Абсолютті ақиқат өзінің құдіретін паш ету үшін бұл дүниені пернелеп жаратуының үш негізгі себебі

Жоспар
Кіріспе

1 Абсолютті ақиқат өзінің құдіретін паш ету үшін бұл дүниені пернелеп жаратуының негізгі себебі
2 Метафизикалық баршаның біртүтастығы
3 Академиялық философия
4 Католиқ дінінің философиясы.
5 Иса Құранда

1. Құдай — абсолютті, кемел, ол өзінің М-ының нысаны-адамды жаратты. Алланың самадтығы (мұқтажсыздығы) шексіз, ол әуел бастан М. бастауы болғандықтан да сүйіспеншіліктің, мейірім-шапағаттың таусылмас кені. Алланың адам сүйіспеншілігін қалауы шындығында мұқтаждық емес — жомарттық, себебі хақтың достығына жеткен адамды шексіз рахым-шапағатқа бөлейді.
2. Құдай — абсолютті ғажайып, ол өзінің ғажайыбын паш еткісі келді. Сондықтан да ғаламды ол өзінің сипаттары сәулеленетін аса көркем “айна” етіп жаратты. Айнадағы бейне кейпіндегі жаратылыс дүниеге ғажаптану арқылы сол бейнеден Жаратушыны, Ақиқат бастау түп иені танысын деп адамды жаратты. Адамзат бүкіл жаратылыстың ішіндегі жауһары, ең сүйіктісі. Ең сүйіктісі болғандықтан да ол — аса көркем жаратылыс, оны “Алла тағала өз бейнесінде жаратқан” және ол өзінің ең сүйікті досын адамзат қауымы ішінде жаратты. Бүкіл ғаламды, жанды-жансыз дүниені осы екі дүниенің шамшырағы, екі ғаламның тәжі, Алланың сүйікті досы — Мұхаммедтің (ғ.с.) құрметіне, соған деген М-тының себебінен жаратты. Бүкіл жанды-жансыз, ірілі-кішілі, рухани және материалды заттар мен дүниені “Нұри Мухаммедтің” яғни, хазірет пайғамбардың нұрынан жаратты.
3. 3) Құдай абсолютті даналық — өзінің ұылым есімді даналық сипаты сәулеленетіндей нысан — адамзатты жаратуды қалады, Өз ақиқатын, ғылым құдіретін паш еткісі келді.
Ал адам өзінің таным көзін жоғары ақиқатқа бағыттап, жаратушысын тани алатындай мүмкіндікпен ақылдың иесі етіп жаратылды. Адамның өзге жан иелерінен айырмашылығы да оның ақылында. М-тың түп иесі осылайша адамды жоғары ақиқатты танитындай нұрлы ақыл иесі етіп жаратуының өзінде үлкен М. бар. ғұлама Абай өзінің 38-қара сөзінде “…ықыласпен оқып ұғып алыңыздар, оның үшін махаббат төлеуі махаббат. Әуелі адамның адамдығы, ақыл ғылым деген нәрселерменен... Талап, ұғым махаббаттан шығады. ғылым-білімге махаббаттандырмақ әлгі айтылған үшеуінен болады... Қашан бір бала ғылым-білімді махаббатпен көксерлік болса, сонда ғана оның аты адам болады” дейді. Яғни адамның ең асыл қасиеті — ақыл, ең асқақ мұраты — танымға құмарлық. “Махаббатсыз, дүние дос, хайуанға оны қосыңдар” деген ақын адам “ғы-лым-білімді махабатпен көксерлік болғанда”, жүрегін дүние достығынан босатып, хаққа арнағанда ғана адам атына лайық боларын айтады.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Абсолютті ақиқат өзінің құдіретін паш ету үшін бұл дүниені пернелеп
жаратуының үш негізгі себебін атайды:
1. Құдай — абсолютті, кемел, ол өзінің М-ының нысаны-адамды жаратты.
Алланың самадтығы (мұқтажсыздығы) шексіз, ол әуел бастан М. бастауы
болғандықтан да сүйіспеншіліктің, мейірім-шапағаттың таусылмас кені.
Алланың адам сүйіспеншілігін қалауы шындығында мұқтаждық емес —
жомарттық, себебі хақтың достығына жеткен адамды шексіз рахым-
шапағатқа бөлейді.
