Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1 Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.1 Құрастырудың технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ...11
1.1.1 Технологиялық құрастыру бірлігінің қолданылатын орны және оның жұмысын сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1.1.2 Құрастыру бірлігінің конструкциясын технологиялық тұрғыда талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
1.1.3 Құрастырудың технологиялық сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
1.2 Тетіктіөңдеудің технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.1 Тетіктің тораптағы қызмет орнын және оның техникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.1.1 Тетік материалы мен оның қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.2 Дайындама алу әдісін таңдау және негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
1.2.3 Базалар таңдау және тетікті өңдеудің маршруттық
Технологиясын жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
1.2.3.1 Технологиялық өңдеу маршрутын құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1.2.4 Өңдеуге жіберілетін әдіптерді есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
1.2.5 Кесу режимдерін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
1.2.6 Техникалық уақыт нормасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33
2 Конструкторлық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...38
2.1 Бастапқы мәлімет және қондырғыны жобалау мақсаты ... ... ... ... ...38
2.2 Қондырғы сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
2.3 Қондырманың күштік есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
2.3.1 Осьтік күшті анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
2.3.2 Айналау моментін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .39
2.3.3 Дайындаманың бекітілуін толық қамтамас ету үшін қауыпсіздік
коэффициентін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40
2.3.4 Кесу сұлбасына байланысты, кысу күшін есептейтін формуланы
таңдап, қысу күшін анықтаймыз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40
2.3.5Бұранда басына түсетін айналу моментін анықтаймыз ... ... ... ... ... 41
2.3.6Қысу күшінің нақты шамасын анықтаймыз ... ... ... ... ... ... ... ... .41
2.4Қондырғыны дәлдікке есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
3 Ұйымдастыру бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..43
3.1 Өңдірістің негізгі жабдықтар санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
3.2 Цех жұмысшыларының санымен құрамын анықтау ... ... ... ... ... ... ... 44
3.3Механикалық бөлімнің ауданын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..45
3.4Механикалық бөлімінің көмекші бөлігінің ауданын анықтау ... ... ...46
3.5Құрастыру стендінің санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
3.5.1 Құрастыру бөлімінің ауданың есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..47
3.6Механикалық . құрастырубөліміндегі жұмысшылардың санынанықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..47
3.7 Қызмет көрсету мекемесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..48
4 Еңбек қорғау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар сараптамасы ... ... ... ... ..59
4.2 Ұйымдастыру іс.шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...50
4.3 Өндірістің қауіпсіздік техникасы бойынша істелінетін техникалық шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..52
4.3.1 Электр қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52
4.3.2 Жасанды жерге қосуды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..54
4.3.3 Сору.тарту желдетуін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .55
4.3.4 Ауа алмасуын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...56
4.4 Механикалық өңдеу бөліміндегі санитарлы.гигиеналық шаралар ...57
4.4.1 Табиғи жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...58
4.4.2 Жасанды жарықтандыруды ұйымдастыру мен есептеу ... ... ... ... ..58
4.4.3 Санитарлы сәулеттендіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...59
4.5 Жобаланған өндірістің өрт қауіпсіздікшаралары ... ... ... ... ... ... ... ...60
5 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
5.1 Күрделі (бірреттік) шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
5.2Баға ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .70
5.3Келтірілген шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...70
5.4Бұйымды сату есебінен жылдық кіріс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 71
5.5 Жылдық жалпы пайданы табу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..71
5.6 Жылдық таза пайда ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 71
5.7Тиімділік / рентабельность / және басқа экономикалық .көрсеткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..71
5.8 Жобалап отырған цехтың, учаскенің техникалық . экономикалық көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 72
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .74
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 76
1 Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.1 Құрастырудың технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ...11
1.1.1 Технологиялық құрастыру бірлігінің қолданылатын орны және оның жұмысын сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1.1.2 Құрастыру бірлігінің конструкциясын технологиялық тұрғыда талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
1.1.3 Құрастырудың технологиялық сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
1.2 Тетіктіөңдеудің технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.1 Тетіктің тораптағы қызмет орнын және оның техникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.1.1 Тетік материалы мен оның қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.2 Дайындама алу әдісін таңдау және негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
1.2.3 Базалар таңдау және тетікті өңдеудің маршруттық
Технологиясын жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
1.2.3.1 Технологиялық өңдеу маршрутын құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1.2.4 Өңдеуге жіберілетін әдіптерді есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
1.2.5 Кесу режимдерін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
1.2.6 Техникалық уақыт нормасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33
2 Конструкторлық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...38
2.1 Бастапқы мәлімет және қондырғыны жобалау мақсаты ... ... ... ... ...38
2.2 Қондырғы сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
2.3 Қондырманың күштік есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
2.3.1 Осьтік күшті анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
2.3.2 Айналау моментін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .39
2.3.3 Дайындаманың бекітілуін толық қамтамас ету үшін қауыпсіздік
коэффициентін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40
2.3.4 Кесу сұлбасына байланысты, кысу күшін есептейтін формуланы
таңдап, қысу күшін анықтаймыз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...40
2.3.5Бұранда басына түсетін айналу моментін анықтаймыз ... ... ... ... ... 41
2.3.6Қысу күшінің нақты шамасын анықтаймыз ... ... ... ... ... ... ... ... .41
2.4Қондырғыны дәлдікке есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
3 Ұйымдастыру бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..43
3.1 Өңдірістің негізгі жабдықтар санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
3.2 Цех жұмысшыларының санымен құрамын анықтау ... ... ... ... ... ... ... 44
3.3Механикалық бөлімнің ауданын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..45
3.4Механикалық бөлімінің көмекші бөлігінің ауданын анықтау ... ... ...46
3.5Құрастыру стендінің санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..46
3.5.1 Құрастыру бөлімінің ауданың есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..47
3.6Механикалық . құрастырубөліміндегі жұмысшылардың санынанықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..47
3.7 Қызмет көрсету мекемесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..48
4 Еңбек қорғау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар сараптамасы ... ... ... ... ..59
4.2 Ұйымдастыру іс.шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...50
4.3 Өндірістің қауіпсіздік техникасы бойынша істелінетін техникалық шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..52
4.3.1 Электр қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 52
4.3.2 Жасанды жерге қосуды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..54
4.3.3 Сору.тарту желдетуін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .55
4.3.4 Ауа алмасуын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...56
4.4 Механикалық өңдеу бөліміндегі санитарлы.гигиеналық шаралар ...57
4.4.1 Табиғи жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...58
4.4.2 Жасанды жарықтандыруды ұйымдастыру мен есептеу ... ... ... ... ..58
4.4.3 Санитарлы сәулеттендіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...59
4.5 Жобаланған өндірістің өрт қауіпсіздікшаралары ... ... ... ... ... ... ... ...60
5 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
5.1 Күрделі (бірреттік) шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62
5.2Баға ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .70
5.3Келтірілген шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...70
5.4Бұйымды сату есебінен жылдық кіріс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 71
5.5 Жылдық жалпы пайданы табу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..71
5.6 Жылдық таза пайда ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 71
5.7Тиімділік / рентабельность / және басқа экономикалық .көрсеткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..71
5.8 Жобалап отырған цехтың, учаскенің техникалық . экономикалық көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 72
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .74
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 76
Өндірістің тиімділігі, оның техникалық прогресі, шығарылған өнімнің сапасы көбінесі жаңа жабдықтарды, машиналарды, станоктармен аспаптарды шығаруға сондай-ақ технологиялық және конструкторлық мәселелерді қамтмасыз ететін әдістерді жан-жақты енгізуге байланысты. Ғылыми-техникалық революцияны жүзеге асыруда машина жасау саласы басты, өзекті роль атқарады.
Машина жасауда өңдірісті комплексті автоматтандыруға арналған машиналар мен қазіргі сенімді де нәтижелі жаңа жүйелер құрылып, игерілу керек. Бұл қолдың күшін аз қажет етіп, жоғары сапалы өнім алуға мүмкіндік береді.
Бұл дипломдық жобаның мақсаты «Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау» болып табылады. Дипломдық жобада қораптың механикалық өңдеу технологиясы, құрастыру процесі, дайындама алу тәсілі таңдалады. Жылдық бағдарламаға байланысты (N=3000 дана) өндірістің түрі анықталады. Жобалау барысында құрастыру сүлбесі, технологиялық процесті нормалау, бұйымды дайындаудың еңбек сыйымдылығы анықталады.
Осы жоғарыда аталғандарға байланысты өндірісті ұйымдастыру жобаланады. Қораптың механикалық өңдеуге керекті білдек саны, жұмысшылардың құрамы мен саны, механикалық өңдеу бөлімінің ауданы, құрастыру бөліміндегі құрастыру стендінің және жұмысшыларының саны анықталады.
Жобаланған өндірістің санитарлы-гигиеналық шаралары, жұмысшылардың қауіпсіздігі және өрт қауіпсіздігі еңбек қорғау бөлімінде толық қарастырылады.
Дипломдық жобада жобаланған өндіріс орнының жалпы шығыны, рентабельділігі, өтеу мерзімі экономикалық бөлімде көрсетілген.
Бұл дипломдық жобаның графикалық бөліміне инженер жұмысын автоматтандыратын компьютерлік бағдарлама КОМПАС–3DV9, КОМПАС–3DV11 және AutoCAD 2009 қолданды. Ал түсіндірме жазбасы үшін Microsoft Word 2010 қолданылған.
Машина жасауда өңдірісті комплексті автоматтандыруға арналған машиналар мен қазіргі сенімді де нәтижелі жаңа жүйелер құрылып, игерілу керек. Бұл қолдың күшін аз қажет етіп, жоғары сапалы өнім алуға мүмкіндік береді.
Бұл дипломдық жобаның мақсаты «Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау» болып табылады. Дипломдық жобада қораптың механикалық өңдеу технологиясы, құрастыру процесі, дайындама алу тәсілі таңдалады. Жылдық бағдарламаға байланысты (N=3000 дана) өндірістің түрі анықталады. Жобалау барысында құрастыру сүлбесі, технологиялық процесті нормалау, бұйымды дайындаудың еңбек сыйымдылығы анықталады.
Осы жоғарыда аталғандарға байланысты өндірісті ұйымдастыру жобаланады. Қораптың механикалық өңдеуге керекті білдек саны, жұмысшылардың құрамы мен саны, механикалық өңдеу бөлімінің ауданы, құрастыру бөліміндегі құрастыру стендінің және жұмысшыларының саны анықталады.
Жобаланған өндірістің санитарлы-гигиеналық шаралары, жұмысшылардың қауіпсіздігі және өрт қауіпсіздігі еңбек қорғау бөлімінде толық қарастырылады.
Дипломдық жобада жобаланған өндіріс орнының жалпы шығыны, рентабельділігі, өтеу мерзімі экономикалық бөлімде көрсетілген.
Бұл дипломдық жобаның графикалық бөліміне инженер жұмысын автоматтандыратын компьютерлік бағдарлама КОМПАС–3DV9, КОМПАС–3DV11 және AutoCAD 2009 қолданды. Ал түсіндірме жазбасы үшін Microsoft Word 2010 қолданылған.
1.Ансеров М.А. Приспособления для металлорежущих станков – 3-е изд.
– Л.: Машиностроение, 1975.
2.Горбацевич А.Ф., Шкред В.А. Курсовое проектирование по технологии
машиностроения: Учебное пособие для вузов. – 5-е изд., стереотипное. Перепечатка с четвертого изд., 1983г. – М.: ООО ИД. «Альянс», 2007.
3.Горошкин А.К. Приспособления для металлорежущих станков:
Справочник. – 7-е изд., перераб. и доп. – М.: Машиностроение, 1979.
4.Ишмухамбетова Т.Р., Капанова А.К. “Кәсіпкерлік іс-әрекеттің
экономикалық негізі” - Алматы, 2001.
5.Клепиков В.В., Бодров А.Н. Технол. маш-ия: Учебник. – М.: ФОРУМ:
ИНФРА – М.: 2004.
6.Қазақша – орысша терминологиялық сөздік. Том 7. Машина жасау.
- Алматы. Рауан, 2000.
7.Мамаев Ф.С., Осипов Е.Г. Основы проектирования
машиностроительных заводов. - М.: Машиностроение, 1974.
8.Новиков М.П. Основы технологии сборки машин и механизмов – 5-изд.,
испр. – М.: Машиностроение, 1980.
9.Нормы технологического проектирования машиностроительных
заводов. – Харьков, 1977.
10.Обработка металлов резанием: Справочник технолога / А.А.Панов,
В.В.Аникин и др.; Под общ.ред. А.А.Панова. – М.: Машиностроение 1988.
11.Общемашиностроительные нормативы режимов резания для
технического нормирования работ на м.станках. 4.1 – М.: 1967.
12.Основы конструирования приспособлений в машиностроении.
В.С.Корсаков. М., изд. Машиностроение, 1971.
13.Проектирование машиностроительных заводов. Справочник в 6-ти
томах. Под общей ред. Е.С. Ямпольского. Том 4. Проектирование механических, сборочных цехов, цехов защитных покрытий. Под ред. З.И.Соловья. -М.: «Машиностроение», 1975.
14.Режимы резания металов. Справочник. Изд. 3-е переработанное и
дополненное. – М.: Машиностроение, 1972.
15.Руководство дипломного проектированию по технологий
машиностроений, металлорежущим станкам и инструментам. Л.В.Худобин и др.; под общ. ред. Л.В.Худобин. - М.Машиностроение 1986.
16.Справочник технолога-машиностроителя. В 2-х т. Т. 1/ Под ред.
