Жаңа туған төлдің аурулары

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1Төлдің тұншығуы . асфиксия
2.2.Алғашкы тонғақтың қатып калуы.
2.3.Кіндіктен қан ағу.
2.4.Кіндіктің қабынуы.
2.5.Артқы тесігінің болмауы
2.6. Бронхопневмония
2.7. Ақтышқақ.
III.Пайдаланғанәдебиеттер

Дені сау, жақсы төл алу үшін малдың буаздық кезіндегі күтіміне, дұрыс азықтануына, жем-шөбінің кұнарлығына, уақтылы суалтуына баса назар аудару керек. Олай өтпеген күнде іштегі төлдің өсіп-дамуы бұзылып, әлсіз төл туады да, сыртқы ортаның әсеріне төзе алмай, әртүрлі ауруға шалдығады, көбінесе, өліп қалады немесе өспей қалады (инфантилизм).
Төлдін күтімі. Жаңа туған төлдің аузы-мұрнын кілегейлі шырыштан тазартып сүртеді, кіндігін 5-7 см қалдырып байлап кеседі де, ұшын карбол кышкылына, не болмаса, йодқа салып күйдіреді. Содан кейін төлді 1-2 күнге анасымен бірге қалдырған дұрыс, бұл кезде анасы оның үстін жалап кептіреді. Бұл төлдің денесін ширақтырады, кан айналу жүйесінің тез қалыптасуына әсер етеді. Бұл кезде төл аяктанып, өздігінен анасының емшегіне жармасып сора бастайды.
Кейбір шаруашылыктардасиырдың бұзауын енесінің бауырында қалдырмай бөлек қораға (профилакторияға) алып кетеді. Осындай жағдайда бұзаудын үстін кұрғатып сүртіп, жылы жерге орналастырып, бір сағаттын ішінде енесінің уызымен ауыздандыру керек. Уыз жылы болғаны дұрыс. Уызды неғұрлым кешіктірмей ертерек ішкізсе, соғұрлым оның төл организміне пайдасы көп. Себебі, туғаннан кейінгі алғашкы уыздың сапасы өте жоғары болады да, уакыт өткен сайын ол өзінің қасиеттерін жоя береді. Жана туған төлдің ішек-қарнында алғашкы кезде ешқандай сөл болмайды, яғни уыз сол калпында ешкандай өзгеріске ұшырамай организмге сіңе береді. Сөйтіп төл организмін дайын гамма- глобулиндермен камтамасыз етіп, оны әртүрлі инфскцияға төзімді етеді де және жас төлдің ішін жүргізіп тоңғақтай ажыратады.
Жас төлге уызды арнайы резина емізікпен ішкізеді. Әрине емізіктің де,уыз кұйылған шөлмектің де таза болуын мұқият кадағалап отырукерек.
Бұзаулардыүстін кұрғатып, уызбен тойдырған соң жеке үйшіктерге орналастырады. Астында құрғақ калың төсеніш болады.
Құлындар туғаннан кейін 2 сағаттан соң ғана аяғына тұруға талпынады, оған анасының емшегін табуға көмектесу керек. Егерде құлын анасының уызына (сүтіне) жарымаса оны су аралистырып сиыр сүтімен бағады (0,5л сиыр сүті 0,5лқайнағансу + 1-2 тауық жұмыртқасы + 2 ас қасық қант пен 10 гр тұз).

1.«Қазақэнциклопедиясы» Алматы: 2007 ж.
2.Ұрықтанутерминдерініңорысша-қазақшатүсіндірмесөздігі. – Алматы, Қазақстан, №9 2006ж
3.М.Н.Жоланов «Ветеринариялықакушерлік, гинекология жәнекөбеюбиотехникасы» Алматы: 2011ж.
4.Ш.Қ.Қалтаев « Ауылшаруашылықмалдарыныңкөбеюі» Алматы, 2006ж