2. Құдай — абсолютті ғажайып, ол өзінің ғажайыбын паш еткісі келді.
Сондықтан да ғаламды ол өзінің сипаттары сәулеленетін аса көркем
“айна” етіп жаратты. Айнадағы бейне кейпіндегі жаратылыс дүниеге
ғажаптану арқылы сол бейнеден Жаратушыны, Ақиқат бастау түп иені
танысын деп адамды жаратты. Адамзат бүкіл жаратылыстың ішіндегі
жауһары, ең сүйіктісі. Ең сүйіктісі болғандықтан да ол — аса көркем
жаратылыс, оны “Алла тағала өз бейнесінде жаратқан” және ол өзінің ең
сүйікті досын адамзат қауымы ішінде жаратты. Бүкіл ғаламды, жанды-
жансыз дүниені осы екі дүниенің шамшырағы, екі ғаламның тәжі, Алланың
сүйікті досы — Мұхаммедтің (ғ.с.) құрметіне, соған деген М-тының
себебінен жаратты. Бүкіл жанды-жансыз, ірілі-кішілі, рухани және
материалды заттар мен дүниені “Нұри Мухаммедтің” яғни, хазірет
пайғамбардың нұрынан жаратты.
3. 3) Құдай абсолютті даналық — өзінің ұылым есімді даналық сипаты
сәулеленетіндей нысан — адамзатты жаратуды қалады, Өз ақиқатын, ғылым
құдіретін паш еткісі келді.
Ал адам өзінің таным көзін жоғары ақиқатқа бағыттап, жаратушысын тани
алатындай мүмкіндікпен ақылдың иесі етіп жаратылды. Адамның өзге жан
иелерінен айырмашылығы да оның ақылында. М-тың түп иесі осылайша адамды
жоғары ақиқатты танитындай нұрлы ақыл иесі етіп жаратуының өзінде үлкен М.
бар. ғұлама Абай өзінің 38-қара сөзінде “...ықыласпен оқып ұғып алыңыздар,
оның үшін махаббат төлеуі махаббат. Әуелі адамның адамдығы, ақыл ғылым
деген нәрселерменен... Талап, ұғым махаббаттан шығады. ғылым-білімге
махаббаттандырмақ әлгі айтылған үшеуінен болады... Қашан бір бала ғылым-
білімді махаббатпен көксерлік болса, сонда ғана оның аты адам болады”
дейді. Яғни адамның ең асыл қасиеті — ақыл, ең асқақ мұраты — танымға
құмарлық. “Махаббатсыз, дүние дос, хайуанға оны қосыңдар” деген ақын адам
“ғы-лым-білімді махабатпен көксерлік болғанда”, жүрегін дүние достығынан
босатып, хаққа арнағанда ғана адам атына лайық боларын айтады.
Теологиялық анықтама. Теология (грек theos - қүдай және log - ілім, сөз,
акыл,) Құдай туралы дін ілімі, белгілі діннің ілімдерін жүйелеу деген
түсінік береді. Қандай бір теологиялық көзқарастың түрлері болмасын олардың
бастарын біріктіретін бір тәсіл, иррационалдық көзқарас арқылы жүріп
жатады.
Теологиялық анықтама бойынша, Қүдай - реалды күш және адам өзінің өмір
сүру процесінде онымен қатынас жасайды. Дін дегеніміз - Құдай мен адамның
кездесуі деп түсіндіреді. Себебі дін дегеніміз (лат.се: religiaze) -
байланыстыру сөзі арқылы анықталады дейді. Олардың айтуы бойынша, дін
деген үғым - Қүдайдан келетін түсінік. Дін арқылы адам Қүдаймен байналыс
жасайды. Теологиялық көзқарас бойынша діннің не екенін былайша анықтайды:
теология Қүдай тураль білім болғанымен, теология Қүдайдың болмысын
зерттемейді, ол Құдайдың өсиетін зерттейді. Ол өсиетті күмәнсіз сенуге,
қабылдауғ: шақырады. Сондыктан, теология дегеніміз Қүдай туралы ілім емес,
ол -Қүдайдың айтып кеткен өсиеттері туралы білім. Басқаша, теология.