А.Г.Косиловой и Р.К.Мещерякова. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Машиностроение, 1972.
17.Справочник технолога-машиностроителя. В 2-х т. Т. 2/ Под ред.
А.Г.Косиловой и Р.К.Мещерякова. – 4-е изд., перераб. и доп. – М.: Машиностроение, 1985.
18.Справочная книга по охране труда в машиностроение, Г.В.Бектобеков.:
-Л.Машиностроение 1989.
19.Технология машиностроения (спец.часть): Учебник для маш.спец.вузов
/ А.А. Гусьев, Е.Р. Ковальчук, И.К. Колесов и др. – М.: Машиностроение, 1986.
– Л.: Машиностроение, 1975.
2.Горбацевич А.Ф., Шкред В.А. Курсовое проектирование по технологии
машиностроения: Учебное пособие для вузов. – 5-е изд., стереотипное. Перепечатка с четвертого изд., 1983г. – М.: ООО ИД. «Альянс», 2007.
3.Горошкин А.К. Приспособления для металлорежущих станков:
Справочник. – 7-е изд., перераб. и доп. – М.: Машиностроение, 1979.
4.Ишмухамбетова Т.Р., Капанова А.К. “Кәсіпкерлік іс-әрекеттің
экономикалық негізі” - Алматы, 2001.
5.Клепиков В.В., Бодров А.Н. Технол. маш-ия: Учебник. – М.: ФОРУМ:
ИНФРА – М.: 2004.
6.Қазақша – орысша терминологиялық сөздік. Том 7. Машина жасау.
- Алматы. Рауан, 2000.
7.Мамаев Ф.С., Осипов Е.Г. Основы проектирования
машиностроительных заводов. - М.: Машиностроение, 1974.
8.Новиков М.П. Основы технологии сборки машин и механизмов – 5-изд.,
испр. – М.: Машиностроение, 1980.
9.Нормы технологического проектирования машиностроительных
заводов. – Харьков, 1977.
10.Обработка металлов резанием: Справочник технолога / А.А.Панов,
В.В.Аникин и др.; Под общ.ред. А.А.Панова. – М.: Машиностроение 1988.
11.Общемашиностроительные нормативы режимов резания для
технического нормирования работ на м.станках. 4.1 – М.: 1967.
12.Основы конструирования приспособлений в машиностроении.
В.С.Корсаков. М., изд. Машиностроение, 1971.
13.Проектирование машиностроительных заводов. Справочник в 6-ти
томах. Под общей ред. Е.С. Ямпольского. Том 4. Проектирование механических, сборочных цехов, цехов защитных покрытий. Под ред. З.И.Соловья. -М.: «Машиностроение», 1975.
14.Режимы резания металов. Справочник. Изд. 3-е переработанное и
дополненное. – М.: Машиностроение, 1972.
15.Руководство дипломного проектированию по технологий
машиностроений, металлорежущим станкам и инструментам. Л.В.Худобин и др.; под общ. ред. Л.В.Худобин. - М.Машиностроение 1986.
16.Справочник технолога-машиностроителя. В 2-х т. Т. 1/ Под ред.
А.Г.Косиловой и Р.К.Мещерякова. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Машиностроение, 1972.
17.Справочник технолога-машиностроителя. В 2-х т. Т. 2/ Под ред.
А.Г.Косиловой и Р.К.Мещерякова. – 4-е изд., перераб. и доп. – М.: Машиностроение, 1985.
18.Справочная книга по охране труда в машиностроение, Г.В.Бектобеков.:
-Л.Машиностроение 1989.
19.Технология машиностроения (спец.часть): Учебник для маш.спец.вузов
/ А.А. Гусьев, Е.Р. Ковальчук, И.К. Колесов и др. – М.: Машиностроение, 1986.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
Ә.Бүркітбаев атындағы Өнеркәсіптік инженерия институты
Стандарттау, сертификаттау және машина жасау технология кафедрасы
Асқар Шыңғысхан Есенханұлы
Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау.
Жылдық бағдарлама N=3000 дана.
Дипломдық жобаға
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА
5В071200 - Машина жасау мамандығы
Алматы 2014
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
Ә.Бүркітбаев атындағы Өнеркәсіптік инженерия институты
Стандарттау, сертификаттау және машина жасау технологиясы кафедрасы
5В071200 - Машина жасау
БЕКІТЕМІН
Кафедра меңгерушісі
техн. ғылым канд-ты, доцент
А.Т.Альпеисов
________________ 2014 ж.
Дипломдық жобаорындауға
ТАПСЫРМА
Білім алушы Асқар Шыңғысхан Есенханұлы
ТақырыбыБәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау. Жылдық бағдарлама N=3000 дана
Университет ректорының29қараша 2013ж. № 480-ө бұйрығымен бекітілген
Аяқталған жобаны тапсыру мерзімі13мамыр 2014ж.
Дипломдық жобаның бастапқы берілістерібұйымның құрастыру сызбасы, тетіктің жұмысшы сызбасы, маршруттық - операциалық карталар, тетіктің жылдық шығару бағдарламасы, диплом жоба алдындағы практиканың мәліметтері, тетіктің техникалық сипаттамасы
Дипломдық жобадақарастырылатын мәселелер тізімі
а) бұйымның құрастыру технологиясы; б) білік-тістегершікті механикалық өндеудің технологиялық үрдістері; в)металлкескіш станоктың қондырғысың жобалау; г) ұйымдастыру бөлімі; д) қауіпсіздік және еңбек қорғау бөлімі; е) жобаның экономикалық тиімділігің есептеу
Сызбалық материалдардың тізімі ( міндетті сызбалар дәл көрсетілуі тиіс)
бұйымның құрастыру сызбасы - 1А1; бұйымның жинактау сызбасы - 1А2; тетіктің жұмысшысызбасы және дайындаманың сызбасы - 1А1; технологиялық баптаулар - 2А1; металлкескіш станоктың қондырғысының сызбасы - 1А1; механикалық құрастыру бөлімінің жоспары - 1А1.
Ұсынылатын негізгі әдебиет22 атау
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
Ә.Бүркітбаев атындағы Өнеркәсіптік инженерия институты
Стандарттау, сертификаттау және машина жасау технология кафедрасы
ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
Кафедра меңгерушісі
техн. ғылым канд-ты, доцент
А.Т.Альпеисов
________________ 2014 ж.
Дипломдық жобаға
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА
Тақырыбы:Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау.
Жылдық бағдарлама N=3000 дана.
5В071200 - Машина жасау
Орындаған Асқар Ш. Е
Пікір беруші Ғылыми жетекші
ААМЗ. АҚ бас механигітехн.ғыл. канд.,доцент
____________Д. Т. Ельбаев__________Мендебаев Т.
_________________2014 ж. _______________ 2014 ж.
Алматы 2014
АҢДАТПА
Берілген жұмыста бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қорапты механикалық өңдеу технологиясын жасау, жылдық шығару бағдарламасы 3 000 дана тақырыбына дипломдық жоба қарастырылады.
Дипломдық жобада бәсеңдеткішті құрастырудың және кораптың механикалық өңдеудің жаңа технологиялары қарастырылды.
Құрастыру технологиясында және механикалық өңдеуде жоғары өнімді құрал-жабдықтар, прогрессивті кескіш құрал-саймандар мен технологиялық жабдықтар қолданылды.
Жобаланған бөлімнің технологиялық, конструкторлық және экономикалық негізгі есептеулері жүргізілді.
Берілген жұмыс базалық өндірісте қолданылуы мүмкін.
АННОТАЦИЯ
В работе рассматривается дипломный проект механо-сборочного участка по производству редукторов и технологии механической обработки корпуса с годовой программой выпуска 3 000 штук.
В дипломном проекте разработаны передовые технологии сборки редуктора и механической обработки корпуса.
В технологиях сборки и механической обработки использованы высокопроизводительные оборудования, прогрессивные режущие инструменты и технологические оснастки.
Произведены основные технологические, конструкторские и экономичес-кие расчеты для проектируемого участка.
Данная работа может быть использована на базовом предприятии.
ANNOTATION
In this paper the thesis project of mechanical-assembly site for the production of gears and machining technology with the annual program output 3000 pieces.
In the diploma project developed advanced technologies and assembly gear machining.
In the technology of assembly and machining equipment used in high-performance, advanced cutting tools and tooling.
Made major technological, engineering and eco-tions calculated for the projected area.
This work may be used at the base plant.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
1 Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1.1 Құрастырудың технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ...11
1.1.1 Технологиялық құрастыру бірлігінің қолданылатын орны және оның жұмысын сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
1.1.2 Құрастыру бірлігінің конструкциясын технологиялық тұрғыда талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
3.0.3 Құрастырудың технологиялық сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... 13
1.2 Тетіктіөңдеудің технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.1 Тетіктің тораптағы қызмет орнын және оның техникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
1.2.1.1 Тетік материалы мен оның қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.2.2 Дайындама алу әдісін таңдау және негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
1.2.3 Базалар таңдау және тетікті өңдеудің маршруттық
Технологиясын жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
1.2.3.1 Технологиялық өңдеу маршрутын құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
1.2.4 Өңдеуге жіберілетін әдіптерді есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
1.2.5 Кесу режимдерін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 1
1.2.6 Техникалық уақыт нормасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .33
2 Конструкторлық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
2.1 Бастапқы мәлімет және қондырғыны жобалау мақсаты ... ... ... ... ...38
2.2 Қондырғы сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...38
2.3 Қондырманың күштік есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... 39
2.3.1 Осьтік күшті анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .39
2.3.2 Айналау моментін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
2.3.3 Дайындаманың бекітілуін толық қамтамас ету үшін қауыпсіздік
коэффициентін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
2.3.4 Кесу сұлбасына байланысты, кысу күшін есептейтін формуланы
таңдап, қысу күшін анықтаймыз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
2.3.5Бұранда басына түсетін айналу моментін анықтаймыз ... ... ... ... ... 41
2.3.6Қысу күшінің нақты шамасын анықтаймыз ... ... ... ... ... ... . ... ... 41
2.4Қондырғыны дәлдікке есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
3 Ұйымдастыру бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
3.1 Өңдірістің негізгі жабдықтар санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43
3.2 Цех жұмысшыларының санымен құрамын анықтау ... ... ... ... ... ... ... 44
3.3Механикалық бөлімнің ауданын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
3.4Механикалық бөлімінің көмекші бөлігінің ауданын анықтау ... ... ...46
3.5Құрастыру стендінің санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...46
3.5.1 Құрастыру бөлімінің ауданың есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...47
3.6Механикалық - құрастырубөліміндегі жұмысшылардың санынанықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...47
3.7 Қызмет көрсету мекемесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4 Еңбек қорғау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .59
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар сараптамасы ... ... ... ... ..59
4.2 Ұйымдастыру іс-шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50
4.3 Өндірістің қауіпсіздік техникасы бойынша істелінетін техникалық шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...52
4.3.1 Электр қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .52
4.3.2 Жасанды жерге қосуды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...54
4.3.3 Сору-тарту желдетуін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..55
4.3.4 Ауа алмасуын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 56
4.4 Механикалық өңдеу бөліміндегі санитарлы-гигиеналық шаралар ...57
4.4.1 Табиғи жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
4.4.2 Жасанды жарықтандыруды ұйымдастыру мен есептеу ... ... ... ... ..58
4.4.3 Санитарлы сәулеттендіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
4.5 Жобаланған өндірістің өрт қауіпсіздікшаралары ... ... ... ... ... ... ... ...60
5 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...62
5.1 Күрделі (бірреттік) шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...62
5.2Баға ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..70
5.3Келтірілген шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 70
5.4Бұйымды сату есебінен жылдық кіріс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .71
5.5 Жылдық жалпы пайданы табу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...71
5.6 Жылдық таза пайда ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .71
5.7Тиімділік рентабельность және басқа экономикалық .көрсеткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...71
5.8 Жобалап отырған цехтың, учаскенің техникалық - экономикалық көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .72
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..74
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .76
КІРІСПЕ
Өндірістің тиімділігі, оның техникалық прогресі, шығарылған өнімнің сапасы көбінесі жаңа жабдықтарды, машиналарды, станоктармен аспаптарды шығаруға сондай-ақ технологиялық және конструкторлық мәселелерді қамтмасыз ететін әдістерді жан-жақты енгізуге байланысты. Ғылыми-техникалық революцияны жүзеге асыруда машина жасау саласы басты, өзекті роль атқарады.
Машина жасауда өңдірісті комплексті автоматтандыруға арналған машиналар мен қазіргі сенімді де нәтижелі жаңа жүйелер құрылып, игерілу керек. Бұл қолдың күшін аз қажет етіп, жоғары сапалы өнім алуға мүмкіндік береді.
Бұл дипломдық жобаның мақсаты Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау болып табылады. Дипломдық жобада қораптың механикалық өңдеу технологиясы, құрастыру процесі, дайындама алу тәсілі таңдалады. Жылдық бағдарламаға байланысты (N=3000 дана) өндірістің түрі анықталады. Жобалау барысында құрастыру сүлбесі, технологиялық процесті нормалау, бұйымды дайындаудың еңбек сыйымдылығы анықталады.
Осы жоғарыда аталғандарға байланысты өндірісті ұйымдастыру жобаланады. Қораптың механикалық өңдеуге керекті білдек саны, жұмысшылардың құрамы мен саны, механикалық өңдеу бөлімінің ауданы, құрастыру бөліміндегі құрастыру стендінің және жұмысшыларының саны анықталады.
Жобаланған өндірістің санитарлы-гигиеналық шаралары, жұмысшылардың қауіпсіздігі және өрт қауіпсіздігі еңбек қорғау бөлімінде толық қарастырылады.