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Жаңа туған төлдің аурулары

Тобы: ВМ - 305
Дайындаған: Қилашев Е.Ж
Тексерген: Мухамадиева Н.Н

Семей 2016

Жоспар
I. Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1 Төлдің тұншығуы - асфиксия
2.2. Алғашкы тонғақтың қатып калуы.
2.3. Кіндіктен қан ағу.
2.4. Кіндіктің қабынуы.
2.5. Артқы тесігінің болмауы
2.6. Бронхопневмония
2.7. Ақтышқақ.
III. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе
Дені сау, жақсы төл алу үшін малдың буаздық кезіндегі күтіміне, дұрыс азықтануына, жем-шөбінің кұнарлығына, уақтылы суалтуына баса назар аудару керек. Олай өтпеген күнде іштегі төлдің өсіп-дамуы бұзылып, әлсіз төл туады да, сыртқы ортаның әсеріне төзе алмай, әртүрлі ауруға шалдығады, көбінесе, өліп қалады немесе өспей қалады (инфантилизм).
Төлдін күтімі. Жаңа туған төлдің аузы-мұрнын кілегейлі шырыштан тазартып сүртеді, кіндігін 5-7 см қалдырып байлап кеседі де, ұшын карбол кышкылына, не болмаса, йодқа салып күйдіреді. Содан кейін төлді 1-2 күнге анасымен бірге қалдырған дұрыс, бұл кезде анасы оның үстін жалап кептіреді. Бұл төлдің денесін ширақтырады, кан айналу жүйесінің тез қалыптасуына әсер етеді. Бұл кезде төл аяктанып, өздігінен анасының емшегіне жармасып сора бастайды.
Кейбір шаруашылыктарда сиырдың бұзауын енесінің бауырында қалдырмай бөлек қораға (профилакторияға) алып кетеді. Осындай жағдайда бұзаудын үстін кұрғатып сүртіп, жылы жерге орналастырып, бір сағаттын ішінде енесінің уызымен ауыздандыру керек. Уыз жылы болғаны дұрыс. Уызды неғұрлым кешіктірмей ертерек ішкізсе, соғұрлым оның төл организміне пайдасы көп. Себебі, туғаннан кейінгі алғашкы уыздың сапасы өте жоғары болады да, уакыт өткен сайын ол өзінің қасиеттерін жоя береді. Жана туған төлдің ішек-қарнында алғашкы кезде ешқандай сөл болмайды, яғни уыз сол калпында ешкандай өзгеріске ұшырамай организмге сіңе береді. Сөйтіп төл организмін дайын гамма- глобулиндермен камтамасыз етіп, оны әртүрлі инфскцияға төзімді етеді де және жас төлдің ішін жүргізіп тоңғақтай ажыратады.
Жас төлге уызды арнайы резина емізікпен ішкізеді. Әрине емізіктің де, уыз кұйылған шөлмектің де таза болуын мұқият кадағалап отыру керек.
Бұзауларды үстін кұрғатып, уызбен тойдырған соң жеке үйшіктерге орналастырады. Астында құрғақ калың төсеніш болады.
Құлындар туғаннан кейін 2 сағаттан соң ғана аяғына тұруға талпынады, оған анасының емшегін табуға көмектесу керек. Егер де құлын анасының уызына (сүтіне) жарымаса оны су аралистырып сиыр сүтімен бағады (0,5л сиыр сүті 0,5л қайнаған су + 1-2 тауық жұмыртқасы + 2 ас қасық қант пен 10 гр тұз).
Боталар өте әлсіз болады, күні бойы аяқтана алмайды, енесі басқа мал сияқты ботаның үстін жаламайды да, сондыктан оның үстін, аузы-мұрнын құрғатып сүрту керек, асты жылы, күрғақ болғаны дұрыс. Аязды күндері ботаның үстін жылы орап жауып қояды, 15 күн толғанда ботаны енесімен бірге қалдыруға болады, жалпы 1,5 жасқа дейін бірге жүре береді, егер енесі қайтадан буаз болмаса. Буаз түйелердің ботасын 8-10 айлық кезінде ажыратып бөледі.
Торайларды алғашқы 1-2 күндей енесінен болек жылы жерде ұстайды, тек әрбір 1,5-2 сағат сайын әкеліп емізіп тұрады. Торайлары көп болса, енесінің бауырында емшек санына қарай 10-12- сін қалдырып, артығын басқа мегежіндерге телиді. Торайларға 5 күннен бастап қосымша 50 мл су араластырған сиырдың сүтін бере бастайды. Су, қуырылған дән, минеральді қоспаларды беріп үйрете береді. Торайлар, әсіресе, темір тұздарына өте мұқтаж келеді. Астауға ұнтақгалған бор, ағаш күйіктерін, сүйек ұнын керегінше салып қою керек.
Қозылар туғаннан кейін жарты сағаттың ішінде емшекке ұмтылмаса, оның аузын ашып, емшекті сауып ішкізеді. Қозысын алмаған жас саулықтарды әбден үйренгенше баласымен бөлек клеткаға қамап қояды. Қозыны басқа саулыққа телігенде, оның үстіне сол саулықтың сүтін жағады.
Төлдің тұншығуы - асфиксия. Жаңа туған төлдің тыныс алу органдарының қызметі бұзылған (жетіспейді, немесе тоқтап қалады). Оның себебі малдың қиналып тууынан немесе буаз малды алыс жолға қуалап айдап шаршатқаннан буаз малдың ыстығы көтеріліп ауырып, қаны бұзылғандықтан. Қиналып туғанда төлдің кіндік тамыры қысылып қалып, ана организміне оттегі келмей қалады, жатырдың қан тамырлары қысылып төл организміне қан бармай қалады.
Төлдің тілі көгеріп аузынан шығып жатады, тыныс алуы өте нашар, сырыл естіледі, аузы-мұрны кілегей-шырышқа толған, тамыр соғуы әрең білінеді, артқы тесігі тоңғақпен былғанған, кірпігі қимылдамай жатады. Асфиксия кейіннен бронхопневмонияға ауысып асқынып кетеді.
Тездетіп төлдің аузы-мұрнын тазалап сүртіп, басын төмен салбыратып койып, алдыңғы аяғын созып, кеудесін қысып, қолдан тыныстандыруға кіріседі. Торайларды, қозыларды арткы аяғынан ұстап сілкілейді. Кеудесіне мүсәтір спиртін жағып ыскылайды, тілін бірнеше рет шығарып, қайтып жіберіп отырады. Денесіне салкын су бүркіп, ыскылап сүртеді, жүрек кызметін күшейтуге тері астына 4-5 мл коффеин (0,5-1 гр) жібереді.
Алғашкы тонғақтың қатып калуы. Барлық мал түліктерінде кездеседі, әсіресе кұлындарда жиі кездеседі. Әдетте, төлдің тоңғағы (меконий) емшек емгеннен кейін-ақ, уыздың әсерінен 2-3 сағаттың ішінде бөлініп шыға бастайды. Тоңғақтың дер кезінде бөлінбеуі, негізінен уызды кешіктіріп бергеннен немесе мүлдем бермегендіктен.
Төлдің нәжісі (тоңғағы) шыкпай, ішек-карынның атониясы салдарынан оның ішіндегі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.