Құдайдың сөзі емес, ол Қүдайдың сөзі туралы сөз болғандықтан, теология
адамның ақылын, ой-парасатын Қүдайдың өсиеттерін түсіндіру үшін қолдану
керек екенін көрсетеді. Осыдан, теологияның өзі догма емес, дамитын ғылым
есебінде қарастырылады. Теология арқылы адамның ақыл жолдары, логикалық
көзқарастары сол бір биік сенімге, қүдіреті күшті сенімдерге қарай бой
ұрғандықтан, ол адамның сенімін, ой-өрісін жогары дәрежеге көтерді. Басқаша
айтқанда, Сенетін сенімді, сенім арқылы сенді Христиан діні - екінші
әлемдік дін. Ол I ғасырда Рим империясының шығыс өлкесінде, дәлірек айтсақ,
Израильде (Палестинада) б.д.д. 30-100 ж. еврей және басқа үлттардың
арасында пайда болды. Алғашқы христиан қауымы қудаланушы дін
болғандықтан, христиандар христиан дінінен басқа діндердің салтына
қатыспады. Олар қоғам өміріне де қатыспады, жалпы мемлекеттік мейрамдар
принциптерімен өмір сүрді. Мүның бәріне халықтың жоғары топтары қарсы
түрды..
II ғасырдан бастап қүл иеленуші жүйесінің дағдарысқа үшырауы салдарынан,
империяның нашарлануын тоқтата алмаған үстем тап дағ-дарысқа түсіп,
пессимизмге үшырады. Жағдайдың қиындығынан, одан шығудың жолын білмеген
ауқатты үстем таптың адамдары христиан қауымына кіре бастады. Сол себептен
христиан кауымының қүрамы өзгерді.. Епископ пен пресвитерлер бірте-бірте
қауымға басшылық етуді өз қолына алды. Әр түрлі культті өткізу, уағыз айту,
күнделік жүмысты басқару осы адам-дардың қолында болды. Сонымен Шіркеу
иерархиасының жоғарғы топтары қүл иеленуші мемлекетпен жақындасты. II ғ.
аяғы кезінде Христиан діні Рим империясының барлық облыстарына таралды. III
ғ. басы кезінде 313 жылы Миланда Константин император Христиан дінін ерікті
түрде кабылдау жөніндриялады. Міне, осы уақыттан бастап Христиан діні ресми
түрде үстемдік етуші дінге айналды. Ал, 324 жылы христиандықтар ресми түрде
Рим империясының мемлекеттік діні деп жарияланды. 325 жылы оның бас-
шылығымен Никке қаласында 1-ші Бүкіләлемдік христиан шіркеулерінің соборы
(съезі) шақырылды. Собор Христиан дінінің негізгі уағыздарына қысқаша түрде
каулы алды. Бүл қаулы Құдайға сенудің - Никкейлік символы деп аталды.
Сөйтіп, император өкіметі мен христиан шіркеуінің одағы қүрылды да,
Христиан діні мемлекеттік дінге айналды
Христиан дінінің негізгі догмалары Шіркеудің шығуымен бірге діни
қасиетті жазбалар мен қасиетті аңыздардың жасақталуы катар жүрді. Христиан
дінінің қасиетті жазбасы Библияда (грек. - Кітаптар) жинақталған. Қазақша
атауы - Інжіл. Библия екі бөлімнен түрады. Бірінші бөлім, Ескі өсиет
(Ветхий завет) және Жаңа өсиет (Новый завет). Ескі өсиет көлем жағынан 45
Библияның бөлігін алады. Бүл бөлігі Иудаизм дініне де ортақ. Өсиет деп
ертедегі еврей халқы Қүдаймен, кейін келе баска да халықтармен Иисус
Христос келісім жасаған деген түсініктен шығады. Екінші бөлімі Жаңа өсиет
(Новый завет) деп аталады. Жаңа өсиет тек Христиан дініне тән. Барлығы 77
кітап. Олар ежелгі еврей, арамей және көне грек тілдерінде жазылған. Библия
кітабына сүйене отырып, Христиан дінінің акиқат делініп танылатын діни
қағидалары (догматтары) парыз есебінде күрастырылды. Христиан дінінің
қандай бір ағымдары болмасын осы парыздық діни кағидаларды мойындайды да,
бірақ өз беттерінше орындайды. Мүндай кағидалар (догматтар) негізінен 12
бөлімшеден түрады, оны негізі діни наным символы деп атайды. Бүл
символдық сенімнің 325 жылы Никей соборында сегізі қабылданды да және
Царьгород немесе Константинопль (381) әлемдік соборларда, жетінші Никкей
(787) соборын коса есептегенде 4 символы қабылданды. Ал, католик ағымында
Триденттік соборда (1545-1563) әрі қарай өңделген болатын.Осы 12 символдық
сенімге күмәнсіз сену керек. Христиан табыну культтерінен фитиштердің
калдықтарын көреміз: икондар, крестер, киелі дейтін табыттар, киелі су
жатады.