Дипломдық жобада жобаланған өндіріс орнының жалпы шығыны, рентабельділігі, өтеу мерзімі экономикалық бөлімде көрсетілген.
Бұл дипломдық жобаның графикалық бөліміне инженер жұмысын автоматтандыратын компьютерлік бағдарлама КОМПАС - 3DV9, КОМПАС - 3DV11 және AutoCAD 2009 қолданды. Ал түсіндірме жазбасы үшін Microsoft Word 2010 қолданылған.
1 Технологиялық бөлім
0.1 Құрастырудың технологиялық процесін жобалау
0.1.1 Технологиялық құрастыру бірлігінің қолданылатын орны және оның жұмысын сипаттау
Бәсеңдеткіш қызыметі бұрыштық жылдамдықтықты бәсеңдету және айналу моментін тісті дөңгелектер арқылы немесе білік арқылы жоғарлату болып табылады.
Кез-келген бәсеңдеткіш қозғалтқыштың беріліс қуатын жұмыс машинасына керекті жылдамдықта реттеп береді.
Бәсеңдеткіштер мына топтарға бөлінеді: беріліс түріне байланысты- тісі , бұрамдық немесе тісті бұрамдық; саты санына байланысты- бір сатылы, екі сатылы және тағы басқа; тісті дөнгелектің түріне байланысты- цилиндірлік, конустық және тағы басқа; бәсеңдеткіш білігінің орнласуына байланысты- тік және көлбеу; және тағы басқа болып бөлінеді. Жобаланып отырған бәсеңдеткіш цилиндірлі үш сатылы бәсеңдеткіштер тобына жатады.
Бұл бәсеңдеткішке қозғалтқыш берілісі тістегеріш білік арқылы кіріп екінші тістегеріш білікке орналастырылған цилиндірлі тісті дөгелек арқылы беріліс үшінші цилиндірлі тісті дөңгелек орналасқан білік арқылы жұмыс машинасына жеткізіледі.
РДЦ-2150-40-21У2 редукторды белгілеу мысалы: РДЦ - редуктор типі, екі сатылы цилиндрлік; 2150 - осьаралық алшақтықтың қосындысы;
40 - номиналды сан;
21 - жинау схемасы;
У - климаттық жасалуы;
2 - қойылу категориясы.
Бәсеңдеткіштің техникалық мінездемесі:
Номиналды айналу моменті МТ, 24400Нм (2440кгм);
Баяу айналатын діліктің айналу жиілігі 2 айнмин;
Беріліс саны 12;
Айналу бағыты Екі жақты;
Құйылатын май көлемі: 110 л.
Бәсеңдеткішке қойылатын шарттар:
Конусты тісті берілісті реттеу тығыздама арқылы жүзеге асырылады:
Жалпы техникалық шарт СПТ 14.10 - 2005 бойынша;
Екінші және үшінші біліктерді құрастыру кезінде саңылау 0,07...0,18 мм аспуы керек.
Тұрқы мен қақпақ арасындағы тығыздама орнына ГЕРМЕТИК ТУ 6 10 1010-80 қолданылсын.
1.1.2 Құрастыру бірлігінің конструкциясын технологиялық тұрғыда талдау
Технологиялық тұрғысынан талдаудың негізгі көрсеткіштері сабақтасу, қалпына келтіру, материалдарды қолдану коэффициенттері.
Сабақтасу коэффициенті Кn жаңа конструкцияларда қолданылып жүрген конструкциялардан бұйымдар мен тораптар бар екендігін анықтайды. Оны мына өрнек арқылы анықтаймыз
Кn=N0N-NН, (1.1)
мұнда:
N0- берілген конструкциядағы қалыпқа келтірілген және жеткізіліп берілген бұйымдар мен кірме бұйымдар саны; N0=17;
N-конструкциядағы бұйымдардың жалпы саны; N=22;
NН - қалпына келтірілген және бұрандалы бекіткіш детальдардың жалпы саны; NН=10.
Кn=1722-10=1.42.
Сабақтасу коэффициентін арттыру - дұрыс фактор. Қайталау коэффициенті Ку берілген конструкциядағы бұйымдардың үйлестіру дәрежесін нығайтады. Қайталау коэффициенті мына өрнекпен анықталады.
Ку=NNн=228=2.75, (1.2)
мұнда:Nн- құрылымдық бірліктегі бұйымның атаулар саны. Бір сызбада және бір технология бойынша даярланған бірдей геометриялық формадағы бұйымдардың бір атауға жатқызу қабылданған. Қалпына келтіру коэффициенті
Кс берілген конструкциядағы стандартты және қалпына келтірілген бұйымдардың сабақтасу дәрежесін нығайтады. Оны келесі өрнек арқылы анықтаймыз
KC=NCN-Nн=1022-10=0.83, (1.3)
мұнда:
Nс- стандартты және қалпына келтірілген бұйымдар саны.
Материалдарды пайдалану коэффициенті құрылымдағы қолданылатын материалдардың маркілері мен көлем типтерінің сан қилылығының дәрежесін көрсетеді. Оны келесі өрнекпен анықтаймыз.
КМ=NNМ=2217=1.3, (1.4)
мұнда: Nс- құрылымда қолданылатын материалдардың маркілері мен көлем типтерінің жалпы саны.
Технологиялы конструкция құрастыру мен бөлшектердің тәуелсіздігін, реттеудің қарапайымдылығын қамтамасыздандыруы тиіс. Тістегергіш біліктің жылдық шығару бағдарламасыN=3000 дана болғанда жаппай мол өндіріске жататыны белгілі сондықтан құрастыру технологиясы ыңғайлы болады. Өйткені құрылымдық бірлікті бірнеше бөлікке бөліп құрауға болады.
1.1.3 Құрастырудың технологиялық сүлбесін жасау
Құрастырудың технологиялық сүлбесі бұйымының құрамдас бөлімдерін бір-біріне қандай тізбекпен қосу тиіс екенін көрсетеді.
Қазіргі машина жасау ісінде құрастыру түрлері жалпы және тораптық құрастыру болып ажыратылады. Жалпы құрастыру объектісі - бұйымы: тораптық құрастыру объектісі құрамдас бөлімдер - құрастыру бірліктері болып табылады.
Бұйымды құрастыруда бастапқы элемент базалық деталь деп аталады. Оның нөмірі бойынша ол кіретін құрамдас бөлімнің сандық индекісі қойылады.
Жалпы құрастыру процесі схемада көлбеу сызықтан басталады. Жоғарыда тізбектелген тәртіппен бұйымдарды жалпы құрастыруға тікелей енетін, ал төменде тікелей енетін барлық құрастыру бірліктері шартты белгілермен орналасады. Тораптық құрастыру технологиялық схемаларында бұл құрамдас бөлімдер жоғары реттік құрамдас бөлімдерге, ал кейбір жағдайларда тек қана детальдарға ажыратылады.
Құрастыру технологиялық схемалары құрастыру қосылыстарын сипаттап түсіндіретін және егер олар схемада түсініксіз болса, құрастыру үстінде орындалатын жазулармен - сілтемелермен қамтамасыз етіледі.
Технологиялық схемалар құрастыру процестерін жобалауды жеңілдетеді әрі бұйымның конструкциясын технологиялық тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді, бұйымға енетін детальдардың қалып қоюына жол берілмейді.
0.2 Тетікті өңдеудің технологиялық процесін жобалау
0.2.1 Тетіктің тораптағы қызмет орнын және оның техникалық сипаттамасы
Тұғыр машина жасау өнеркәсібінде көптеп кездесетін тетік болып табылады. Тұғыр өзінін көлеміне байланысты құйма және пісіру әдісімен алынады. Тұғыр болғандықтан оның мойынтірек орналасатын беті өте жоғары дәлдікпен өнделеді. Тұғырдын қақпақпен жанасатын беті қақпақпен бірге өнделеді. Тұғыр БСт.3 маркалы (МЕСТ 380-71) болаттан жасалған. Тұғыр орналасатын бұйым жетек болып табылады.
БСт.3 орта сапалы көміртекті болат. Қолданылу аймағына қарай орта сапалы көміртекті болат үш топқа бөлінеді:
А тобы - механикалық қасиетіне қарай жеткізілетін;
Б тобы - химиялық құрамына қарай жеткізілетін;
В тобы - механикалық қасиетіне қарай және химиялық құрамына қарай жеткізілетін.
Бізге берілген СтБ.3 болаттың химиялық құрамы мен механикалық қасиеті 1.1 және 1.2-кестеде берілген.
.1-кесте Көміртекті болаттың механикалық қасиеті (МЕСТ 380-71)
Болат маркасы
Уақатша кедергі σв в кГмм[2]
Қалыңдық үшін (мм) аққыштық шегі σт, кГмм[2]
Қалыңдық үшін (мм) салыстырмалы ұзаруы σ5, %
180° иілу (а - қалыңдығы, d - оправка- ның диаметрі) 20* мм қалың-дықтар үшін
20 дей.
20-дан 40 дей.
40-тан 100 дейін
100-ден жоғ.
20 дей.
20-дан 40 дей.
40-тан жоғ.
Аз емес
БСт.3
38-49
25
24
23
21
26
25
23
d = 0,5 а
1.2.1.1 Тетік материалы мен оның қасиеттер
Тетік материалы: Болат БСт.3 МЕСТ 380-71
Жеткізу түрі: МЕСТ 380-71
Тағайындалуы: Машинажасауда болат БСт.3 кең қолданылады. Болат БСт. 3 тісті біліктерді, төлкелерді және қораптарды шығаруға арналған. Себебі механикалық қасиеттері бойынша өте төзімді, берік болып табылады. Ал қазіргі заманда сапалы өнім рентабельді және тиімді болып табылады.
1.2 - кесте СтБ.3 болат үшін химиялық құрамының нормалары (МЕСТ 380-71)
Болат маркасы
Элементтер құрамы, %
С
Mn
Si
P
S
Cr
Ni
Cu
As
Көп емес
БСт.3
0,14-0,22
0,40-0,65
0,12-0,30
0,04
0,05
0,30
0,30
0,30
0,08
1.2.2 Дайындама алу әдісін таңдау және негіздеу
Тетіктін өмірлік циклі төмендегі процестермен байланысты, олар: дайындаманы алу, дайындаманы өңдеу, тетікті эксплуатациялау және оны жөндеу, утилизация.
Тетіктін дайындама алу технологиялылығын қарасақ ; Тетік тұғыр болса, онда оны құю немесе пісіру арқылы аламыз. Тетіктін шығару бағдарламасы жоғары және дәлдігі жоғары болғандықтан, пісіру әдісін қолданамыз. Дайындама цехінен дайындамамыз тексеру бөлімінен өтіп келеді.
Тетік дайындау процессінің технологиялылығы. Тетік қарапайым геометриялық беттер бойынша өңделеді. Кескіш инструментіміз кесу аймағына келтіру амалдары жеңіл және ашық болып келеді. Бекіту және базалау беттері толық комплекті. Кейбір беттер унифекацияланған. Таңдалған материалымыз кесіп өңдеуге жеңіл келеді.
Машина жасау өндірісінде, қорап тетігіне керекті бастапқы дайындаманы
негізгі екі әдіспен алады.
1) Металды құю.
Осы әдіс негізінде машина жасау саласында дайындама жасаудың алғышқы сатысы құю цехында басталады. Ол белгілі бір дайындаманың қасиеттеріне сәйкестендіріп құйылатын металл таңдалады. Жалпы алғанда қорап шойын және көміртекті болаттан жасалады. Ал құю әдісінде көбінесе шойынды таңдайды. Құю цехында металды белгілі бір температураға жеткізіп, металды балқытады. Сұйық металды арнайы жасалғын формаларға құйып, суытқаннан кейін дайындама алынады. Дайындамаға берілетін қасиеттеріне қарай металды әр-түрлі әдістермен суытады. Солардың ішінде ауамен бірге суу, майға суыту және тағы басқа әдістері қолданылады. Дайындама суығаннан кейін оны механикалық өңдеу цехына жібереді.
1 )Дайындаманы пісіру арқылы алу.
Кішігірім, майда және жаппай мол өндірісте дайындаманы алу үшін металдарды пісірі әдісі қолданылады. Ол, дайын пластиналарды калыңдығына қарй таңдап, керекті өлшемдермен кесіп пісіру. Жаңадан жобаланатын технологиялық процесс үшін дайындама түрлерін таңдауда мына варианттар мүмкін болады:
Берілген өндірісте бар әдіске ұқсас дайындама алу әдісі қабылданады.
Дайындама алу әдісі өзгереді, алайда бұл жағдай механикалық өңдеудің технологиялық процессінде өзгерістер тудырмайды.
Дайындама алу әдісі өзгереді және оның нәтежиесінде бұйымды механикалық өңдеудің бірқатар операциялары едәуір өзгереді.
Бірінші жағдайда анықтама әдебиеттерге сілтеумен шектелсе олғаны, онда осы шарттар үшін бұл ең қолайлы вариант ретінде ұсынылған. Дайындама құны өзгермейтіндіктен, ол бұйымның технологиялық өзіндік құнын анықтауда есептелмейді.
Екінші жағдайда металды өте жақсы пайдаланумен және құнының төмендігімен сипатталатын дайындамалар көбірек ұнайды. Дайындама құнын анықтау методикасы төменде келтіріледі. Дайындаманың құны технологиялық өзіндік құнды есептеуде ескеріледі. Қарастырылған екі жағдайда да дайындаманың түріне қарасты аяқталған шешім қабылдау және процесс вариантының технологиялық өзіндік құнын есептеу мүмкіндігі бар.
