Марек ауруы.Құстардың респираторлы микоплозмозы

I.Марек ауруы
1.1. Қоздырғышы
1.2. Эпизоотологиясы
1.3. Аурудың өршуі және оның белгілері
1.4. Ауруды аныктау
1.5.Емі
1.6.Аурудан сақтандыру шаралары
II.Құстардың респираторлы микоплозмозы
2.1.Тарихи деректер
2.2.Қоздырушысы
2.3. Індеттік ерекшеліктері
2.4. Өтуі мен симптомдары
2.5. Патологоанатомиялмк өзгерістер
2.6. Балау
2.7. Дауалау және күресу шаралары

Марек ауруы (кұс нейролимфоматозы)—тауыктар тұкымдасына жататын кұстарды зарарлайтын вирусты этиологиялык аса жұкпалы, ісікті ауру. Паренхиматоз органдарында (бауыр, бүйрек, талак, өкпе, бездерде) жаңа ісік процестері, сондай-ак нерв жүйесінің шеткі жағынан қабынуы түрінде өтеді.
Қоздырғышы — кұрамында герпесвирустар тегіне жататын вирусы бар ДНК. Вирионының мөлшері 150—200 нм. Қоздырғыш құрамында әр түрлі алты антиген болады. Олардыңбастылары А, В, С әріптерімен таңбаланады. Барлық аса зиянды патоген штаммдар антигендерінің көп болуы коздырғыштық тектес иммунологиясын камтамасыз етеді. Марек ауруының вирустары тауык ұрықтарын, тканьдерден тұратын талшыкты ісіктер (фибробласттар) клеткаларын және тауык бауыры мен үйрек ұрыктарын зарарлайды.
Қоздырғыш вирустары тауық, күрке тауык, жапон бөденесі үшін аса катерлі. Жоғары вирулентті штаммдар аурудың жіті өтуіне ыкпал етсе, біршама әлсіз вирулентті штаммдар аурудың созылмалы өтуіне әсер етеді.
Вирус сырткы ортаның температурасы 18—20*С болғанда кырылып калады. Қауырсын фолликулдарындағы эпителий клеткаларының вирустары сырткы орта жағдайында 8 ай тіршілік ете алады.
Эпизоотологиясы. Табиғи жағдайда марек ауруына тауыктар көбірек шалдығады. Бұл аурумен күрке тауықтар, бөденелер, кырғауылдар, үйректер мен аккулар, сондай-ақ кұрлардың да ауыратыны жайлы деректер бар. Бұл кұстар эпизоотологиялык ерекшеліктері жағынан белгілі бір дәрежеде қоздырғыштар ошағы іспетті. Ауруға төзімділігі жасына карай айкын дараланып көрінеді. Мәселен балапандар ауруға екі апталы- ғында жиі шалдығады. Оларды бұл кезеңде аурудың 85 процентке дейін камтуы мүмкін. Ал 8—20 апталығында олар жаппай ауырады.
Марек ауруы аса жұкпалы індет екеніне карамастан, кұстың ауыру дәрежесі мен аурудың патологиялық белгілерінің айкын көрінуі құстың жыныстык жасына, белгілі бір тегі мен тобының тұкым куалап келе жаткан төзімділігіне, әлсіз иммунитет жағдайына, індеттің күші мен вирустың мөлшеріне және жұғу жолына байланысты.
Ауруға шалдыккан кұс жұкпалы індеттің ошағына айналаотырып, ауырған кезінен 7—21 күн өткен сон айшаласына ауру тарата бастайды. Ішкі органдардағы жай көзге көрінбеитін коздырғыштар 4—5 аптадан кейін ғана козады. Ауырған құс 16—24 ай, тіпті бүкіл тіршілігінің өн бойында жұқпалы вирус таратып жүруі мүмкін. Клииикалык ауру кұстар тобының 88,7 процентінен вирус табылған кезде анықталған. Тәжірибе жасалған кезде марек ауруы құс организміне кез-келген тәсілмен енгізіледі. Бұл індет құс организміне табиғи жағдайда тыныс алу мүшелері, ас қорыту жолдары аркылы және терінін кауырсын фолликулдары арқылы енеді. Соның ішінде ең қауіптісі — коздырғыш вирусының кауырсын фолликулдарының эпителилеріне енген түрі болып табылады. Індет шыққан шаруашылыктарда оны сойылған бройлердік 30—95 процентінен табуға болады.