Христиан дінінде магиялық қалдықтары да бар. Оларға әр түрлі дуа оқу
(молитва), діни іс-әрекеттер жасау (таинства), күпия, сырлы жұмбақ, діни
салт-жоралары.
Діни мейрамдарарын төртке топтап қарастыруға болады. Иисусқа арналған,
Құдай туған (богородаца) әйелге арналған, әулие адамдарға арналған және
киелі икондарға арналған.
Христиан дінінің бөлінуі. Христиан шіркеуі алғашқы уақыттан бастап
біртүтас дін болған емес. Кең байтақ Рим империясының халықтары өздерінің
түрып жатқан әлеуметтік, әдет-ғүрып жағынан әр түрлі болғандықтан, Христиан
діні де сол жергілікті өмірге бейімделініп тара-лады. Рим мемлекетінің
нәтижесінде алғашқы кезде төрт дербес шіркеулер пайда болады. Олар
Константинопль, Александрия, Антиохий, Иерусалим шіркеулері, іле шала
Антиохий шіркеуінен Кипр, кейіннен Грузин православы шіркеуі бөлініп шықты.
Ең үлкен бөліну 1054 жылы шығыс және батыс христиан шіркеулері болып,
ыдырап аяқталды. Шығыс бөлігі Православиялық, ал батыс бөлігі Католик болып
дербес шіркеу болып шықты.
Православие-христианшылдықтың Шығыс немесе Византиялық бөлігі, қазіргі
кезде бір-біріне тәуелсіз автокефальды 15 православие шіркеуі бар:
Константинопль (Туркия), Александрия (Египет), Антиохия (Сирия, Ливан),
Иерусалим, Орыс, Грузия, Сербия, Румен, Болгар, Кипр, Эллада (Греция),
Албан, Поляк, Чехославак жэне Американдық, тағы басқа үш автономдық
шіркеулер бар (синай, фиин жэне жапондық). Әр-бір дербес шіркеулердің
шекарасын сол дербестік берген автокефальды шіркеу анықтайды.
Әкімдік жағынан православия шіркеулері: экзархат (автономия), епархия
(өлке), викариант (облыс), благочин (район) жэне приход (жер-гілікті,
кішкентай) шіркеуі болып бөлінеді. Барлық православия шір-кеулерінің
канондары, діни догмалары мен ғибадаттары бірдей. Православие шіркеуінің
ілімі Никкей соборында (325) және Константинопльде (381) әлемдік
соборлардағы шешімді бұлжытпай орындайды.
Русьтегі христиан діні. Х ғ. аяғында 988 ж. Владимир князінің бұйрығы
бойынша Христиан діні мемлекеттік дін деп жариаланды. Христиан діні,
Біріншіден, өкіметтің маңызын жоғары көтерді және мемлекеттің жеке
бөліктерінің арасындағы байланысты нығайтып бір орталықты мемлекеттік халге
жеткізді. Екіншіден, Христиан дінін қабылдау Батыс Европа елдерімен қарым-
қатынасты жеңілдетті. Үшіншіден, Христиан діні орыс қоғамының мәдениетін
көтеруге себепкер болды, орыстар Византия ғылымымен және өнерімен танысты.
Византия ол кездегі Европаның ең мәдениетті елі еді. Ақырында, Христиан
діні халықтарға (Библияны оқу үшін) сауат ашуға жрдемі тиді.