Үшінші жағдайда дайындама түрін таңдау жөнділіг туралы мәселе бұйымдардың технологиялық өзіндік құнын салыстыратын варианттар бойынша есептеуден соң шешіле алады. Бұйымдардың өзіндік құны аз болатын дайындамалар ұнайды. Егер салыстыратын варианттардың технологиялық өзіндік құны бойынша тең бағалы болса, - онда материалды пайдалану коэффициенті жоғары байындама варианты ұнамды деп саналуы тиіс.
Мен өз жобалауымда екінші жағдай таңдадым. Себебі, жобада таңдалған тетік үлкен гобаритті болып табылады. Сондықтан материалдың шығындалмауын ескертіп, пісіру арқылы дайындаманы алу тиімді етіп санадық. Сонда дайындама құны мына өрнекпен есептеледі:
М=GS-(G-g)* SOmX 100, (1.5)
мұндағы: G - дайындама салмағы, кг;
S - дайындама материалының құны 1 кг-ға, теңге; S=120 теңге;
g - даяр бұйымның салмағы, кг;
SOmX - 1т. Қалдықтың құны, теңге; SOmX=20000 теңге.
Дайындама салмағын есептеу өрнегі
Gдай = Gтет Kпм , (1.6)
Gтет - тетік салмағ,; бұл бізге берілген: Gтет=2900 кг;
Kпм - материалды пайдалану коэффициенті, ірі сериялы және жаппай мол өндіріс үшін Kпм - мәні 0,750,95 аралығында болады.
Gдай =2900 0,95= 3053 кг.
Дайындама құнын есептеу өрнегі
М=3053x120-(3053-80)x 20000 100=244240 теңге.
1.2.3 Базалар таңдау және тетікті өңдеудің маршруттық технологиясын жасау
Базаларды таңдау - кесу мен өңдеудің технологиялық процессін жобалаудың жауапты кезеңі. Базалар таңдау дайындама өңдеу маршрутының құрылысымен тығыз байланысты.
Дайындалатын детальдардың күрделілігіне байланысты базаны негіздеудің бірнеше жағдайлары бар.
Технологиялық базаны таңдау - дайындама мен бұйымның құрылымына байланысты. Қаралтым база үшін айналу денесінің сыртқы бетін, ал таза база үшін центірлеу ұясымен бүйір жағын аламыз.
1 - қаралтым база; 2 - таза база.
1.2.3.1 Технологиялық өңдеу маршрутын құру
Технологиялық өңдеу маршрутын құру дегеніміз ол - мол нұсқалы күрделі мәселе. Оның мақсаты - дайындаманы өңдеудің жалпы жоспарын беру, өңдеуге жіберілетін аралық әрі жалпы әдіптердің одан арғы есебі үшін технологиялық процесстің операцияларының мазмұнын белгілеу үшін құрал-жабдық типтерін таңдап алу. Дайындамаларды жекелеген операциялар бойынша өңдеу маршрутын құрғанда станоктар типтері мен басқа да технологиялық құрал-жабдықтар орнатады.
1.Жону операциясы. Дайындаманы моделі 6М612МФ4 бойлы жону станогымен өңдейміз. Алынған жонғыштың маркасы Н-1729, диаметрі 150 тіке. Қораптың бір бетін өңдегеннен кейін оны аударып екінші бетін өңдейміз.
2.Бұрғылау операциясы. Қорапты бекіту, қатайту тесіктерін бұрғылаймыз. Берілген РЦТ-2150 бәсеңдеткіштің диамтері56 8 тесік және диамтері 42 6+8тесігі бар. Осы тесіктерді тез және дәлдігі жоғары болып тесу үшін арнайы панель және әмбебап сегіз шпиндельді бұрғылау бастиегі (сурет-2) қолданылады. Тесіктерді тесу үшін моделі 2А576 радиалды бұрғылау станогы қолданылады.Алынған бұрғының маркасы H-1304 диаметрі 25; диаметрі42; диаметрі 56.
3.Кеулей жону операциясы. Кейулей жону операциясы диаметрлері диаметрі 215, диамтері 150, диамтері 120, мойынтіректерге арналған тесіктерге жасалынады. Дәлдік шамасы жоғары болу үшін кеулей жону операциясы қораптың жиналған күйінде жүргізіледі. Кеулей жону операциясы моделі WHB-150 станогымен өңделеді. Аспап ретінде кескіш қолданылады.
4.Сүргілеу операциясы. Берілген операция май ағатын жырашықты өңдеуге арналған. Сүргілеу операциясы моделі 7289 бойлы сүргілеу станогы алынды. Аспап ретінде сүргі алынды.
Сурет-2. Әмбебап сегіз шпиндельді бұрғылау бастиек
1.2.4 Өңдеуге жіберілетін әдіптерді есептеу
Машина жасау саласында беттін пішімін негізінен кесу операция арқылы жүргізіледі. Бұл әрекеттен кейін беттін кедір - бұдырлығы мен геометриялық параметрлері экономикалық тұрғыдан және дәлдігі жоғары. Дайындаманы берілген тетік параметріне жеткізу үшін кесу режимі кезінде жоңқаға айналатын метал қабатын қалдырамыз . Осы метал қабаты - әдіп аталынады. Және осы әдіп мөлшері мейлінше оптималды болған жөн. Механикалық өңдеу операцияларында әдіпті таңдау көбінесе анықтамаық кестелер мен МЕСТ - тің нұсқаулары негізінде тағайындалады; Осы алынған әдіп технологиялық процеске, өңдеу жағдайларын байланыспай, артық мәнге ие болады. Бұл өздігінен материал шығыны мен артық еңбек сыйымдылыққа әкеледі. Осы кемшілікті алға тартып біз, механикалық өңдеу кезінде В.М. Кован ұсынған әдіпті есепті - аналитекалық әдіс негізінде анықтадық. Бұл әдіс алдынғы өңделген бет пен өңделіп жатқан беттін технологиялық факторларын анализдеу негізінде құрастырылған. Әдіптін мәні әдіпті құрайтын элементтерді дифференциалдап есептеу негізінде анықталады. Әдіп есептеудін есепті- аналитикалық тәсілі әдіп анықтауда әр технологиялық әрекеттін әдібін (аралық әдіп) және олардың қосындысы жалпы әдіпті табуға мүмкіндік береді.
1 Беттін өңдеу маршрутын анықтаймыз.
2 Маршрут бойынша дәлдікті тағайындаймыз.
3 Әдіпті есептеу формуласын іздестіреміз.
Өңдеу әдіптерінің мөлшерін анықтауға арналған есептеу формулалары:
Әдіпті есепту үшін ең алдымен әдебиеттегі
Rz - микро кедір-бұдырлықтың биіктігі, мкм;
T - ақаулы беттік қабаттың тереңдігі, мкм;
ρд - базалық беттердің өңделетін бетінің қосындылық кеңістіктік ақаулары, мкм;-көрсеткіштерін жазып алу керек.
Дайындама операциясының Rz және Т анықтаймыз.
Өңдеу маршруты бойынша Rz және T анықтаймыз.
а) 530 өлшеміне әдіп есептеу
Дайындама үшін Rz =1000мкм; Т=600мкм;
2Z - min=2(Rzi+TL-1+√ρ[2]l-1+ε[2]l) (1.7)
ρсм=2828 мкм; ρкор=2464 мкм
ρ3=√24642+28282=3751 мкм (1.8)
ρ1=0,05*ρ3=3751*0,05=187,55 мкм=0,188 мм (1.9)
ρ2= 0,005*ρ3=3751*0,005=18,755 мкм (1.10)
ρ3= 0,002*ρ3=3751*0,002=7,502 мк (1.11)
ρ4=0
tgα=0,188 мм+0,188+,186√34802+5302=0,00016 (1.12)
εб=l* tgα=530*0,00016=0,0848 мм=85 мкм
ε1=√852+2802=293 мкм
ε2=0,06* ε1=18 мкм
ε3=0
ε4=0
1) Қаралай жону Rz=600 мкм; Т=1000 мкм;
2Zmin=2600+1000+348=2*1948 мкм;
2 ) Жартылай таза Rz =600 мкм; Т=500 мкм
2Zmin=2600+500+26=2*1126 мкм;
3 ) Тазалай
2Zmin=600+7,502=607,502 мкм;
1.2.5 Кесу режимдерін есептеу
Операция: Фрезерлік операциясының есебі (қаралай өңдеу).
Станок: Бойлы фрезерлік станок мод.6М612МФ4
Кесу құралы: Жоңғыш Р6М5 D=150мм, z=16 МЕСТ 1092-80
1 Кесу тереңдігін анықтау.
t=2,5 мм, ол әдіп мәніне тең.
2 Берілісті кесте арқылы анықтаймыз.
Қатты қорытпалы шетжақтаулы фрезамен қаралай жоңғылау үшін беріліс бойынша алынады. Ол станоктын қуаты мен өңделетін материалға және қатты қорытпа маркасына байланысты табамыз. Қатты қорытпа маркасы Р6М5 деп алсақ, ал материал бастапқы мәлімет бойынша Болат 35Л, станоктын қуаты шамамен 5-10 кВт теңестіреміз; Сонда беріліс мына аралыққа 0,09-0,18 ммтіс тең. Біз осы аралықтын орташа мәні 0,15 ммтіс алайық.
3 Кесу жылдамдығын мына өрнекпен анықтаймыз.
ммин, (1.13)
мұңдағы жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
, (1.14)
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =-0.9 дәреже көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент:
Knv=0.8-0.85.
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті: Kuv=1
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0.7∙0.8∙1=0.56.
Тұрақтылық периоды фреза диаметріне байланысты таңдаймыз Ø150 фреза үшін T=180мин.
Cv=41 коэффициенті мен q=0.25, x=0.1, y=0.4, u=0.15, p=0, m=0.2 дәрежелері
Р6М5 қаттықорытпалы кескіш үшін берілген.
4 Шпиндельдін айналу саның анықтау.
айнмин, (1.15)
Станок паспорты бойынша түзетеміз.
айнмин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин, (1.16)
5 Минуттық берілісті анықтаймыз.
мммин, (1.17)
6 Кесу күшін анықтау.
Н, (1.18)
Cp=82,5 коэффициенті мен x=0,95, y=0.8, u=1.1, q=1.1, ω=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
, (1,19)
7 Айналу моменті.
Нм, (1.20)
8 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт, (1.21)
9 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
(1.22)
Операция: Фрезерлік операциясының есебі (жартылай таза өңдеу).
Станок: Бойлы фрезерлік станок мод.6М612МФ4
Кесу құралы: Жоңғыш Р6М5 D=150мм, z=16 МЕСТ 1092-80
1 Кесу тереңдігін анықтау.
t=1,5 мм, ол әдіп мәніне тең.
2 Берілісті кесте арқылы анықтаймыз.
Қатты қорытпалы шетжақтаулы фрезамен қаралай жоңғылау үшін беріліс бойынша алынады. Ол станоктын қуаты мен өңделетін материалға және қатты қорытпа маркасына байланысты табамыз. Қатты қорытпа маркасы Р6М5 деп алсақ, ал материал бастапқы мәлімет бойынша Болат 35Л, станоктын қуаты шамамен 5-10 кВт теңестіреміз; Сонда беріліс мына аралыққа 0,09-0,18 ммтіс тең. Біз осы аралықтын орташа мәні 0,15 ммтіс алайық.
3 Кесу жылдамдығын мына өрнекпен анықтаймыз.
ммин,
Мұңдағы жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =-0.9 дәреже көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент:
Knv=0.8-0.85.
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті: Kuv=1
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0.7∙0.8∙1=0.56.
Тұрақтылық периоды фреза диаметріне байланысты таңдаймыз ф150 фреза үшін T=180мин.
Cv=41 коэффициенті мен q=0.25, x=0.1, y=0.4, u=0.15, p=0, m=0.2 дәрежелері
Р6М5 қаттықорытпалы кескіш үшін берілген.
4 Шпиндельдін айналу саның анықтау.
айнмин
Станок паспорты бойынша түзетеміз.
айнмин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин
5 Минуттық берілісті анықтаймыз.
мммин
6 Кесу күшін анықтау.
Н
Cp=82,5 коэффициенті мен x=0,95, y=0.8, u=1.1, q=1.1, ω=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
7 Айналу моменті.
Нм
8 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт
9 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
Операция: Фрезерлік операциясының есебі (тазалай өңдеу).
Станок: Бойлы фрезерлік станок мод.6М612МФ4
Кесу құралы: Жоңғыш Р6М5 D=150мм, z=16 МЕСТ 1092-80
1 Кесу тереңдігін анықтау.
t=1 мм, ол әдіп мәніне тең.
2 Берілісті кесте арқылы анықтаймыз.
Қатты қорытпалы шетжақтаулы фрезамен қаралай жоңғылау үшін беріліс бойынша алынады. Ол станоктын қуаты мен өңделетін материалға және қатты қорытпа маркасына байланысты табамыз. Қатты қорытпа маркасы Р6М5 деп алсақ, ал материал бастапқы мәлімет бойынша Болат 35Л, станоктын қуаты шамамен 5-10 кВт теңестіреміз; Сонда беріліс мына аралыққа 0,09-0,18 ммтіс тең. Біз осы аралықтын орташа мәні 0,15 ммтіс алайық.
3 Кесу жылдамдығын мына өрнекпен анықтаймыз.
ммин,
Мұңдағы жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті. [17].
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =-0.9 дәреже көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент:
Knv=0.8-0.85.
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті: Kuv=1
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0.7∙0.8∙1=0.56.
Тұрақтылық периоды фреза диаметріне байланысты таңдаймыз ф150 фреза үшін T=180мин.
