індеттік ерекшеліктері :

Туберкулезге 50- ден астам үй және тағы хайуандар, 20 дан құстар шалдығады, олардың ішінде ең сезімталдары: теңіз тышқаны, маймыл, ірі қара және тауық. Бұларға жуық шошқа, марал, түйе, ал терісі құнды аңдардан- күзен тұрады. Сирек ауратын жануарларға ешкі/ табиғи жолмен жұққанда сирек, қолдан жұқтырғанда жиі аурады/, ит, құстардан- қаз, өте сирек ауратындарға қой, жылқы және мысық жатады. Туберкулезге адам аса бейім келеді. Инфекция қоздырушысының бастауы- тубекуңлезбен ауырған жануарлар. Олар микобактерияларды нәжіспен, қақырықпен, сүтпен, сирекірек жағдайда шәетпен бөліп шығарады. Ауру малдың бөлінділері сыртқы ортаны, қораны, ауланы, жайылымды, суатты ластайды. Сондықтан, қоздырушының берілу факторына жем, шөп, су, төсеніш, көң, т. б жатады.

Аурудың жұғуына малдың тығыз орналасы қолайлы жағдай туғызады, сондықтан инфекция жануарларға қорада ұстаған кезде жұғады. Жайылымда аурудың таралуы сирек байқалады, сүйітседе егер жаз салқын және жауынды болса, туберкулез жайылымдағы малғада жаппай жұғады.

Микобактериялар сау малдың денесіне асқорту жолы және тыныс жүйесі арқылы енеді. Бұзауға негізінен сүтпенен алиментарлық жолмен, ал ересек малға сонымен қатар аэрогендік жолмен жұғады. Шошқа мен құсқа негізінен алментарлық жолмен жұғады. Тауықтың жұмытқасы арқылы одан шығатын балапанға трансовориальдік жолмен де беріледі.

Аурудың тарауына ықпал жасайтын фаторларға бағып-күту жағдайлары жатады. Етті сирларды жайылымда ұстаған өте аз аурады. Егер оларды қорада байлап ұстаса ауруға төзімділігі күрт төмендеп, туберкулезге бейімділігі артады. Қорада ұстау өзінен өзі туберкулездің себебі болып табылмайды, егер қолдағы малды ретті түрде серуендеуге шығарып жайып тұрса, онда мал жайылымдағыдай аурауға төзімді келеді.

Туберкулезге бейімділіктің тұқым қуалайтындығы жоққа шығарылып келеді. Дегенмен Бестужев тұқымы төзімді келеді де, керісінше қара ала сиырлар туберкулезге бейімірек.

Әдетте туберкулез табындағы малда баяу тарайды да жаппай жұғуы үшін бірнеше ай өтеді. Оның себебі жасырын кезеңінің ұзақтығы және аурған малдың барлығы бірдей микроб бөлмейді.

Дерттенуі :

Денеге енген ауру қоздырушысының төңірегінде торшалардың прлиферациялық өсуі және экссудат бөліп шығару нәтижесінде қабыну процесстері өрбиді. Ол маңға көп ядролы алып торшалар мен эпителиоидты торшалар шоғырланып, олардың сыртын лимфоидтық торшалар қоршайды. Торшалардың арасында іркілген экссудат ұйып, фибриннен тұратын тор түзеді, соның нәтижесінде тамырсыз туберкулез бұдырмағы- туберкула пайда болады. Бастапқы да оның түсі бозғылыт пішіні домалақ болып, үлкендігі түйреуіштің басындай немесе бидайдай болады. Біраздан соң бұдырмақ дәнекер ұлпалы капсуламен қоршалады. Капсуланың ішіндегі ұлпа қоректік заттар келмеген соң және микробтың уының әсерінен өлеттеніп, ірімшік тәрізді құрғақ езілген массаға айналады.

Егер бастапқы туберкулез бұдырмағы тек қана қоздырушы енген жерде /өкпеде, ішекте/ пайда болса, ондай шектелген ошақ бастапқы эффект деп аталады. Одан қоздырушы әдетте сөл арқылы маңындағы сөл түйініне барады да, онда да дерттік өзгерістер өршиді. Ағза мен оның маңындағы сөл түйінінің бір мезгілде зақымдануын алғашқы толықкешен деп атайды. Егер өзгеріске тек қана маңындағы сөл түйіні ұшыраса, онда процесс толық емес алғашқы кешен деп аталады.

Ауру зілсіз өрбігенде бастапқы ошақ әктеніп қатайады да, оның сырты дәнекер ұлпалы капсуламен қоршалып, инфекция организмде қоздырушының бастапқы ошақта капсуламен қоршалуы әлсіз болады. Дәнекер ұлпаның жеткіліксіз мөлшердегі регенерациясының нәтижесінде туберкулез бұдырмағының қабы ыдырайды да, микобатериялар сау ұлпаға өтеді. Оның нәтижесінде көптеген ұсақ, жартылай мөлдір бұдырмақтар пайда болады. / милиарлық туберкулкез /. Ұсақ туберкулалар бір-бірімен қосылып, ірі туберкулез фокустарын түзеді. Бұл фокустардан микобактериялар қанға өтуі мүмкін. Ондай жағдайда дерт бойды жайлап / генерализация / әртүрлі ағзаларда / бауыр, көк бауыр, бүйрек т. б / үлкендігі әр қилы туберкулез ошақтар пайда болады. Дерт өкпені ұзақ жайлағанда үлкен туберкулез ошақтары мен каверналар / құстар / пайда боладыя, олардың үлкендігі кейде жұмытқадай болады. Олардың айналасында тығыз дәнекер ұлпалы қапшық жетіледі. Туберкулезде қақырқпен тысқа шығады. Туберкулез бойды жайлағанда өкпедегі ауқымды зақымның нәтижесінде газ алмасу бұзылады, эритроцит түзілуі тежеледі, анемия өрбіп, малдың күйі кетіп, өнімі азаяды, арықтапа, ақыры өледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.