1037 жылы Владимирдің баласы князь Ярослав Мудрый Киевте митрополитті
шіркеу басқармасын қүрды. Митрополит епархияға бөлінді, оның басында
епископтар түрды. 1325 жылы митрополит Петр митрополия кафедрасын Мәскеуге
ауыстырды. XIV-XVI ғғ. Русьте көптеген монастырьлар салынды. 1448 жылы
бірінші орыс митрополиті Ион Кон-стантинопльдің патриархатының рүқсатынсыз
Мәскеу митрополиті болып сайланды. Ал 1589 жылы Федор Иоаннович патшасының
қолдауымен бірінші патриарх митрополит Иова сайланды. Осыған байланысты
Орыс Православия шіркеуі дербес автокефалды болып жарияланды.
Орыс православие шіркеуі бүгінгі таңдағы үлкен екі мәселені шешті.
Бірінші, Русьтің шокындырылғанына 1000 жылы толуына арналып, 1988 жылы
маусымның 6-сында Троице Сергеев Лаврында ашылған орыс православие
шіркеуінің жергілікті соборы көп көңіл бөліп, міндеттер қойылды. Жергілікті
собордың барлық қатысушылары бірауыздан шіркеу өміріне өзгеріс енгізу
қажеттігін мақүлдады. Екінші жағдай, 2000 жылы тамыз айының 13-16 күндері
Орыс Православие шіркеуіне Архиерей юби-лейлік салтанат соборы өтті. Бүл
соборда Негізгі әлеуметтік Орыс православие шіркеуінің концепциясы деген
қаулы қабылданды. Бұндай қаулы бұрын-соңды болмаған әлеуметтік ресми шіркеу
қүжаты болып есептеледі. Бүл қүжатта шіркеу қызметкерлері қазіргі кездегі
әлеуметтік мәселелерге өте кең көңіл бөлген. Бүл мәселелер әрбір салада -
экономикалық, саяси, мемлекет шіркеулік, моральдық, денсаулық, ғылыми,
мәдениет, білім алу жэне т.б. мәселелер бар. Бүл қүжаттық бағдарлама шіркеу
канонымен салыстырылады.
Орыс Православиясы Қазақстанда исламнан соң екінші орын алады. Бүл дін
Қазақстан жеріне ХҮІІІ ғасырдан, Қазақстан Ресейге қосылғаннан бастап
тарайды. 1876 жылы Верный қаласында (қазіргі Алматы) Түркістандық
епархиясының кафедрі қүрылды. 1945 жылы Алматылық-Қазақстандық Епархия
қүрылды. 1991 жылы осы епархия үш епархияға бөлінді. 1999 жылы епархиялық
басқару Алматыдан Астанаға ауысты. 1995 жылғы 1 қаңтардағы санақ бойынша
қазіргі Қазақстан жерінде 212 приход, 8 монастрь жүмыс істейді.
Католик дінінің шығуы. Католик шіркеуі және Католик ілімі ертедегі
Христиан дінінен бөлініп шыкты. IV г. Рим империясы Батыс және ІІІығыс
империя болып бөлінген кезде, Батыс Рим империясыньщ христиан шіркеуі
батыстық немесе Рим-католик шіркеуі болып аталды. Католик немесе
Католикос деген ұғым грек тілінде әлемдік, барлық деген мағына
береді.
Он бір ғасыр бойы VIII ғ. - 1870 жылы Рим шіркеуі Италияның мемлекетіне
қосылғанша Папалық жеке мемлекет болып түрды. Бірақ та 1929 жылы Папа Пий
XI және Италия мемлекетінің басшысы Муссолиимен келісе отырып, Рим қаласына
44 гектар жер беріп, Католик шіркеуін дербес шіркеу ретінде жеке мемлекет
болуына жәрдем берді. Содан бастап Ватикан мемлекеттік қала ретінде барлық
католиктердің осы күнге дейін орталығы болып есептелінді.