Cv=41 коэффициенті мен q=0.25, x=0.1, y=0.4, u=0.15, p=0, m=0.2 дәрежелері
Р6М5 қаттықорытпалы кескіш үшін берілген 39 кесте, 286 бет [17].
4 Шпиндельдін айналу саның анықтау. 290 бет [17].
айнмин
Станок паспорты бойынша түзетеміз.
айнмин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин
5 Минуттық берілісті анықтаймыз.
мммин
6 Кесу күшін анықтау.
Н
Cp=82,5 коэффициенті мен x=0,95, y=0.8, u=1.1, q=1.1, ω=0 дәрежелер көрсеткіштерін. 41 кесте, 291 бет [17] кестеден аламыз.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
7 Айналу моменті.
Нм
8 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт
9 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
Операция: бұрғылау операциясының есебі. Станок: Көлбеу бұрғылау станогы мод. 2А576 Кесу құралы: Сверло диаметрі 42мм.МЕСТ 18870-73 Кесу тереңдігін анықтау.
t=21 мм,
Берілісті анықтау. Қаралай жону кезінде кесте бойынша кесу терендігіне байланысты алынады: S=0.26 - 0,29 ммайн Біз 0,27 ммайн аламыз.12 кесте, Кесу жылдамдығың анықтау.
ммин.
Мұңдағы коэффициент жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv = -0,9 көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент.
Knv=0,8. 5 кесте,
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті.
Kuv=1. 6 кесте,
Пландағы бұрыштың әсерін ескеретін коэффициент.
Kφ=1. 18 кесте,
Кескіш радиусынын әсерін ескеретін коэффициенті.
Kr=1. 18 кесте,
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0,7*0,8*1=0,56
Cv=9,8 коэффициенті мен x=0.15, y=0.45, m=0.20 дәрежелері кестеде берілген.
Тұрақтылық периоды
T=90.
Шпиндельдін айналу саның анықтау. Қаралай жону үшін ашпинделдің асқын айналуын қолданамыз
n=200 айн.мин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин.
Кесу күшін анықтау.
Н.
Cp=68 коэффициенті мен y=0.7, n=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Мұңдағы Kp = ∙Kφp∙Kγp∙Kλp∙ Krp=0.6 жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
. 9 кесте,
Kφp=0.89; Kγp=1; Kλp=1; Krp=0.93;
Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз. 271 бет [17].
кВт
Операцияның негізгі уақытын есептеу. 271 бет [17].
Операция: бұрғылау операциясының есебі.
Станок: Көлбеу бұрғылау станогы мод. 2А576
Кесу құралы: Сверло диамтері 56мм.МЕСТ 18870-73
Кесу тереңдігін анықтау.
t= 28 мм,
Берілісті анықтау.
Қаралай жону кезінде кесте бойынша кесу терендігіне байланысты алынады: S=0.35 - 0,40 ммайн Біз 0,4 ммайн аламыз. 12 кесте, 267 бет [17].
Кесу жылдамдығың анықтау.
ммин.
Мұңдағы коэффициент жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =0,9 көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент.
Knv=0.8. 5 кесте,
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті.
Kuv=1. 6 кесте,
Пландағы бұрыштың әсерін ескеретін коэффициент.
Kφ=1. 18 кесте,
Кескіш радиусынын әсерін ескеретін коэффициенті.
Kr=1. 18 кесте,
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0,7*0,8*1=0,56
Cv=9,8 коэффициенті мен x=0.15, y=0.5, m=0.2 дәрежелері кестеде берілген.
Тұрақтылық периоды
T=110
Шпиндельдін айналу саның анықтау.
Қаралай жону үшін шпинделдің асқын айналуын қолданамыз
n=100 айн.мин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин.
Кесу күшін анықтау.
Нм.
Cp=68 коэффициенті мен y=0.7, n=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Мұңдағы Kp = ∙Kφp∙Kγp∙Kλp∙ Krp=0.6 жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
.
Kφp=0.89; Kγp=1; Kλp=1; Krp=0.93;
Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт
Операцияның негізгі уақытын есептеу.
Операция: Кеулей жону (қаралай).
Станок: Кеулей жонғыш станогы мод. WHB-150
Кесу құралы: диамтері 260мм.МЕСТ 18870-73
t= 1,892 мм,
Берілісті анықтау.
Қаралай жону кезінде кесте бойынша кесу терендігіне байланысты алынады: S=0.8 - 1,3 ммайн Біз 1,3 ммайн аламыз.
Кесу жылдамдығың анықтау.
ммин.
Мұңдағы коэффициент жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =1,75 көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент.
Knv=0.85. 5 кесте,
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті.
Kuv=1. 6 кесте,
Пландағы бұрыштың әсерін ескеретін коэффициент.
Kφ=1. 18 кесте,
Кескіш радиусынын әсерін ескеретін коэффициенті.
Kr=1. 18 кесте,
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=1,7*0,85*1=1,445
Cv=340 коэффициенті мен x=0.15, y=0.45, m=0.2 дәрежелері кестеде берілген.
Тұрақтылық периоды
T=45.
Шпиндельдін айналу саның анықтау.
Қаралай жону үшін шпинделдің асқын айналуын қолданамыз
n=200 айн.мин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин.
Кесу күшін анықтау.
Н.
Cp=300 коэффициенті мен x=1, y=0.75, n=-0,15 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Мұңдағы Kp = ∙Kφp∙Kγp∙Kλp∙ Krp=0.65 жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
.
6 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт.
7 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
1.2.6 Техникалық уақыт нормасын есептеу
а) Фрезерлеу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
ә) Фрезерлеу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
б) Фрезерлеу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
в) Жону операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
г) Жону операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
ғ) Бұранда салу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
д) Бұранда салу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
е) Бұранда салуоперациясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
2 Конструкторлықбөлім
2.1 Бастапқымәліметжәнеқондырғыныжобала умақсаты
Станокты қоңдырғылар метал кесу станоктарының технологиялық мүмкіндігін жоғарлатып, дайындама өңдеу өңімділігін көтеріп, жұмыскерлердін еңбек амалдарын жеңілдетеді. Сол факторлар әсерінен станокты қоңдырмаларды жобалау кезінде төмендегі кеңестерге көңіл бөлінген: Қондырма жобалаған кезде базаларды тиімді таңдауымыз қажет. Өңдеу кезіңде дайындама мен кесу құралы тұрақты орналасу шарт. Тетікті оңтайлы орнату, бақылау мен босату амалдары жүргізу. Жоңқаның оңай тазаруы, станок пен қондырманы жеңіл басқаруға кедергі келтірмеу.Бекіту тесіктеріне жоғары дәлдік бекітілгендіктен біз кондукторлы қондырғыны қолданамыз. Осы қондырманын негізгі атқарушы элементі - кондукторлы төлке. Кондукторлық төлке - тесік өңдеу кезінде кесу инструментін бағыттаушы тетік. Бізде қолданылған кондуктор түрі - ауыстырмалы, олар буртикті болып келеді. Ауыстырымалы төлкелерді тұрақты төлкеге АД қондырмасымен отырғызады.
2.2 Қондырғы сүлбесін жасау
2.1 - сурет. Бұйымды орнату сүлбесі
2.1 - суретте көрсетілгендер:
Q - бұйымды қысу күші.
Дайындаманы қысу ауа қысымымен істейтін цилиндір арқылы жүзеге асырылады.
Кесу күшін мына өрнекпен анықтаймыз
Pz=P ΣВ, (2.1)
Pz=169·355,2=60,0288 кН.
Мұнда:
P=169Н;
Кесу периметірін анықтау:
ΣВ=Bz1zc , (2.2)
ΣВ=160·4,442=355,2мм.
z1=lt=16036=4,44, (2.3)
2.3 Қондырманың күштік есебі
Қондырманың қысу күші дайындаманы тұрақты орнатып, оның ығысу мен дірілдеуіне қарсы тұру, айналмауын қамтамас ету шарт. Сол себепте қысу күші өңдеу операциясы кезіндегі кесу күштері мен олардың моменттеріне жеткілікті дәрежеде тойтарыс беріп, дайындаманы тұрақты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қ.И.Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
Ә.Бүркітбаев атындағы Өнеркәсіптік инженерия институты
Стандарттау, сертификаттау және машина жасау технология кафедрасы
Асқар Шыңғысхан Есенханұлы
Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау.
Жылдық бағдарлама N=3000 дана.
Дипломдық жобаға
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА
5В071200 - Машина жасау мамандығы
Алматы 2014
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
Ә.Бүркітбаев атындағы Өнеркәсіптік инженерия институты
Стандарттау, сертификаттау және машина жасау технологиясы кафедрасы
5В071200 - Машина жасау
БЕКІТЕМІН
Кафедра меңгерушісі
техн. ғылым канд-ты, доцент
А.Т.Альпеисов
________________ 2014 ж.
Дипломдық жобаорындауға
ТАПСЫРМА
Білім алушы Асқар Шыңғысхан Есенханұлы
ТақырыбыБәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау. Жылдық бағдарлама N=3000 дана
Университет ректорының29қараша 2013ж. № 480-ө бұйрығымен бекітілген
Аяқталған жобаны тапсыру мерзімі13мамыр 2014ж.
Дипломдық жобаның бастапқы берілістерібұйымның құрастыру сызбасы, тетіктің жұмысшы сызбасы, маршруттық - операциалық карталар, тетіктің жылдық шығару бағдарламасы, диплом жоба алдындағы практиканың мәліметтері, тетіктің техникалық сипаттамасы
Дипломдық жобадақарастырылатын мәселелер тізімі
а) бұйымның құрастыру технологиясы; б) білік-тістегершікті механикалық өндеудің технологиялық үрдістері; в)металлкескіш станоктың қондырғысың жобалау; г) ұйымдастыру бөлімі; д) қауіпсіздік және еңбек қорғау бөлімі; е) жобаның экономикалық тиімділігің есептеу
Сызбалық материалдардың тізімі ( міндетті сызбалар дәл көрсетілуі тиіс)
бұйымның құрастыру сызбасы - 1А1; бұйымның жинактау сызбасы - 1А2; тетіктің жұмысшысызбасы және дайындаманың сызбасы - 1А1; технологиялық баптаулар - 2А1; металлкескіш станоктың қондырғысының сызбасы - 1А1; механикалық құрастыру бөлімінің жоспары - 1А1.
Ұсынылатын негізгі әдебиет22 атау
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті
Ә.Бүркітбаев атындағы Өнеркәсіптік инженерия институты
Стандарттау, сертификаттау және машина жасау технология кафедрасы
ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
Кафедра меңгерушісі
техн. ғылым канд-ты, доцент
А.Т.Альпеисов
________________ 2014 ж.
Дипломдық жобаға
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА
Тақырыбы:Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау.
Жылдық бағдарлама N=3000 дана.
5В071200 - Машина жасау
Орындаған Асқар Ш. Е
Пікір беруші Ғылыми жетекші
ААМЗ. АҚ бас механигітехн.ғыл. канд.,доцент
____________Д. Т. Ельбаев__________Мендебаев Т.
_________________2014 ж. _______________ 2014 ж.
Алматы 2014
АҢДАТПА
Берілген жұмыста бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қорапты механикалық өңдеу технологиясын жасау, жылдық шығару бағдарламасы 3 000 дана тақырыбына дипломдық жоба қарастырылады.
Дипломдық жобада бәсеңдеткішті құрастырудың және кораптың механикалық өңдеудің жаңа технологиялары қарастырылды.
Құрастыру технологиясында және механикалық өңдеуде жоғары өнімді құрал-жабдықтар, прогрессивті кескіш құрал-саймандар мен технологиялық жабдықтар қолданылды.
Жобаланған бөлімнің технологиялық, конструкторлық және экономикалық негізгі есептеулері жүргізілді.
Берілген жұмыс базалық өндірісте қолданылуы мүмкін.
АННОТАЦИЯ
В работе рассматривается дипломный проект механо-сборочного участка по производству редукторов и технологии механической обработки корпуса с годовой программой выпуска 3 000 штук.
В дипломном проекте разработаны передовые технологии сборки редуктора и механической обработки корпуса.
В технологиях сборки и механической обработки использованы высокопроизводительные оборудования, прогрессивные режущие инструменты и технологические оснастки.
Произведены основные технологические, конструкторские и экономичес-кие расчеты для проектируемого участка.
Данная работа может быть использована на базовом предприятии.
ANNOTATION
In this paper the thesis project of mechanical-assembly site for the production of gears and machining technology with the annual program output 3000 pieces.
In the diploma project developed advanced technologies and assembly gear machining.
In the technology of assembly and machining equipment used in high-performance, advanced cutting tools and tooling.
Made major technological, engineering and eco-tions calculated for the projected area.
