Радияциялық патология

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1.Мал организімінің иондаушы сәулемен зақымдануы
2.2Жіті сәулелік ауру
III. Қорытынды
IV.Қолданылған әдебиет

Сәулелік ауруларды (радиациялық патологияны) иондаушы сәулелер қоздырады. Олар организмді сырттан әсерлегенде немесе радиобелсенді заттар түрінде азықпен, сумен бірге ішке енгенде белсенді радикалдар мен иондар пайда болады.
Радикалдардың өзара және оттегімен әсерлесулері нәтажесінде екінші және үшінші кезекті белсенді өнімдер туындайды да, олар өз кезегінде әртүрлі молекулалармен, ең алдымен нәруыздармен реакцияға түсіп, оларды тотықтандырады. Торшалар ферменттерінің химиялық құрылысы өзгеріп, олар белсенділігінен айырылады, ДНҚ түзілуі тежеліп, торшалардың көбеюі тұншығады. Сондай-ақ белгілі бір мөлшердегі сәулелену кейбір ферменттердің белсенділігін арттырып, гликозамингликандардың, фосфолипидтердің, липопротеидтердің ыдырауына әкеледі, ДНҚ шиыршықтары жыртылады, торшалар жарғақтарының өткізу қабілеті өзгеріп, иондарды жарғақтар арқьлы тасымалдау бұзылады (натрийлік насостың тұншығуы).

II.Мал организмінің иондаушы сәулемен (радиациямен) зақымдану заңдылығы екі факторға тәуелді: 1) организмнгң тіршілігіне өте маңызды өрмелердің, мүшелер мен жүйелердің сәулеге сезімділік деңгейіне; 2) иондаушы сәуленің мөлшеріне және оның таратылу ретіне.
Бұл факторлар жеке-жеке және бірге сәулелік реакциялардың түрін (жергілікті немесе жалпы), ерекшелігі мен біліну уақытын (сәуле әсерінен кейін бірден, көп ұзамай немесе біраз- дан кейін) және олардың организмге маңыздылығын анықтайды.
Организмді сәулемен сырттан әсерлегенде алъфа бөлшектер терең өтпей, эпидермисте кідіреді, бета-бөлшектер теріге өтеді, ал гамма-сәулелер дене арқылы өтіп кетеді.
Ауыл шаруашылығы жануарларының барлық түрлеріде радиацияға сезімді болғанымен, кейбіреулері, мысалы, тауықтар, төзімді келеді.
Өте мол мөлшердегі сәуленің бір дүркін әсерінен жіті немесе жайтүскендей шапшаң өтетін сәулелік ауру қозады.

1.Х.С. Жұмабеков, К.Ю.Дербышев; «Жануарлардың патологиялық анатомиясы».,Алматы -2011Ж