Католик шіркеуі бір орталыққа бағындырылған. Оның орталығы және Рим
Папасының резиденциясы - Ватикан. Ол Рим қаласының ортасында қала-мемлекет
(ауданы 44 гектар, шекарасының үзындығы 2600 метр, халқы 1 мың адам), өз
гербі, гимні, жалауы, поштасы, радиосы, телеграфы, баспасөзі т.б. сондай-
ақ, шағын гвардиясы мен жандармериясы бар. Қысқаша айтқанда, қала ішіндегі
мемлекет. Мемлекет басшысы - Папа. Оның дипломатиялық корпусы 100-ден астам
мемлекеттермен қатынас жасайды. Күнделікті өмірде мемлекеттің жүмысын
орындайтындар Ватиканның Куриясы (әкімшіліктер). Рим куриясы барлық саяси,
экономикалық және діни жүмыстарын орындайды. Католик шіркеуінде жалпы
Христиан дініндегі диакон, пресвиттер, епископ дәрежелерінен басқа тағы да
жаңа кардинал, митрополит, патриарх, примас шендері енгізілген. Кардиналдар
сословиесі барлық эпископтардан жоғары қойылады. Бұл атақ XI ғ. бекітілген,
олар Папаны сайлауға және Папа болып сайлануға болады. Рим Папасы кардинал
жиналысымен сайланады. Ол атақ өмір бойы беріледі. Қазіргі кезге дейін
тарихта 265 Папаның аттары бар. 1523 жылдан 1978 жылға дейін Папаның тағына
тек Италяндыктар сайланды. 1978 жылы бірінші рет бүл атақты Поляк кардиналы
король Войтыл Папа атағына сайланды.
II Ватикан соборының шешімдерін іш жүзінде алға дамытқан Папа Иоанн
Павел II шынында үлы Папа болып атағы қалды. Себебі жоғарыда көрсетілген
Собордың шешімдерін іш жүзінде алға дамытқан Папа болды. О Қазіргі 265-ші
Папа, неміс кардиналы Иозер Ратцингер, оған Бенедикт XVI деген ат қойды.
Қазақстан жерінде 80 католик қауымы, 2 монастырь жүмыс істейді. 1991
жылы Ватиканның шешімі бойынша Қарағанды қаласында Орта Азия мен Қазакстан
жерінің Апостолдық басқару әкімі орналасты. 1994 жылдан бастап Ватикан
мемлекетімен Қазақстан дипломатты қатынасы басталды. 2001 жылы қыркүйек
айының 22-25 күндері аралығында Рим папасы Иоани Павел П-нің біздің елге
ерекше сапармен келіп кетуі католик шіркеуінің Қазақстанға деген жақсы
ниетін көрсетед.
Протестантизм, шығуы XVI ғ. Батыс Европада капиталистік қатынастар
тууына байланысты феодалдық қүрылысқа қарсы, католик шіркеуі мен
папашылыққа қарсы күрес формасында әлеуметтік саяси Реформация деп аталған
қозғалыс туды. Ең бір үлкен реформаторлық козғалысты бастаған профессор
Мартин Лютер (1483-1546) Виттенберг университетінің мұғалімі, дінбасшысы.
Ол 1517 жылы 31 қазан айында Виттенберг университетінің кақпасына өзінің 95
тезисін іліп, индульгенция сатуына қарсы шықты. Лютердің әрбір адамы
Христосқа деген сенімін өзі реттеу арқылы ешқандай дін кызметкерлерінсіз-ақ
Қүдаймен байланысады, Қүдай алдында барлық адам тең деуі протентантизмнің
негізгі догмасына айналады. Лютер католиктік иерархияға қарсы шықты. Оның
жалпы бағдарламасында дін басшыларының сайланып қойылуы, шіркеудің Рим
Папасына тәуелділігін жою, діни ғүрыптарын жеңілдетуі, феодалдық шіркеулік
жер иеліктерді жою, Римге ақша жібермеу, шіркеудің әдет-ғүрыптарын
қысқарту, шіркеуді мемлекетке бағындыру т.б. талаптар қойылды.
Лютердің көзқарасы бойынша, әрбір христиан өз бетімен Библияны оқу керек
екендігін, Библиядан өзге шындық жоқ екендігін дәлелдеді. Алғашқы күнә
адамзатты күнәһар етіп қоймай, оның табиғатын бұзды. Сол себепті адамның
енді қайырымдылық жасау қолынан келмейді. Ол өзіне-өзі жәрдем бере алмайды.