This work may be used at the base plant.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
1 Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1.1 Құрастырудың технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ...11
1.1.1 Технологиялық құрастыру бірлігінің қолданылатын орны және оның жұмысын сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
1.1.2 Құрастыру бірлігінің конструкциясын технологиялық тұрғыда талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
3.0.3 Құрастырудың технологиялық сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... 13
1.2 Тетіктіөңдеудің технологиялық процесін жобалау ... ... ... ... ... ... ...14
1.2.1 Тетіктің тораптағы қызмет орнын және оның техникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
1.2.1.1 Тетік материалы мен оның қасиеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.2.2 Дайындама алу әдісін таңдау және негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
1.2.3 Базалар таңдау және тетікті өңдеудің маршруттық
Технологиясын жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
1.2.3.1 Технологиялық өңдеу маршрутын құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
1.2.4 Өңдеуге жіберілетін әдіптерді есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
1.2.5 Кесу режимдерін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 1
1.2.6 Техникалық уақыт нормасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .33
2 Конструкторлық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
2.1 Бастапқы мәлімет және қондырғыны жобалау мақсаты ... ... ... ... ...38
2.2 Қондырғы сүлбесін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...38
2.3 Қондырманың күштік есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... 39
2.3.1 Осьтік күшті анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .39
2.3.2 Айналау моментін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..39
2.3.3 Дайындаманың бекітілуін толық қамтамас ету үшін қауыпсіздік
коэффициентін есептейміз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
2.3.4 Кесу сұлбасына байланысты, кысу күшін есептейтін формуланы
таңдап, қысу күшін анықтаймыз ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 40
2.3.5Бұранда басына түсетін айналу моментін анықтаймыз ... ... ... ... ... 41
2.3.6Қысу күшінің нақты шамасын анықтаймыз ... ... ... ... ... ... . ... ... 41
2.4Қондырғыны дәлдікке есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
3 Ұйымдастыру бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
3.1 Өңдірістің негізгі жабдықтар санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43
3.2 Цех жұмысшыларының санымен құрамын анықтау ... ... ... ... ... ... ... 44
3.3Механикалық бөлімнің ауданын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
3.4Механикалық бөлімінің көмекші бөлігінің ауданын анықтау ... ... ...46
3.5Құрастыру стендінің санын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...46
3.5.1 Құрастыру бөлімінің ауданың есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...47
3.6Механикалық - құрастырубөліміндегі жұмысшылардың санынанықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...47
3.7 Қызмет көрсету мекемесін жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
4 Еңбек қорғау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .59
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар сараптамасы ... ... ... ... ..59
4.2 Ұйымдастыру іс-шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50
4.3 Өндірістің қауіпсіздік техникасы бойынша істелінетін техникалық шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...52
4.3.1 Электр қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .52
4.3.2 Жасанды жерге қосуды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...54
4.3.3 Сору-тарту желдетуін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..55
4.3.4 Ауа алмасуын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 56
4.4 Механикалық өңдеу бөліміндегі санитарлы-гигиеналық шаралар ...57
4.4.1 Табиғи жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
4.4.2 Жасанды жарықтандыруды ұйымдастыру мен есептеу ... ... ... ... ..58
4.4.3 Санитарлы сәулеттендіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
4.5 Жобаланған өндірістің өрт қауіпсіздікшаралары ... ... ... ... ... ... ... ...60
5 Экономикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...62
5.1 Күрделі (бірреттік) шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...62
5.2Баға ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..70
5.3Келтірілген шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 70
5.4Бұйымды сату есебінен жылдық кіріс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .71
5.5 Жылдық жалпы пайданы табу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...71
5.6 Жылдық таза пайда ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .71
5.7Тиімділік рентабельность және басқа экономикалық .көрсеткіштер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...71
5.8 Жобалап отырған цехтың, учаскенің техникалық - экономикалық көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .72
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 73
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..74
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .76
КІРІСПЕ
Өндірістің тиімділігі, оның техникалық прогресі, шығарылған өнімнің сапасы көбінесі жаңа жабдықтарды, машиналарды, станоктармен аспаптарды шығаруға сондай-ақ технологиялық және конструкторлық мәселелерді қамтмасыз ететін әдістерді жан-жақты енгізуге байланысты. Ғылыми-техникалық революцияны жүзеге асыруда машина жасау саласы басты, өзекті роль атқарады.
Машина жасауда өңдірісті комплексті автоматтандыруға арналған машиналар мен қазіргі сенімді де нәтижелі жаңа жүйелер құрылып, игерілу керек. Бұл қолдың күшін аз қажет етіп, жоғары сапалы өнім алуға мүмкіндік береді.
Бұл дипломдық жобаның мақсаты Бәсеңдеткіш шығаратын механикалық құрастыру бөлімін жобалау және қораптың механикалық өңдеу технологиясын жасау болып табылады. Дипломдық жобада қораптың механикалық өңдеу технологиясы, құрастыру процесі, дайындама алу тәсілі таңдалады. Жылдық бағдарламаға байланысты (N=3000 дана) өндірістің түрі анықталады. Жобалау барысында құрастыру сүлбесі, технологиялық процесті нормалау, бұйымды дайындаудың еңбек сыйымдылығы анықталады.
Осы жоғарыда аталғандарға байланысты өндірісті ұйымдастыру жобаланады. Қораптың механикалық өңдеуге керекті білдек саны, жұмысшылардың құрамы мен саны, механикалық өңдеу бөлімінің ауданы, құрастыру бөліміндегі құрастыру стендінің және жұмысшыларының саны анықталады.
Жобаланған өндірістің санитарлы-гигиеналық шаралары, жұмысшылардың қауіпсіздігі және өрт қауіпсіздігі еңбек қорғау бөлімінде толық қарастырылады.
Дипломдық жобада жобаланған өндіріс орнының жалпы шығыны, рентабельділігі, өтеу мерзімі экономикалық бөлімде көрсетілген.
Бұл дипломдық жобаның графикалық бөліміне инженер жұмысын автоматтандыратын компьютерлік бағдарлама КОМПАС - 3DV9, КОМПАС - 3DV11 және AutoCAD 2009 қолданды. Ал түсіндірме жазбасы үшін Microsoft Word 2010 қолданылған.
1 Технологиялық бөлім
0.1 Құрастырудың технологиялық процесін жобалау
0.1.1 Технологиялық құрастыру бірлігінің қолданылатын орны және оның жұмысын сипаттау
Бәсеңдеткіш қызыметі бұрыштық жылдамдықтықты бәсеңдету және айналу моментін тісті дөңгелектер арқылы немесе білік арқылы жоғарлату болып табылады.
Кез-келген бәсеңдеткіш қозғалтқыштың беріліс қуатын жұмыс машинасына керекті жылдамдықта реттеп береді.
Бәсеңдеткіштер мына топтарға бөлінеді: беріліс түріне байланысты- тісі , бұрамдық немесе тісті бұрамдық; саты санына байланысты- бір сатылы, екі сатылы және тағы басқа; тісті дөнгелектің түріне байланысты- цилиндірлік, конустық және тағы басқа; бәсеңдеткіш білігінің орнласуына байланысты- тік және көлбеу; және тағы басқа болып бөлінеді. Жобаланып отырған бәсеңдеткіш цилиндірлі үш сатылы бәсеңдеткіштер тобына жатады.
Бұл бәсеңдеткішке қозғалтқыш берілісі тістегеріш білік арқылы кіріп екінші тістегеріш білікке орналастырылған цилиндірлі тісті дөгелек арқылы беріліс үшінші цилиндірлі тісті дөңгелек орналасқан білік арқылы жұмыс машинасына жеткізіледі.
РДЦ-2150-40-21У2 редукторды белгілеу мысалы: РДЦ - редуктор типі, екі сатылы цилиндрлік; 2150 - осьаралық алшақтықтың қосындысы;
40 - номиналды сан;
21 - жинау схемасы;
У - климаттық жасалуы;
2 - қойылу категориясы.
Бәсеңдеткіштің техникалық мінездемесі:
Номиналды айналу моменті МТ, 24400Нм (2440кгм);
Баяу айналатын діліктің айналу жиілігі 2 айнмин;
Беріліс саны 12;
Айналу бағыты Екі жақты;
Құйылатын май көлемі: 110 л.
Бәсеңдеткішке қойылатын шарттар:
Конусты тісті берілісті реттеу тығыздама арқылы жүзеге асырылады:
Жалпы техникалық шарт СПТ 14.10 - 2005 бойынша;
Екінші және үшінші біліктерді құрастыру кезінде саңылау 0,07...0,18 мм аспуы керек.
Тұрқы мен қақпақ арасындағы тығыздама орнына ГЕРМЕТИК ТУ 6 10 1010-80 қолданылсын.
1.1.2 Құрастыру бірлігінің конструкциясын технологиялық тұрғыда талдау
Технологиялық тұрғысынан талдаудың негізгі көрсеткіштері сабақтасу, қалпына келтіру, материалдарды қолдану коэффициенттері.
Сабақтасу коэффициенті Кn жаңа конструкцияларда қолданылып жүрген конструкциялардан бұйымдар мен тораптар бар екендігін анықтайды. Оны мына өрнек арқылы анықтаймыз
Кn=N0N-NН, (1.1)
мұнда:
N0- берілген конструкциядағы қалыпқа келтірілген және жеткізіліп берілген бұйымдар мен кірме бұйымдар саны; N0=17;
N-конструкциядағы бұйымдардың жалпы саны; N=22;
NН - қалпына келтірілген және бұрандалы бекіткіш детальдардың жалпы саны; NН=10.
Кn=1722-10=1.42.
Сабақтасу коэффициентін арттыру - дұрыс фактор. Қайталау коэффициенті Ку берілген конструкциядағы бұйымдардың үйлестіру дәрежесін нығайтады. Қайталау коэффициенті мына өрнекпен анықталады.
Ку=NNн=228=2.75, (1.2)
мұнда:Nн- құрылымдық бірліктегі бұйымның атаулар саны. Бір сызбада және бір технология бойынша даярланған бірдей геометриялық формадағы бұйымдардың бір атауға жатқызу қабылданған. Қалпына келтіру коэффициенті
Кс берілген конструкциядағы стандартты және қалпына келтірілген бұйымдардың сабақтасу дәрежесін нығайтады. Оны келесі өрнек арқылы анықтаймыз
KC=NCN-Nн=1022-10=0.83, (1.3)
мұнда:
Nс- стандартты және қалпына келтірілген бұйымдар саны.
Материалдарды пайдалану коэффициенті құрылымдағы қолданылатын материалдардың маркілері мен көлем типтерінің сан қилылығының дәрежесін көрсетеді. Оны келесі өрнекпен анықтаймыз.
КМ=NNМ=2217=1.3, (1.4)
мұнда: Nс- құрылымда қолданылатын материалдардың маркілері мен көлем типтерінің жалпы саны.
Технологиялы конструкция құрастыру мен бөлшектердің тәуелсіздігін, реттеудің қарапайымдылығын қамтамасыздандыруы тиіс. Тістегергіш біліктің жылдық шығару бағдарламасыN=3000 дана болғанда жаппай мол өндіріске жататыны белгілі сондықтан құрастыру технологиясы ыңғайлы болады. Өйткені құрылымдық бірлікті бірнеше бөлікке бөліп құрауға болады.
1.1.3 Құрастырудың технологиялық сүлбесін жасау
Құрастырудың технологиялық сүлбесі бұйымының құрамдас бөлімдерін бір-біріне қандай тізбекпен қосу тиіс екенін көрсетеді.
Қазіргі машина жасау ісінде құрастыру түрлері жалпы және тораптық құрастыру болып ажыратылады. Жалпы құрастыру объектісі - бұйымы: тораптық құрастыру объектісі құрамдас бөлімдер - құрастыру бірліктері болып табылады.
Бұйымды құрастыруда бастапқы элемент базалық деталь деп аталады. Оның нөмірі бойынша ол кіретін құрамдас бөлімнің сандық индекісі қойылады.
Жалпы құрастыру процесі схемада көлбеу сызықтан басталады. Жоғарыда тізбектелген тәртіппен бұйымдарды жалпы құрастыруға тікелей енетін, ал төменде тікелей енетін барлық құрастыру бірліктері шартты белгілермен орналасады. Тораптық құрастыру технологиялық схемаларында бұл құрамдас бөлімдер жоғары реттік құрамдас бөлімдерге, ал кейбір жағдайларда тек қана детальдарға ажыратылады.
Құрастыру технологиялық схемалары құрастыру қосылыстарын сипаттап түсіндіретін және егер олар схемада түсініксіз болса, құрастыру үстінде орындалатын жазулармен - сілтемелермен қамтамасыз етіледі.
Технологиялық схемалар құрастыру процестерін жобалауды жеңілдетеді әрі бұйымның конструкциясын технологиялық тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді, бұйымға енетін детальдардың қалып қоюына жол берілмейді.
0.2 Тетікті өңдеудің технологиялық процесін жобалау
0.2.1 Тетіктің тораптағы қызмет орнын және оның техникалық сипаттамасы
Тұғыр машина жасау өнеркәсібінде көптеп кездесетін тетік болып табылады. Тұғыр өзінін көлеміне байланысты құйма және пісіру әдісімен алынады. Тұғыр болғандықтан оның мойынтірек орналасатын беті өте жоғары дәлдікпен өнделеді. Тұғырдын қақпақпен жанасатын беті қақпақпен бірге өнделеді. Тұғыр БСт.3 маркалы (МЕСТ 380-71) болаттан жасалған. Тұғыр орналасатын бұйым жетек болып табылады.
БСт.3 орта сапалы көміртекті болат. Қолданылу аймағына қарай орта сапалы көміртекті болат үш топқа бөлінеді:
А тобы - механикалық қасиетіне қарай жеткізілетін;
Б тобы - химиялық құрамына қарай жеткізілетін;
В тобы - механикалық қасиетіне қарай және химиялық құрамына қарай жеткізілетін.
Бізге берілген СтБ.3 болаттың химиялық құрамы мен механикалық қасиеті 1.1 және 1.2-кестеде берілген.
.1-кесте Көміртекті болаттың механикалық қасиеті (МЕСТ 380-71)
Болат маркасы
Уақатша кедергі σв в кГмм[2]
Қалыңдық үшін (мм) аққыштық шегі σт, кГмм[2]
Қалыңдық үшін (мм) салыстырмалы ұзаруы σ5, %
180° иілу (а - қалыңдығы, d - оправка- ның диаметрі) 20* мм қалың-дықтар үшін
20 дей.