Қүтқарушылық тек Қүдайдан келеді, ол үшін адамдар тек Қүдайға қүлшылық
жасауы қажет. Ал басқа жолдармен діни іс-әрекет, аскетикалық, салт,
шіркеуге бару барлығы дүрыс емес. Қайырымдылық, жақсылық тек Қүдайды сүюден
пайда болады, евангелідегі Христосты сүюден шығад. Оның соңы Лютерандық
шіркеуінің пайда болуына алып келді. Лютерандардың сенімі мен
догматикасының көзі ретінде Таурат, сондай-ақ М.Лютер еңбектері, әсіресе,
оның Қысқаша катехезис еңбегі танылады. Лютерандық шіркеу иерархиясын
және қүлшылық ету күпиясын теріске шығарады. Қүдай мен адамның тікелей
байланыстығын мойындайды.
Дүние жүзінде бір-біріне дербес 250 лютерандық діни одақ бар.
Қазақстан жеріне лютерандар ХҮІІІ ғасырда ақ патшаның саясаты арқасында
Ресей мен Қазақстанға кіре бастады. 1941 жылы немістердің депортациясына
байланысты Қазақстан жеріне көптеп енді. Лютеран қауымы 1958 жылы Ақмола
қаласында, 1963 жылы Алматы қаласына тіркелді. 1993 жылы Алматыда олардың
учередительный Синоды (съезі) өтті. Осының арқасында 1998 жылы Алматыда
Приход синоды ашылды. Республикамызда неміс үлттарының азаюына
байланысты, 1993 жылдың 1 қаңтарында республикада 152 қауымдастық болса,
2003 жылдың 1 қаңтарында олардың 29-ы ғана қалды.
XVI ғ. бірінші ширегінде Кальвинизм деп аталатын протестан ағымы пай да
болды. Бүл ағымның негізін салушы - шаруа отбасынан шыкқан Швейяария
реформаторы Ивингли Ультрих (1484-1551). Ивингли өлгеннен кейін оның ілімін
Жак Кельвин (1500-1564) үгіттеп дәйектеді.
Лютеран шіркеуіне караганда кальвенизмде түрақты символдық сенім жоқ,
Библия тек жалғыз діни ілім. Екінші бір беделді сенім ілімі Кальвиннің
шығармасы Наставления в христианской вере (1536-1559). Бүл кітапта
Кальвин Лютердің идеяларын бір жүйеге келтіріп және баска да
реформаторлардың еңбектерін көрсете білді. Реформаторлар барлык, діни
атрибутиканы (икон, свеч, крес) алып тастады. Крещениемен және причащениені
діни символикалық әдет деп қарастырады. Діни уағыздың екі түрін қалдырды,
намаз оқу мен діни өлең айту. Кальвенизмнің діни үғымында фаталдық көзқарас
басым, оның мәні мынада: дүние жаралғанға дейін Қүдай біреулерді жарылқады,
біреулерді қарғады, кейбіреулері жүмаққа, екінші біреулерді тамұқка жазды,
міне, осы мәңгілік жазмыш үкім тіпті де өзгермеді.
ру - деп түсіндіредіХристиандық философия. Православия философиясы.
Христиан ілімінің немесе догмаларының кұрылуына тікелей Филон
Александрийский (Иудейский) философиясының көзкарасы үлкен жәрдем берді. Ол
иудей догмасын грек философиясымен (Платон, Стоицизм, Пифагор) қосты. Оның
негізгі философиялык категориясы логос деген ұғымнан кұрастырылды. Логос
(ақыл-ой) -жоғары идея және де ол жоғарғы Періште (касиетті pyx), иудей
заңы мен табиғат заңы бірдей адамзатка үлкен мағынасы бар. Филон
Александрийскийдің айтуынша әрбір адам, ақыл-есі барлар, ақыл-ес денемен
байланысты, жаксы мен жаман осы екі жакты қинайды. Адамдардың максаты
логостың заңымен және Қүдайга ұксап экстаз арқылы бірігу керек. Миссия
барлык адамзатты күнәдан құтқарушы. Бертін келе Иисус Христос адам сияқты
болғанымен де, ол адам емес, Құдайдың өзі, ол дүниеге келеді де, кайтадан
ғайып болады, енді тек адам ойында, көңілінде ғана сакталады деді. Сонымен
Филон Христиан діни философиясынын қүрастырылуына үлкен үлес қосты. Ол
туралы Ф.Энгельс Христиан дінініц атасы деп аталады.
Екінші бір Христиан философиясынын шығуына үлкен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.