20-дан 40 дей.
40-тан 100 дейін
100-ден жоғ.
20 дей.
20-дан 40 дей.
40-тан жоғ.
Аз емес
БСт.3
38-49
25
24
23
21
26
25
23
d = 0,5 а
1.2.1.1 Тетік материалы мен оның қасиеттер
Тетік материалы: Болат БСт.3 МЕСТ 380-71
Жеткізу түрі: МЕСТ 380-71
Тағайындалуы: Машинажасауда болат БСт.3 кең қолданылады. Болат БСт. 3 тісті біліктерді, төлкелерді және қораптарды шығаруға арналған. Себебі механикалық қасиеттері бойынша өте төзімді, берік болып табылады. Ал қазіргі заманда сапалы өнім рентабельді және тиімді болып табылады.
1.2 - кесте СтБ.3 болат үшін химиялық құрамының нормалары (МЕСТ 380-71)
Болат маркасы
Элементтер құрамы, %
С
Mn
Si
P
S
Cr
Ni
Cu
As
Көп емес
БСт.3
0,14-0,22
0,40-0,65
0,12-0,30
0,04
0,05
0,30
0,30
0,30
0,08
1.2.2 Дайындама алу әдісін таңдау және негіздеу
Тетіктін өмірлік циклі төмендегі процестермен байланысты, олар: дайындаманы алу, дайындаманы өңдеу, тетікті эксплуатациялау және оны жөндеу, утилизация.
Тетіктін дайындама алу технологиялылығын қарасақ ; Тетік тұғыр болса, онда оны құю немесе пісіру арқылы аламыз. Тетіктін шығару бағдарламасы жоғары және дәлдігі жоғары болғандықтан, пісіру әдісін қолданамыз. Дайындама цехінен дайындамамыз тексеру бөлімінен өтіп келеді.
Тетік дайындау процессінің технологиялылығы. Тетік қарапайым геометриялық беттер бойынша өңделеді. Кескіш инструментіміз кесу аймағына келтіру амалдары жеңіл және ашық болып келеді. Бекіту және базалау беттері толық комплекті. Кейбір беттер унифекацияланған. Таңдалған материалымыз кесіп өңдеуге жеңіл келеді.
Машина жасау өндірісінде, қорап тетігіне керекті бастапқы дайындаманы
негізгі екі әдіспен алады.
1) Металды құю.
Осы әдіс негізінде машина жасау саласында дайындама жасаудың алғышқы сатысы құю цехында басталады. Ол белгілі бір дайындаманың қасиеттеріне сәйкестендіріп құйылатын металл таңдалады. Жалпы алғанда қорап шойын және көміртекті болаттан жасалады. Ал құю әдісінде көбінесе шойынды таңдайды. Құю цехында металды белгілі бір температураға жеткізіп, металды балқытады. Сұйық металды арнайы жасалғын формаларға құйып, суытқаннан кейін дайындама алынады. Дайындамаға берілетін қасиеттеріне қарай металды әр-түрлі әдістермен суытады. Солардың ішінде ауамен бірге суу, майға суыту және тағы басқа әдістері қолданылады. Дайындама суығаннан кейін оны механикалық өңдеу цехына жібереді.
1 )Дайындаманы пісіру арқылы алу.
Кішігірім, майда және жаппай мол өндірісте дайындаманы алу үшін металдарды пісірі әдісі қолданылады. Ол, дайын пластиналарды калыңдығына қарй таңдап, керекті өлшемдермен кесіп пісіру. Жаңадан жобаланатын технологиялық процесс үшін дайындама түрлерін таңдауда мына варианттар мүмкін болады:
Берілген өндірісте бар әдіске ұқсас дайындама алу әдісі қабылданады.
Дайындама алу әдісі өзгереді, алайда бұл жағдай механикалық өңдеудің технологиялық процессінде өзгерістер тудырмайды.
Дайындама алу әдісі өзгереді және оның нәтежиесінде бұйымды механикалық өңдеудің бірқатар операциялары едәуір өзгереді.
Бірінші жағдайда анықтама әдебиеттерге сілтеумен шектелсе олғаны, онда осы шарттар үшін бұл ең қолайлы вариант ретінде ұсынылған. Дайындама құны өзгермейтіндіктен, ол бұйымның технологиялық өзіндік құнын анықтауда есептелмейді.
Екінші жағдайда металды өте жақсы пайдаланумен және құнының төмендігімен сипатталатын дайындамалар көбірек ұнайды. Дайындама құнын анықтау методикасы төменде келтіріледі. Дайындаманың құны технологиялық өзіндік құнды есептеуде ескеріледі. Қарастырылған екі жағдайда да дайындаманың түріне қарасты аяқталған шешім қабылдау және процесс вариантының технологиялық өзіндік құнын есептеу мүмкіндігі бар.
Үшінші жағдайда дайындама түрін таңдау жөнділіг туралы мәселе бұйымдардың технологиялық өзіндік құнын салыстыратын варианттар бойынша есептеуден соң шешіле алады. Бұйымдардың өзіндік құны аз болатын дайындамалар ұнайды. Егер салыстыратын варианттардың технологиялық өзіндік құны бойынша тең бағалы болса, - онда материалды пайдалану коэффициенті жоғары байындама варианты ұнамды деп саналуы тиіс.
Мен өз жобалауымда екінші жағдай таңдадым. Себебі, жобада таңдалған тетік үлкен гобаритті болып табылады. Сондықтан материалдың шығындалмауын ескертіп, пісіру арқылы дайындаманы алу тиімді етіп санадық. Сонда дайындама құны мына өрнекпен есептеледі:
М=GS-(G-g)* SOmX 100, (1.5)
мұндағы: G - дайындама салмағы, кг;
S - дайындама материалының құны 1 кг-ға, теңге; S=120 теңге;
g - даяр бұйымның салмағы, кг;
SOmX - 1т. Қалдықтың құны, теңге; SOmX=20000 теңге.
Дайындама салмағын есептеу өрнегі
Gдай = Gтет Kпм , (1.6)
Gтет - тетік салмағ,; бұл бізге берілген: Gтет=2900 кг;
Kпм - материалды пайдалану коэффициенті, ірі сериялы және жаппай мол өндіріс үшін Kпм - мәні 0,750,95 аралығында болады.
Gдай =2900 0,95= 3053 кг.
Дайындама құнын есептеу өрнегі
М=3053x120-(3053-80)x 20000 100=244240 теңге.
1.2.3 Базалар таңдау және тетікті өңдеудің маршруттық технологиясын жасау
Базаларды таңдау - кесу мен өңдеудің технологиялық процессін жобалаудың жауапты кезеңі. Базалар таңдау дайындама өңдеу маршрутының құрылысымен тығыз байланысты.
Дайындалатын детальдардың күрделілігіне байланысты базаны негіздеудің бірнеше жағдайлары бар.
Технологиялық базаны таңдау - дайындама мен бұйымның құрылымына байланысты. Қаралтым база үшін айналу денесінің сыртқы бетін, ал таза база үшін центірлеу ұясымен бүйір жағын аламыз.
1 - қаралтым база; 2 - таза база.
1.2.3.1 Технологиялық өңдеу маршрутын құру
Технологиялық өңдеу маршрутын құру дегеніміз ол - мол нұсқалы күрделі мәселе. Оның мақсаты - дайындаманы өңдеудің жалпы жоспарын беру, өңдеуге жіберілетін аралық әрі жалпы әдіптердің одан арғы есебі үшін технологиялық процесстің операцияларының мазмұнын белгілеу үшін құрал-жабдық типтерін таңдап алу. Дайындамаларды жекелеген операциялар бойынша өңдеу маршрутын құрғанда станоктар типтері мен басқа да технологиялық құрал-жабдықтар орнатады.
1.Жону операциясы. Дайындаманы моделі 6М612МФ4 бойлы жону станогымен өңдейміз. Алынған жонғыштың маркасы Н-1729, диаметрі 150 тіке. Қораптың бір бетін өңдегеннен кейін оны аударып екінші бетін өңдейміз.
2.Бұрғылау операциясы. Қорапты бекіту, қатайту тесіктерін бұрғылаймыз. Берілген РЦТ-2150 бәсеңдеткіштің диамтері56 8 тесік және диамтері 42 6+8тесігі бар. Осы тесіктерді тез және дәлдігі жоғары болып тесу үшін арнайы панель және әмбебап сегіз шпиндельді бұрғылау бастиегі (сурет-2) қолданылады. Тесіктерді тесу үшін моделі 2А576 радиалды бұрғылау станогы қолданылады.Алынған бұрғының маркасы H-1304 диаметрі 25; диаметрі42; диаметрі 56.
3.Кеулей жону операциясы. Кейулей жону операциясы диаметрлері диаметрі 215, диамтері 150, диамтері 120, мойынтіректерге арналған тесіктерге жасалынады. Дәлдік шамасы жоғары болу үшін кеулей жону операциясы қораптың жиналған күйінде жүргізіледі. Кеулей жону операциясы моделі WHB-150 станогымен өңделеді. Аспап ретінде кескіш қолданылады.
4.Сүргілеу операциясы. Берілген операция май ағатын жырашықты өңдеуге арналған. Сүргілеу операциясы моделі 7289 бойлы сүргілеу станогы алынды. Аспап ретінде сүргі алынды.
Сурет-2. Әмбебап сегіз шпиндельді бұрғылау бастиек
1.2.4 Өңдеуге жіберілетін әдіптерді есептеу
Машина жасау саласында беттін пішімін негізінен кесу операция арқылы жүргізіледі. Бұл әрекеттен кейін беттін кедір - бұдырлығы мен геометриялық параметрлері экономикалық тұрғыдан және дәлдігі жоғары. Дайындаманы берілген тетік параметріне жеткізу үшін кесу режимі кезінде жоңқаға айналатын метал қабатын қалдырамыз . Осы метал қабаты - әдіп аталынады. Және осы әдіп мөлшері мейлінше оптималды болған жөн. Механикалық өңдеу операцияларында әдіпті таңдау көбінесе анықтамаық кестелер мен МЕСТ - тің нұсқаулары негізінде тағайындалады; Осы алынған әдіп технологиялық процеске, өңдеу жағдайларын байланыспай, артық мәнге ие болады. Бұл өздігінен материал шығыны мен артық еңбек сыйымдылыққа әкеледі. Осы кемшілікті алға тартып біз, механикалық өңдеу кезінде В.М. Кован ұсынған әдіпті есепті - аналитекалық әдіс негізінде анықтадық. Бұл әдіс алдынғы өңделген бет пен өңделіп жатқан беттін технологиялық факторларын анализдеу негізінде құрастырылған. Әдіптін мәні әдіпті құрайтын элементтерді дифференциалдап есептеу негізінде анықталады. Әдіп есептеудін есепті- аналитикалық тәсілі әдіп анықтауда әр технологиялық әрекеттін әдібін (аралық әдіп) және олардың қосындысы жалпы әдіпті табуға мүмкіндік береді.
1 Беттін өңдеу маршрутын анықтаймыз.
2 Маршрут бойынша дәлдікті тағайындаймыз.
3 Әдіпті есептеу формуласын іздестіреміз.
Өңдеу әдіптерінің мөлшерін анықтауға арналған есептеу формулалары:
Әдіпті есепту үшін ең алдымен әдебиеттегі
Rz - микро кедір-бұдырлықтың биіктігі, мкм;
T - ақаулы беттік қабаттың тереңдігі, мкм;
ρд - базалық беттердің өңделетін бетінің қосындылық кеңістіктік ақаулары, мкм;-көрсеткіштерін жазып алу керек.
Дайындама операциясының Rz және Т анықтаймыз.
Өңдеу маршруты бойынша Rz және T анықтаймыз.
а) 530 өлшеміне әдіп есептеу
Дайындама үшін Rz =1000мкм; Т=600мкм;
2Z - min=2(Rzi+TL-1+√ρ[2]l-1+ε[2]l) (1.7)
ρсм=2828 мкм; ρкор=2464 мкм
ρ3=√24642+28282=3751 мкм (1.8)
ρ1=0,05*ρ3=3751*0,05=187,55 мкм=0,188 мм (1.9)
ρ2= 0,005*ρ3=3751*0,005=18,755 мкм (1.10)
ρ3= 0,002*ρ3=3751*0,002=7,502 мк (1.11)
ρ4=0
tgα=0,188 мм+0,188+,186√34802+5302=0,00016 (1.12)
εб=l* tgα=530*0,00016=0,0848 мм=85 мкм
ε1=√852+2802=293 мкм
ε2=0,06* ε1=18 мкм
ε3=0
ε4=0
1) Қаралай жону Rz=600 мкм; Т=1000 мкм;
2Zmin=2600+1000+348=2*1948 мкм;
2 ) Жартылай таза Rz =600 мкм; Т=500 мкм
2Zmin=2600+500+26=2*1126 мкм;
3 ) Тазалай
2Zmin=600+7,502=607,502 мкм;
1.2.5 Кесу режимдерін есептеу
Операция: Фрезерлік операциясының есебі (қаралай өңдеу).
Станок: Бойлы фрезерлік станок мод.6М612МФ4
Кесу құралы: Жоңғыш Р6М5 D=150мм, z=16 МЕСТ 1092-80
1 Кесу тереңдігін анықтау.
t=2,5 мм, ол әдіп мәніне тең.
2 Берілісті кесте арқылы анықтаймыз.
Қатты қорытпалы шетжақтаулы фрезамен қаралай жоңғылау үшін беріліс бойынша алынады. Ол станоктын қуаты мен өңделетін материалға және қатты қорытпа маркасына байланысты табамыз. Қатты қорытпа маркасы Р6М5 деп алсақ, ал материал бастапқы мәлімет бойынша Болат 35Л, станоктын қуаты шамамен 5-10 кВт теңестіреміз; Сонда беріліс мына аралыққа 0,09-0,18 ммтіс тең. Біз осы аралықтын орташа мәні 0,15 ммтіс алайық.
3 Кесу жылдамдығын мына өрнекпен анықтаймыз.
ммин, (1.13)
мұңдағы жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
, (1.14)
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =-0.9 дәреже көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент:
Knv=0.8-0.85.
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті: Kuv=1
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0.7∙0.8∙1=0.56.
Тұрақтылық периоды фреза диаметріне байланысты таңдаймыз Ø150 фреза үшін T=180мин.
Cv=41 коэффициенті мен q=0.25, x=0.1, y=0.4, u=0.15, p=0, m=0.2 дәрежелері
Р6М5 қаттықорытпалы кескіш үшін берілген.
4 Шпиндельдін айналу саның анықтау.
айнмин, (1.15)
Станок паспорты бойынша түзетеміз.
айнмин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин, (1.16)
5 Минуттық берілісті анықтаймыз.
мммин, (1.17)
6 Кесу күшін анықтау.
Н, (1.18)
Cp=82,5 коэффициенті мен x=0,95, y=0.8, u=1.1, q=1.1, ω=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
, (1,19)
7 Айналу моменті.
Нм, (1.20)
8 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт, (1.21)
9 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
(1.22)
Операция: Фрезерлік операциясының есебі (жартылай таза өңдеу).
Станок: Бойлы фрезерлік станок мод.6М612МФ4
Кесу құралы: Жоңғыш Р6М5 D=150мм, z=16 МЕСТ 1092-80
1 Кесу тереңдігін анықтау.
t=1,5 мм, ол әдіп мәніне тең.
2 Берілісті кесте арқылы анықтаймыз.
Қатты қорытпалы шетжақтаулы фрезамен қаралай жоңғылау үшін беріліс бойынша алынады. Ол станоктын қуаты мен өңделетін материалға және қатты қорытпа маркасына байланысты табамыз. Қатты қорытпа маркасы Р6М5 деп алсақ, ал материал бастапқы мәлімет бойынша Болат 35Л, станоктын қуаты шамамен 5-10 кВт теңестіреміз; Сонда беріліс мына аралыққа 0,09-0,18 ммтіс тең. Біз осы аралықтын орташа мәні 0,15 ммтіс алайық.
3 Кесу жылдамдығын мына өрнекпен анықтаймыз.
ммин,
Мұңдағы жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =-0.9 дәреже көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент:
Knv=0.8-0.85.
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті: Kuv=1
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0.7∙0.8∙1=0.56.
Тұрақтылық периоды фреза диаметріне байланысты таңдаймыз ф150 фреза үшін T=180мин.
Cv=41 коэффициенті мен q=0.25, x=0.1, y=0.4, u=0.15, p=0, m=0.2 дәрежелері
Р6М5 қаттықорытпалы кескіш үшін берілген.
4 Шпиндельдін айналу саның анықтау.
айнмин
Станок паспорты бойынша түзетеміз.
айнмин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин
5 Минуттық берілісті анықтаймыз.
мммин
6 Кесу күшін анықтау.
Н
Cp=82,5 коэффициенті мен x=0,95, y=0.8, u=1.1, q=1.1, ω=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
7 Айналу моменті.
Нм
8 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт
9 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
Операция: Фрезерлік операциясының есебі (тазалай өңдеу).
Станок: Бойлы фрезерлік станок мод.6М612МФ4
Кесу құралы: Жоңғыш Р6М5 D=150мм, z=16 МЕСТ 1092-80
1 Кесу тереңдігін анықтау.
t=1 мм, ол әдіп мәніне тең.
2 Берілісті кесте арқылы анықтаймыз.
Қатты қорытпалы шетжақтаулы фрезамен қаралай жоңғылау үшін беріліс бойынша алынады. Ол станоктын қуаты мен өңделетін материалға және қатты қорытпа маркасына байланысты табамыз. Қатты қорытпа маркасы Р6М5 деп алсақ, ал материал бастапқы мәлімет бойынша Болат 35Л, станоктын қуаты шамамен 5-10 кВт теңестіреміз; Сонда беріліс мына аралыққа 0,09-0,18 ммтіс тең. Біз осы аралықтын орташа мәні 0,15 ммтіс алайық.
3 Кесу жылдамдығын мына өрнекпен анықтаймыз.
ммин,
Мұңдағы жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті. [17].
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =-0.9 дәреже көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент:
Knv=0.8-0.85.
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті: Kuv=1
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0.7∙0.8∙1=0.56.
Тұрақтылық периоды фреза диаметріне байланысты таңдаймыз ф150 фреза үшін T=180мин.
Cv=41 коэффициенті мен q=0.25, x=0.1, y=0.4, u=0.15, p=0, m=0.2 дәрежелері
Р6М5 қаттықорытпалы кескіш үшін берілген 39 кесте, 286 бет [17].
4 Шпиндельдін айналу саның анықтау. 290 бет [17].
айнмин
Станок паспорты бойынша түзетеміз.
айнмин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин
5 Минуттық берілісті анықтаймыз.
мммин
6 Кесу күшін анықтау.
Н
Cp=82,5 коэффициенті мен x=0,95, y=0.8, u=1.1, q=1.1, ω=0 дәрежелер көрсеткіштерін. 41 кесте, 291 бет [17] кестеден аламыз.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
7 Айналу моменті.
Нм
8 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт
9 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
Операция: бұрғылау операциясының есебі. Станок: Көлбеу бұрғылау станогы мод. 2А576 Кесу құралы: Сверло диаметрі 42мм.МЕСТ 18870-73 Кесу тереңдігін анықтау.
t=21 мм,
Берілісті анықтау. Қаралай жону кезінде кесте бойынша кесу терендігіне байланысты алынады: S=0.26 - 0,29 ммайн Біз 0,27 ммайн аламыз.12 кесте, Кесу жылдамдығың анықтау.
ммин.
Мұңдағы коэффициент жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv = -0,9 көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент.
Knv=0,8. 5 кесте,
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті.
Kuv=1. 6 кесте,
Пландағы бұрыштың әсерін ескеретін коэффициент.
Kφ=1. 18 кесте,
Кескіш радиусынын әсерін ескеретін коэффициенті.
Kr=1. 18 кесте,
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0,7*0,8*1=0,56
Cv=9,8 коэффициенті мен x=0.15, y=0.45, m=0.20 дәрежелері кестеде берілген.
Тұрақтылық периоды
T=90.
Шпиндельдін айналу саның анықтау. Қаралай жону үшін ашпинделдің асқын айналуын қолданамыз
n=200 айн.мин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин.
Кесу күшін анықтау.
Н.
Cp=68 коэффициенті мен y=0.7, n=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Мұңдағы Kp = ∙Kφp∙Kγp∙Kλp∙ Krp=0.6 жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
. 9 кесте,
Kφp=0.89; Kγp=1; Kλp=1; Krp=0.93;
Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз. 271 бет [17].
кВт
Операцияның негізгі уақытын есептеу. 271 бет [17].
Операция: бұрғылау операциясының есебі.
Станок: Көлбеу бұрғылау станогы мод. 2А576
Кесу құралы: Сверло диамтері 56мм.МЕСТ 18870-73
Кесу тереңдігін анықтау.
t= 28 мм,
Берілісті анықтау.
Қаралай жону кезінде кесте бойынша кесу терендігіне байланысты алынады: S=0.35 - 0,40 ммайн Біз 0,4 ммайн аламыз. 12 кесте, 267 бет [17].
Кесу жылдамдығың анықтау.
ммин.
Мұңдағы коэффициент жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =0,9 көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент.
Knv=0.8. 5 кесте,
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті.
Kuv=1. 6 кесте,
Пландағы бұрыштың әсерін ескеретін коэффициент.
Kφ=1. 18 кесте,
Кескіш радиусынын әсерін ескеретін коэффициенті.
Kr=1. 18 кесте,
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=0,7*0,8*1=0,56
Cv=9,8 коэффициенті мен x=0.15, y=0.5, m=0.2 дәрежелері кестеде берілген.
Тұрақтылық периоды
T=110
Шпиндельдін айналу саның анықтау.
Қаралай жону үшін шпинделдің асқын айналуын қолданамыз
n=100 айн.мин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин.
Кесу күшін анықтау.
Нм.
Cp=68 коэффициенті мен y=0.7, n=0 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Мұңдағы Kp = ∙Kφp∙Kγp∙Kλp∙ Krp=0.6 жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
.
Kφp=0.89; Kγp=1; Kλp=1; Krp=0.93;
Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт
Операцияның негізгі уақытын есептеу.
Операция: Кеулей жону (қаралай).
Станок: Кеулей жонғыш станогы мод. WHB-150
Кесу құралы: диамтері 260мм.МЕСТ 18870-73
t= 1,892 мм,
Берілісті анықтау.
Қаралай жону кезінде кесте бойынша кесу терендігіне байланысты алынады: S=0.8 - 1,3 ммайн Біз 1,3 ммайн аламыз.
Кесу жылдамдығың анықтау.
ммин.
Мұңдағы коэффициент жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
Өңделетін материалдың сапасын (физико - механикалық қасиеті) ескеретін коеффициенті.
.
Кесте бойынша коэффициенті KT =1 мен nv =1,75 көрсеткішін табамыз.
Дайындаманың бет қалыпын әсерін ескеретін коэффициент.
Knv=0.85. 5 кесте,
Кескіштін материалының әсерін ескеретін коэффициенті.
Kuv=1. 6 кесте,
Пландағы бұрыштың әсерін ескеретін коэффициент.
Kφ=1. 18 кесте,
Кескіш радиусынын әсерін ескеретін коэффициенті.
Kr=1. 18 кесте,
Сонда жалпы түзету коэффициенті.
Kv=1,7*0,85*1=1,445
Cv=340 коэффициенті мен x=0.15, y=0.45, m=0.2 дәрежелері кестеде берілген.
Тұрақтылық периоды
T=45.
Шпиндельдін айналу саның анықтау.
Қаралай жону үшін шпинделдің асқын айналуын қолданамыз
n=200 айн.мин.
Нақты кесу жылдамдығын табамыз.
ммин.
Кесу күшін анықтау.
Н.
Cp=300 коэффициенті мен x=1, y=0.75, n=-0,15 дәрежелер көрсеткіштерін кестеден аламыз.
Мұңдағы Kp = ∙Kφp∙Kγp∙Kλp∙ Krp=0.65 жалпы кесу жағдайын ескеретін түзету коэффициенті.
.
6 Кесу режиміне қажетті қуатты іздейміз.
кВт.
7 Операцияның негізгі уақытын есептеу.
1.2.6 Техникалық уақыт нормасын есептеу
а) Фрезерлеу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
ә) Фрезерлеу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
б) Фрезерлеу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
в) Жону операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
г) Жону операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
ғ) Бұранда салу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
д) Бұранда салу операциясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
е) Бұранда салуоперациясының уақыт нормасын есептеу
Негізгі уақытты анықтаймыз:
Қосалқы уақытты анықтаймыз:
.
Станоктарға қызмет көрсету уақыты:
Даналық уақытын анықтау:
2 Конструкторлықбөлім
2.1 Бастапқымәліметжәнеқондырғыныжобала умақсаты
Станокты қоңдырғылар метал кесу станоктарының технологиялық мүмкіндігін жоғарлатып, дайындама өңдеу өңімділігін көтеріп, жұмыскерлердін еңбек амалдарын жеңілдетеді. Сол факторлар әсерінен станокты қоңдырмаларды жобалау кезінде төмендегі кеңестерге көңіл бөлінген: Қондырма жобалаған кезде базаларды тиімді таңдауымыз қажет. Өңдеу кезіңде дайындама мен кесу құралы тұрақты орналасу шарт. Тетікті оңтайлы орнату, бақылау мен босату амалдары жүргізу. Жоңқаның оңай тазаруы, станок пен қондырманы жеңіл басқаруға кедергі келтірмеу.Бекіту тесіктеріне жоғары дәлдік бекітілгендіктен біз кондукторлы қондырғыны қолданамыз. Осы қондырманын негізгі атқарушы элементі - кондукторлы төлке. Кондукторлық төлке - тесік өңдеу кезінде кесу инструментін бағыттаушы тетік. Бізде қолданылған кондуктор түрі - ауыстырмалы, олар буртикті болып келеді. Ауыстырымалы төлкелерді тұрақты төлкеге АД қондырмасымен отырғызады.
2.2 Қондырғы сүлбесін жасау
2.1 - сурет. Бұйымды орнату сүлбесі
2.1 - суретте көрсетілгендер:
Q - бұйымды қысу күші.
Дайындаманы қысу ауа қысымымен істейтін цилиндір арқылы жүзеге асырылады.
Кесу күшін мына өрнекпен анықтаймыз
Pz=P ΣВ, (2.1)
Pz=169·355,2=60,0288 кН.
Мұнда:
P=169Н;
Кесу периметірін анықтау:
ΣВ=Bz1zc , (2.2)
ΣВ=160·4,442=355,2мм.
z1=lt=16036=4,44, (2.3)
2.3 Қондырманың күштік есебі
Қондырманың қысу күші дайындаманы тұрақты орнатып, оның ығысу мен дірілдеуіне қарсы тұру, айналмауын қамтамас ету шарт. Сол себепте қысу күші өңдеу операциясы кезіндегі кесу күштері мен олардың моменттеріне жеткілікті дәрежеде тойтарыс беріп, дайындаманы тұрақты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz